Открытый урок марийской литературы в 7 классе "В.М.Регеж-Гороховын "Элнет" почеламутшо"
план-конспект урока (7 класс) на тему

    МБОУ "Токтайбелякская основная общеобразовательная школа"

"В.М.Регеж-Гороховын "Элнет" почеламутшо"

        (Марий литератур, 7 класс)

        Туныктышо:  Богданова С.П.

           2016  

Урокын темыже: Василий Михайлович Регеж -Гороховын " Элнет" почеламутшо.

Цельже: тунемше - влакым почеламутын  идейно -тематический содержанийже дене палдарымаш.

Задачыже - влак:  1) сылнымутчын илыш корныжо  да  паша  саскаже дене палдараш, да писательын возымыжым лудаш кумылаҥдаш;

        2) текст дене пашам ыштен моштымашым вияҥдаш4 конспектым ыштыме навыкым пеҥгыдемдаш; сылнын лудмо навыкым вияҥдаш;

        3) шочмо йылмым, шочмо мландым пагалаш да йӧраташ туныкташ.

Урокын типше:  у теме дене шинчымашым пуымаш.

        Урокын эртыме радамже.

I. Организационный ужаш. Йоча-влакым пашалан кумылаҥдымаш.

  -- Поро кече, тунемше-влак! Шичса. Таче мемнан урокышкына ятыр уна толын, нуно чыланат Куженер районысо школлаште шочмо йылмым да литературым туныктат. Айста икте - весылан порын шыргыжалына, кумылнам нӧлталына, уна-влакланат тыгаяк кумылым тыланен кодына.                                            

 А ынде тунемме корнынам ончыко кучена. Тетрадьнам почына, тачысе числам возена. Урокын темыжым кызытеш огына возо, тудын деке те шке толыда.

II. Ушештарымаш.

Кажныдан ончылно заданий дене кагаз кия, йодыш-влаклан вашештеда, тетрадьышкыда палемдеда. Вара пашадам вашталтен тергеда, акледа (мужыр дене пашам ыштымаш).

   Аклымаш:  "5" - о-1 йоҥылышлан

                        "4" - 2-3 йоҥылышлан

                        "3" - 4-5 йоҥылышлан

                        "2" - 6 да утларак  йоҥылышлан.

III. У темым умылтарымаш.

"Элнет" муро йоҥга. Семже - Иван Егоровын, мутшо - В.М.Гороховын. Эрик Сапаев лӱмеш опер да балет театрын мурызыжо - Олег Логинов - мура.

-- Йоча-влак, те кызыт мурым колыштда. Могай шижмашым тудо шӱм-чоныштыда кодыш?

--Мо нерген тиде муро?

-- Чынак, тиде мурышто Элнет эҥер нерген ойлалтеш. А рушлаже кузе тудо кусаралтеш?

-- А эше могай эҥер-влакым паледа?

--Элнет эҥерже мемна Куженер районыштына йога мо?

-- Тугеже таче ме урокыштына мо нерген кутыраш тӱҥалына?

Карт дене паша:  Элнет эҥер тӱҥалтышым Параньга районышто налеш да Морко, Волжский, Звенигово районла гоч йоген эрта.

Тиде почеламутын авторжо - мемнан иквелчына (землякна), Йывансола кундемын талешкыже Василий Михайлович Регеж-Горохов. (Слайд)

Ынде чаткан гына урокын темыжым тетрадьышкына возена. Марий литератур учебникым почына да сылнымутчын илышыже, сылнымут саскаж дене палыме лийына.

Йодыш-влак дене паша:

1. В.Михайлович кушто да кунам шочын?

2. Кушто шинчымашым поген?

3. Кӧ семын тудо мыланна  палыме?

4. Сылнымут корныжо кунам тӱҥалын?

5. Регеж мутшо мом ончыкта?

6. Кушто тудо пашам ыштен?

В.М.Гороховын 300 почеламутшо мурыш савырнен.  "Элнет" нунын кокла гыч иктыже.

(Туныктышо сылнын почеламутым лудеш, вара 2-3 тунемше лудеш).

Почеламут дене паша :

-- Мо нерген тиде почеламутышто ойлалтеш? (Элнет эҥер, шочмо марий кундем, шочмо марий калык - почеламутын темыже. Идейже - кугезе мландым йӧратымаш, тудын дене кугешнымаш.)

-- Тиде почеламутышто могай образ ончыл верым айла?

(Элнет эҥер нерген мини проект денеик тунемше палдара)

-- Автор мыняр гана Элнет эҥер нерген пеҥгыдемден ойла?

--Тудын йогынжо могай кугу эҥерыш ушна?

--Нине корнылам кузе умыледа : " Тый ыштенат пашам эрден-кастен, тый тудым иленат пукшен-йӱктен".(Ожно тиде эҥер дене шолым волтеныт, тышке бурлакыш коштыныт)

--Чынак, тиде эҥер дене шошым чодырам волтеныт, "Салика" марий фильмымат тиде эҥер воктенак войзеныт.

--Эҥерын тӱҥалтышыже кушто манын автор палемда?

-- Поэтын могай кумылжым тиде эҥер деке шижыда? (Кугешна, эре шӱмыштыжӧ кодеш, ила таче мурыштат.)

-- Тыгодымак автор марий эҥерлан ӧреш. Молан?

--А кунам тидым тудо умыла?

--Могай сылнештарыме йӧн-влак дене вашлийына? (тӱшкан кычалыт да тетрадьыш возен луктыт).

Элнетын образше - символический образ. Таче ме у термин дене - символ дене - палыме лийына.  Кызыт тиде терминым тетрадьышкына возен шындена, мом ончыктымыжым шарнен кодына ( Книгасе  статья дене паша).

IV.  Шинчымашым пеҥгыдемдымаш.

Элнет мутлан синквейным чоҥаш:

                                   Элнет

             Акретсе, шыма.

            Йоргыкта, шаула, чыма.

          Марий мландыште тӱҥалтышым налеш.

        Эҥерна.

V. Мӧҥгысӧ паша.

1. Наизусть тунемаш;

2. Элнет мутлан акростихым чоҥаш.

VI. Шинчымашым аклымаш.