Мастер-класс «Буряад хэлэнэй ба литературын хэшээлдэ hурагшадай уншалгын шадабари дээшэлуулхэ онол арганууд»
методическая разработка

Мастер-класс  «Буряад хэлэнэй ба литературын хэшээлдэ hурагшадай уншалгын шадабари дээшэлуулхэ онол арганууд»

       Амар сайн, хундэтэ багшанар! Танай анхаралда нэгэ слайд табихам. Слайд №1 Международный мониторинг

Энэ статистика харахада,   ухибуудэй уншалгын шадабари дээшэлуулхэ гээшэ

муноо сагта багшанарай ажалда гол шухала болоод байна гэжэ ойлгохоор. Yхибууднай смартфон, планшет дээрэ hуугаад лэ, уншаха дурагуй, уншаашье hаа саашань бодомжолхо, угын удха шуумжэлхэ, анхаралтайгаар уншахань хомор, унэн хэлэбэл, угышье болонхой.  Энэ темэ муноо уедэ аргагуй актуальна болоод байна. Тиимэhээ муноодэр иимэ темээр хоорэлдэе гэжэ дурадханаб.

 Слайд №1 Темэ

       hурагшадай уншалгын шадабари дээшэлуулхэ оло-олон онол арганууд бии гээшэ. Муноо би оорынгоо хэшээлдэ хэрэглэдэг нэгэ хэды аргануудтай  таанадаа танилсуулха hанаатайб.

       Бидэ муноо угуулэл (текст) дээрэ ажаллахабди. Ажалаа эхилхынгээ урда бидэ 4 булэгууд боложо хубаарбабди. Танай анхаралда иимэ зурагуудые табибаб. Слайд 3. Зурагууд

- Эдэ зурагуудые  харахадатнай ямар ассоциацинууд бии болоноб? Эдэ ассоциацинуудаа Даабари №1 гэhэн лист дээрээ бэшэгты.

Энэ тỴрỴỴшымнай онол арга «Ассоциативный куст» гэжэ нэрэтэй.

Слайд 4. №Ассоциативный куст»

- Зай, бэшэhэн ассоциацинуудаа уншагты.

(группанууд ассоциацинуудаа уншана)

- Эдэ зурагуудые юун нэгэдуулнэб? Текстэмнай ямар сэдэбтэй байхаб?

Бидэ муноо ухибуунэй амидаралда эсэгын хабаадалга, ухибууд эсэгын амидаралда хабаадалга (участие отца в жизни ребенка)

- Бидэ муноо ушоо нэгэ арга хэрэглэбэбди.

Слайд 5 «Антиципация» (предугадывание)

 Энэ онол арга текст унщахынгаа урда хэрэглэхэдэ hайн.

Слайд 6  «Мозаика» или «Реконструкция текста»

- Абзацуудые удхаарнь тааруулжа бухэли текст болгохо. (собрать текст из разрозненных частей, разложив их в правильной последовательности).

Даабари 2

       Хоер хỴбỴỴдтэй болоходоо би тамхи татахаа болихом гэжэ шиидэбэб. БỴхы наhаараа хубуудтээ баярые хургэжэ ябааб, олон янзын  ба hайн хэрэгтэ hурааб.

       Жэшээлхэдэ, эдеэ хоол бэлдэхэ, аяга амhарта угааха, ỴхибỴỴдэй дуу дуулаха, мỴнгѳѳ гамнаха гэхэ мэтэ.

       ХỴбỴỴдээрээ хододоо наадажа  хỴсэ шадалтай тамиршан болооб.

       Томо болоходоо хỴбỴỴдни хоккей, футбол наадажа hураа. Бишье баhа футбол наададаг болооб, футболой бỴлгэмỴỴд, матчнуудаар hонирхожо эхилээб. МỴнѳѳ дэлхэйн эгээл бэрхэ шадамар бỴлгэмỴỴдые мэдэдэгби. Сонхо, гэрэй бараа заhажа шадахаб, гутал, хубсаhашье оёжо hурааб.

       ỴхибỴỴдни hургуулиин болобо. Би математикын, зураг зуралгын, англи хэлэнэй, литературын хэшээлнуудтээ узэhэн юумэеэ hанабаб.

      ỴхибỴỴдтээ компьтер абабабди. ХỴбỴỴдтээ туhалхын тула компьютер дээрэ ажаллажа hурабаб, hайн программист болобоб. ХỴбỴỴдтээ скрипка, пианино абахадаа, классическа хỴгжэм ойлгодог, элдэб композиторнуудай хỴгжэм танидаг болобоб.

     hаяхан ашанартаа олон hуралсалай ном, толинуудые абабаб, «юундэ?» гэhэн асуудалнуудтань  харюусахын тула. Минии hанахада, би ухаатай, сэсэн боложо  байнаб, юундэб гэхэдэ ỴхибỴỴд, ашанарни «юундэ?», «хэзээ?», «хаана?» гэhэн асуудалнуудые табиха ехэ дуратай.

- Зай, муноо хэр анхаралтайгаар текст уншаабта гэжэ шалгая. Тестово асуудалнуудта харюусагты. (раздать тестовое задание)

Даабари 3

1. Автор наададаг болобо

А) футбол;  б) пионербол;  в) шашка;  г) хокке2. Автор компьютер hайн мэдэнэ, юундэб гэхэдэ…А) ỴхибỴỴд наадана;   б) хỴбỴỴдтээ компьютер абаба;  в) ажалдань хэрэгтэй байгаа;  г) ỴхибỴỴдтээ туhалхын  тула

3. Тэрэ хỴсэ шадалтай хỴн болобо, юундэб гэхэдэ …

А) сонхо, гэрэй бараа заhажа, гутал, хубсаhа оёжо шадаха болобо;  б) оорыгоо хамгаалжа шадаха болобо;  в) хỴбỴỴдээрээ ходоо наадана;  г) олон прием мэдэхэ болобо

4. Автор тамхи татахаа болибо, юундэб гэхэдэ…

А) бэеын элỴỴрые хамгаалхаа;  б) нỴхэрынь гуйба;  в) хỴндэ Ỵбшэндэ нэрбэгдэбэ;  г) хỴбỴỴдтэй болобо

5. Автор баярые хỴргэнэ

А) хани нỴхэртоо;  б) таатай Ỵйлэ хэрэгтэ;  в) басагадтаа;  г) хỴбỴỴдтээ

(проверить по слайду)

(Нэгэ багшада уншуулха)

Прием «Интерпретация текста»

- Ỵшөө дахин тỴргөөр текстэеэ уншагты.

 Даабари 4 абаад, текст соо хэрэглэгдэhэн холбуулалнуудые доогуурнь зурагты.

- hайнаар эдеэ хоол бэлдэхэ

- бэрхэ, шадамар бỴлгэмỴỴдые

- хоккейн бỴлгэм

- шатар наадаха

- ухаатай, сэсэн боложо

- гэрэй бараа заhажа

- мỴноо Ỵеын хỴгжэм

- пианино дээрэ наадажа hураа

 (слайдаар шалгаха)

Прием «Найди соответствие» или «Найди пару»

- Даабари 5 дỴỴргэе. Удхаараа таараха холбуулалнуудые олохо.

Приём «Реставрация текста» или «Письмо с дырками»

 Даабарида 6 ороё. Текст соохи точкануудай орондо удхаараа тааараха угэнуудые табиха.

Хоер хỴбỴỴдтэй болоходоо би ………………………………….    гэжэ шиидэбэб. БỴхы наhаараа хỴбỴỴдтээ …………………………… ябааб, ……………… , ……………. хэрэгтэ hурааб.

Жэшээлхэдэ, эдеэ хоол бэлдэхэ, аяга амhарта угааха, ỴхибỴỴдэй дуу дуулаха, …………………………….. гэхэ мэтэ.

ХỴбỴỴдээрээ хододоо наадажа  …………………………. тамиршан болооб.

Томо болоходоо хубуудни …………….. , ………………. наадажа hураа. Бишье баhа ……………… наададаг болооб, ………………… бỴлгэм, матчнуудаар hонирхожо эхилээб. Муноо дэлхэйн эгээл …………………. …………… бỴлгэмỴỴдые мэдэдэгби. Сонхо, гэрэй бараа заhажа шадахаб, гутал, хубсаhашье оёжо hурааб.

ỴхибỴỴдни hургуулиин болобо. Би математикын, зураг зуралгын, англи хэлэнэй, литературын хэшээлнỴỴдтээ Ỵзэhэн юумэеэ hанабаб.

ỴхибỴỴдтээ ……………………. абабабди. ХỴбỴỴдтээ …………………. тула компьютер дээрэ ажаллажа hурабаб, hайн ……………………. болобоб. ХỴбỴỴдтээ ………………… , ………………….абахадаа классическа хỴгжэм ойлгодог, элдэб композиторнуудай хỴгжэм танидаг болобоб.

hаяхан…..………………..олон………………………………., ………………………. абабаб,  «юундэ?» гэhэн асуудалнуудтань харюусахын тула. Минии hанахада, би ухаатай, сэсэн боложо  байнаб, юундэб гэхэдэ, ухибууд, ашанарни ………….. , ……………, ……………гэhэн асудалнуудые табиха ехэ дуратай.

(слайдаар шалгаха)

        - Зай, хундэтэ багшанар, би энэ мастер-класс дээрээ hурагшадай уншалгын шадабари хугжоохэ, дээшэлуулхэ нэгэ хэды онол аргануудые харуулбаб. Бултадаа hайн худэлhэндэтнай баярые хургэнэб.

Тиигээд энэ уулзалгаhаа хэрэгтэй юумэ, ажалдаа хэрэглэхэ юумэ абааhаатнай баяртай байхаб.

Муноо ажалайнгаа дун болгожо синквейн дуургэе.