Рабочая программа по бурятской литературе в 11 классе
рабочая программа (11 класс) на тему
Рабочая программа по бурятской литературе в 11 классе
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 rabochaya_programma._bur.lit_11kl.docx | 95.34 КБ |
Предварительный просмотр:
МО «Курумканский район»
Курумканское РУО
Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
«Улюнханская средняя общеобразовательная школа»
«Согласовано» «Согласовано» «Утверждено»
Руководитель МО Заместитель директора по УВР Директор школы:
_____/Цыдендоржиева Э.Ц/ ________/Бадлуева Е.М. _____/Будаева Е.Б./
ФИО ФИО ФИО
Протокол№_____от «31»августа2017г. «31»августа 2017г. Приказ № ____от «31»августа2017г.
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
Учебный курс: бурятская литература
Уровень обучения, класс: среднее общее, 11 класс
ФИО разработчика: Цыбикова С.Э., учитель бурятского языка и литературы
Срок действия программы: 1 год
2017г
Пояснительная записка
Рабочая программа по бурятской литературе составлена на основе:
- Закона РФ «Об образовании» (в действующей редакции);
-Закона РБ «Об образовании» (в действующей редакции);
- Федерального базисного учебного плана для образовательных учреждений, реализующих программы общего образования, утвержденного приказом МО и Н РФ №1312 от 09 марта 2004г.;
-Приказа МО и Н РФ №241 от 20.08.2008 «О внесении изменений в федеральный БУП и примерные учебные планы для ОУ РФ, реализующих программы общего образования МО РФ от 09.03.2004 № 1312»;
- Приказа МО и Н РБ №1168 от 03.09.2008 «Об утверждении регионального базисного учебного плана и примерных учебных планов для ОУ РБ, реализующих программы общего образования»;
- Приказа МО и Н РФ № 1994 от 03 июня 2011 года «О внесении изменений в федеральный базисный учебный план и примерные учебные планы для образовательных учреждений, реализующих программы общего образования»;
- Приказа МО и Н РБ № 1093 от 12 июля 2011 года «О внесении изменений в региональный базисный учебный план примерные учебные планы для образовательных учреждений, реализующих программы общего образования»;
- Приказа МО и Н РФ 31 марта 2014года №253 «Об утверждении федеральных перечней учебников, рекомендованных (допущенных) к использованию в образовательном процессе в ОУ, реализующих образовательные программы общего образования и имеющих государственную аккредитацию, на 2017-2018уч. г (С изменениями на 05июля2017года)
-Приказа МО и Н Республики Бурятия от 26.08.2013 №1646/1 (примерный учебный план общеобразовательных учреждении (организации)Республики Бурятия , реализующих основные образовательные программы);
- «Санитарно-гигиенических требований к условиям обучения в общеобразовательных учреждениях» (Постановление Главного государственного санитарного врача Российской Федерации от 29 декабря 2010 года № 189);
- Образовательной программы МБОУ «Улюнханская СОШ» на 2017-2018 уч.г.;
-Устава МБОУ «Улюнханская СОШ»;
-Положение о рабочей программе «УлюнханскаяСОШ» от 31 августа 2016;
- Приказа № 1 по школе от 31 августа 2017года «Об утверждении учебного плана школы на 2017-2018 уч.г.»
В соответствии с Федеральным базисным планом и учебным планом МБОУ «Улюнханская СОШ» учебный предмет «Бурятский язык» является обязательным и на его преподавание отводится 2 часа в неделю (всего 68 часов в год) и реализуется в рамках национально-регионального компонента образовательного учреждения.
Для реализации данной программы используется УМК «Буряад литература », 11кл. (М.В.Батуева., М.Р.Балданова., Б.Д.Цыдыпова., Т.Т.Сыжипова., Улаан-Удэ, Бэлиг 2015он)
ОБЩАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРЕДМЕТА «БУРЯТСКАЯ ЛИТЕРАТУРА»
Бурятская литература входит в общеобразовательную область «Язык и литература».
Бурятская литература является одним из главных элементов культуры бурятского народа - носителя данного языка. Он открывает учащимся непосредственный доступ к духовному богатству бурятского народа, повышает уровень их общего гуманитарного образования, а также является средством межкультурной коммуникации. Поэтому ему отводится существенная роль в решении важных задач, стоящих перед современной школой в плане формирования толерантной личности, развития ее национального самосознания.
ЦЕЛИ И ЗАДАЧИ ОБУЧЕНИЯ БУРЯТСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Обучение бурятской литературе на ступени основного общего образования направлено на достижение следующих целей:
-воспитание духовно развитой личности, формирование гуманистического мировоззрения, гражданского сознания, чувства патриотизма ,любви и уважения к литературе;
-развитие эмоционального восприятия художественного текста, образного и аналитического мышления, творческого воображения, читательской культуры и понимания авторской позиции ;
формирование начальных представлений о специфике литературы в самостоятельном чтении художественных произведений;
развитие устной и письменной речи учащихся
-освоение текстов художественных произведений в единстве формы и содержания, основных историко-литературных понятий;
-овладение умениями чтения и анализа художественных произведений с привлечением базовых литературоведческих понятий и необходимых сведений по истории литературы; выявления в произведениях конкретно-исторического и общечеловеческого содержания ; грамотного использования литературного языка при создании собственных устных и письменных высказываний.
Обучение бурятской литературы на ступени основного общего образования направлено на достижение следующих целей:
- развитие коммуникативной компетенции на бурятском языке в совокупности ее составляющих - речевой, языковой, социокультурной, компенсаторной, учебно-познавательной;
- речевая компетенция - развитие коммуникативных умений в
четырех основных видах речевой деятельности (говорении, аудировании, чтении, письме);
- социокультурная компетенция - приобщение учащихся к культуре, традициям бурятского народа, с учетом социально-экономических, этнокультурных, этнонациональных и других особенностей региона, в рамках тем, сфер и ситуаций общения, отвечающих опыту, интересам, психологическим особенностям учащихся основной школы на разных ее этапах (V-VII и VIII-IX классы); формирование умения представлять свою республику, культуру ее народов в условиях межкультурного общения;
- компенсаторная компетенция - развитие умений выходить из
положения в условиях дефицита языковых средств при получении и передаче информации; - учебно-познавательная компетенция - дальнейшее развитие общих и специальных учебных умений; ознакомление с доступными учащимся способами и приемами самостоятельного изучения языков и культур, в том числе с использованием новых информационных технологий;
•ценностно-смысловые компетенции - компетенции в сфере мировоззрения, связанные с ценностными ориентирами ученика, его способностью видеть и понимать окружающий мир, ориентироваться в нем, осознавать свою роль и предназначение, уметь выбирать целевые и смысловые установки для своих действий и поступков, принимать решения. Данные компетенции обеспечивают механизм
развитие и воспитание понимания у школьников важности изучения бурятского языка в современных условиях развития нашего общества и потребности пользоваться им как средством общения, познания, самореализации и социальной адаптации; воспитание качеств гражданина, патриота; развитие национального самосознания, стремления к взаимопониманию между людьми разных национальностей, толерантного отношения к проявлениям иной культуры.
- валеологические:
- Соблюдение надлежащей обстановки и гигиенических условий в классе
- Правильное чередование количества и видов преподавания (словесный, наглядный, аудиовизуальный, самостоятельная работа и т.д.)
- Контроль длительности применения ТСО (в соответствии с гигиеническими нормами)
- Включение в план урока оздоровительных моментов на уроке: физкультминутки, динамические паузы, минуты релаксации, дыхательная гимнастика, гимнастика для глаз.
- Соблюдение комфортного психологического климата на уроке.
- Создавать здоровый психологический климат на уроках, повышать мотивацию учащихся.
Ведущие принципы.
Реализация дидактических принципов:
-Принцип воспитывающего обучения(создание условий формулирования личности в целом);
- Принцип научности (содержание обучения должно отражать современное состояние науки, изучающей литературы-литературоведения, литературной критики. На уроках необходимо школьников обучать элементам научного поиска, основам исследовательской деятельности);
-Принцип связи обучения с практикой (использование уч-ся знаний в решении практических задач; применение полученных знаний в жизни; формирование собственной точки зрения, развитие у школьников устойчивости к информационному потоку, формирование критического мышления);
- Принцип системности и последовательности (обучение и воспитание в определенной системе, логическое построение содержания и процесса обучения);
- Принцип доступности (учёт особенностей развития учащихся, организация обучения, исключающая возможность психо-физических перегрузок уч-ся);
- Принцип наглядности (целесообразное и эффективное привлечение органов чувств к восприятию уч. материала через ТСО и ИК - технологии);
- Принцип сознательности и активности учащихся при направляющей и организующей роли учителя (сознание уч-ся цели обучения, самостоятельности школьников в планировании и организации своей деятельности ; самоконтроль учеников, интерес к знаниям , самостоятельная постановка проблемы и поиск её решения);
- Принцип прочности (прочное усвоение знаний, переход знаний в умения и навыки на основе активности уч-ся, правильной организации повторения изученного, учёта индивидуальных особенностей уч-ся, структурирования материала с выделением главного и соблюдения логических связей, контроля результатов обучения ими их оценки);
В рабочую учебную программу включен национально-региональный компонент.
Содержание курса
( 68часов 2 раза в неделю)
Буряад уран зохёолой хүгжэлтын үенүүд- 2ч Буряад уран зохёолой хүгжэлтын үенүүд. Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ.
Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ-13ч+3ч.ш/а+1ч.х/х Д. Батажабайн уран hайханай юртэмсэ. «Тѳѳригдэhэн хуби заяан» трилоги.
Трилогиин байгуулга, гол образуудынь.Сюжедэй hонирхолтой ушаралнууд. Самбуу, Шобдог ба бусад буряад, түбэд ламанарай дүрэнүүд. Жаргал гээшэ юун бэ? Шалгалтын ажал. Найруулга Аламжын зол жаргалаа бэдэрэлгэ.Ч.Цыдендамбаевай уран hайханай юртэмсэ. «Буряад басаган» туужын гол удха. Зохёолой уран арганууд. Шалгалтын ажал. А. Ангархаевай уран hайханай юртэмсэ. «Мүнхэ ногоон хасуури» гэhэн романай гол удха. Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд. Романай онсо шэнжэ.
Буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ-12+2+2 ч. Буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ. М. Батоин. «Таршаа Намжалай түүхэ».
Зүжэгэй уран hайханай орон зай, саг. Зүжэгэй гүн удха, уран арганууд. Б. Барадинай намтар, зохёохы зам. «Ехэ удаган абжаа»- түүхэтэ трагеди. Зүжэгэй үйлэдэгшэ нюурнууд. Зүжэгэй гүн удха, уран арганууд. Буряад шулэгүүдэй хүгжэлтын шэнжэнүүд . Буряад поэзиин hалбаринууд. Шүлэгүүдэй хоёр ондоо шэнжэлэл. Поэтическэ лексикэ. Д. Улзытуевай «Һуунаб… гансааран…» гэhэн шүлэгэй шүүлбэри
Б. Базарон. «Улаалзай». Ц. Цымпилоной зохёохы зам. Шүлэгэй саг болон орон зай.
Мүнөө үеын буряад үргэлжэлhэн зохёолой уран hайханай юртэмсэ- 7ч.+1ч.ш/а+1ч.х/х. Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ .
Ч. Гуруевай «Туhалха хэрэгтэй» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха. Зохёолой гол асуудал. Д. Дылгыровай «Сэдьхэлэй гуниг» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха. Д. Эрдынеевэй уран зохеолнууд тухай.«Үйлын үри» романай уран hайханай юртэмсэ. Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд.Романай онсо шэнжэ.Романай удхаар шалгалта.
Мүнөө үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ- 6ч.+1ч.ш/а Мүнѳѳ үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ.
Б-М. Пурбуевай зохёохы зам. «Эрьехэ наран» гэhэн зүжэг. Зүжэгэй гүн удха, жанрай онсо янза. М. Батоин. «Юртэмсын гурбан сэсэшүүл»
«Юртэмсын гурбан сэсэшүүл» гүн удха. Найруулга «Нангин Байгалаа аршалая!»
Мүнѳѳ үеын буряад шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай-11 ч+2ч.ш/а Ц. Дондогойн «Эхэ тухай хоёрдохи поэмэ». «Шамбайхан наhыем бусаахашье аалам?». Г. Раднаевагай творчество. «Түрэлгын зоболон» поэмын гүн удха. Шүлэглэлэй сюжет болон композици. Мүнөө үе сагай ажабайдал литературын хүгжэлтэдэ. Мүнөө үе сагай ажабайдал литературын хүгжэлтэдэ. Л. Тапхаевай «Дүрбэн саг» гэhэн шүлэгэй жанр. Зохёолнуудай байгуулга, хэлэн, уран арганууд. А. Ангархаевай «Би шулуунби». Б. Дугаровай «Түрэлхидэйм хэлэн, хүлисѳѳрэй». Шүлэгэй психологическа юртэмсэ. Г. Базаржапова-Дашеевагай шүлэгүүд. «Үеhѳѳ үедэ уг залган».
Дабталга: 3ч.+1 ш/а. Эпическэ зохёолнууд. Бага, дунда, ехэ хэмжээнэй зохёолнууд. Уран зохёолой хэлэнэй шэмэг үгэнүүд. Шалгалтын ажал
Календарно-тематический план
№ | Дата проведения | Фактически проведено | Кол-во часов | Тема урока | Содержание учебного материала | Система заданий | Понятийный минимум | Домашнее задание | ||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | ||
Буряад уран зохёолой хүгжэлтын үенүүд- 2ч
| ||||||||||
1 | 04.09 | 1 | Буряад уран зохёолой хүгжэлтын үенүүд | Оршол. Реализм тухай. XX зуун жэлэй буряад литературын периодизаци (хүгжэлтын үенүүдтэ хубаалга). Россиин гүрэнэй ниитэ-политическэ процесснүүдтэй холбоон. Буряад литературын периодизациин условно байлга. | Хүсэнэгтэ XX зуун жэлэй буряад литературын периодизаци (хүгжэлтын үенүүдтэ хубаалга) хэхэ. | Реализм тухай. XX зуун жэлэй буряад литературын периодизаци (хүгжэлтын үенүүдтэ хубаалга). | XXI зуун жэлэй эхинэй зохёолнуудай жанрнууд. Учебник стр. 11-12 | |||
2 | 06.09 | 1 | Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ | Буряад үргэлжэлhэн зохёолой (прозын) уран hайханай юртэмсэ. Реализмын хүгжэлтэ. XX зуун жэлэй эхинэй болон hүүлэй үеын уран зохёол соо бодхоогдоhон олониитын ажабайдалай орёо асуудалнууд шухала удха шанартай байhаниинь. | Ɵѳрынгѳѳ дураар хоёр зохёол шэлэн абаад, буряад уран зохёолой хүгжэлтын эхин үеын ба hүүлэй үеын үргэлжэлhэн зохёолнуудай зохёохы маяг сасуулан тодорхойлхо. Творческо практикум: уран зохёол шэнжэлэгшэд, шүүмжэлэгшэдэй, уран зохёолшодой хѳѳрѳѳн тухай доро үгтэhэн hанамжануудтай танилсаад, үгтэhэн ойлгосонуудай эрилтэдэ таарана гү гэжэ элирүүлхэ. | Буряад үргэлжэлhэн зохёолой (прозын) уран hайханай юртэмсэ | Хѳѳрѳѳн. Литературна терминүүдтэй словарь, шэнэ толинуудые хэрэглэхэ. Уран гоёор текстэ дутэ хоорэхэ. | |||
Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ-13ч+3ч.ш/а+1ч.х/х | ||||||||||
3 | 11.09 | 1 | Д. Батажабайн уран hайханай юртэмсэ | Авторай намтар, зохёохы зам тухай. Д. Батожабай –драматург, прозаик гэhэн темэдэ тобшо тайлбари хэлэжэ угэхэ. Тэрэнэй бэшэhэн ехэ ехэ зохеолнуудые жанраарнь илгажа нэрлэхэ. | «Гансаардалга» «Гэмтэн баригдаба». Уншалга, хөөрэлдөөн. Зохёол соохи хөөрэгшэ нюурай hуури элирүүлхэ. | Авторай намтар, зохёохы зам тухай. Тэрэнэй бэшэhэн ехэ ехэ зохеолнуудые жанраарнь илгажа нэрлэхэ. | «Гэмтэн баригдаба» бүлэгэй удха. (Хрестомати, стр. 8-18) | |||
4 | 13.09 | 1 | «Тѳѳригдэhэн хуби заяан» трилоги. | «Төөригдэhэн хуби заяан» роман тухай. Трилоги тухай ойлгосо. XIX-дэхи зуун жэлэй эсэсэй байдал зохёол соо харуулhаниинь. | Уран зохёолой текст эпическэ жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншаха. | Төөригдэhэн хуби заяан» роман тухай. | «Ой соо» бүлэгэй удха. (Хрестомати, стр.19-30) | |||
5 | 18.09 | 1 | Трилогиин байгуулга, гол образуудынь | Геройнуудай оршон тойрондо, хүндэ хандаса, харилсаха дадалынь. Геройнуудай сэдьхэлэй үндэр мэдэрэл гү, али сэдьхэлэй хүлгөөн. Трилоги тухай ойлгосо, тэрэнэй байгуулга. Романай жанрай онсо шэнжэ. Романай философско проблематика | Сасуулга. Геройнуудай адли тала ба илгааень элирүүлхэ. Аламжын образ тайлбарилха. Хрестоматиин бүлэгүүд сооhоо тэрэниие ураар зураглан харуулhаниинь. | Геройнуудай сэдьхэлэй үндэр мэдэрэл гү, али сэдьхэлэй хүлгөөн. Трилоги тухай ойлгосо, тэрэнэй байгуулга. | ? 1 стр. 35 учебник | |||
6 | 20.09 | 1 | Сюжедэй hонирхолтой ушаралнууд | Романай композици, байгуулга тухай. Романай идейнэ удха тодорхойлон хэлэхэ. Галсан, Шара-Дамба гэгшэдэй дүрэнүүдые ажаглажа, Аламжын хүбүүн Буладай дүрын удха шанар дээрэ тусхай тогтохо. Геройнуудай угай түүхэ, үе сагынь. Сасуулгын тодорхойлол үгэхэ. Роман соохи сатирическэ зураглалнуудые оложо, уран гоёор хөөрэхэ. Уншалга, хөөрэлдөөн, шэнжэлэл.
| Аламжын, Жалмын, Шара Дамбын, Галсанай, Буладай дүрэнүүд тухай хөөрэлдөөн. Сасуулга. Геройнуудай адли тала ба илгаань (Аламжа ба Ван-Түмэр): а. геройнуудай угай түүхэ, үе сагынь. геройнуудай зан абари, үзэл бодол, түхэл маяг. в. геройнуудай оршон тойрондо, хүндэ хандаса, харилсаха дадалынь. | Романай композици, байгуулга тухай. Романай идейнэ удха тодорхойлон хэлэхэ. Роман соохи сатирическэ зураглалнуудые оложо, уран гоёор хөөрэхэ. | «Уйдхар зоболонгоор дүүрэн ажабайдал» гол геройн нюурhаа хѳѳрѳѳн. | |||
7 | 25.09 | 1 | Самбуу, Шобдог ба бусад буряад, түбэд ламанарай дүрэнүүд | Буддын шажан барижа байhан ламанарай элдэб аашануудые уран зохеолшын хайра гамгүйгөөр наадалжа, шүүмжэлжэ элирүүлhэн уран аргануудые роман сооhоо оложо харуулха. | Шүүмжэлэлгын ажалай темэ: «Ламанарай дүрэ уран зохёолшодой бүтээлнүүд соо» | Буддын шажан барижа байhан ламанарай элдэб аашануудые уран зохеолшын хайра гамгүйгөөр наадалжа, шүүмжэлжэ элирүүлhэн уран аргануудые роман сооhоо оложо харуулха. | ? 6 стр. 36 (учебник) | |||
8 | 27.09 | 1 | Жаргал гээшэ юун бэ? | Трилоги тухай онсодхол, асуудалнуудта, даабаринуудта харюу. | Схемэ зураха, баталха. Аламжын зол жаргалаа бэдэрхэ зорилготой ябаhан газарнуудай нэрэнүүдые тодоруулагты. Романай сюжедүүд соо зураглагдаhан нютагуудай тусхай карта зохёохо. | Аламжын зол жаргалаа бэдэрхэ зорилготой ябаhан газарнуудай | ? 5 стр. 36 (учебник) | |||
9 | 02.10 | 1 | Шалгалтын ажал | Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха зорилготойгоор түгэсхэлэй хүдэлмэри болгон тест үгэхэ. | Зохёолоор, Д. Батажабайн творческо замаар тест - шалгалта | Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха зорилготойгоор түгэсхэлэй хүдэлмэри болгон тест үгэхэ. | Творческо практикум: 1 стр. 36 (учебник) | |||
10 | 04.10 | 1 | Найруулга Аламжын зол жаргалаа бэдэрэлгэ. | Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха зорилготойгоор түгэсхэлэй хүдэлмэри болгон найруулга бэшүүлхэ. | Сочинени-найруулга бэшэхэ. | Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй бололго | Найруулгын тобшолол гаргаха | |||
11 | 09.10 | 1 | Ч.Цыдендамбаевай уран hайханай юртэмсэ | 1. «Хурса зэбсэг», «Нарата газар дэлхэйдэ», «Эхигуй шулэг», «Хэн гээшэб тэрэ хүн?», «Бэрхэшээл» гэhэн шүлэгүүдэйнь гол удха, темэ, идей. Байгаалиин үзэгдэлнүүдые, зураглалнуудые текст сооhоо илгаха. Шүлэглэмэл зохеолой анализ хэхэ. | Ямар нэгэн шүлэгэй темэ, идей элирүүлхэ (һурагшын үзэмжөөр) | Шүлэглэмэл зохеолой | Тест | |||
12 | 11.10 | 1 | «Буряад басаган» туужын гол удха | Зохеолой гол удха. Зохеолой байгуулга. Туужын гол дүрэнүүд, уран зүйлнүүд. Зохёолой сюжет болохо харилсаанууд ехэ баян. Зохеол соо үйлэ хэрэгүүд, уулзалганууд, ушарнууд жэжэ уран зүйлнүүд олон, эдэнь уран найруулгыень, ажабайдалые үнэншэмэ түхэлтэй, этигэмээр хүсэтэй болгоно. Гэрэлтэ Норбо хоерой дүрэ. Хулгана хүгшэнэй дүрэ. Эхэнэр хүнэй хуби заяан тухай авторай бодолнууд тухай. Хүнэй сэдьхэлэй байдал харуулһаниинь. | Уншалга, хөөрэлдөөн, шүүмжэлэл. Зохёолой сюжет болохо харилсаанууд ехэ баян, тэрэнэй анализ. Хулгана хүгшэнэй дүрэ зураглаха- авторай позици элирүүлхэ. Тэрэ үеын, тиин мүнѳѳ сагай бэри басаганай байдал сасуулха. | Зохеол соо үйлэ хэрэгүүд, уулзалганууд, ушарнууд жэжэ уран зүйлнүүд олон, эдэнь уран найруулгыень, ажабайдалые үнэншэмэ түхэлтэй, этигэмээр хүсэтэй болгоно. Гэрэлтэ Норбо хоерой дүрэ. | ?1 стр. 45 (учебник | |||
13 | 16.10 | 1 | Зохёолой уран арганууд | Зохёолой уран арганууд тухай. Зохёол соохи байгаалиин үзэгдэлнүүдэй удха шанар. Зохёол соо зураглагдаhан үе сагай шэнжэнүүдые тодорхойлхо. Гол дүрэнүүдэй нэрэнүүдэй удха тайлбарилха. Зохёол соохи эхэнэр – геройн дүрын хүгжэлтэ. | Дискусси. Дэлгэрэнгы түсэб табижа, зохёол соо болоhон уйлэнүүдэй шалтагааниие, сагые элирүүлжэ, байгаалиин үзэгдэлнүүдые, зураглалнуудые текст сооhоо илгажа, зохеолой геройдо өөрын хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолыень баримталан, характеристикэ үгэхэ. | Гол дүрэнүүдэй нэрэнүүдэй удха тайлбарилха. Зохёол соохи эхэнэр – геройн дүрын хүгжэлтэ. | ? 5 -6 стр. 45 (учебник) | |||
14 | 18.10 | 1 | Шалгалтын ажал Изложени «Алтан сэргэ» | Үзэгдэhэн зохёолнуудай удхаар табигдаhанасуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха зорилготойгоор түгэсхэлэй хүдэлмэри болгон тест үгэхэ. | Тест – шалгалта. Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха зорилготойгоор түгэсхэлэй хүдэлмэри –тестын асуудалнуудта харюу. | Тест – шалгалта | Найруулга Жаргалмаагай хуби заяан. | |||
15 | 23.10 | 1 | А. Ангархаевай уран hайханай юртэмсэ | А. Ангархаевай творчество. А. Ангархаевай зохёолнууд тухай тобшо мэдээн. | Уншалга, хөөрэлдөөн, шүүмжэлэл. Уран зохёолой текст эпическэ жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншаха. | Ангархаевай зохёолнууд тухай тобшо мэдээн | ? 1 стр. 58 (учебник) | |||
16 | 25.10 | 1 | «Мүнхэ ногоон хасуури» гэhэн романай гол удха | «Мүнхэ ногоон хасуури» гэhэн романай гол удха. Геройн өөрын ябадалда психологическа ба социальна тайлбарилга үгэлгэ. Хүдөө нютагта ажаллаха гэжэ шиидэhэниинь. | Геройнуудай абари зангыень таарамжатай оньhон үгэнүүдээр тайлбарилха. | Хүдөө нютагта ажаллаха гэжэ шиидэhэниинь. | ? 1 стр. 58 (учебник | |||
17 | 06.11 | 1 | Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд. | Роман дотор табигдаhан проблемэнүүдые элирүүлхэ. Роман дотор үгтэhэн залуушуулай дүрэнүүд тухай | Һайшаагдаhан, дүтѳѳр hанагдаhан зохёолой али нэгэ геройдо дэлгэрэнгы тодорхойлол үгэхэ. Шэлэжэ абаhан геройн дүрэ юундэ hайшаалтайб. Тэрээнhээ жэшээ абамаар гү гэжэ тодорхойлхо. | Роман дотор үгтэhэн залуушуулай дүрэнүүд тухай | ? 1 стр. 58 (учебник) | |||
18 | 08.11 | 1 | Романай онсо шэнжэ | Романай онсо шэнжэ элирүүлхэ. Хүдөө нютагай ажабайдал зохеол соо зураглан харуулhаниинь. Зохёолой персонажуудта характеристикэ үгэлгэ. Зохеолой геройдо өөрынь хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолынь баримталан, характеристикэ үгэжэ шадаха еhотой. Тестовэ шалгалтын ажал хэжэ, үхибүүдэй мэдэсэ шалгаха. Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха | Һануулга-схемэдэ түшэглэн, сюжедэй шүүлбэри хэхэ: зохёолой экспозици, уялдуулагша, эршэдэлгэ, түгэсхэгшэ элирүүлхэ. Тест – шалгалта Түгэсхэлэй хүдэлмэри – тестын асуудалнуудта харюу. | Хүдөө нютагай ажабайдал зохеол соо зураглан харуулhаниинь | ? 1 стр. 58 (учебник | |||
19 | 13.11 | 1 | Зохёолой удхаар найруулга- бодомжолго | Уран зохёол дотор этическэ, социальна - историческа ба нравственна - философско проблематика илгаруулха шадабаритай болохо; Уран зохёолдо үндэhэ баримтатай эстетическэ сэгнэлтэ үгэжэ шадаха. Уран зохёолые соёл болон ёhо заншалтай холбожо, тайлбарилха шадабаритай болохо. Бэшэмэл ажал (найруулга- бодомжолго) бүтээхэ шадабаритай болохо; | Юунэй түлѳѳ хүн боложо түрэhэн хүн гээшэбиб гэhэн асуудалда харюу болгон, найруулга - бодомжолго бэшэхэ | Найруулгын тобшолол гаргаха | ||||
Буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ-12+2х/х+2 | ||||||||||
20 | 15.11 | 1 | Буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ | Драматурги тухай ойлгосо үргэдхэхэ. Буряад драматургиин хүгжэлтэ. Буряад литературын драматургиhаа эхилэлгэ. Шалтагааниинь. Драматургиченска зохёолнуудай эпическэ удха тайлбарилха | Буряад драматургиин гол шатануудые үенүүдтэ хубааха Бэшэмэл ажал. Драматургическа ба прозаическа зохёолнуудай адли ба бэшэ талануудые тайлбарилха | Драматургическа ба прозаическа зохёолнуудай адли ба бэшэ талануудые | А. Вампилов тухай элидхэл | |||
21 | 20.11 | 1 | М. Батоин. «Таршаа Намжалай түүхэ» | Михаил Батоинай уран hайханай юртэмсэ. Уран зохёолой текст драматургическа жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар ролёор уншаха | Уран зохёолой текст драматургическа жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар ролёор уншаха. Багшын үүргэ зохёол соо ямар бэ? | Михаил Батоинай уран hайханай юртэмсэ | ?2 стр. 68 (учебник) | |||
22 | 22.11 | 1 | Зүжэгэй уран hайханай орон зай, саг. | Зүжэгэй уран hайханай орон зай тухай шүүмжэлэл - уран зохёолшын зураглаhан зурагые ухаан бодолдоо, сэдьхэлдээ бии болгохо. Үзэжэ байhан зохёолой гол шухала Зохёол соохи үйлэнүүдэй болоhон шалтагааниие, сагые, тэрэнэй хойшолонгые элирүүлхэ. Зүжэгэй уран hайханай саг тухай, үзэжэ байhан зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, байгаалиин зураглалнуудые текст сооhоо илгаха. Зохёолой идейнэ болоод уран hайханай талые харуулалгада сюжедэй зүйлнүүдэй (үйлын хүгжэлтын эхин, үйлын уялдалга, үйлын хүгжэлтын эгээл дээдэ шата) үүргэ болон гол проблематика элирүүлхэ | Зүжэгэй нэрэ, тэрэнэй гол бодол, зураглагдаhан сюжедүүдэй хоорондохи харилсаан тухай бодомжолхо, тобшолол гаргаха. Зүжэг сооhоо арад зон соо хэлсэгдэдэг буддын шажан тухай түүхэ домогуудые илгаха. Үзэгдэжэ байhан зохёолнуудай байгуулгын (композициин) зүйлнүүдые илгаха | Үзэжэ байhан зохёолой гол шухала | 11-12-дохи зураг уншаха. Стр. 189-190 | |||
23 | 27.11 | 1 | Зүжэгэй гүн удха, уран арганууд | Зүжэгэй гүн удха тухай ойлгуулха. Зүжэгэй үүргэ: уран hайханай гү, али түүхын гү, hургаалай гү, али байра байдалай гү гэжэ тайлбарилха, баримталха. Зохёолой уран арганууд тухай. Зүжэг соо үгэнүүдэй хэрэглэлгэдэ болон тэдэнэй үүргэ шүүмжэлэл хэжэ элирүүлхэ, тайлбарилха. Тестовэ шалгалтын ажал хэжэ, үхибүүдэй мэдэсэ шалгаха | Зүжэгэй гол герой Таршаа Намжалда бэшэмэл характеристикэ үгэхэ. Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ. Түгэсхэлэй хүдэлмэри - асуудалнуудта харюу. Хараhан спектакльда рецензи бэшэхэ ( ? 5 стр. 68 (учебник) | Зүжэгэй үүргэ: уран hайханай гү, али түүхын гү, hургаалай гү, али байра байдалай гү гэжэ тайлбарилха, баримталха | ? 6 стр. 73 (хрестомати) ? 5 стр. 68 (учебник) | |||
24 | 29.11 | 1 | Б. Барадинай намтар, зохёохы зам | Б. Барадинай намтар, зохёохы зам тухай. «Ехэ удаган абжаа» зүжэг тухай ойлгосо | Уран зохёолой текст драматургическа жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар ролёор уншаха. | Б. Барадинай намтар, зохёохы зам тухай. «Ехэ удаган абжаа» зүжэг | Уншаха 2-дохи үйлэ (13-22 стр. ) | |||
25 | 04.12 | 1 | «Ехэ удаган абжаа»- түүхэтэ трагеди | Трагеди тухай ойлгосо. Түүхэтэ трагеди тухай ойлгосо | Уран зохёолой текст драматургическа жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар ролёор уншаха | Трагеди тухай ойлгосо | Уншаха 3-дахи үзэгдэл (31-36 стр. ) | |||
26 | 06.12 | 1 | Зүжэгэй үйлэдэгшэ нюурнууд | Зохёолой удха задалан харуулхадаа, геройн үүргэ ба геройдо үгэhэн авторай сэгнэлтэ эли тодо болгохо. Зүжэгэй гол бодол элирүүлхэ. Зохёолой геройнуудай өөр өөрын ба бултандань хабаатай шэнжэнүүдые тодорхойлон, характеристикэ үгэжэ, тэдэндэ авторай ямараар хандажа байhые элирүүлхэ зорилготойгоор геройнуудые зэргэсүүлхэ | Эреэхэн удаган Бадан Тураахин хоёрой дүрэнүүдые зэргэсүүлхэ. Зохёол соо зураглагдаhан түүхэтэ нюурнууд тухай хѳѳрэлдѳѳн. | Эреэхэн удаган Бадан Тураахин хоёрой дүрэнүүдые | Сасуулгын тобшолол гаргаха | |||
27 | 11.12 | 1 | Зүжэгэй гүн удха, уран арганууд | Зүжэгэй гүн удха тухай ойлгуулха. Зүжэгэй үүргэ: уран hайханай гү, али түүхын гү, hургаалай гү, али байра байдалай гү гэжэ тайлбарилха, баримталха Зохёолой уран арганууд тухай. Зүжэг соо үгэнүүдэй хэрэглэлгэдэ болон тэдэнэй үүргэ шүүмжэлэл хэжэ элирүүлхэ, тайлбарилха. Тестовэ шалгалтын ажал хэжэ, үхибүүдэй мэдэсэ шалгаха. | Зүжэгэй гол герой Таршаа Намжалда бэшэмэл характеристикэ үгэхэ. Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ. Түгэсхэлэй хүдэлмэри –асуудалнуудта харюу. Хараhан спектакльда рецензи бэшэхэ ( ? 5 стр. 68 (учебник) | Зүжэгэй гол геройнууд Таршаа Намжалда | ? 6 стр. 73 (хрестомати) ? 5 стр. 68 (учебник | |||
28 | 13.12 | 1 | Буряад шулэгүүдэй хүгжэлтын шэнжэнүүд | Шүлэглэл тухай ойлгосо. Буряад поэзиин хүгжэлтын үенүүд. Уран зохёолшодой урган гаралга тухай Уран зохёолшодой мэдээжэ шүлэглэмэл зохёолнууд тухай мэдэсэ. | Ямар поэдүүдэй зохёолнууд танда дүтэб? Юундэ (Һанамжа бэшэхэ) | Уран зохёолшодой урган гаралга тухай | Ямар нэгэн шүлэг сээжэлдэхэ - Һурагшын үзэмжөөр | |||
29 | 18.12 | 1 | Буряад поэзиин hалбаринууд | Yе бүхэнэй шэнжэ тухай Г. Чимитов «Эхын зурхэн», Ч.-Р.Намжилов «Ага нютаг», А. Бадаев «Найман мүртэй шүлэгүүдhээ». С. Ангабаев «Эхэ орондоо», Ц.-Д.Дондогой «Эсэгэдээ бэшэг» гэhэн шүлэгүүдэй темэ, идей, уран арганууд. | Таблица хүсэлдүүлхэ /Yе бүхэнэй шэнжэ/ | Буряад поэзиин hалбаринууд | Ямар нэгэн шүлэг сээжэлдэхэ - Һурагшын үзэмжөөр | |||
30 | 20.12 | 1 | Шүлэгүүдэй хоёр ондоо шэнжэлэл | Шүлэгүүдэй хоёр ондоо шэнжэлэл. Реалис ёhоной поэзиин гол удха шанар. Энэ ёhо баримталан бэшэгдэhэн зохёолнууд тухай. Реалис ёhоной поэзиин гол удха шанар. Шүлэгүүдэй гражданска аялга. Уянгата зохёолой шүүлбэри яажа хэхэб? Шүлэг тайлбарилха зүйлнүүд: бэшэгдэhэн саг (байра), шүлэг бэшэhэнэй түүхэ; жанрай талаhаа ѳѳрсэ янзань; поэдэй урлалда, зохёохы замдань гү, али адлирхуу сэдэбтэ бэшэгдэhэн хэдэн шүлэгүүдэй дунда тус шүлэгэй эзэлдэг hууринь (уянгаараа, сюжедээрээ, түхэлѳѳрѳѳ).Ойлгогдохогүй ушарнуудай, орёо метафорануудай тайлбари хэхэ. Шүлэгэй уянгата дүрын харуулhан мэдэрэлнүүд, тиин уншагшын сэдьхэлдэ түрэhэн мэдэрэлнүүд тухай. Шүлэгэй уянгата дүрын харуулhан мэдэрэлнүүд, тиин уншагшын сэдьхэлдэ түрэhэн мэдэрэлнүүд тухай. | Шүлэгүүдэй хоёр ондоо шэнжэлэл. Реалис ёhоной поэзиин гол удха шанар. Энэ ёhо баримталан бэшэгдэhэн зохёолнууд тухай. Реалис ёhоной поэзиин гол удха шанар. Шүлэгүүдэй гражданска аялга элирүүлхэ. Конспект, уран гоёор уншалга, хөөрэлдөөн, шүүлбэри. | Шүлэгүүдэй хоёр ондоо шэнжэлэл. | Һурагшын үзэмжөөр - хэһэг сээжэлдэхэ. | |||
31 | 25.12 | 1 | Поэтическэ лексикэ | Шүлэгэй удха болон түхэлэй бэе бэедээ нүлѳѳ тухай: композициин талаhаа тайлбари; уянгата дүрын онсо ѳѳрэ байдал, хѳѳрэлгын маяг; шүлэгэй абяануудай жагсаал, звукозапись, ассонанс, аллитерации хэрэглэлгэ; ритм, строфика, графика, тэдэнэй удха тухай; уран аргануудые зүбѳѳр ба баримтатайгаар хэрэглэлгэ. Шүлэгhѳѳ дулдыдан түрэhэн бодолнууд (уран зохёолой, ажабайдалай, хүгжэмэй, зураглалай). Поэтическэ лексикэ тухай: синонимуудай, антонимуудай, омонимуудай, хорюултай үгэнүүд, хуушарhан, шэнэ, болон бусад янзын үгэнүүдэй хэрэглэлгэ элирүүлгэ. Тропуудые хэрэглэлгэ элирүүлгэ: эпитет, зэргэсүүлгэ, аллегори, ирони, гиперболэ, литото, олицетворени, метафора. | Шүлэглэмэл зохёолой анализ. Шүлэгтэ (һурагшын үзэмжөөр) рецензи бэшэхэ. | Поэтическэ лексикэ | Шүлэгтэ (һурагшын үзэмжөөр) рецензи бэшэхэ. | |||
32 | 27.12 | 1 | Д. Улзытуевай «Һуунаб… гансааран…» гэhэн шүлэгэй шүүлбэри | Д. Улзытуевай «Һуунаб мүнѳѳ Түгсүүлтын эрьедэ гансааран…» гэhэн шүлэг түсэбэй ёhоор шүүлбэрилхэ, гүн удхыень элирүүлхэ. | Д. Улзытуевай «Һуунаб мүнѳѳ Түгсүүлтын эрьедэ гансааран…» гэhэн шүлэгэй шүүлбэри | шүлэгэй шүүлбэри | Зохёол уншаад түрэhэн бодолнууд | |||
33 | 15.01 | 1 | Б. Базарон. «Улаалзай» | Б. Базароной уран hайханай юртэмсэ тухай. Б. Базароной зохёолнуудай гол сэдэб элирүүлхэ. «Улаалзай» гэhэн шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай | Учебник ? 2 стр. 93 Мэдээсэл бэлдэхэ: буряад уран зохёолой долгиной түлѳѳлэгшэд тухай. | буряад уран зохёолой долгиной түлѳѳлэгшэд | Шулэг сээжэлдэхэ | |||
34 | 17.01 | 1 | Ц. Цымпилоной зохёохы зам | Цырендаши Цымпилоной зохёохы зам. «Буряад басаганда» гэhэн шүлэг. | «Буряад басаганда» гэhэн шүлэг уран гоёор уншалга. Шүлэгэй удха болон түхэлэй бэе бэедээ нүлѳѳ тухай: композициин талаhаа тайлбари; уянгата дүрын онсо ѳѳрэ байдал, хѳѳрэлгын маяг; шүлэгэй абяануудай жагсаал, звукозапись, ассонанс, аллитерации хэрэглэлгэ; ритм, строфика, графика, тэдэнэй удха тухай; уран аргануудые зүбѳѳр ба баримтатайгаар хэрэглэлгэ | Ц.Цымпилоной зохёохы зам | Цырендаши Цымпилоной зохёохы зам. Сээжэлдэхэ | |||
35 | 22.01 | 1 | Шүлэгэй саг болон орон зай | Шүлэгэй саг болон орон зай. Шүлэгэй удха болон түхэлэй бэе бэедээ нүлѳѳ тухай: композициин талаhаа тайлбари; уянгата дүрын онсо ѳѳрэ байдал, хѳѳрэлгын маяг; шүлэгэй абяануудай жагсаал; ритм тухай. | Зохёол дотор хэрэглэгдэhэн уран аргануудыень оложо, шүлэгэй шүүлбэри хэхэ. | Шүлэгэй саг болон орон зай | ?3 стр. 96 (учебник | |||
Мүнөө үеын буряад үргэлжэлhэн зохёолой уран hайханай юртэмсэ- 7ч.+1ч.ш/а+1ч.х/х | ||||||||||
36 | 24.01 | 1 | Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ | Мүнѳѳ үеын буряад үргэлжэлhэн зохёолой уран hайханай юртэмсэ. 60-80-яад онуудай уншаһан рассказ, повесть, романуудаар элидхэлнүүдые бэлдэхэ, шэнжэлэн хөөрэлдэхэ. Буряад прозын хүгжэлтын шэнжэнүүд | Таблица зураха, анализ хэхэ. Даша-Даба Мункуев «Эхэ тухай дуун» сээжэлдэхэ | Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ | Даша-Даба Мункуев «Эхэ тухай дуун» хэhэг сээжэлдэхэ | |||
37 | 29.01 | 1 | Ч. Гуруевай «Туhалха хэрэгтэй» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха | Чингис Гуруевай уран hайханай юртэмсэ. Уран зохёолой текст эпическэ жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншаха. Зохеолой темэ, идей, гол удха элирүүлхэ. Дэлгэрэнгы түсэб табижа, зохеол соо болоhон үйлэнүүдэй болоhон шалтагааниие, сагые элирүүлжэ, байгаалиин үзэгдэлнүүдые, зураглалнуудые текст сооhоо илгажа, зохеолой геройдо өөрынь хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолыень баримталан, характеристикэ үгэхэ | Конспект, уран гоёор уншалга, хөөрэлдөөн, шүүлбэри. Уран зохёолой текст эпическэ жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншаха. | «Туhалха хэрэгтэй» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха | стр. 97-99 уншаха (учебник) стр. 39-44 уншаха (хрестомати) | |||
38 | 31.01 | 1 | Зохёолой гол асуудал | Һайшаагдаhан, дүтѳѳр hанагдаhан зохёолой али нэгэ геройдо дэлгэрэнгы тодорхойлол үгэхэ. Шэлэжэ абаhан геройн дүрэ юундэ hайшаалтайб. Тэрээнhээ жэшээ абамаар гү гэжэ тодорхойлхо. Зохёолой гол герой ямар хүн бэ? Уран зохёолшо Дугарта ямараар ханданаб? Геройнуудай үйлэ хэрэгүүдтэ сэгнэлтэ үгэхэ. | Зохёолой гол герой Дугар, Балма хүгшэн тухай бэшэхэ. Һайшаагдаhан, дүтѳѳр hанагдаhан зохёолой али нэгэ геройдо дэлгэрэнгы тодорхойлол үгэхэ. Шэлэжэ абаhан геройн дүрэ юундэ hайшаалтайб. Тэрээнhээ жэшээ абамаар гү гэжэ тодорхойлхо. Намдаг үбгэнэй образ гаргаха. Хѳѳрѳѳнэй онсо шэнжэнүүдые тоолохо. | Зохёолой гол асуудал | ?3 стр. 100 (учебник) | |||
39 | 05.02 | 1 | Д. Дылгыровай «Сэдьхэлэй гуниг» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха | Дугар Дылгыровай уран hайханай юртэмсэ. Зохёолой персонажуудта характеристикэ үгэлгэ. Зохеолой геройдо өөрынь хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолынь баримталан, характеристикэ үгэжэ шадаха еhотой. «Сэдьхэлэй гуниг» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха, уран hайханай юртэмсэ тухай. | Дугар Дылгыровай уран hайханай юртэмсэ. Зохёолой персонажуудта характеристикэ үгэлгэ. Зохеолой геройдо өөрынь хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолынь баримталан, характеристикэ үгэжэ шадаха еhотой. Хөөрэлдөөн Уншаhан, hайшаагдаhан зохёолдо аннотаци бэшэлгэ. Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ. | Д.Дылгыровай «Сэдьхэлэй гуниг» гэhэн хѳѳрѳѳнэй удха | ? 2-7 стр. 103 учебник? | |||
40 | 07.02 | 1 | Д. Эрдынеевэй уран зохеолнууд тухай. | Д. Эрдынеевэй уран зохеолнууд тухай. 1.Юрэ хөөрэлгэ. 2.Зураглал харуулга. 3. Диалогой, монологой үүргын удха элирүүлгэ. 4.Зураглалай янзанууд: -пейзаж, портрет, -уран зохёолшын оршон тойрон байдал зураглалга. Үйлэдэгшэ нюурта авторай характеристикэ үгэлгэ. | Уран зохёолшын намтар ба зохёохы замда хабаатай викторинын 10-15 асуудал зохёохо. | Д. Эрдынеевэй уран зохеолнууд тухай. | ? 1 стр. 112 учебник. | |||
41 | 12.02 | 1 | «Үйлын үри» романай уран hайханай юртэмсэ | «Үйлын үри» романай уран hайханай юртэмсэ. Геройнуудай угай түүхэ, үе сагынь. Геройнуудай зан абари , үзэл бодол, түхэл маяг. Геройнуудай оршон тойрондо, хүндэ хандаса, харилсаха дадалынь. Геройнуудай сэдьхэлэй үндэр мэдэрэл гү, али сэдьхэлэй хүлгөөн | Зохёолой нэрэ, тэрэнэй гол бодол, зураглагдаhан сюжедүүдэй хоорондохи харилсаан тухай бодомжолхо, тобшолол гаргаха. | «Үйлын үри» романай уран hайханай юртэмсэ | ? 2 стр. 112 учебник. | |||
42 | 14.02 | 1 | Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд | Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд. Романай онсо шэнжэ шэнжэлхэ.. жанрайнь онсо янза, лирико-психологическа үндэhэниинь. | Фольклорно үндэhыень элирүүлхэ. Эхэ эсэгын hургаалай удха шанар тухай хзохёолдо үндэhэлэн мэдээсэл бэшэхэ. | Роман дотор табигдаhан проблемэнүүд | ? 3 стр. 112 учебник. | |||
43 | 19.02 | 1 | Романай онсо шэнжэ. | Уран зураашанай гоё hайхан зураг тухай ойлгоhоноо, hанамжаяа хэлэжэ шадаха. Эпическэ зохеолой удхаар түсэб табижа шадаха еhотой. Романай поэтикэ элирүүлхэ. | Байгаалиияа, тоонто нютагаа, адуу мала, арад зоноо хамгаалга тухай hанал бодол тухай дискуссии. | Байгаалиияа, тоонто нютагаа, адуу мала, арад зоноо хамгаалга | ? 4 стр. 112 учебник | |||
44 | 21.02 | 1 | Романай удхаар шалгалта | Тестовэ шалгалтын ажал хэжэ, үхибүүдэй мэдэсэ шалгаха. Үзэгдэhэн зохёолой удхаар табигдаhан асуудалнууд hурагшадай ямар мэдэсэтэй, шадабаритай, дүршэлтэй болоhые шалгаха. | Тест – шалгалта. Түгэсхэлэй хүдэлмэри - тестын асуудалнуудта харюу. | Тест зохёохо. | ||||
Мүнөө үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ- 6ч.+1ч.ш/а | ||||||||||
45 | 26.02 | 1 | Мүнѳѳ үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ | Мүнѳѳ үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ. 60-80-яад онуудай буряад драматургиин шэнэ шатада урган гараhан тухай. Ц,Шагжинай «Түрүүшын жэл», «Хабарай дуун», «hэшхэл». Д. Батажабайн «Барометр шуурга харуулна», «Зүрхэнэй шарха», «Урбаанай уршагта ябадалнууд». Д. Дэлгыровэй «Хулгөөтэ үдэрнүүд» г.м. тухай. Олонациональна драматургиин хүгжэлтэдэ ехэхэн хубитаяа оруулаа гэжэ тэмдэглэхэ. | XX зуун жэлэй буряад драматурги мүнѳѳ үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэтэй сасуулха | XX зуун жэлэй буряад драматурги | Тест /раздаточный материал/ | |||
46 | 28.02 | 1 | Б-М. Пурбуевай зохёохы зам | Бато-Мунко Пурбуевай зохёохы зам тухай. Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ. Уран зохёол дотор этическэ, социальна- историческа ба нравственна- философско проблематика илгаруулха шадабаритай болохо. | Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ. Түгэсхэлэй хүдэлмэри - асуудалнуудта харюу. Хараhан спектакльда рецензи бэшэхэ ( ? 5 стр. 68 (учебник)) | Б-М. Пурбуевай зохёохы зам. Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ | ?1 стр. 121 учебник | |||
47 | 05.03 | 1 | «Эрьехэ наран» гэhэн зүжэг | Зохёолой гол нюурнууд. Янжама Бубеевна, Дандартан, Федодтон тухай. Уран зураашанай гоё hайхан зураг тухай ойлгоhоноо, hанамжаяа хэлэжэ шадаха. Драматургическа зохёолой удхаар түсэб табижа шадаха еhотой. Текстэ дүтэрхыгөөр хөөрэжэ анхаралтайгаар уншажа шадаха, байгаалиин үзэгдэл, геройн түхэл шарай, гэр соохи байдал зураглан хөөрэжэ ба бэшэлгэ хэхэ. | Уран зохёолой текст драматургическа жанрай байhаарнь хараадаа абажа, тодоор, уранаар ролёор уншаха. | Зохёолой гол нюурнууд. Янжама Бубеевна, Дандартан, Федодтон тухай. | ?2 стр. 121 | |||
48 | 07.03 | 1 | Зүжэгэй гүн удха, жанрай онсо янза | Зэргэсүүлгэ хэжэ литературын уран арга мэдэхэ, текст сооhоо илгажа, хөөрэжэ шадаха ёhотой. Простой түсэб табижа шадаха ёhотой Зохёол тухай hанамжануудые өөрынхеэрээ бэшэжэ шадаха ёhотой. Зүжэгэй жанрайнь онсо янза, лирико-психологическа үндэhэниинь. Зүжэгэй символическа, условно талануудые, поэтикыень шэнжэлхэ. | Герой бүхэнэй хэлэлгын талаар анализ хэхэ. Автор юундэ «hэшхэлэй» үүргэ Мэдэгма Бадлаевнада даалганаб? Зарим геройнуудай нэрэнүүдынь hэлгэгдэнэ. Ямар удхатайгаар автор энэ уран арга хэрэглэнэб гэжэ тайлбарилха. Түгэсхэлэй хүдэлмэри - асуудалнуудта харюу. | Зүжэгэй гүн удха, жанрай онсо янза | ?3 стр. 121 | |||
49 | 12.03 | 1 | М.Батоин. «Юртэмсын гурбан сэсэшүүл» | Уран зохёол дотор этическэ, социальна - историческа ба нравственна - философско проблематика илгаруулха шадабаритай болохо. Зохеолой геройнуудай харилсаанhаа, тэдэнэй ажаябуулгаhаа абаhан сэнтэй hургаал. Авторай уран зохеол бэшэхэ бэлигэнь онсо шэнжэ. Зохеолой геройнуудай ябадалда сэгнэлтэ үгэхэ. | Зохёолой гол нюурнууд тухай хѳѳрэлдѳѳн. | Зохеолой геройнуудай харилсаанhаа, тэдэнэй ажаябуулгаhаа абаhан сэнтэй hургаал. | ?1 стр. 124 | |||
50 | 14.03 | 1 | «Юртэмсын гурбан сэсэшүүл» гүн удха | Драматургай зохёол соогоо ямар hанал бодол гаргаhыень элирүүлхэ. Символизм тухай ойлгосо. | Буляалдаанай талмай эмхидхэжэ, творческо проектнэ ажал хэхэ, презентации хамгаалха. | Драматургай зохёол соогоо ямар hанал бодол гаргаhыень элирүүлхэ | ?3,5 стр. 124 | |||
51 | 19.03 | 1 | Найруулга «Нангин Байгалаа аршалая!» | Уран зохёол дотор этическэ, социальна - историческа ба нравственна - философско проблематика илгаруулха шадабаритай болохо. Зохеолой геройнуудай харилсаанhаа, тэдэнэй ажаябуулгаhаа абаhан сэнтэй hургаал. Авторай уран зохеол бэшэхэ бэлигэнь онсо шэнжэ. Зохеолой геройнуудай ябадалда сэгнэлтэ үгэхэ. | Дэлгэрэнгы түсэб табижа, «Нангин Байгалаа аршалая!» темэдэ элдэб янзын байгуулгатай зохеолго - найруулга бэшэхэ, | «Нангин Байгалаа аршалая!» | Буклет гаргаха | |||
Мүнѳѳ үеын буряад шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай-11 ч+2ч.ш/а | ||||||||||
52 | 21.03 | 1 | Ц. Дондогойн «Эхэ тухай хоёрдохи поэмэ» | Мүнѳѳ үеын буряад поэзи. Мүнѳѳ үеын буряад шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай. Уянгата шүлэгүүд тухай ойлгосо. Ц. Дондогойн шүлэгүүдтэй, поэдэй творчествотой танилсалга. Уран гоеор уншалга. Гражданска лирикэ тухай олйгосо. Шүлэглэмэл зохёолнуудай гол зорилгонь | «Энхэргэн hайхан эхэнүүднай». Шүлэгыень өөhэдөө (үхибүүдэй) анализ шалгалга. Шүлэглэмэл зохёолнуудые уншаха, темэээр илгаха. | Мүнѳѳ үеын буряад шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай | Шүлэг сээжэлдэхэ (раздаточный материал) | |||
53 | 02.04 | 1 | «Шамбайхан наhыем бусаахашье аалам?» | Шүлэглэмэл зохеол уранаар, тодоор уншажа hургаха.. Пейзаж, олицетворени тухай гол ойлгосонууд ба тэдэнэй янзануудые мэдэхэ еhотой. Шүлэглэмэл зохёолнуудай анализ хэжэ һураха. Уран зураашанай гоё hайхан зураг тухай ойлгоhоноо, hанамжаяа хэлэжэ шадаха. Шүлэглэмэл зохёолнуудые уншаха, анализ хэхэ /метод дурадхал харуулха/. | Өөрынгөө эхэ тухай элдэб янзын байгуулгатай зохеолго - найруулга бэшэхэ Уран гоеор уншалга. Автор-Зохёол - Уншагша - бодосо дээрэ ажал. | Шүлэглэмэл зохёолнууд. Пейзаж, олицетворени тухай гол ойлгосонууд ба тэдэнэй янзануудые мэдэхэ еhотой. | «Минии баялиг» дүүргэлтын үгэ Сээжэлдэхэ (стр.164) | |||
54 | 04.04 | 1 | Г. Раднаевагай творчество | Галина Раднаевагай зохёохы ажалтай танилсуулан, уран гоёор зураглан харуулһан байгаалиин үзэгдэлнүүдые ойлгуулха. | Уран гоёор уншалга. | Г. Раднаевагай творчество | ?1 стр. 139 учебник | |||
55 | 09.04 | 1 | «Түрэлгын зоболон» поэмын гүн удха | Зохёолой байгуулга, түхэл, авторай зохёохы маяг тодоруулха. Зохеолой удхаар түсэб табижа шадаха еhотой. Шүлэглэлэй орон зай. Шүлэглэмэл зохёолнуудай анализ хэжэ һураха. Уран зураашанай гоё hайхан зураг тухай ойлгоhоноо, hанамжаяа хэлэжэ шадаха. | Уран гоёор уншалга. Зохёолой байгуулга, түхэл, авторай зохёохы маяг тодоруулха. Жэшээгээр баримталха. Шүлэглэмэл зохёолнуудые уншаха, анализ хэхэ. | Түрэлгын зоболон» поэмын гүн удха | ?2-3 стр. 139 учебник | |||
56 | 11.04 | 1 | Шүлэглэлэй сюжет болон композици | Шүлэглэмэл зохёолой түлэб, жанрнууд, зорилго, ажабайдалай зураглал тухай мэдэсэ шалгаха, дадал, шадабари шалгаха, уран арганууд. | Шүлэглэмэл зохёолой түлэб, жанрнууд, зорилго, ажабайдалай зураглал тухай мэдэсэ шалгаха, дадал, шадабари шалгаха, удхаар тест хэхэ. Даабаринууд, тест. | 4 стр. 139 учебник | ||||
57 | 16.04 | 1 | Мүнөө үе сагай ажабайдал литературын хүгжэлтэдэ | Мүнөө үе сагай ажабайдал литературын хүгжэлтэдэ. Ажабайдалые хооһоор магтангүй, дутуу дундануудые нюунгүй, бодото дээрэнь харуулһан зохёол бэшэхэ гэһэн зорилго бэелүүлгэ тухай. Лирическэ геройн дүрэ. Геройнуудай угай түүхэ, үе сагынь. Геройнуудай зан абари , үзэл бодол, түхэл маяг. Геройнуудай оршон тойрондо, хүндэ хандаса, харилсаха дадалынь. Геройнуудай сэдьхэлэй үндэр мэдэрэл гү, али сэдьхэлэй хүлгөөн | Зохеолой темэ, идей, гол удха элирүүлхэ, зураглалнуудые текст сооhоо илгажа характеристикэ үгэхэ. Хөөрэлдөөн, 2-3-дахи бүлэг уран гоёор уншалга. | Мүнөө үе сагай ажабайдал литературын хүгжэлтэдэ. | Инаг дуранай лирикын илгаа –стр. 12-13 учебник- анализ ? 1,2 стр. 14 учебник | |||
58 | 18.04 | 1 | Л. Тапхаевай «Дүрбэн саг» гэhэн шүлэгэй жанр | Лопсон Тапхаевай уран hайханай юртэмсэ тухай. Юрэ хөөрэжэ шадаха. Ямар нэгэн юумэн тухай тобшоор, зүбөөр юрэ хөөрэхэ, бэшэхэ; hанал бодолоо удаа дараалан бэшэхэ шадабаритай болохо. | Зохёол сооhоо хэhэг сээжэлдэхэ, уранаар уншахаяа бэлдэхэ. Дүрбэн сэсэгэй үрэhэнэй хуби заяанай сана ямар далда улха, hургаал байнаб гэжэ hанамжаяа бэшэхэ. | Лопсон Тапхаевай уран hайханай юртэмсэ тухай. Дүрбэн сэсэгэй үрэhэнэй хуби заяанай сана ямар далда улха, hургаал | Хэhэг сээжэлдэхэ, стр. 182-183 хрестомати | |||
59 | 23.04 | 1 | Зохёолнуудай байгуулга, хэлэн, уран арганууд
| Юрэ хөөрэжэ шадаха. Ямар нэгэн юумэн тухай тобшоор, зүбөөр юрэ хөөрэхэ, бэшэхэ; hанал бодолоо удаа дараалан бэшэхэ шадабаритай болохо. | Б. Базароной «Улаалзай» шүлэгтэй энэ шүлэг сасуулха: уянгата герой. Тэрэнэй автортай харилсаан, гол бодол, сюжет, уран арганууд, гүн удха. Шүлэгүүдэй илгаа, адли талыень элирүүлхэ. Шүлэгүүдые жанрайнь талаhаа тодорхойлхо. | Зохёолнуудай байгуулга, хэлэн, уран арганууд | Шүлэгүүдэй илгаа, адли талыень элирүүлхэ.стр. 37,182 хрестомати | |||
60 | 25.04 | 1 | А. Ангархаевай «Би шулуунби» | Уран зураашанай гоё hайхан зураг тухай ойлгоhоноо, hанамжаяа хэлэжэ шадаха. Уран аргануудай, формонуудай хүсөөр шүлэгые уран гоё болгоhониинь Зэргэсүүлгэ - литературын уран арга дай хүсөөр шүлэгые уран гоё болгоhониинь. | Зохеолой темэ, идей, гол удха элирүүлхэ. Дэлгэрэнгы түсэб табижа, зохеол соо болоhон үйлэнүүдэй болоhон шалтагааниие, сагые элирүүлжэ, байгаалиин үзэгдэлнүүдые, зураглалнуудые текст сооhоо илгажа, зохеолой геройдо өөрынь хэhэн хэрэг, үйлэ, хэлэhэн hанал бодолыень баримталан, характеристикэ үгэхэ | Зохеолой темэ, идей, гол удха элирүүлхэ | ?1-2 стр. 147 | |||
61 | 30.04 | 1 | Б. Дугаровай «Түрэлхидэйм хэлэн, хүлисѳѳрэй» | Баир Дугаров- XX зуун жэлэй хоёрдохи хахадай – XXI зуун жэлэй эхинэй поэт – новатор гэжэ баримта баталха. «Сууряан» гэжэ зохёолой үгын абяануудай найрал (звукопись), тиихэдэ авторай зураглаhан оршоной будаг үнгэ (цветопись) элирүүлэгты. | Шүлэгэй гол бодол, түхэл, байгуулга, герой тодоруулха. | – XXI зуун жэлэй эхинэй поэт – новатор | Сээжэлдэхэ «Сууряан» стр. 150 | |||
62 | 02.05 | 1 | Шүлэгэй психологическа юртэмсэ | Шүлэг соо хэрэглэгдэhэн уран арганууд тухай. Шүлэгэй уран hайханай орон зай тухай. Шүлэгэй уран hайханай саг. | Текстэ дүтэрхыгөөр хөөрэжэ анхаралтайгаар уншажа шадаха, байгаалиин үзэгдэл, геройн түхэл шарай, гэр соохи байдал зураглан хөөрэжэ ба бэшэлгэ хэхэ. | Шүлэгэй уран hайханай орон зай тухай | Сээжэлдэхэ «Белая Тара» стр. 149 | |||
63 | 07.05 | 1 | Г. Базаржапова-Дашеевагай шүлэгүүд | Зохёолой хэлэн. Хүнэй сэдьхэлэй байдал, байгаалиин үзэгдэл тодорхойлон бэшэхэ зохеолшын уран аргыень элирүүлхэ | Уншалга, хөөрэлдөөн, шэмжэлэлгын ажал, таблицаар ажал. | Зохёолой хэлэн | хэhэг сээжэлдэхэ, стр. 189-170 хрестомати | |||
64 | 09.05 | 1 | «Үеhѳѳ үедэ уг залган» | Уран зүйлнүүдыень элирүүлхэ, буулгаха. Байгаалиин үзэгдэл, геройн түхэл шарай, гэр соохи байдал зураглан хөөрэхэ, бэшэлгэ хэхэ. Уран зүйлнүүдыень элирүүлхэ. Поэтическэ болон идейнэ удха элирүүлхэ. | Бэшэмэл ажал Автор ямар бодолнуудаа үндэрѳѳр сэгнэнэб, шүлэгэй мүрѳѳр баталха. Шүлэгэй уран аргануудай анализ хэхэ. | Шүлэгэй уран аргануудай ?1 стр. 157 учебник | ||||
Дабталга 3ч.+1ш/а | ||||||||||
65 | 14.05 | 1 | Эпическэ зохёолнууд | Эпическэ зохёолнуудай түлэб, жанрнууд, зорилго, ажабайдалай зураглал тухай мэдэсэ. Зохёол бэшэхэ арганууд тухай: эпическэ сюжет, юрэ хөөрэлгэ, зураглал, авторай характеристикэ, диалог, портрет, пейзаж тухай мэдэсэ. | Таблицануудар ажал. Уншаhан, hайшаагдаhан номдо аннотаци бэшэлгэ. | эпическэ сюжет, юрэ хөөрэлгэ, зураглал, авторай характеристикэ, диалог, портрет, пейзаж | Тест | |||
66 | 16.05 | 1 | Бага, дунда, ехэ хэмжээнэй зохёолнууд | Бага: Таабаринууд, оньһон, хошоо, жороо, шог ёгто үгэнүүд, Дунда: дуунууд, онтохонууд, магтаалнууд, соло дуудалганууд. Ехэ: Мифүүд, домогууд, үльгэрнүүд тухай ойлгосо Зэргэсүүлгэ, портрет, пейзаж, зохёолой композици, сюжет тухай ойлгосо дабтаха. | Жэшээнүүд дээрэ ажаллаха., анализ. | Тест | ||||
67 | 21.05 | 1 | Уран зохёолой хэлэнэй шэмэг үгэнүүд | Шүлэглэмэл зохеол анализ хэлгэ дабтаха, hургаха. Пейзаж, олицетворени тухай гол ойлгосонууд ба тэдэнэй янзануудые мэдэхэ еhотой. Гражданска, инаг дуранай лирикэ тухай олйгосо дабталга, сасуулга. Үхибүүдэй дадал, мэдэсэ шалгажа, үзэһэнөө дабталга | Пейзаж, олицетворени тухай гол ойлгосонууд ба тэдэнэй янзануудые, гражданска, инаг дуранай лирикэ тухай олйгосо дабтан, сасуулан, hурагша ѳѳрѳѳ шэлэн (hурагшын үхзэмжѳѳр), hанамжаяа бэшэхэ. | Тобшолол гаргаха | ||||
68 | 23.05 | 1 | Шалгалтын ажал | Үхибүүдэй дадал, мэдэсэ шалгажа, үзэһэнөө дабтан, шалгалта хэхэ. | Үхибүүдэй дадал, мэдэсэ шалгажа, үзэһэнөө дабтан, шалгалтын ажал хэхэ. | Буряад номуудые уншаха. | ||||
Практические занятия по предмету
Название разделов и тем | Количество часов | |||
всего | теорет. | Практически (хэлэлгэ хɣгжөөлгэ) | контр.работы | |
Буряад уран зохёолой хүгжэлтын үенүүд- Буряад прозын уран hайханай юртэмсэ | 2 17 | 2 13 | 1 | 3 |
Буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ- | 16 | 12 | 2 | 2 |
Мүнөө үеын буряад үргэлжэлhэн зохёолой уран hайханай юртэмсэ | 9 | 7 | 1 | 1 |
Мүнөө үеын буряад драматургиин уран hайханай юртэмсэ | 7 | 6 | 1 | |
Мүнѳѳ үеын буряад шүлэгэй уран hайханай юртэмсэ тухай- | 13 | 11 | 2 | |
Дабталга | 4 | 3 | 1 | |
Всего | 68 | 54 | 4 | 10 |
Нормы оценки знаний, умении и навыков учащихся
Сочинени бэшэлгэ.
I.Бэшэхэ гүрим.
1. Нэн түрүүн найруулгынгаа темэ шэлэгты.
2.Гол бодол яажа элирүүлхэ. Тодорхойлхо.
3.Гол бодолоо элирүүлээд, эпиграф шэлэгты.
4.Түсэб зохеогты.
5. Түсэбэй пункнуудые тодорхойлхо материала тэмдэглэгты, тон шухала бодолнуудаа онсологты.
6. Бодолоо баталhан цитатануудые, жэшээнүүдые абагты.
7.Түсэбэйнгоо ёhоор материала гүримшуулагты.
8.hанал бодолойнгоо удаа дараалан hубариhые, хубинуудайнь хоорондохи холбооень, хэмжүүрынь анхарагты.
9.Бэшэhэн найруулгаяа дэбтэртээ сагаалан буулгажа бэшэгты.
II. Юрэнхы түсэб тухай.
1.Оролто хуби. Автор тухай мэдээн тон тобшоор үгтэхэ. Сочинениин гол бодол шэглэл тодорхойлхо, юун тухай бэшэхэ байhыетнай элирүүлхэ үүргэтэй.
2.Гол хуби. Сочинениин темэ задалжа, гол асуудалнуудые тодорхойлон, тобшололдо асарха зорилголтой.
3.Түгэсхэл. Бэшэhэн матералыетнай согсолхо, онсолхо. Оорынтнай hанал бодол элирүүлхэ ёhотой.
Зохёолго, найруулга сэгнэхэдээ, хоёр сэгнэлтэ табиха:
- удхын болон хэлэлгын түлөө;
- 2) зуб бэшэлгын түлөө
Нэгэдэмэл шалгалтын хүдэлмэри.
Диктантhаа ба нэмэлтэ грамматическэ болон бэшэгэй дүримоор гү,али лексическэ даабариhаа бүридэhэн шалгалтын хүдэлмэридэ түд бүридэнь сэгнэhэн хоёр сэгнэлтэ табиха.
Нэмэлтэ даабари дүүргэhые иимээр сэгнэхэ:
«5» сэгнэлтэ-hурагшадай бүхы даабарияа дүүргэhэн байгаа hаань;
«4»- сэгнэлтэ –даабариин гурбанай хоёр хубиие зүбоор дүүргэhэн байгаа hаань;
«3»- сэгнэлтэ даабариин хахадые зүбоор дүүргэhэн хүдэлмэриин түлоо;
«2»- сэгнэлтэ даабариин гурбанай нэгэ хуби зүбоор дүүргэжэ шадаагүй гү,али даабари дүүргэжэ шадаагүй гү,али даабари дүүргэжэ шадаагүй байгаа hаань табиха.
Найруулга сэгнэлгэ
Найруулга бэшүүлхэ текст hургалгын, болбосоролой, хүмүүжүүлгын зорилго хангаhан, удхынгаа ба үгэ хэлэнэйнгээ талаар hурагшадай бэшэжэ шадахаар байха ёhотой.
Һурагшадай найруулгада хоёр сэгнэлтэ табиха. Тэдэнэй бэшэhэн найруулга сэгнэхэдээ, иимэ эрилтэ хараадаа абаха:
-hурагшын хэр зэргэ текстын гол удха ойлгоhые;
-текстын удха хэр зэргээр дамжуулааб;
-найруулгын удаа дара ба холбоое;
-үгэ шэлэн абаhые, мэдүүлэл зүбоор зохёоhые, мэдүүлэл соохи үгэнүүдэй холбоо болон гүрим, олон янзын мэдүүлэл хэрэглэhэниие, сэхэ болон ооршэлэн хэлэлгэ тааруулан зохёоhые;
-найруулгын стилистичекэ hайн талые (үгэ, мэдүүлэлэй олон янза, хэлэнэй баялиг зүбоор хэрэглэлгэ);
-бэшэгэй дүримдэ, сэглэлтын тэмдэгтэ гаргаhан алдуу
Зохёолго, найруулга сэгнэхэдээ, хоёр сэгнэлтэ табиха:
1)удхын болон хэлэлгын түлөө;
2) зуб бэшэлгын түлөө
Сэгнэлтэ | Зохёолой удха, хэлэлгэ | Зүб бэшэлгэ |
5 | -хүдэлмэриин удха зохёолой темэдэ таараhан -алдуу үгы -Үгын бялиг, элдэб янзын конструкцитай мэдүүлэл ,үгэ зүбоор хэрэглэгдэhэн -текстын стиль болон уран найруулга тааралданхай Хүдэлмэри соо хэлэлгын удхада нэгэ дутагдал байжа болохо | Бэшэгэй дүримоор, сэглэлтын тэмдэгээр гү,али 1 грамматическэ алдуу байжа болохо |
4 | Хүдэлмэриин удха темэдэ юрынхыдоо таараhан -удхань гол түлэб зүбшье hаа, багахан хазагайтай -Һанал бодолоо найруулхадаа удаа дарааень бага зэргэ эбдэhэн -Элдэб янзын лексическэ ба грамматическэ байгуулга хэрэглэжэ шадаhан -Хүдэлмэриин стиль нэгэдэнги, холбоогоороо ба уран найруулгаараа онсо илгарhан -Хүдэлмэри соо удхын талаар 2-3-hаа дээшэ бэшэ, хэлэлгээр 3-4 дутагдал дайралдахадань | Бэшэгэй дүримоор 2-3 сэглэлтын тэмдэгээр 1-2 алдуу гү, али бэшэгэй дүримоор алдуугүй аад, 3-4 сэглэлтын тэмдэгээр алдуутай байжа болохо. Мүн 2 грамматическэ алдуу байжа болохо |
3 | - Хүдэлмэри темэhээ яhала хазагайрhан - Хүдэлмэри гол шухала зүйлдоо тааранги аад,тэрээн соо зарим нэгэ фактическэ дутагдал гаргагданхай -Найруулгынгаа удаа дара зари газарта эбдэрhэн -Үгэ хэлэниинь түлюур, нэгэ янзын байгуулгатай мэдуулэлтэй, үгэ буруугаар хэрэглэhэн - Хүдэлмэриин стиль нэгэ янза болоогуй,үгэ хэлэниинь уран хурса бэшэ - Хүдэлмэри соо 4-hоо дээшэ бэшэ удхын алдуу ба хэлэлгээр 5-6 дутагдалтай | Бэшэгэй дүримоор 4 ба 4 сэглэлтын алдуу гү,али 3 бэшэгэй дүримоор ба 5 сэглэлтын алдуу гү ,али бэшэгэй дүримоор алдуугүй аад,7сэглэлтын алдуутай, мүн баhа 4 грамматическэ алдуу гаргагдаhан байхадань табиха |
2 | Хүдэлмэри темэдэ таараагүй Олон дутагдалтай - Хүдэлмэриин бухы хуби хойно хойноhоо бэшэгдээгүй, хоорондоо удхын талаар холбоогүй, хүдэлмэридоо түсэб батимталаагүй - Хүдэлмэриин үгэ хэлэниинь ядуу, үгэ үсоон дабтагдадаг, нэгэ янзын богонихон мэдүүлэлээр бэшэгдэhэн, үгэнүүд буруу хэрэглэгдэhэн -Нэгэ янзын стиль баримталагдаагуй, удхадань 7-hоо дээшэ ба хэлэлгэдэнь 7 алдуунууд хүдэлмэри соо дайралдахадань, мун удхыень юрынхыдоо дамжуулжа шадаагүй байхадань | Бэшэгэй дүримоор 7 ба сэглэлтын 7 алдуу гү,али бэшэгэй дүримоор 6 ба сэглэлтын 8 ба тэрээнhээ дээшэ алдуунууд, бэшэгэй дүримоор 5 ба сэглэлтын тэмдэгээр 9 ба тэрээнhээ дээшэ алдуунууд , бэшэгэй дүримоор 8 ба сэглэлтын тэмдэгээр 6 ба тэрээнhээ дээшэ алдуу, мүн 7 ба тэрээнhээ дээшэ грамматическэ алдуу гаргагданхай |
Шүлэг уран гоёор уншалга
Критернүүд ба параметрнууд | «1» | «2» | «3» | «4» | «5» |
Шүлэг уншаад, удхыень мэдэнэ | Уран гоёо бэшэ, олон тордиhо- тойгоор | Уран гоёор бэшэ, 2-3 тордиhо- тойгоор | Бага зэргэ гоёор, тордиhо- тойгоор | Уран гоёор, тордиhо- тойгоор |
Требования к уровню подготовки учащихся
11дэхи класста hурагшадай мэдэсэ, шадабарида табигдаха шухала эрилтэнүүд:
-Уран зохёолой текст; темэ, идея, уран дүрэ (художественный образ), үзэгдэhэн зохёолой геройнуудые, сюжет;
- байгуулгын (композициин) шухала онсо янзануудые, хэлэнэй зураглан тодорхойлхо арга хэрэгсэлнүүдые;
-Үзэгдэжэ байhан зохёолнуудай байгуулгын (композициин) зүйлнүүдые илгажа ба тэдэнэй үүргэ тодорхойлжо;
-Зохёолой геройнуудай өөрөөрын ба бултандань хабаатай шэнжэнүүдые тодорхойлон, характеристикэ үгэжэ,тэдэндэ авторай ямараар хандажа байhые элирүүлхэ зорилготойгоор геройнуудые зэргэсүүлжэ;
-Эпическэ, лирическэ, драматическа зохёолнуудые илгаруулжа;
-уран зохёолнуудай текст лирическэ, эпическэ, драматическа, жанрай байhаарнь тэдээнииень хараадааа абажа, тодоор уранаар уншажа;
Үзэжэ байhан зохёолой геройнууд тухай, тэдэндэ авторай ямараар хандажа байhые хараадаа абан, hурагша бүхэнэй, бүхы hурагшадай зэргэсүүлhэн аман гү, али бэшэмэл өөрын бодомжолготой сочинени (сочинени –рассуждени) зохёожо;
--Уран зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэхэ сложно түсэб табижа;
-Бэеэ даагаад уншаhан литературна зохёолоор, зохёолой, геройнуудта өөрын ямараар хандажа байhанаа харуулан аман гү, али бэшэмэл hанамжа, үгэжэ;
-hурагшадта зорюулжа хэблэгдэhэн научно - популярна номой справочна аппарат, мүн литературна терминтэй словарь хэрэглэжэ.
Перечень учебно-методического обеспечение
Литература для учителя
- Л.Ц.Халхарова, Т.Б.Будаева Хрестомати «Буряад литература» 1-2дохи хуби, hуралсалай ном Улаан-Удэ, «Бэлиг» 2016он;
- Литературное образование: концепции, технологии, опыт. (Материалы региональной научно-практической конференции 17-18 января 2001он.) – Улан-Удэ: Издательство «Бэлиг», 2002 он.
3. Л.Ц. Халхарова. ХХ зуун жэлэй эхин үеын буряад уран зохеол: хрестомати – Улаан-Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2009 он.
4. Бадмацыренова Ц.Б. «Буряад арадай хүүгэдэй аман зохеол». – Улаан-Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2008 он.
5. Бадмаева Т.В., Гармаева Б.М. Топонимические легенды и предания Баргузинской долины. – Курумкан. 2009 он.
6. Г.Э. Дамбаев, Д.Ц. Танганова. Из фольклора баргузинских бурят. – Улан-Удэ: Издательство «Бэлиг», 2007 он.
7. Буряад hургуулиин программа: Буряад литература. 5-11 классууд. – Улаан-Үдэ: «Бэлиг», 2009 он.
8. Г.С. Санжадаева. Тоонто нютаг: Книга для учащихся 9-11 классов русских школ. – Улан-Удэ: Издательство «Бэлиг», 2007 он.
9. Доржиев С.Д. «Эмнин байгаа мүшэмнай», рассказы. – Улан-Удэ 2010 он.
10.Дампилова Х.Д. Буряад литератураар тестнүүд. 2-дохи хэблэл – Улаан -Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2003 он.
11. Алагуева В.П. Буряадууд тухай алтан ном. – Улаан -Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2008 он.
12. Балданмаксарова Е.Е. Примерная программа по бурятской литературе на основе принципа «диалога культур» для общеобразовательных учреждений с двуязычнеой образовательной средой. – Улан-Удэ: «Бэлиг», 2009 он.
13.«Мүнгэн дуhалнууд» 9-11 классууд «Электронная книга бурятской литературы».
14. «Мүнгэн дуhалнууд» 7-8 классуд «Электронная книга бурятской литературы».
15. «Мүнгэн дуhалнууд» 5-6 классуд «Электронная книга бурятской литературы»
Һурагшадай хэрэглэхэ литература
1. Бурятская литература » Учебник. Хрестомати 11 класс (М.В.Батуева, М.Р.Балданова., Б.Д.Цыдыпова., Т.Т.Сыжипова., Улаан - Удэ., Бэлиг 2016г.
2. С.А. Ошорова, Д.Б. Цыденов «Буряад литература» Һуралсалай ном – хрестоматии 1-2-дохи хубинууд, Улан-Удэ, ГБУ РЦ «Бэлиг».
3. Б.Д. Цыренов, Б.К. Ширапов, Б.Б. Шойнжонов «Һурагшадай заатагүй мэдэхэ үгэнүүдэй нѳѳсэ», ГБУ РЦ «Бэлиг», 2016 он.
4. Л.Ц. Халхарова. ХХ зуун жэлэй эхин үеын буряад уран зохеол: хрестомати – Улаан -Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2009 он.
5. С.Г. Осорова. «Мүнөө үеын буряад уран зохеол» (ХХ зуун жэлэй hүүл – ХХI зуун жэлэй эхин). Хрестомати. – Улаан -Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2010 он.
6. Бадмацыренова Ц.Б. «Буряад арадай хүүгэдэй аман зохеол». – Улаан -Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2008 он.
Приложение
- Изложени
Алтан сэргэ.
Саг сагтаа... Дайнай урдахана бодхоогдоhон урсахан гэр хажуу тээшээ тγригдэжэ, hууридань томо гэгшын байшан баригдаба. Гэрэйнь эзэнэй ан-бун гэжэ амгалан ажаhуужа, арюун сэбэр байдалай газаа досоогуур γзэгдөөшье hаань, сэргэ зарим сагтаа уйдхар гунигта абтадаг болобо. Али магад, өөрөө хуушарантажа, γбгэржэ γмхиржэ захалба гγ? Хара хирээнγγдэй хаагалалдаха, гал могойнуудай галзуурха сагуудай газар дээгγγр γсөөн γзэгдэдэг болоошье hаань, монгол туургата арад зоной hγр hγлдэнь болохо морин эрдэни мартагдажа, энэ урсахан гэр мэтэ хажуу тээшээ тγригдэжэ эхилбэ гγ?
Yйлсэ гудамжаар хγнхинγγр дуутай, хγсэ шадалтай тγмэр моридой харайлдажа эхилхэдэ, алдар суута агта моридой жолоое тогтоожо абахань Алтан сэргэдэ тон хомор болошобо. Нэгэтэ буурал толгойтой боложо, γбгэржэ бγгтыhэн эсэгэдээ өөрөө эсэгэ болошоhон хγбγγниинь иигэжэ хандаба:
-Аба, энэ танай γбгэ эсэгэтэеэ сугтаа бодхооhон сэргэ машинаяа газаагаа табихадамни hаалта хэнэ, абажа хаяхамни гγ?
Мγнөөнэй сагай хубилалтануудые хуу ойлгожо байhан γбгэжөөл:
-Зай, тиигээд… тиихэл болоо гγбши даа, - гэжэ уруу дуруугаар дуугархаhаа ондоо юумэ хэлэжэ шадаагγй hэн.
Yглөө γглөөгγγрынь γндэр наhатай γбгэжөөл орой бодобо. Наhан ябантошоо, γни холо γрзэгэрхэн хγбγγн ябахадаал иигэжэ нойртоо диилдэгшэ hэн. Yбгэн таягаа тулаhаар газаашаа гараба. Теэд тэрэ гэшхγγр дээрээ зог татан байшаба. Хари, муу бэшэ, hайн лэ хγбγγн хγл дээрээ γндыгөө hэн. Юуб гэхэдэ, γбгэ эсэгэтэйгээ сугтаа бодхооhон, мγнөө боробтор хара болошоһон хуушан сэргэнь абташа хаягдаагүй, хуушан һууридаа байба. Үшөө саашань адаглажа харахадань, хүбүүнэйнь хүбүүн, арбаад гаран наһатай аша хүбүүхэниинь, самсынгаа хормойдо шулуу суглуулжа асараад, сэргын хажууда хаяжа байба. (225 үгэ)
- Найруулга
- «Илалта шэрээлсэhэн уран зохёолшод»;
-«Хэншье, юуншье мартагдахагγй»;
-«Илалта шэрээлсэhэн эжынэрнγγд»;
- «Агууехэ дайн – минии гэр бγлын хуби заяанда»
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Рабочая программа по бурятской литературе 7 класс
Рабочая программа по бурятской литературе за 7 класс содержит пояснительную записку, календарно-тематическое планирование по предмету....
Рабочая программа по бурятской литературе 5 класс
Рабочая программа составлена на основе Закона «Об образовании» №273-ФЗ от 29.12.2012г, Закона о языках народов РФ от 24.07.1998 N 126-ФЗ (ст. 9,10,16), Закона РБ...
Рабочая программа по бурятской литературе 6 класс
Рабочая программа по бурятской литературе 6 класс...
Рабочая программа по бурятской литературе , 3 класс
Рабочая программа по родной литературе 3 класс. Хэлэн болбол арадай хүгжэлтын нэгэ хуби болоно. Түрэл хэлэеэ шудалжа, эрдэм мэдэсэеэ үргэдхэхын тула һурагшад ямар шалтагаанаар хэлэеэ...