технологическая карта "Тыва улустун хогжум херекселдери"
методическая разработка по музыке

Башкының ажыл чорудулгазының сорулгазы

1.Ооредиглиг кезээ: Оореникчилерни тыва национал хогжум херекселдеринин хевирин , унун ылгап билиринге мергежидер , хогжум херекселдеринге сонуургалын оттурар, хогжумннун дугайында билиин бедидер, ырлап билирин экижидер.

2.Кижизидикчи кезээ: Тыва чоннун культуразын унелеп билиринге кижизидер.

3.Сайзырадыр кезээ: Уругларнын угаан бодалын, аас чугаазын сайзырадыры.

Кичээлдин хевири:

Чаа тема тайылбыры.

Кичээлдиӊ чедип алыр түңнелдери

1.Бот-тускайлаң: бодунуң бодалын аас-биле илередип, тодарадып, сайзырадып, бөлүкке ажылдап билири;

2.Предметтиг: Ɵөренген билиглеринге бодунуң бодалын шын илередип билири.

3.Метопредметтиг:Салдынган сорулгага дүүштүр кылыр ужурлуг ажылды планнап, хайгаарап, ооң түңнелинге чедерин, болдунар аргаларын тодарадып билирин өөредир.

4. Бот-хуузунда чедип алыр түӊнелдер: бодунуң болгаш эжиниң чедип алган чүүлүн үнелеп билири, салдынган сорулгаларга даянып алгаш, бодунуң ажылын планнап билири, эжин дыңнап билири, чугаалап турар медээни өске кижиге тода дамчыдып бээри.

Ажыглаар методтар болгаш өөредилгениӊ хевири

1. Беседа методу
2. Хайгаарал методу
3. Бот ажыл

Дерилгези

1.Тыва национал хогжум херекселдери

2.Чуруктары

3.Шулуктер

4. Проектор

5.Экран

6.Ноутбук.

Педагогтуг технология

Медээ-комуникативтиг технология, кадыкшылды камгалаарының, номчуп, бижип тургаш сайгарылды боданырын сайзырадырың технологиязы өөреникчилерниң сагыш-сеткилин ажыдарынче угланган технологиялар.

Кичээлдиӊ

кезектери

Башкыныӊ ажыл-чорудулгазы

Өөреникчиниӊ ажыл-чорудулгазы

Башкы биле өөреникчиниӊ харылзаа чорударыныӊ хевири

Хынаарыныӊ хевири

1

2

3

4

5

1 Өөредилгеге

туружу

1. Өөреникчини кичээлге белеткээри.

Азы темаже уругларны хаара тудуп алыры.

-Экии, уруглар!  Олурупалыӊар. Бөгун кым бистиӊ кичээливиске келбээнил? Кичээлге белен силербе? 

Аранарда уруглар хогжум сонуургап ойнаар уруглар бар бе? бар болза бо хунгу кичээлде оон биле амдаа чоок кылдыр найыралдажып билчип алыр бис бе уруглар?

Өөреникчи башкыны кичээнгейлиг дыӊнаар, кичээлге белен болур. Айтырыгларга харыылаар

Айтырыг-харыы

Аас-биле ажыл

2.Чаа тема тайылбыры

1.Чаа тема тайылбыры!

-Экии уруглар! Бо хунгу ооренир темавыска хамаарышкан шулукту кады номчуптаалы уруглар!

Чадаганым эки эдим

Чара какпайн ойнаар силер

Дошпулуурум эки эдим

Хылын успейн ойнаар силер.

- Бо хунгу ооренир темавыс кандыг тема ооренир-дир бис уруглар кым билип тур?

Теманын адын уругларга тыптыргаш улаштыр сайгарар.

Презентацияны көөр, башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнаар.

Башкы бүдүн бөлүк-биле  ажылдаар, а өөреникчилер бот-тускайлаӊ ажылдаар, башкының айтырыгларынга харыы бээр болгаш чаа теманы кичээнгейлиг дыңнаар.

Аас-биле ажыл.

3.Сула шимчээшкин

Ыры : Арбай-хоор

Уруглар соолгу одуруун кады шимчээшкиннерни кылбышаан  ырлаары:

Чупу-чупу чудуруу

Чудук ышкаш билектер

Кып-кыры оп ожун чап-чарын

Кижиргенчиг колдуктар!

Пр:

Арбай-хоор, арбай-хоор

Арбай-хоор , арбай- хоор!!

Уруглар кады ырлажып кичээл уезинде бичии суларап алыр!

Башкы уруглар-биде кады шимчээшкиннерни кылып, уруглар кады денге ырлажыырын хаара тудар!

Аас-биле ажыл.

4.Быжыглаашкын.

Хогжумнерни чангыстап тургаш шын адаары шын сактып алганы. Хогжумнун даштыкы хевирин болгаш тургузуун.

-Ам болза ооренип алган билиивисти быжыглап аары биле, бо хунгу кичээливисте ооренип билип алган хогжумнеривисти экранда коргузуп каан аттарын чангыстап холун кодургеш харыылар силер уруглар!

Экранда чуруктарны танып коору болгаш билири.

Башкы уруглар-биле денге сайгарып уругларнын кичээнгейин чаалап сонуургалын оттурары болгаш билиин хынап алыры.

Аас-биле ажыл.

4.Туннел

Оореникчилерге демдек салыры:

- бо хунгу кичээливисте болза эн-не эки ажылдаан уруглар эки демдектер алыр !

Кичээлге демдек салыры:

-Ам уруглар кичээлди силерге кайы-хире солун болгаш ажыктыг болду?!

Экранда коргузуп каан хоглубейлер дузазы –биле бо эртирген кичээливиске демдекти салыптаалы уруглар.

-Кызыл хоглугбей дээрге – энне эки деп санаар бис

Кок хоглугбей дээрге – эки де санаар бис

Ногаан хоглугбей дээрге – ортумак деп саналды бээр .

Бажынынга онаалга:

-бажынга онаалга кылдыр кандыг хогжумну энне сонуургадынар уруглар ол сонуургаан хогжумунерни дараазында кичээлге чуруп экээр силер уруглар!

Туннел:

-Ынчангаш бистин тыва чоннун бир янзы онзагай хогжум херекселдерин хундулеп огбелеривистин атырып каан хогжум херекселдерин, ону сонуургап ойнап чоруурунарны кузедим.

1. Айтырыгларга харыылаар;

2. Эштериниӊ харыызын үнелеп,  демдектерсалырынга саналын киирер;

3. Онаалганы бижип алыр.

Класс шупту ажылдаар.

Аас-биле ажыл.