план урока музыка 7 класс "Музыкаль театр. Балет"
план-конспект урока по музыке (7 класс) на тему

Музыка-7 класс 

№6

Тема: Музыкаль театр. Балет.

Максат: укучыларга балет турында белемнәрне теоретик , музыкаль юнәлеш аша мәгълумат алырга шартлар тудыру.

Бурычлар

1. Романтизм чорында балет  үзенчәлекләрен ачу.

2.Музыка фәненә карата кызыксыну уяту, әсәрләр тыңлау һәм музыкаль образларга характеристика бирү, аларны үсешен  күрсәтү.

3.Балет жанры тарихына кызыксыну уяту һәм классик музыканы тыңлый, аңлый белүгә ирешү.

Дәрес тибы:  Яңа белемнәрне өйрәнү һәм ныгыту.

Җиһазлау: презентация, дәреслек, (Г.П.Сергеева, Е.Д. Критская «Музыка» 7 класс), сд.

Дәресенең структурасы:

I.    Укучыларның уку эшчәнлеген мотивлаштыру.Оештыру һәм уңай халәт тудыру.

II.  Белемнәрне актуальләштерү.

III.   Яңа белемнәрне беренчел үзләштерү.

IV.  Яңа белемнәрне үзләштерүне тикшерү.

V. Физкульминутка.

VI Яңа белемнәрне ныгыту.

VII. Өй эше турында мәгълүмат, аны үтәү буенча күрсәтмә бирү.

VIII.  Рефлексия (дәрескә йомгак ясау).

Дәрес барышы:

1. Оештыру.

Музыкаль исәнләшү:

- Иәнмесез, балалар!

- Саумы сез!

- Хәлләрегез ничек?

- Бик яхшы!

Буген безне гадәти булмаган музыкал театрга сәяхәт көтә.

2. Алган белемнәрне актуалләштерү.

Ләкин , сәяхәткә китер өчен без юлны табарга тиеш.

Ә менә сәяхәттә безне нәрсә көтә, бусы- сер булып кала. Серне ачыр өчен сезнең алдыгызда кроссворд пәйдә булды. Әгәр сез музыкаль инструментларның исемнәрен  дөрес итеп тапсагыз, безнең сәяхәтебезгә юл ачылыр һәм дәресебезнең темасы ачыкланыр.

1) Өч кыллы татар халык музыка уен коралы (балалайка).

2)Тартма өстендә таяк,

Ә таякта җиде җеп,

Җиде җептә җитмеш сайрар кош.  (гитара)

3) Өреп җибәрсәң , җыр килеп чыгар.

   Бармакларны алсаң җыр тынар. (флейта).

4) Гармуннан туган, пианипо белән дус

Ул баянга бик охшаш

Уйлап тапчы син дус? (аккордеон).

5)  «Форте»  һәм  «пиано» уйный белә,

Әйтегезче бу уен коралының

исемен кем белә?    (фортепиано)

Әфәрин! Сез барлык табышмакларның да җавапларын таптыгыз.Нинди сүз килеп чыкты?

• Әйе, балет сүзе килеп чыкты.  

3. Алган белемнәрне беренчел үзләштерү.

• Димәк, бүген без,  гаҗәеп,  музыкаль театр жанрларның  берсе-балет  белән танышачакбыз.

  Сез күргәнегезчә, рәсемнәрдә нинди сәнгать төре турында сүз бара? Әйе, балеттан күренешләр сурәтләнгән. Сез ничек уйлыйсыз бу күренешләр кайсы балетлардан алынган һәм кыскача искә төшереп китик?

•  Петр Ильич Чайковскийның  танылган өч балеты бар. Аларның һәркайсы шедевр дип әйтсәк була. Алар: «Лебединое озеро», «Спящая красавица», «Щелкунчик». Барысы да әкияти сюжетта  эшләнгән. Чайковскийның  иң беренче балеты «Лебединое озеро» . Ул 1876 елда язылган. Ул романтик повесть. Сюжет борынгы немец легендасына карый.  Чибәр кыз ак аккошка әверелә. Балетта реаль и фантастик  күренешләр. «Танец маленьких лебедей» балетында адажио, па – де- де, кунаклар биюе бар.
• В 1890 году русский композитор Петр Чайковский немец язучыларының берсе Эрнст Теодора Амадей Гофманның  «Щелкунчик и мышиный король» әкияте буенча балет иҗат итте. Балетта фантастик фокуслар, курчаклар һәм  утлар янып торучы чыршы сурәтләнә. Традиция буенча , Яңа ел таңында «Щелкунчик» балетын бөтен дөнья карый.
• “Шүрәле” балеты -татар халкының иң беренче балеты. Балет Г. Тукай әсәре буенча эшләнгән. Ул өч өлештән тора:“Кереш музыка”, “Сабантуй” , Полька”.

 Укучылар нәрсә соң ул балет?

- Укучылар җаваплары.(БАЛЕТ – ул кешеләрнең бию хәрәкәтләре белән аңлашуы. Анда кешеләр сөйләшмиләр, бары тик хәрәкәтләр белән генә аралашалар.)

(балеттан өзек тыңлау)

IV.  Яңа белемнәрне үзләштерүне тикшерү.

Бүген укучылар  “Шүрәле” балетына  тирәнтен тукталырбыз. Г.Тукайның “Шүрәле” поэмасын бераз искә төшереп китик әле.

( эчтәлеген бер укучыдан сөйләтү )

-        Балетта “Шүрәле”нең эчтәлеге бөтенләй башкача.

-        Ә “Шүрәле” балетына эчтәлекне  Әхмәт Фәйзи язган.Ул Татарстанның,  татар халкының күренекле язучысы. Әле ул “Тукай” романының авторы да.

-        “Шүрәле” балетына музыканы композитор Фәрит ага Яруллин язган.

  Ф.Яруллин 1914 елда   Казанда атаклы “Тукай маршы”н  язган, Заһидулла Яруллин гаиләсендә туа. 1930 нчы елда Казан музыка техникумына укырга керә.Талантлы музыкант икәнен белгәч, 1933 нче елда Мәскәүгә укырга җибәрәләр. Шунда укыганда “Шүрәле” балеты языла башлый. 1941 нче елда тәмамлана. Балетны сәхнәгә куярга Санкт-Петербургтан балетмейстер Якобсон чакырыла.

  1943 нче елда Фәрит Яруллин сугышта батырларча һәлак була. Аңа бу вакытта нибары 29 яшь була.

  1958 нче елда Ф.Яруллинга “Шүрәле” балеты өчен Г.Тукай премиясе бирелә.

    - Ә хәзер балетның эчтәлеге белән танышыйк.

(укучыларның җаваплары)

   Былтыр исемле егет урманга баргач, карурман хуҗасы явыз Шүрәлегә юлыга. Шүрәле Сөембикә исемле кош-кызны сагалый. Хәйлә белән егет тегенең котны ала торган бармакларын бүрәнәгә кыстыра. Кызны авылына алып кайтып китә. Аларның туйлары вакытында Шүрәле  килеп чыга һәм Сөембикәне үзе урлаган канатлары белән ымсындырып яңадан урманга алып китә. Әмма урман албастысының куанычы озакка бармый. Былтыр халык белән бергә барып, кара көчләрне тар- мар китерә һәм сылу кызны коткара.

-        Ә хәзер әйдәгез, “Шүрәле балетыннан бер өзек тыңлыйк.(видео карау) Музыканы игътибар белән тыңлагыз. Характеры нинди, вакыйга кайда бара?  -        ( “Шүрәле” балетыннан “Кереш музыка”, “Сабантуй” , Полька” ны тыңлау, сораулар бирү)

Дәреслек белән эшләү.

Балетның аерым биюләре француз телендә

-Па-де-де (ике кеше биюе)

-Па-де- труа (өч кеше биюе)

-Гран-па (зур бию)

Итальян сузе “Адажио”-музыканың хәрәкәт итү темпы

Геройларның лирик биюе.

V. Физкультминутка.     

(бию көенә төрле хәрәкәтләр ясау. Буги , буги.)

VI. Алган белемнәрне ныгыту.

 “Бөрлегән” җырын башкару. Җырлар алдыннан нинди кагыйдәләрне истә тотарга кирәк? (басып, утырып җырлаганда)

1.Җырлау күнегүләре эшләү.

1)бер авазга  унисонга җырлау.

2)ля авазына стакатто

3) Җилбер,җилбер җил исә

      2. “Бөрлегән” җырын чиста интонировать итеп җырлауга ирешү.

- Без бүген кемнәр белән таныштык? (Г.Тукай, Ә.Фәйзи. Ф.Яруллин)

- Нинди балеттан өзекләр тыңладык? ( “Шүрәле” балеты )

VII. Өйгә эш бирү.

Киләсе дәрескә өйгә эш – “Ярославна”  Тищенко балеты эчтәлеге белән танышып килергә.

VIII. Рефлекция.

 Без дәрестә нәрсәләр өйрәндек?

Моңа ничек ирештек?

Нәрсәләр исегездә калды?

         Дәрестә катнашкан укучыларга билге кую.

         -Дәрес тәмам, чыгарга мөмкин.