5-ки класка тыва дыл кичээлинин технологтуг картазы. Эртем башкызы: Баажай М.К.
план-конспект урока (5 класс) на тему

Опубликовано 26.02.2016 - 12:36 - Баажай Мила Кара-ооловна

Темазы: Хамаарыштырарынын падежи.

Кичээлдин хевири: чаа билиг ажыдыыышкынынынкичээли.

Сорулгалары: 1)Чуве аттарын хамаарыштырарынын падежинге шын оскертип, аас болгаш бижимел чугаазынга шын ажыглаарын чедип алыры;

2)Тыва улустун хундулээчел, экииргек чаагай чанчылдарынга даянып, оларны амыдыралга сагып чоруурун, чараш аажы-чанга кижизидери;

3)Уругларнын чугаазын, кичээнгейин, угаангыр-сагынгыр ччоруун сайзырадыры;

Скачать:

Вложение	Размер
5_klasska_hamaaryshtyrarynyn_padezhi_dep_temaga_kicheeldin_tehnologtug_kartazy.docx	22.81 КБ

Предварительный просмотр:

5-ки класка тыва дыл кичээлинин технологтуг картазы. Эртем башкызы: Баажай М.К.

Темазы: Хамаарыштырарынын падежи.

Кичээлдин хевири: чаа билиг ажыдыыышкынынынкичээли.

3)Уругларнын чугаазын, кичээнгейин, угаангыр-сагынгыр ччоруун сайзырадыры;

Уругларнын чедип алыр билиглери:

Чаа чуулду билип алыры: хамаарыштырарынын падежинин кожумактарын, созуглелден хамаарыштырарынын падежинде чуве аттарын тып билирин, домакка кандыг кежигун болурун ооренип алыр;

Метапредметтиг: орус болгаш оске-даа дылдар-биле деннелге, улусчу чанчылдарны амыдыралга ажыглап ооренири;

Бот-тускайланы: кичээлдин темазын тодарадырда, уругларнын билиглеринге даянганы, бодаларын илередип билири;

Харылзаалыг: эжин дыннап билири,демниг болуру;

Ажыглаан арга, методтар:

Беседа, хайгаараашкын, бот-ажыл;

Дедукция аргазы(дурумнерден чижектерже), индукция аргазы(ччижектерден туннелдерже)

Ажыглаан техологилар: кадыкшыл камнаар технология,информас-коммуникативтиг,проект.

Даянган принциптер: ооредиглиинин, медерелдиинин,коргузуглуунун,дес-дараалашкаанын;

Кол алыр билиглери: хамаарыштырарынын падежи, оон кожумактары болгаш утказы, домакка кандыг кежигун болуру;

Башкының ажыл чорудулгазы

Ѳѳреникчиниң ажыл чорудулгазы

1.Мендилежири, бодунтаныштырары.

Экии, уруглар! Мени Баажай Мила Кара-ооловна дээр, Морен школазында ажылдап турар мен.

Мендилежир

2. Уругларның сонуургалын оттурары (мотивация)

Уруглар, аалга аалчылар кирип кээрге, эгезинде канчаар бис?

Шын-дыр, оон соонда канчаар бис?

Ол дээрге аалчывыска чуну коргузуп турарывыс ол?

Бо чылын Тывада чуу чылы кылдыр чарлаттынганыл, кым билирил?

Бо чылын Тывада аалчыларга хундуткелдин чылы кылдыр чарлаттынган(Год тувинской гостеприимности). Тыва чонувус аалчыларынга шаандан бээр экииргек, хундулээчел чон болгай. Амгы уеде делегейнин кайы-даа булунундан бистин Тывавысты сонуургап, аалчылар кээп турар.

Мендилежир бис.

Дорже чалаар, шайладыр.

Хундуткел коргузуп турарывыс ол.

Слайдылар

Уруглар, «экии» деп созувус чогум чул?

Орустап мендилежиривисте чуу дэр ийик бис?

«Здравствуй» деп мендивистин утказын чуу деп бодап тур силер? Состун эгези чуу деп соске чоокшулап турар-дыр?

Шынап-ла, орусдылда «Здравствуй» дээрге «Кадык бол» азы«Чуртта» дээн утканы илередип турар.

Ынчаарга бистин «Экии» деп мендивис кандыг утка илередип турар-дыр?

Мен база силерге чугле экини, бо кичээлде эки ажылдаарынарны кузедим.

Менди болур

Здравствуй дээр бис.

Здоров, здорово деп состерге.

Экини, эки болзун деп турар.

3.Чаа билигни бэринчеугландырары(Актуализация)

Ам бо шулукту номчуптаалынарам, уруглар.

Слайд.

Шулукте чуве атары бар-дыр бе, тып корунерем?

Чуве аттары кайы падежте турар-дыр?

Оске чуну эскердинер?

Уруглар деп соске чуу деп кожумак немээр болзувусса тааржыр-дыр?

Арыннары деп созувус чуу деп соске хамааржып турар-дыр?

Бир-ле чуулге хамааржып турар болганда, чуу деп падеж ооренир-дир бис?

Шулукту номчуур.

Хунчугеш, хулумзуруу..

Адаарынын падежинде турар.

Уруглар деп состун соонга кожумак турар.

Уруглар-нын

Уругларнын деп соске хамааржып турар.

Хамаарыштырарынын падежин ооренир бис.

- Бо кичээлде кандыг сорулганы чедип алыксап тур силер уруглар?

Падежтерге хамаарыштыр бичии катаптаптаалынарам, уруглар.

Падеж деп чул?

Тыва дылда каш падеж барыл?

Орус дылда каш падеж барыл?

Падежтерге хамаарыштыр чамдык дылдарда онзагай чуулдер бар.

Слайд.

Ам богунгу ай, хунну бижээш, теманын адын бижип алыылынар.

Хамаарыштырарының падежинин дугайында…

Чуве аттарынын кожумактарга оскерлири.

7 падеж бар.

6 падеж бар.

4.Проблемалыг айтырыгны тургуспушаан, чаа теманы билиндирери.

Слайдылар.

Бо кым-дыр?

Кымнарнын уруу-дур?

Бо кым-дыр?

Кымнын оглу-дур?

Ам боттарынар хамаарыштырарынын падежинде сос каттыжыышкынарындан адап, чогаадып корунерем?

Хамаарыштырарынын падежи чуу деп айтырыгларга харыылап чоруур-дур?

Уруу-дур.

Ада-иезинин уруу.

Бо оол-дур.

Ачазынын оглу.

Уругларнын харылары.

Кымнын, чунун деп айтырыгларга харыылап чоруур.

5.Ном-биле ажыл.

Дурумну номчуптаалынар, уруглар. Хамаарыштырарынын падежи домакка кандыг кежигун болуп чоруур-дур?

Домакка тодарадылга болуп чоруур.

Чоокта чаа тыва чоннун чуу деп улуг байырлалы болуп эрткен ийик?

Слайд.

Шагаада чуну канчаарыл?

Шагаа дээрге чуу дээн созул? Чуу деп 2 состен тургустунган-дыр?

Шаг деп чул?

Аа деп состу кым билирил?

Словарь-биле ажыл. Аа деп состун тайылбырын номчуур.

Ие кижинин болгаш дириг амытаннарнын баштайгы хоюг суду.

Шагнын аазы дээрге чуу дээн-дир?

Чаа уе, чаа чылдын эгези дээн уткалыг бооп турар ышкажыл. Ол ышкаш Шагааны хакас дылда Чыл пазы дээр. Шагаа деп созувусте база хамаарыштырарынын падежи бар бооп турар-дыр.

Шагаада кандыг оюннар ойнаарыл?

Тевектээрин коргузуп корунерем, оолдар?

Шагаа болуп эрткен.

Чолукшур, ойнаар-хоглээр.

Шаг биле аа деп состерден тургустунган.

Уе дээн.

Малдын азы ие кижинин баштайгы судун ынчадээр.

Чылдын эгези дээн.

Тевектэр, кажыктаар, чунгулаар…

Коргузер.

6.Дыштанылга чапсары.

7.Быжыглаашкын кезээ

Ам Шагаа дугайында шулуктен номчуптаалынарам.

Слайд.

Кыдыраашка ажыл.

Хамаарыштырарынын падежинде чуве аттарын хамаарышкан созу-биле кады ушта бижип алыылынар. Чижээ: Шагнын чаагай эргилдези..

Элээн каш состернин каттышканын чуу дээрил, уруглар?

Сос каттыжыышкыннарын 7 класска база оорени бээр бис. Хамаарыштырарынын падежинде сос каттыжыышкыннарын хамаарылга холбаазы дээр.

Мергежилге 300.

Шулукту номчуур.

Кыдырааштарынга ажылдаар.

Сос каттыжыышкыннары дээр.

Кыдырааштарынга ажылдаар.

8.Туннел кезээ. Рефлексия.

Чуруктар-биле ажыл.

Бо чуруктарны кичээнгейлиг коргеш, харыылаар силер шуве, уруглар.

Уругларнын харыылары.

- Кичээлди сонуургадыңар бе, уруглар?

- Бо кичээлде чаа чүнү билип алдынар?

- Кичээлдин кайы кезээ силерге солун болду?

- Боттарынарны каш демдекке унелеп тур силер?

- Кичээливистиң эгезин чуден эгелээн ийик бис?

-Силер бо кичээлде эки ажылдадынар бе?

-Эр-хейлер, уруглар. Менээ база силер-биле ажылдаарымга, дыка эки болду. Улуу-биле четтирдим.

Уругларның харыылары.

Менди состен.

Ийе, эки ажылдадывыс.

9.Онаалга бээри.

10.Демдектер салыры.

Кичээлдин бот анализи

Кичээлимнин сорулгаларын чедип алырда, ФКОС-тун негелделеринге дууштур, уругларнын билиглеринге даянып, чаа теманы боттары тып ундуруп эккээринче кичээнгейни угландырган мен. Беседа, хайгаарал аргаларынын дузазы-биле уругларнын кичээнгейин чаа темаже угландырып, кичээнгейин хаара туткан мен.

Кичээлдин кезектерже шилчилгези дес-дараалашкак, коргузуглуунун, ооредиглиинин принциптеринге даянып, тургустунган. Ооредилгенин хой талалыг кылдыныгларын (УУД) ажыглап, орус болгаш оске-даа дылдар-биле деннелгени чорудуп, тыва улустун чаагай чанчылдарын амыдыралга сагып чоруурун кичээлге боттандырып, чедип алган мен.

Кичээл бодунун сорулгаларын чедип алган деп санаар мен, чуге дээрге уруглар чаа теманы боттары тып, сорулгаларын салып шыдаан. Проблемалыг айтырыгны тургузуп тургаш, чаа билиглерни ажыдарынын технологиязы ажыглаттынган. Кичээлге созуглелден хамаарыштырарынын падежинде сос каттыжыышкыннарын, кожумактарын тып, домакка кандыг кежигун болуп чоруурун тодараткан бис. Уругларнын кичээнгейин, сонуургалын оттуруп, оларнын хар-назынынга тааржыр чуруктар-биле ажылдап, кичээнгейин хаара туткан мен.

Кадыкшыл камгалаар технология езугаар уругларсула шимчэшкин кылып, дыштанган. ФКОС-тун негелдези-биле уругларнын сагыш-сеткили чараш, кижизиг, бугу талазы-биле сайзырангай болурунче кичээнгейни салган мен.