К.Ушинский. "Дүрт миҙгел". Күрһәтеү алмаштары.
план-конспект урока (5 класс) по теме

19-сы дәрес

Тема: К.Д.Ушинский “Дүрт теләк”. Күрһәтеү алмаштары.                                              Маҡсат: башҡа халыҡ яҙыусыларының әҫәрҙәрен өйрәнеү, уҡыусыларҙың телмәр күнекмәләрен үҫтереү, күрһәтеү алмаштары менән таныштырыу, уларҙы телмәрҙә ҡулланырға өйрәнеү.                                                                                               Йыһазландырыу: К.Д.Ушинский портреты, “Алмаш” темаһы буйынса таблицалар, йыл миҙгелдәренә ҡарата һүрәттәр, презентация, карточкалар

Дәрес барышы

I. Ойоштороу мәле.                                                                                                                    II .Яҡшы психологик атмосфера булдырыу.                                                                                  - Һаумыһығыҙ, уҡыусылар! Ултырығыҙ.  Дәрестең девизын уҡыйыҡ:                                                                      

Ҡыңғырауҙы ишеттек тә .  (слайд)                                                                                                             Ашыҡтыҡ беҙ дәрескә.                                                                                                                Китап – дәфтәрҙәр әҙер                                                                                                                               Тотонайыҡ беҙ эшкә.

III. Дәрестең маҡсатын һәм темаһын билдәләү.                                                                                        Ошонда (проектрға күрһәтеү: сәғәт һүрәттәре эсендә ҡәләм, китап, кеше төшөрөлгән) ҡарағыҙ әле, нимәләр күрәһегеҙ? Дәрестә нимә эшләйәсәкбеҙ? (слайд)    (Уҡыусылар яуабы).                                                                                                                      Дөрөҫ,  яҙасаҡбыҙ, уҡыясаҡбыҙ.                                                                                              III. Артикуляцион күнегеү.                                                                                                           - Балалар, хәҙер башҡорт теле өндәрен дөрөҫ әйтеү өсөн, шиғыр уҡып алайыҡ. Уйлағыҙ беҙ дәрестә нимә хаҡында һөйләшәсәкбеҙ икән?

Ҡарһылыу ерҙә дым һаҡлай,    (слайд)                                                                              Яҙһылыу орлоҡ ҡоя,                                                                                                         Йәйһылыу емеш үҫтерә,                                                                                                           Көҙһылыу уңыш йыя.

- Шиғырҙа нимә хаҡында һүҙ бара? Тимәк, нимә тур-да һөйләшәсәкбеҙ?

IV. Өйгә эште тикшереү.                                                                                                           * 3-сө күнегеүҙе яттан һөйләтеү;                                                                                                  * Һөйләмдәрҙе уҡып, алмаштарҙы тәржемә итергә:      (слайд)                                                               - Һүрәттә (кто) төшөрөлгән?                                                                                                                    - Һиңә ( сколько) йәш?                                                                                                                     - Мәктәпкә (с кем) килдең?                                                                                                                   - Алһыу (какая) ҡыҙ?                                                                                                                                    - Иртән (что) ашаның?                                                                                                                     - Һеҙ тәржемә иткән алмаштар нисек атала? Улар телмәрҙә ни өсөн ҡулланыла? (Эйе, дөрөҫ һорау алмаштары)                                                                                                         V. Яңы тема .                                                                                                                                - Уҡыусылар, бөгөн нисәһе?  Хәҙер дәфтәрҙәрегеҙгә матур итеп бөгөнгә числоны, дәрестең темаһын яҙып ҡуябыҙ.                                                                                                     1.Инеш һүҙ.    (слайд)                                                                                                                                   - Балалар, был бөйөк рус педагогы, яҙыусы Константин Дмитриевич Ушинский. Ул үҙенең китаптарында атай-әсәйҙәребеҙҙе тыңларға, тәртипле, иғтибарлы булырға, эш һөйөргә, тип яҙып ҡалдырған. Әйҙәгеҙ, беҙ дәрестә матур итеп яҙайыҡ, иғтибар менән тыңлап ултырайыҡ, һорауҙарға яуап бирәйек.

*Хәҙер ошо һүрәттәрҙе ҡарайыҡ. Һеҙ бында нимәләр күрәһегеҙ? (Йыл миҙгелдәре һүрәттәре. Уҡыусылар яуабы) (слайд)

*Дөрөҫ, был һүрәттәрҙә йыл миҙгелдәре күрһәтелгән. Уларҙың һәр береһе хаҡында һөйләшеп китәйек әле. Ҡыш беҙ нимә эшләйбеҙ? 

-  Ҡыш көнө беҙ сана шыуабыҙ, хоккей уйнайбыҙ.

* Яҡшы, яҙ еткәс, ниндәй мауыҡтырғыс эштәр беҙҙе көтә?                                                                       -     Яҙын беҙ гөрләүектәр буйлап кораблдәр ағыҙабыҙ, күбәләктәр ҡыуабыҙ, сәскәләр йыябыҙ.                                                                                                                 * Дөрөҫ. Йәй булғас, нисек ял итәбеҙ?

- Йәй көнө һыу инәбеҙ, еләк йыябыҙ, балыҡ тотабыҙ.                                                              * Афарин,балалар! Көҙ айҙары килеп еткәс, беҙҙе ниндәй эштәр көтә?

- Көҙ уңыш йыябыҙ. Уҡырға барабыҙ.                                                                              *  Һай,афарин! Шулай итеп, беҙ һәр йыл миҙгелендә була торған эштәрҙе, нисек ял иткәнебеҙҙе һанап сыҡтыҡ. Бик яҡшы.

2. “Дүрт теләк” тексты өҫтөндә эш:                                                                                      а)Һүҙлек эше: теләр инем, ҡуйын дәфтәре, булһын ине. (һүҙҙәрҙе хор менән уҡыу);   (слайд)                                                                                                                                              б)Уҡытыусының тасуири уҡыуы;                                                                                                      в)Тексты сылбырлы уҡыу;                                                                                                    г)Тәржемә итеү;                                                                                                                         ғ) Һорауҙарға яуап биреү: (слайд)

1) Ҡыш Митя нимә эшләне?                                                                                                     2) Уға ҡыш оҡшаймы?                                                                                                                 3) Яҙ көнө малай нимә эшләне?                                                                                                                               4) Митя яҙ тураһында нимә тине?                                                                                             5) Йәйҙе ул нисек үткәрҙе?                                                                                                     6) Уға йәй оҡшаймы?                                                                                                               7) Был малай көҙҙө яратамы?                                                                                                 8) Ә һеҙҙең яратҡан миҙгелегеҙ бармы?                                                                       3. Һығымта яһау.

Физ-ка  

Ел иҫә, иҫә, иҫә,                                                                                                               Ағастарҙы һелкетә.                                                                                                                     Ел тыма, тыма, тыма,                                                                                                           Ағастар үҫә, үҫә.

4.Грамматик тема буйынса эш.                                                                                    - Уҡыусылар, һөйләмдәрҙе уҡыйыҡ, билдәләнгән һүҙҙәргә иғтибар итегеҙ, артабан нимә тур-да һүҙ барыуы хаҡында әйтәйек. (слайд)

- Был минең бүлмә. Шул кеше менән мин мәктәпкә килдем. Теге малай ҡайтып китте. Былар минең туғандарым.                                                                                   – Нисек уйлайһығыҙ, был алмаштар нисек атала икән? Улар ни өсөн ҡулланыла?       Һығымта яһау.

5.Дәреслек менән эш.                                                                                                                 * 22-се күнегеүҙе биреме буйынса яҙып үтәү.        (слайд)                                                         VI. Йомғаҡлау.

- Шулай итеп, беҙ бөгөн дәрестә нимәләр тураһында һөйләштек?                             Балалар, миҙгелдәр сиратлап сағыу биҙәктәрен ергә һала. Беҙ шуға йылдың һәр бер айын һағынып көтөп алабыҙ. Эйе, һәр йыл миҙгеле үҙенсә матур, тик уны күрә белергә генә кәрәк.

VII. Өйгә эш.  (слайд)                                                                                                                     1-се в. Бер йыл миҙгеленә ҡарата һүрәт төшөрөргә (теләк буйынса)                                      2-се в. 23-сө күнегеү