Урок калмыцкого языка
методическая разработка по теме

Кичәлин төр: «Хавр»

Кичәлин күцл: Хаврин ирҗәх тускар темдгдүд шинҗләд,шин үгмүдлә таньлдҗ, шүлг чееҗәр дасч  авх.

Кичәлин дүнцл: зург, таблица-матрица,сигнальн карточкс, граф-схем.                          

Кичәлин йовуд.

I. Оргмомент.

1. Кичәлд белдллһн:    - Мендвт, күүкд – көвүд, арһул суутн.

                                         - Ямаран бәәнәт? – Гем уга.  

                                         - Тана ээҗнр-аавнр ямаран бәәнә? – Гем уга.

                                         - Йир сән.

Эндр бидн кичәлдән олн-зүсн көдлмш кеҗ, шин үгмүдлә таньлдж, шүлг чееҗәр дасхм. Хаврин ирҗәх тускар темдгәд шинжләд,  күүндвр кехм. Кех көдлмш дала, келлһән ясулчкий.

                                          «Чикн,чикн соңгс

                                            Соңгсан бичә март.

                                            Нүдн, нүдн  үз

                                            Үзсән бичә март.»

Мана кичәлин төр: «Хавр»

Фонозарядк:

                        Нарн, нарн халулна,                          

                        Модн ноһан көкрнә.

                        Үкр хармуд нислднә,

                        Хаврин байр зөөнә.

2. Күүндвр.  - Һаза ямаран җилин цаг? – Ода хавр.

                       - Эндр ямаран теңгрин бәәдл?  - Эндр нарта өдр.

                                                                             - Дулан өдр.

                                                                             - Салькта өдр.

                                                                              -Бүркг өдр.

                                                                              -Сәәхн өдр.

II.  Герин даалһвр  шүүлһн.    

    - Ода болхла 116 –гч халх сектн. «Хавр» гидг келвр умшхм.    

    Күүндвр.  – Хавр кезә болна?  -Үвлин дару болна.

                    -  Ямаран хаврин сармуд меднәт? – Хаврин сармуд:моһа, мөрн, хөн.

                    -  Хавр болхла шовуд яһна? – Шовуд дулан һазрас нисж ирнә.

                    -  Теңгрин бәәдл ямаран болна?  - Дар-дарунь хур орна.

                    -  Өдр сө хойр яһна? – Сө ахрдна, өдр утдна.

                    -  Хаврт цасн яһж хәәлнә?

                    -  Теегт ямаран цецгүд экләд һарна? – Теегт бамб цецгүд экләд һарна.

- Ода бидн гиичнрт «Харада» гидг ду дуулхмн.

III.  Шин төр. – Күүкд ,эн зургт ямаран жилин цаг зурата?     - Хавр.

 - Сәәхн, дулан Нарн мандлна. Дар-дарунь хур орна. Шовуд дулан һазрас нисч ирнә. Теегт бамб цецгүд экләд  һарна. Бичкдүд хаврт йир дурта.

1. Эн  үгмүдәс  зәңгс тогтахм. Би таднд сурвр тәвнәв.

    а) Тәрән, ик, урһв. – Ик тәрән урһв.

    б) Көк, шавшна, ноһан. – Көк ноһан шавшна.

    в) Сәәхн, хаврт, болна, асхн. – Хаврт асхн сәәхн болна.

    г) Шуугж, бичкн күүкд, наадна. – Бичкн күүкд шуугж наадна.

    д) Цецгүд, улан, шар, бултана. – Улан, шар цецгүд бултана.

- Күүкд, көвүд, эн зәңгс юуна тускар? – Хаврин тускар.

- Эн зәңгс хәләһәд, ямаран нер өгхм?  

-1. Сәәхн хавр.                                                              

-2. Хавр.

- Күүкд-көвүд ямаран хаврин тускар үлгүр меднәт?

2. Матрица «Хавр»

Физминутк

    Хур-хур царан йов.

    Хуцин махн нааран йов.

    Мөндр-мөндр цааран йов.

    Мөрнә махн нааран йов.

3. Зәңгс хальмг келнд орчултн.

   а) Моя калмыцкая степь.

   б) Тюльпаны цветут.

   в) Теплое солнце светит.

   г)  Птицы в небе поют.

   д) Красивая весна пришла.

4. Шпамра: Күүндвр.

5. Матрица

6. Манаһур гиич «Байр» ирв.  Келвр умшх, сурврмудт хәрү  өгх.

10. Үгин көдлмш: халулна – греет

                                 нислдн  – летают

                                 көкрн - зеленеет

                                 таасгдна – нравится

IV. Кичәлин ашлвр: 1. Эндр кичәлдән юуна тускар келәвидн?

                                   - Хаврин тускар сурвр тәвх..

                                    2. Тана ширә деер сигнальн карточкс бәәнә:

1. ноһан- кичәл таасгдв

2. улан – кичәл таасгдсн уга

3. шар – медҗәхшв

Темдг тәвлһн: «5»-

                           «4» -        Байрта харһий.