Халааhан (Заплатки). 2009г.
методическая разработка (5 класс)

Хоринская средняя общеобразовательная школа №1 им.Д.Ж.Жанаева

Открытое мероприятие

«Халааһан»

Классы: 5б, 5в, 5г

Учитель: Гынденова Л.Ю.

Открытое мероприятие «Халааһан»

Зорилгонууд:1.Һургалгын: эхин классуудта үзэһэнөө дабтаха, наада үнгэргэхэ. Үбэл тухай үзэһэн темэеэ үргэлжэлүүлхэ,

2. Хүгжөөлгын: ухаан бодолыень, аман ба бэшэмэл хэлэлгыень хүгжөөхэ, анхаралынь хурсадхаха.

3. Хүмүүжүүлгын: команда боложо наадахадаа, бэе бэеэ хүндэлхэ, гуниглажа ябаха һанааень хүмүүжүүлхэ, үбэлэй сагта ехэ баярлажа байһыень тэмдэглэхэ.

Хэрэгсэлнүүд: халааһанууд, карточканууд, шаригууд, призүүд, мультипроектор.

Хэмжээ ябуулгын ябаса:

   I. Эмхидхэлэй үе.

 - Сайн байна , хүндэтэ үхибүүд, багшанар. Бидэ мүнөөдэр «Халааһан» гэжэ наада үнгэргэхэбди. Что же означает слово халааһан? Посмотрите на доску, прочитаем хором слово «халааһан». А теперь догадайтесь, что это (учитель показывает заплатки). Да, это заплатки и вы, ребята, при каждом правильно выполненном задании будете получать одну из разноцветных заплаток. У какой каманды больше всего заплаток, та команда и выиграла. В ходе игры мы выясним, насколько хорошо вы уже знаете бурятский язык.

   Сейчас мы делимся на 2 команды, выбираем капитанов ( капитаны представляют своих игроков).

   Представляю наше компетентное жюри:   …

II. Начинаем игру. Первое задание, посмотрите на доску и скажите, какого цвета халааһан? (Сагаан).

 «Сагаан халааһан» - туршалга (разминка).

Таабаринуудые таагты.

1-дэхи командын таабаринууд:1.Хүл гаргүй аад, хүүргэ баридаг (жабар).

                                                     2.Ороходоо олон, гарахадаа ганса (утаан, түлеэн).

                                                     3.Тоншоноб, тоншоноб, толгойм үбдэнэ,

                                                        Тоншоогүйдэм, гэдэһэм үлдэнэ ( тоншуул).

                                                     4.Урдажа, урдажа - адхардаггүй,

                                                     Гүйжэ,гүйжэ - хадуурдаггүй (уһан).

                                                     5.Сагаан хүбүүн, ерэхэдээ даруухан,

                                                      хэбтэхэдээ дуугай, бусахадаа бархирдаг (саһан).

2-дохи командын таабаринууд:1.Мүльһэн дээрэ мүнгэн шагта (һара).

                                                     2.Үбэлдөө сагаан дахатай, зундаа боро дахатай (шандаган).

                                                     3.Хүбэн сагаан хүнжэл хүдөө талые хушаба (саһан).

                                         4.Шабараар бариһан гэртэй, шарабтар улаан үбсүүтэй (хараасгай)

                                                     5.Хон-хон дуутай, хондолой дээрээ дэгээтэй (нохой).

   Бэрхэнүүд, шүүжэрхиһэн команда сагаан халааһатай болобо.

  - Второе задание - правильно скажите цвет.

 «Хүхэ халааһан» - «Оршуулга». Үгэнүүдые оршуулха ёһотойт. В течение двух минут должны перевести русские слова на бурятский. Какая команда больше слов правильно напишет, та и выиграла.

Книга                        зима

Стёрка                       снежинка                                

Осень                        линейка

Дед Мороз                бабушка

Снегурочка               санки

Лыжи                        доска

тетрадь                      день                    

Лето                          ночь                      

Мама                         рука                                        

   Мүнөө «Хүгжэмтэ забһар» - «Музыкальная пауза».  1-дэхи команда дуу дуулана.  

   Третье задание- «Ногоон халааһан» - оньһон үгэнүүд. Даны пословицы, в них некоторые слова на русском языке, вы их должны перевести на бурятский.

1. Работа хэһэн человек хододоо садхалан.

2. Өөрын дайда тёплый, хариин дайда холодный.

3.Хари газарта весна чёрная, Өөрын газарта зима тёплая.

4. Һургаалай һайн - школа, һурагшын һайн - учитель.

Жюридэ үгэ үгтэнэ.

   Четвёртое задание - «Улаан халааһан» - мэдүүлэл. Но сначала я хочу спросить вас:

 - Вы любите зимнее время года? (Да).

 - Любите, конечно. Мүнөө энэ үгэнүүдһээ мэдүүлэл суглуулхат. Сейчас по теме «Үбэл» надо правильно расставить слова и собрать предложения. (Вспомните структуру предложения).

1. Газаа, һолжорноб, би, шаргаар.

2. Наадана, газаа, үхибүүд.

3. бидэ, халтирнабди, конькигаар, мүльһэн дээрэ.

4. Һолжорнош, ши, хадаһаа, санаар.

5. Саһаар, шэдэлсэнэ, үхибүүд.

Теперь конкурс капитанов. На этих листочках пишете слова, отвечающие на вопрос «Хэн?».

Пятое задание - «Шара халааһан» -  Шубууд.

Зураг харагты. Эдэ шубууд сооһоо үбэлжэдэг шубуудые нэрлэгты. Выберите зимующих птиц.

   Хүгжэмтэ забһар - 2-дохи команда дуу дуулана.

Шестое задание - «Ягаан халааһан» - Амитад.

Эндэ амитадай зурагууд, тэмдэгэй нэрэнүүдые тааруулха. Надо правильно подобрать прилагательные к животным (томо - баабгай, мэхэтэй - үнэгэн, хадхууртай - заряа, аймхай - шандаган, үлэн - шоно ).

Седьмое задание -« Хүрин халааһан» - сэсэг.

Энэ сэсэг соо байһан үзэгүүдые хэрэглэн үбэл тухай үгэнүүдые бэшэхэт. Из букв собрать слова.  Буквы: ү, һ,  б, а, ж, р, л, ь, н, с, ш, м, э, г, х, и.

Пока жюри подводит итоги, прошу капитанов выйти вперёд и провести диалог по теме «Зима».  

III.Хэмжээ ябуулгын түгэсхэл: 1.Дүн гаргалга.  

  - Итак, ребята, понравилась ли вам игра? Какое новое слово вы узнали? (халааһан).

2. Сэгнэлтэ.

Слово даётся жюри. Награждение команд.

  - Баяртай!