Рабочая программа по бурятской литературе 4 класс
рабочая программа

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

                               «Улюкчиканская основная общеобразовательная школа»

Согласовано:                                                                                    Утверждено:                                                                                                              

Заместитель директора по                                                              Директор школы: ________

УВР: ________                                                                                 /Эрхитуев А.Э./                                                                    

/ Романова И.Б /                                                                                приказ № ____                                                                

от «01» __09_  2020г.                                                                        от «01» __09__ 2020г.

                                                    РАБОЧАЯ  ПРОГРАММА

Предмет: Бурятская литература

ФИО учителя: Бадмаева Ирина Дашаевна, квалификационная  категория: первая

Класс: 4

Год составления: 2020г.

Тайлбари бэшэг

4 классай программа тус документнууд дээрэ үндэһэлэгдөө:

- Федеральный закон «Об образовании в Российской Федерации» от 29 декабря 2012 года N 273-ФЗ;

- Приказ МО и Н РФ №373 от 06.10.2009г. «Об утверждении и введении в действие Федерального государственного образовательного стандарта начального общего образования» (в ред. Приказов Минобрнауки России от 26.11.2010 № 1241, от 22.09.2011 № 2357, от 18.12.2012 № 1060, от 29.12.2014 № 1643);

- Приказ МО и Н РФ №1897 от 17.12.2009г. «Об утверждении и введении в действие Федерального государственного образовательного стандарта основного общего образования»;

-   Приказа МО и Н РФ №1578 от 31.12.2015г. «Об утверждении и введении в действие Федерального государственного образовательного стандарта среднего общего образования»;

- Приказ Министерства образования и науки РФ от 1 февраля 2012 г. N 74 «О внесении изменений в федеральный базисный учебный план и примерные учебные планы для образовательных учреждений Российской Федерации, реализующих программы общего образования, утвержденные»);

- Приказ МО и РФ от 31.12.2015г. №1576, 1577 « О внесении изменений в Федеральный государственный образовательный стандарт начального общего образования, утвержденный приказом МО и Н РФ №373 от 06.10.2009г.»;

-  Приказ МО и Н РФ №15 от 26.01.2017 г. с изменениями от 5.06.2017 №629 «Федеральный перечень учебников, рекомендуемых к использованию при реализации имеющих государственную аккредитацию образовательных программ начального общего, основного общего, среднего общего образования»;

• Образовательная программа начального общего образования, реализующая ФГОС МБОУ «Улюкчиканская ООШ»;

- Уставом МБОУ «Улюкчиканская ООШ».

Р.С. Дылыковагай зохёоһон «Буряад хэлээр эхин һургуулиин Программа»  дээрэ үндэһэлэгдөө. 4-хи классай һурагшадай хэрэглэхэ номууд: авторнуудынь: Р.С.Дылыкова, Т.Б.Базаргуруева, Д.Б.Дугарова «Буряад хэлэн»: 4 класс,  Улан – Үдэ, «Бэлиг», 2012г.

Программа бэелүүлхын тулада 4 –дэхи класста Лугшахаанай юрэнхы hургуулиин hуралсалай түсэблэлгэдэ 3час, жэл соо 68 час.

Гол зорилгоньгурбадахи классай hурагшадые түрэл буряад хэлэн дээрэнь бэшүүлжэ, уншуулжа, харилсуулжа hургаха; буряад хэлэн гэhэн наукатай танилсуулха.

Голбодолгонууд хадаа иимэнүүд:фонетическэ болон синтаксическа онсо илгаануудые ехэнхидээ ойлгуулха ёһотой. Энэ ойлгоһон мэдэсэнүүдыень бодото байдал дээрэ  һурагшадтаа хэрэглүүлжэ һургаха,  зүбөөр, уран гоёор, найруулан уншуулжа, аман хэлээр хэрэглэгдэһэн гү, али бэшэгдэһэн юумээр удхын, логическа талаһаа зүбөөр зохёогдоһон бэе бэетэйгээ холбоотой, бэе бэеһээ дулдыдаһан юрын мэдүүлэлнүүдые зохёолгожо, хэлүүлжэ, бэшүүлжэ һургаха; орфографичеса болон сэглэлтын гол түлэб дүримүүдые ойлгуулаад, зүбөөр, алдуугүйгөөр һурагшадые бэшүүлжэ һургаха;  үгэнүүдые болон тэдэнэй дүрсэнүүдые аман хэлэндээ литературнаар үгүүлжэ  һургаха; һурагшадайнгаа нютаг хэлэнүүдэй алдуунуудые уридшалан мэдэжэ абаад, бодото дээрэнь заһаха. Эхин һургуулиин багшанар иимэрхүү зорилгонуудые бэелүүлхэеэ оролдохо болоно.

            Дүрбэдэхи класста түрэл  хэлэ зааха тодорхой зорилгонууд гэхэдэ:

1. Түрэл хэлынь үзүүлжэ байхадаа, үхибүүдэй  ухаан бодолые хүгжөөхэ, баяжуулха.
2. Һурагша бүхэниие зүбөөр, уран гоёор, удхыень ойлгон уншаха дадалтай болгохо.
3. Түрэл арадай ёһо заншалнуудые болон сэсэн мэргэн һургаалнуудые ойлгуулха.
4. Эхэ орондоо, түрэһэн тоонто нютагтаа, түрэл хэлэндээ, арад зондоо, бэшэшье үндэһэтэндэ дуратайгаар хүмүүжүүлхэ.
5. Һурагшадай аман хэлэлгые хэшээл бүхэндэ баяжуулангаа, тэдэниие эли тодоор, литературна хэлэн дээрэ хэлүүлжэ, һанал бодолыень алдуугүйгөөр, сэбэр гоёор бэшүүлжэ һургаха.  

          6.          Уран  зохёол сэдьхэлээрээ мэдэрхэ, ойлгохо, зохёолой  дүрсэ байгуулhан аргануудые таниха, тухайлан бодомжолхо зохёохы дадалнуудые хүгжөөхэ.

         7.          Хүүгэдэй поэтическэ шагналта (поэтический слух), уран hайханда нарин хандалга (художественный вкус)  хүгжөөлгэ.

         8.           Байгаалиин  гоёhайханиие,  оршон  ажабайдалые  мэдэрэн  ажаглаха, сэгнэхэ  шадабари хүгжөөхэ.

         9.           Хэмжээгээрээ ехэ  багашье, удхаараа хүнгэн  хүндэшье зохёолнуудые  гүнзэгыгөөр ойлгохо дадал хүгжөөхэ.

        10.          Сэдэбээрээ(темэ), жанраараа элдэб зохёолнуудые уншуулжа, hурагшадай мэдэхэ юумэ (кругозор) үргэдэхэжэ, тэдэнэй эстетическэ, познавательна дүршэл үргэн болгохо.

Тиин  4-дэхи класста үзэхэ удха зохёоһон заршам иимэ:  – Түрэлхи  хэлэ,түрэhэн дайда- Удха сэсэн аман зохёол - Урда үеын hургаал захяал-  Буряад арадай онтохонууд-Россиин арадай онтохонууд-Зүн зүгэй ардуудай онтохонууд -Уран шүлэгэй долгин дээрэ- -Арадай Баатар Гэсэр- Сагаалган- Уран шүлэгэй долгин дээрэ- Буряад уран зохёолой эхи табигшад- Баснинууд- Уран зохёолшод  үхибүүдтэ- Уран шүлэгэй долгин дээрэ.

Һуралсалай  тематическа түсэблэлгэ

Программын удха.

Түрэлхи  хэлэ,түрэhэн дайда- (5ч)  Удха сэсэн аман зохёол –(6ч) Урда үеын hургаал захяал- (6ч)  Буряад арадай онтохонууд- (6ч) Россиин арадай онтохонууд-(4ч) Зүн зүгэй ардуудай онтохонууд – (4ч) Уран шүлэгэй долгин дээрэ- (3ч)  Литературна онтохонууд  -(5ч) Уран шүлэгэй долгин дээрэ- (5ч)   Арадай Баатар Гэсэр- (6ч)  Сагаалган- (4ч) Уран шүлэгэй долгин дээрэ-(3ч)  Буряад уран зохёолой эхи табигшад- (8ч) Баснинууд- (6ч) Уран зохёолшод  үхибүүдтэ- (2ч) Уран шүлэгэй долгин дээрэ-(3ч).

Программын каледарна - тематическэ түсэблэл

Метапредметнэ, предметнэ ба өөрын хүгжэлтын (личностно)дүнгүүд

 4– дэхи классай hурагшадай литературна уншалгаар шадабаринууд:

Үхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные результаты) –өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо).                    

Бэеэ гуримшуулаад  ябаха шадабари ( регулятивные УУД):

         - багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

         -  хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhоонь тоолохо;

         -  юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ ( прогнозировать);

         -  өөрынгөө,  нүхэдэйнгөө, классайнгаа  ажал багшатаяа  сугтаа урид зохёогдоhон    тусхай критеринүүдээр шалгаха;

        -  багшын  үгэhэн түсэбөөр,  алгоритмаар хүдэлжэ шадаха.    

Оршон тойрониие шудалха шадабари( пазнавательные УУД):

          - номоор хүдэлхэ ( номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

          - зураг хаража гү, али текст уншажа асуудалнуудта харюу олохо;

          - багшатаяа болон нүхэдтэеэ  хамта  дүн гаргаха;

          - текстын удха дамжуулха.

        Харилсаха шадабари( коммуканитивные УУД):

         -уран гоёор уншаха, хөөрэхэ.

         - хажуудахи  хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

         - классайнгаа  үхибүүдтэй,  багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ;

         - хоёр хоёроороо, бүлэг бүлэгөөр хүдэлхэ, тиихэдээ олон ондоо « тушаал» бэе дээрээ абаха: ударидагшын, даабари дүүргэгшын, бэшээшын г.м.

       Литературна уншалгаар шадабари ( предметные результаты):

        Зүбөөр, нэгэ жэгдээр,   уранаар, бүхэли  үгэнүүдээр уншалга.

Хүшэр  үгэнүүдые  үенүүдэрнь уншалга. Багшын  хөөрэhые, уншаhые  шагнажа hураха. Үгэнүүдые или  тодоор  үгүүлхэ, үгэ соохи түргэн, удаан аялгануудые, дифтонгнуудые, хату ба зөөлэн хашалгануудые алдангүй уншалга. Мэдүүлэлэй hүүлэй интонации сахиха.(Һуралсалай жэлэй hүүлдэ 60 – 70 үгэ уншаха болоно.

        Уншаhан зохёолоор табигдаhан асуудалнуудта харюу үгэхэ, өөрынгөө хараhан юумэн тухай хөөрэхэ. Багшын туhаламжаар текст хубинуудта хубааха, уншаhан рассказ болон онтохоной удха  өөрынгөө  үгөөр хөөрэхэ, текстдэ үгтэhэн зурагаар хөөрэхэ. Болоhон ушар, үйлэ хэрэгүүдые,  үйлэдэгшэ нюурнууд, байгаалиин  үзэгдэлнүүдые харуулhан  үгэнүүд ба хэhэгүүдые текст сооhоо багшын туhаламжаар олохо, илгаха. Онтохон, рассказ, шүлэгүүдэй хоорондохи илгаа ойлгожо шадаха.

Уншалгын дадал сэгнэхэ.

« 5» сэгнэлтэ  хэрбээ:

Уншаhан  текст хубинуудта хубаажа шадаа hаань;

Шүлэг сээжээр хэлэхэдээ, үгэнүүдээ зүбөөр, нэгэшье торонгүй, уран гоёор уншаhан байхадань табиха.

« 4» сэгнэлтэ хэрбээ:

Уншаhанаа  хөөрэжэ  үгэхэдөө, зарим нэгэ ушарта торолсожо, багшын туhаламжаар заhажа хэлэhэн байхадань  табиха.

« 3» сэгнэлтэ хэрбээ:

Сээжээр уншахадаа, ткст гүйсэд мэдэхэгүй, сэглэлтын тэмдэгүүдтэ хээгүй hаань;

Хэлэгэ  соогоо алдуу  гаргахадаа ( үгэ буруу хэрэглэхэ, мэдүүлэл дутуу, үсөөн  үгэтэй г.м.), уншаhан текстынгээ удаа  дара  алдаашье hаа, найруулан хэлэжэ шададаг байхадань табиха.

« 2» сэгнэлтэ:

Уншаhан текстынгээ гол удха хэлэжэ шадаагүй hаань;

Текстын удхын дара найруулан  хэлэжэ шададаггүй, хэлэлгэдээ олон алдуу гаргадаг байхадань табиха.

           Нэгэ минута соо уншаhан  үгэнүүдэй сэгнэлтэ:

« 5» сэгнэлтэ:   70 – hаа дээшэ;

« 4» сэгнэлтэ:   6-70  үгэ;

« 3» сэгнэлтэ:  45 – 60 үгэ.;

« 2» сэгнэлтэ:  45 – hаа доошо;

                                                Хэрэглэгдэhэн  литература:

1.Түрэлхи хэлэн  .Сдномов  С.Ц., Цыд                                                                                                                            енова Ц.Д., Цыдыпова Ц.Б. Улаан –Үдэ: Бэлиг, 2005

2.Методическа дурадхалнууд. Түрэлхи хэлэн. С.Ц. Содномов. Улаан -Үдэ : Бэлиг, 2008

3..Эхин  классуудай ба түрэлхи хэлэ литературын багшанарта туhаламжа В.С. Бадмаев, Б.Ж. Хамаганов.

4.Бага наhанай hурагшадай аман хэлэлгэ хүгжөөлгэ; hургалгын теории болон практика.Ц.С. Содномов.  Улаан -Үдэ : Бэлиг, 2005.

5.Буряад hургуулиин программанууд. Буряад хэлэн. Р.С.Дылыкова. Улаан -Үдэ : Бэлиг,

Руководитель кружка: А.Д. Эрдыниева

Редколлегия: