Чаӊгыс аймак кежигуннерниӊ түӊнекчи сөстери
план-конспект урока (7 класс)
Кичээлдиӊ сорулгазы:
- Чаӊгыс аймак кежигүннерниӊ түӊнекчи сөстериниӊ дугайында 5-ки класска алган билиглерин катаптап, системажыдып, оларга бижик демдектерин салыр, чижектерге бадыткап тургаш, тыва дыл талазы-биле билиин быжыглаар, улам ханыладыр.
- Ɵөреникчилерниӊ дыл-домаан сайзырадыр, чаӊгыс аймак кежигуннерниӊ тʏӊнекчи сөстерин аас болгаш бижимел чугаага ажыглап билир кылдыр өөредир.
- Чараш мөзу-шынарга, төрээн чуртунга, чонунга ынак болур кылдыр патриотчу ʏзел-бодалды хевирлээр
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
![]() | 47 КБ |
Предварительный просмотр:
Кичээлдиӊ темазы:
«Чаӊгыс аймак кежигуннерниӊ түӊнекчи сөстери»
Кичээлдиӊ сорулгазы:
- Чаӊгыс аймак кежигүннерниӊ түӊнекчи сөстериниӊ дугайында 5-ки класска алган билиглерин катаптап, системажыдып, оларга бижик демдектерин салыр, чижектерге бадыткап тургаш, тыва дыл талазы-биле билиин быжыглаар, улам ханыладыр.
- Ɵөреникчилерниӊ дыл-домаан сайзырадыр, чаӊгыс аймак кежигуннерниӊ тʏӊнекчи сөстерин аас болгаш бижимел чугаага ажыглап билир кылдыр өөредир.
- Чараш мөзу-шынарга, төрээн чуртунга, чонунга ынак болур кылдыр патриотчу ʏзел-бодалды хевирлээр
Кичээлдиӊ дерилгези: компьютер, интерактивтиг самбыра
Кичээлдиӊ планы:
- Организастыг кезээ.
- Катаптаашкын.
- Чаа тема тайылбыры.
- Сула шимчээшкиннер.
- Быжыглаашкын.
- Онаалга бээри.
- Кичээлди тʏӊнээри.
- Тʏӊнел демдек салыры.
Кичээлдиӊ чорудуу:
I. Организастыг кезээ.
1. Ɵөреникчилер-биле мендилежир.
2. Уругларны ийи бөлʏкке чарып алыр.
Башкы: - Мен силерге Чаа-Хѳл кожууннуң Чаа-Хѳл суурунуң эн-не чараш булуңундан чечектер эккелдим. Ам сагыжыңарга бодаптынар, уруглар, бо куспак долу чечектерни силерже сунарымга,бир дең шупту тудуп алыр силер. А тудуп алыр дизе, мен сунуптарымга-ла, деңге часкаптар силер. Чангыс-даа кижи чыдып калбас, дең кылыр ужурлуг бис.
- Эр-хейлер, ам кичээливисти бо чечектерни черже дʏжʏрбейн, деңге тудуп алганывыс ышкаш, 1-ги болʏк, 2-ги болʏк база мен ʏш ожук дажы дег, демниг ажылдап эгелээлиӊер (ожук дажыныӊ дугайында тайылбыр).
Башкы:
- Кичээлди эгелээриниӊ мурнунда бодумну силерге таныштырыптайн, уруглар.
- Катаптаашкын.
Барыксанчыг, көруксенчиг
Магаданчыг Чаа-Хѳл суурнуң
Тыва дыл, чогаал башкызы мен
Адым-шолам долузу-биле
Сырга Борисовна Кызыл-оол.
Тывызыксыг уран чараш
Тыва дылдын чажыттарын,
дʏрʏмнерин сургуулдарга
төөгуп, чагып, айтып чор мен.
_ Ам бо номчааным шулүүмден эрткен кичээлде өөренгенивис чаңгыс аймак тодарадылгаларны болгаш чаңгыс аймак эвес тодарадылгаларны тыптыңарам, уруглар (1-ги бөлук – чаңгыс аймак тодарадылганы, 2-ги бөлук чаңгыс аймак эвес тодарадылганы).
1 ги бөлук
Чаңгыс аймак тодарадылгалар деп чʏл?
- Чаа тема тайылбыры.
2-ги бөлук
Чаңгыс аймак эвес тодарадылгалар деп чʏл? Биче сектерни салыр бе?
- Эр-хейлер. Ам чаа темаже кириптээлиӊер.
« Чаңгыс аймак кежигʏннерниң тʏңнекчи сөстери»
(боттарынга очулдуртуптар: Обобщающие слова при однородных членах).
- Силерге ʏлеп бергеним ажылчын кыдырааштарга ажылдаар бис. Бөгʏнгʏ ай-хʏннʏ бижээш, чаа теманы бижип алыңар. (Апрельдиң он тозу – дʏрумʏ-биле ажылдаптар).
1. Кижиде бʏгʏ-ле чʏве чараш болур ужурлуг: арын-шырайы-даа, хеп-сыны-даа,сеткил-сагыжы-даа, бодалдары-даа …
А.П.Чехов.
Башкы аянныг номчааш, бир оореникчиге номчуткаш, оон кыдырааштарынче бижидер. Утказы-биле ажылдаар (1-ги бөлук)
Уругларга орус дылче очулдуртур. (2-ги бөлук)
В человеке все должно быть прекрасно:
и лицо, и одежда, и душа, и мысли…
А.П.Чехов.
2. Дʏрʏм-биле ажыл.
Номда дʏрʏмнʏ ыыткыр кылдыр өөреникчиге номчудар.
(Бижик демдектерин салырын тайылбырлаар).
Домак-биле ажыл. (Синтаксистиг сайгарылга).
Тыва дылывысты, тыва чонувусту, тыва черивисти – бо ʏш эртиневисти хʏндʏлеп, хумагалап чоруулуӊар.
(Кижиниӊ дылы кончуг, чону кончуг, чери кончуг).
Утказынга тааржыр улегер домактар тыптырып болур.
IV. Быжыглаашкын.
- Схемалыг диктант.
Бердинген схемага тааржыр состерни киирер.
2.Ном-биле ажыл. Мергежилге 196. Аас-биле кылыр. Орус дылдан ʏлегерлеп алган сөстерни ажылчын кыдырааштарынче киир бижидер.
3. Мини-чогаадыг «Башкы – буянныг мергежил» (2-3 оореникчинин чогаадыын номчудуптар, башкылар чылынын дугайында сагындырар).
Ажыглап болур сөстери:
Буянныг мергежил; эӊ-не эргим,чылыг,чымчак – кандыг-даа; бо бʏгʏнʏ; чагып чоруур.
- Дʏрʏмнʏӊ ʏш аӊгы чижектери-биле ажыл.
V.Тʏӊнел
VI.Онаалга.
1.Мергежилге 195. (шупту кылыр)
2.Кыска чогаадыг-минниишкин «Бодум дугайымда…»
3. Бо сөстерни тʏӊнекчи сөстер кылдыр ажыглааш, чараш делгереӊгей домактар чогаадыр.
Кандыг-даа, ооредилге херекселдери, буянныг мергежил, Тываныӊ даглары, Тиилелге хунунде.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
![](/sites/default/files/pictures/2014/02/17/picture-393583-1392632123.jpg)
тыва дылга кичээл Тема"чангыс аймак кежигуннерлиг состер" 7класс презентация
ук кичээлди кожуун чергелиг "Чылдын башкызы" конкурска киириштирген....
![](/sites/default/files/pictures/2014/02/17/picture-393583-1392632123.jpg)
кичээл планы "Чангыс аймак кежигуннерлиг домактар" 7кл
кожуун чергелиг "Чылдын башкыз " конкурска белеткээн кичээл...
![](/sites/default/files/pictures/2024/02/06/picture-569407-1707215463.jpg)
Карточка-шынзыдылга "Чангыс аймак кежигуннерлиг домак"
Данную работу я использовала на открытом уроке, когда принимала участие на общешколном профессиональном конкурсе среди молодых специалистов "Учитель года - 2015"...
![](/sites/default/files/pictures/2015/05/03/picture-438399-1430632974.jpg)
Быжыглаашкын кичээл. Чангыс аймак кежигуннерлиг домактар.
Быжыглаашкын кичээл. Чангыс аймак кежигуннерлиг домактар....
![](/sites/default/files/pictures/2017/02/02/picture-886179-1486050387.jpg)
Чаңгыс аймак кежигүннерлиг домактар (7 класс, тыва дыл)
Чаңгыс аймак кежигүннерлиг домактар (7 класс, тыва дыл)...
![](/sites/default/files/pictures/2019/02/15/picture-1114190-1550224774.jpg)
Чаа тема тайылбыры кичээл: Чагырыштырбас эвилелдер дузазы-биле холбашкан чаңгыс аймак кежигүннер (7 класс)
Чаа тема тайылбыры кичээл: Чагырыштырбас эвилелдер дузазы-биле холбашкан чаңгыс аймак кежигүннер (7 класс)...
![](/sites/default/files/pictures/2020/02/04/picture-1214906-1580799281.jpg)
Чангыс аймак кежигуннерлиг домактарнын туннекчи сѳстери
ѳѳредиглиг чангыс аймак кежиннернин туннекчи состери дугайында билигни бээри; бар билиглерни улам делгемчидери:...