план урока
план-конспект урока (7 класс) на тему

Кичәлин девсңгүд

Кичәлин  йовуд

Чадвр болн дасмҗ

Багшин көдлмш

Сурһульчнрин көдлмш

I. Кичәлд белдлһнә агчм.

1. Мендллһн. Йөрәл келлһн.

Мендвт!

 Мана кичәл сәәнәр болтха,

Мадн цугтан сәәнәр көдлтхә,

Эндр мадна «мөрн гүүтхә!»,

Аштнь цугтан сән темдгүд автха!

1.Мендллһн. Сурһульчнр багштаһан йөрәл келлһн. Багшин сурврмудт хәрү өглһн.

Соӊслһн, келлһн.

Соӊссан, келсән  медәд, ахр зәӊгс олзлдг чадвр делгрүллһн.

II. Шин седв.

Зургуд  олзлад, кичәлин седв  сурһульчнр бийснь һарһҗ авна

Постановка проблемы.

(создание проекта )

1. Кичәлин  эпиграфин      чинр-утхла таньлдулх.

Хальмг нер һарһх

Хөвтә нег үрнь –

Чолунд әм орулдг

Чинртә мергн урч…            

1. Сурһульчнриг 2 багт хуваллһн. Баг болһн зургуд хәләһәд, юуһарн әдл болҗахинь темдглцхәнә. Кен иим үүдәврмүд тогтана? – гисн сурврт хәрү өгцхәнә

Багш:

• Иим көдлмш ямаран улс кецхәнә?Яһҗ тедниг нерәддмн?
• Тана хәләцәр, мана кичәлин седв ямаран болх?

- Чик, эндр бидн зурач, скульптор күүнә тускар келхүвидн. «Мини дурта зурач»  гидг  текстин  учр-утхинь олн зүсн эв-арһ олзлад шинҗләд,  һол дүрин тускар күүндвр тогтаһад, шин үгмүд  тодлҗ авад, келлһән өргҗүлх зөвтәвидн.  

      Тадна өмн төр тәвҗәнәв: баг болһн кичәлдән соӊссан, үзсән тодлад, текст олзлад,  проект тогтаһад,   кичәлин чилгчәр  проектан харсх зөвтә.

          Оньган өгәд,  ни-негн көдлцхәтн!

1. Сурһульчнр 2 баг тогтана.

Зургудын тусар келәд, юуһарн әдл болҗахинь, ямаран улс кедгинь  олҗ авад, кичәлин седв һарһҗ авна.

Сурһульчнр кичәлин  седв келцхәнә.

Сурврт хәрү олҗ чадх.

Эврәннь хәләцән, ухан- санаһан чикәр келлһн.

Багшин тәвсн төр медҗ, тодлҗ  авх.  

Слайд 1-

2. Багш:

• Цуг һазрин орн-нутгудын балһсд эврә чирәтә. Мана теегин Сәәхлә - Элст , җил ирвәс улм сәәхрәд йовна.  Таңһчин уульнцмудыг  сәәхн дурсхлмуд кеерүлҗәнә. Теднә дунд Нина Евсееван «Дүүрән» гидг скульптур. Эн күрл бумб, өндртән 3,5 м. 1996 җилд тәвгдлә. Ода мана класст  эн скульптуриг альд үзҗ болхмн? Чик. Дегтрмүдән секәд, текстлә таньлдхмн.

3. Кенә тускар умшувидн? Ямаран соньн зәӊг тодлҗ авут?

Соңслһн. Тодлҗ авлһн.

- Дегтрин һадр деер.

1. Толин  көдлмш (190 халх).

Самбр деер бичәтә үгмүд умшад, тодлцхана:

 Күрл – бронзовый

Өндртән – высотой

Дундур – половина

Темдгтә – отмеченный, обозначенный

Эргндк- вокруг,около

2. Сурһульчнр текстлә таньлдна. Орчуллһн. (189 халх).

Текстәр көдлх.            

Багшин келсиг соӊсч, тодлҗ авх.

Шинҗллһнә көдлмш  кеҗ чадх.

III.Дамшлтын көдлмш.

Слайд 16

1.  Текст умшсна хөөн баг болһн хойр әӊгиг ирлцүләд, зәӊгс тогтаһад буулһҗ бичнә.

Шинҗлтын көдлмш.

Сурһульчнр тодлҗ авх.

 Шулун-шудрмгар, билгтәһәр кѳдлдг дасна, ирлцүллһнә эв-арһин медрл батлҗ авна.

1984 җилд Нина Константиновна ….

1960 җилд Нина  Евсеева …

«Дүүрән» гидг скульптур …

«Тег» гидг скульптур  …

… Артезиан селәнд төрлә.

…үүдәлтән эклв.

…Москван Третьяковск галерейд бәәнә.

… Элст балһсна цутхлӊд зогсчана.

2. Багш:

• Цогц-махмудан тинилһх цаг ирв!

Цогц-махмудан тинилһәд, физминуткан кецхәнә.

Эрүл- менд бәәх кергтә гисн сана оруллһн.

3. Багш:

• Эн текстәс удан эгшгүдтә үгмүд буулһҗ бичтн, ямаран келлһнә хүв болҗахинь келтн.
• Ямаран үг Төргч киискврәс авн удан эгшгтә болна? (Тег)

Сурһульчнр  түүвр көдлмш кеһәд, таблицд бичцхәнә.

Презентац хәләһәд, бийиннь көдлмшән  шинҗләд ирлцүлнә.

Сурврт хәрү өгнә

Үг

Келлһнә хүв

үүдәврмүдәрн

күүкн

дүүрән

туурсн

һәәхүлгдҗәнә

һәәхүлмүд

дииләч

үүдәлтәр

бәәлһнә нерн

бәәлһнә нерн

бәәлһнә нерн

причасть

үүлдәгч

бәәлһнә нерн

бәәлһнә нерн

бәәлһнә нерн

4. Багш: Ода болхла тадн «орчулачнр» болад, орс келнәс хальмг келнд зәӊгс орчулад, чикәр текст тогтатн. Баг болһнд зәӊгс бәәнә, хамдан көдлтн! Деерәснь неҗәд-хошад зәӊгс бичҗ болҗана.

…Нина Евсеева – известный скульптор. Она родилась в 1960 году.  13 ноября - день  рождения Нины Константиновны. Малая родина Нины – это п.Артезиан Черноземельского района. После школы Нина Константиновна училась в Пензенском художественном училище. В настоящее время  она работает в Элисте.  Нина Евсеева - талантливый художник….

Сурһульчнр  орс келнәс хальмг келнд зәӊгс орчулад, чикәр текст тогтана.

Багшин һардврар нег-негндән нѳкд болад, хамдан кѳдлдг сурһмҗ авна,

чикәр орчулдг дасна, билг-эрдмән делгрүлнә

5. Багш :

• «Чик-буру» гидг бичкн наад давулх цаг ирв. Мини келсиг соӊсад, «үнн» болхла «чик» гиҗ келәд, ноһан төгрг өргтн, «худл» болхла, «буру» гиҗ келәд, улан төгрг өргтн

Нина Евсеева- нертә көгҗмч (-)

Нина Евсеева Питер балһснд сурһуль сурсмн (-)

«Дүүрән» гидг зург Москвад бәәнә. (-)

«Тег» гидг скульптур Третьяковск галерейд үзҗ болхмн.(+)

«Сумо», «Муза», «Төвдин лам» - эн Нина Евсееван көдлмш. (+)

Нина Константиновна  ТСХР –ин күрл медаляр ачлгдла. (-)

Сурһульчнр багшин келсиг оньгтаһар соӊсад, чик хәрү өгнә

Оньган өгәд соӊсад, чикәр хәрү өглһнә чадвр батллһн.

6. Багш даалһвр өгнә, цәәлһнә.  Оньган өгәд көдлцхәтн, соӊссан, тодлҗ авсан проектан олзлтн. Баг болһн проектан тогтана- 8 минут. Багш хәләһәд, дөӊ кергтә багмудт селвг өгнә.

 Сурврмудт хәрү өглһнә чадвр өргҗүлнә,

V. Проектан харслһн

Багш:

• Белдвр кесн баг эврәннь проектан харсх болҗана.

Баг болһн проектан харсна.  Ямаран көдлмш кесән цәәлһҗ  өгнә.

келәд, эврәннь келән ясрулна, келлһндән зәӊгс олзлдг  чадвр делгрүллһн.

VI. Ашлвр

Ашлвр.  Эндр мадн Хальмг Таӊһчин нертә, билгтә скульпторла  таньлдувидн

VII. Рефлексия

Рефлексия.

1. Эндр би  медҗ авув…….
2. Иим көдлмш нанд таасгдв…..
3. Нанд күнд болв…….
4. Цааранднь  би …….

Сурһульчнр ухан-тоолврарн селвлцнә, эврәннь хәләцән, ухан-санаһан чикәр келлһн.

VIII.Темдг тәвлһн

Багш:

• Ода болхла бийдән темдг тәвх цаг ирв,  үнн седкләрн бийдән темдг тәвтн

Күүкд-көвүд үнн седкләрн бийдән темдг тәвнә.

Бийән үнлҗ чадлһн.