План урока "Җөмләнең иярчен кисәкләре.Хәлләр" 9 кл.
план-конспект урока (9 класс) на тему

Тема: Җөмләнең иярчен кисәкләре.Хәлләр. .

Максат: укучыларны җөмләнең иярчен кисәкләре белән таныштыруны дәвам итү; хәл  турында мәгълүмат бирү; урын хәле турында төшенчә бирү; укучыларның сөйләм телен үстерү; туган ягыбыз белән горурлану хисләре тәрбияләү.

Материал, җиһазлау: проектор, экран, 9нчы рус сыйныфының рус төркеме өчен дәреслек, сүзлекләр, карточкалар

Дәрес башы: I. Оештыру өлеше. - Исәнләшү. Эшкә уңай халәт булдыру.

 II. Актуальләштерү. Җөмлә кисәкләре турында өйрәнгәннәрне искә төшерү.

 1.Тест сорауларына җаваплар алу.

1) җөмләнең баш кисәкләре…

 А) сыйфат, алмашлык; Ә) ия, хәбәр; Б) рәвеш, сан.

 2) Нинди  иярчен кисәкләр була?

А) ия,хәбәр: Ә)аергыч ,хәбәр,тәмамлык  Б)аергыч,тәмамлык,хәл

3)аергыч нинди сорауларга җавап бирә?

А)нинди?,кемгә?кайчан?  Ә)нинди?,ничәнче?кайсы?кемнең?..Б)кемне?нәрсәне?кайдан?

Килеш сорауларына нинди җөмлә кисәге җавап бирә?

А)хәбәр.      Ә)аергыч.           Б)Тәмамлык    

 2 Укучыга җөмләләр язылган карточкалар бирелә.

 КАРТОЧКА Җөмләнең баш кисәкләрен, аергыч һәм тәмамлыкны табарга.

а)Татарстанда нефтьне Әлмәттә чыгаралар

Б) Татарстанда чыгарылган нефть чит илләргә җибәрелә.

III. Яңа белем һәм күнекмәләр бирү. Таблица буенча хәлләр турында мәгълүмат бирү. - - Нинди җөмлә кисәге хәл дип атала?  - Кагыйдәне балалар чыгара. Дәреслектән уку. Мәгънәләре Һәм бәйләүче чараларыннан Чыгып, Хәлләрне 8 Төргә бүлеп йөртелә: экранда таблица хәлләр: урын, вакыт, рәвеш, күләм, сәбәп, максат, шарт, кире Урын хәле турында төшенчә бирү. - Урын хәле җөмләнең кайсы кисәген ачыклый? Фигыльне - Нәрсәне белдерә? Эш-хәлнең (процессның) булу урынын

(Обстоятельство уточняет место,время.,причину,условия, действия и отвечает на вопросы:где ?когда?как?сколько?зачем?с какой целью?подчеркиваем -.-.-.)

IV.  Ныгыту: Карточкалар белән эшләү.  Языгыз, урын хәлләренең астына сызыгыз, сорауларын  билгеләгез.

3.Хәл сорауларына мисаллар язуны дәвам итегез:

Кайчан?(Вакыт хәле)::Бүген,иртән,җәен.....

Кайда?(Урын хәле):Татарстанда,өйдә...

(алар белән җөмләләр әйтегез)

4.Текстка  хәлләрне куеп языгыз,алар нинди сорауга җавап бирә.

(Республикабызда, Ромашкино янында,  Бүген, күп, 3 миллиард тонна

........... нефть чыгару 1940 нчы елда башлана.

Беренче нефть .............табыла.  

......... нефть Әлмәттә,Азнакайда,Алабугада ..... чыгарыла.

Татарстанда бүгенге көндә ..........нефть чыгарылды.

V. Йомгаклау. Теманы кабатлау.

 VI. Өй эше.  

1. 9 бит.6 нчы күнегүдәге текстан хәлләрне табарга.Сораулар куярга.

2.   «Мин Татарстанда яшим» дигән темага хәлләр кулланып 7 җөмлә язарга.

1.Тест сорауларына җавап бирегез.

1) Җөмләнең баш кисәкләре…

 А) сыйфат, алмашлык; Ә) ия, хәбәр; Б) рәвеш, сан.

 2) Нинди  иярчен кисәкләр була?

А) ия,хәбәр: Ә)аергыч ,хәбәр,тәмамлык  Б)аергыч,тәмамлык,хәл

3)аергыч нинди сорауларга җавап бирә?

А)нинди?,кемгә?кайчан?  Ә)нинди?,ничәнче?кайсы?кемнең?..Б)кемне?нәрсәне?кайдан?

Килеш сорауларына нинди җөмлә кисәге җавап бирә?

А)хәбәр.      Ә)аергыч.                           Б)Тәмамлык    

2.Җөмләнең баш кисәкләрен, аергыч һәм тәмамлыкны табарга.

а)Татарстанда нефтьне Әлмәттә чыгаралар

Б) Татарстанда чыгарылган нефть чит илләргә җибәрелә.

3.А)Хәл сорауларына мисаллар язуны дәвам итегез:

Кайчан?(Вакыт хәле)::Бүген,иртән,җәен.....

Кайда?(Урын хәле):Татарстанда,өйдә...

Б)Язган сүзләр белән җөмләләр төзегез.

4.Җөмләләргә  хәлләрне куеп языгыз,алар нинди сорауга җавап бирә?

........... нефть чыгару 1940 нчы елда башлана.

Беренче нефть .............табыла.  

......... нефть Әлмәттә,Азнакайда,Алабугада  күп чыгарыла.

Татарстанда бүгенге көндә ..........нефть чыгарылды.

(Республикабызда, Ромашкино янында,  Бүген,  3 миллиард тонна)

ДӘРЕСКӘ ҮЗАНАЛИЗ СХЕМАСЫ

I вариант

1. Сыйныфка кыскача характеристика.

2. Дәреснең темасы.

3. Тематик бүленештә бу дәреснең урыны.

4. Дәреснең максаты:

а) белем бирү

ә) фикерләүне, күнекмәләрне үстерү

б) тәрбия бирү.

5. Дәреснең төре:

а) яңа

материалны аңлату

ә) ныгыту

б) гомумиләштерү

-

йомгаклау

в) белемнәрне тикшерү

-

контроль

г) катнаш дәрес.

6. Дәреснең структурасы, төп элементлары, вакыт бүленеше.

7. Дәрестә кулланылган материалларның максатка ирешүдәге роле.

8. Дәрестә кулланылган методла

р, алымнар.

9. Дәрестә күргәзмәлелек.

10. Балалар белән индивидуаль эш формалары.

11. Укучыларның белемнәрен бәяләү.

12. Дәрескә йомгак (уңышлы, уңышсыз яклар).

II вариант

1. Укытучының Ф.И.О. белеме, эш стажы, категориясе. Нинди методик

проблема өстендә

эшләве. Ни өчен әлеге проблеманы сайлавы.

Эксперименталь эше, нәтиҗәләре.

2. Дәреснең темасы, класс, программада бу дәреснең нинди урын тотуы.

3. Дәрес тибы.

4. Дәреснең максатлары. Өйрәтү, күнекмәләр үстерү һәм тәрбияви

максатларга ирешә алу

-

алмавы.

5. Д

әрес үткән классның үзенчәлекләре (үзләштерү дәрәҗәсе, башка

дәресләрдә һәм хәзерге дәрестә активлыклары, мөмкинлекләре,

укытучының бу класс укучылары белән эшләвендә нинди индивидуаль

алымнар куллануы, ни өчен нәкъ шушы класста ачык дәрес күрсәтүнең

сәбәп

ләре).

6. Дәресне оештыру өчен кулланылган фәнни һәм методик әдәбият, техник

чаралар, компьютер технологияләре һ.б. күрсәтмәлелек.

7. Дәрестәге үзеңнең эшчәнлегеңә һәм укучылар эшчәнлегенә бәя,

дәреснең нәтиҗәлелеге, планлаштырылган эшләрнең үтәлүе, үзеңне

ң

тәэсирләрең. Дәреснең уңай һәм кимчелекле дип тапкан яклары.

8. Киләчәктә нинди юнәлештә эшләргә планлаштырасың.

Рус телле балалар өчен татар теле дәресен анализлау

Дәреснең бөтенлеген саклап, аны анализлый белү укытучыдан тирән

белем, күнекмәләр, педа

гогик культуралылык таләп итә.

Дәрес анализлау берничә төрле булырга мөмкин. Рус телле балаларны

татар теленә өйрәтү дәресләрен анализлау башка төр анализлардан

эчтәлеге белән аерыла. Аның төп үзенчәлеге

—

укучының чит телдә

сөйләшергә өйрәнүен күзәтү; өйр

әтү ысуллары, чараларының методик

яктан камиллеген бәяләү, дәреснең психологик, дидактик яктан дөрес

оештырылуын күзәтү.

Дәрес анализлауның игътибарыгызга тәкъдим ителгән гомуми схемасы

укытучыга дәрес планы төзегәндә, эшенә узанализ ясаганда ярдәм итә

һәм

, гомумән, дәрес үткәрүгә гомуми таләпләрне күзаллау өчен кирәк.

Дәрескә керер алдыннан, укытучының исем

-

фамилиясе, класс, дәреснең

үткәрелү вакыты, тикшерүнең (дәрес карауның) максаты билгеләнә. Дәрес

тәмамлангач, иң беренче чиратта, укытучының үзанализы

тыңлана. Бу

вакытта тыңлаучы үзе өчен дәреснең максатларын ачыклый, тагын бер

тапкыр дәреснең билгеле бер тәртиптәге (структур) төзелешен,

файдаланылган алымнарны күздән кичерә.

Укытучының үзанализын тыңлаганнан соң, дәрес анализлана.

Дәрес анализлауның г

омуми схемасы.

1. Дәрес максатларының дөрес билгеләнгән булуы, аларның дәрес тибына

туры килүе бәяләнә.

Дәрес максатлары: белем

-

күнекмәләр, тәрбия бирү, сәләтне үстерү.

Дәрес типлары:

—

лексик күнекмәләр формалаштыру;

—

грамматик күнекмәләр формалаштыру;

—

лексик күнекмәләр камилләштерү;

—

грамматик күнекмәләр камилләштерү;

—

лексик һәм грамматик күнекмәләр камилләштерү;

—

диалогик һәм монологик сөйләм дәресләре (контроль дәресләр).

2. Укытучының куелган дәрес максатларына ирешү эзлеклелеге

анализлана. Мо

ның өчен структур анализ ясау кулай. Мәгълүм булганча,

дәрес билгеле бер тәртиптә башкарыла торган күнегүләр җыелмасыннан

тора. Анализ барышында укучы эшләгән һәр күнегүгә түбәндәге

юнәлешләрдә бәя бирелә:

—

күнегү эчтәлегенең дәрес максатларына ярашлылыгы

;

—

күнегүнең вакытлы һәм урынлы файдаланылуы;

—

күнегү эшләү өчен вакытның дөрес бүлеп бирелүе, гомуми дәрес

барышына (динамикасына) ярашлылыгы;

—

максатта күрсәтелгән сөйләм материалының бу күнегүләрдә өйрәнелү

дәрәҗәсе.