Тема: Исем
презентация к уроку по теме

ТЕМА:  ИСЕМ

4нче класс

МАКСАТ : 1) 3нче сыйныфта исем турында өйрәнелгәннәрне искә төшерү;  

                      2) башка сүз төркемнәреннән аеру, дөрес язу, җөмләләрдә

                           урынлы  куллану күнекмәләрен ныгыту;

                      3) укучыларның логик фикерләү,  иҗади эшләү, мөстәкыйль

                           җавап бирү мөмкинлекләрен үстерүгә ярдәм итү;

                      4) аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен  

                          формалаштыру.

ҖИҺАЗЛАУ:  проектор, экран, ноутбук, тема буенча презентация, карточкалар, татар теле дәреслеге.

ДӘРЕСЛЕК: Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова, Р.К.Сәгъдиева,  В.А.Гарипова, Татар теле: Рус телендә башлангыч белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен) . –  Казан:  Мәгариф – Вакыт, 2014.

ДӘРЕС ТИБЫ : Башлангыч сыйныфларда өйрәнелгәннәрне искә төшерү.  

Дәрес барышы:

I. Оештыру өлеше

 Исәнләшү. Хәерле көн теләү.

II. Актуальләштерү

Укытучы: Укучылар, әйдәгез әле якын-тирәдә булган әйберләрне атыйк.

Укучы: Өстәл, урындык, китап, Илсур... .

Укытучы: Сез санап чыккан әйберләрне бер сүз белән атасак, нәрсә дияр идегез.

Укучы: Предметлар.

 Укытучы: Үзегез атаган предметларга сораулар куегыз.

Укучы: Кем? Нәрсә? сорауларына җавап бирәләр.

Укытучы: Бу нинди сүз төркеме ?

 Укучы: Исем.

 Укытучы: Бик яхшы! Үзегезнең дөреслегегезне тикшерү өчен 1нче слайдка күз салыгыз. Биредәге ребусны чишсәгез бүгенге дәреснең темасы килеп чыгар.

Укытучы: Шулай итеп бүгенге дәрес нинди темага багышланган? (Исем сүз төркеменә)

 III.  Белем һәм күнекмәләрне ныгыту.

Слайд 2

Укытучы: Исемнең билгеләмәсен әйтеп китик әле.

Укучы: Исем  предметны белдерә. Ул кем? нәрсә? сорауларына җавап бирә.

Слайд 3,4          

Укытучы: Сюжетлы рәсемнәргә карап, сорау куегыз.

Укучы: Это кто? – Это лётчик. Бу кем? – Бу очучы.

              Это кто? –Это коза. Бу нәрсә?- Бу кәҗә.

Укытучы: Рус һәм татар телендә исемнәргә сорау куюда аерма бармы?

Укучы: Әйе. Рус телендә барлык җанлы предметларга да кем? соравы куела. Ә татар телендә кешеләргә генә кем? соравы куела.

Укытучы: Кем? нәрсә? сорауларына җавап бирүче исемнәрне ике төркемгә аерып языгыз.

Слайд 6

 Укытучы: Сюжетлы рәсемнәрне чагыштырыгыз. Аларның аермасы нәрсәдә?

Укучы: Бу рәсемнәрдәге прдметлар сан ягыннан аерыла. Берлек һәм күплек санда килгәннәр.

Укытучы: Исемнәргә күплек санда нинди кушымчалар ялгана?

Укучы: Күплек сан кушымчалары: -лар/-ләр, -нар/нәр.

Слайд 8

Укытучы: Г.Тукайның шигырьләрен тиешле күплек сан кушымчаларын ялгап, дөрес итеп укыгыз.

 Слайд 9

Укытучы: Уйлап карыйк әле, 9нчы слайдтагы  (А,а)лсу, (Б,б)өгелмә, (А,а)лмаз сүзләре 2 очракта да бер төсле язылыр микән.

Укытучы: Укучы: Юк, бары тик кеше һәм шәһәр исемнәре баш хәрефтән языла.

Димәк, исемнәр нинди ике төркемгә бүленә?

Укучы: Ялгызлык һәм уртаклык исемнәргә бүленә.

Укытучы: Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне бер-берсеннән ничек  аерырга?

Укучы: Ялгызлык исемнәр – баш хәрефтән, уртаклык исемнәр – юл хәрефтән языла.

Слайд 10

Укытучы: Игътибар итегез, исемнәр дөрес бүленеп язылганмы?. Ялгызлык исемнәргә нинди исемнәр керә?

Укучы: Ялгызлык исемнәргә кеше, елга, шәһәр, газета-журнал, республика исемнәре, хайван кушаматлары, һ.б. керә.

 Слайд 11.                                                                

Укытучы: Хәзер тактага игътибар белән карагыз һәм дәфтәр сүзенә нинди кушымчалар ялгануын әйтегез.

Укучы: Дәфтәр сүзенә килеш кушымчалары  ялганган. (Килешләрен билгеләү)

Укытучы: 12нче слайтта Мансур белән Илнур турында кечкенә генә хикәяне укыгыз. Хикәядә бирелгән бу җөмләләр сезгә ошыймы? Группаларда тикшерегез.(Төркемнәрдә эш: укучылар исемнәргә төшеп калган кушымчаларны ялгыйлар.)

Укытучы: Хәзер хикәябез ничек яңгырый, әйдәгез укып күрсәтегез. Укучы-лар, килеш кушымчалары җөмләдә ни өчен кирәк?

Укучы: Алар җөмләдә сүзләрне бер-берсенә бәйлиләр.

Укытучы: Әйдәгез ял итеп алыйк.

Физкультминутка

Мин исем әйтсәм, сез сикерәсез. Башка сүз төркемен әйтсәм, кулларыгызны өскә күтәреп чәбәклисез.

Укытучы: Конвертта билгеле бер темага сүзләр бирелгән. Шул сүзләрне кулланып, җөмләләр  төзесәгез, кечкенә генә хикәя килеп чыгачак. (Төркемнәрдә эш)

Укытучы: Төркемнән 1 укучы килеп чыккан хикәяне укып күрсәтер.

IV. Рефлексия

Укытучы: Тактада бирелгән  тест буенча белемнәрегезне тикшерик.

Тема: Исем

1.Нинди сүз төркеме исем дип атала?

А) Предметның  билгесен белдерә;

Б) Предметның эшен белдерә;

В) Предметны белдерә.

2.Исем нинди сорауларга җавап бирә?

А) нинди? Кайсы?

Б) ничә? Күпме?

В) кем? Нәрсә?

3.Ялгызлык исеме дөрес язылганмы?

А) “Идел” журналы;

Б) Идел журналы;

В) идел журналы.

4.Татар телендә ничә килеш бар?

А) 7;

Б) 8;

В) 6.

5.Кайсы рәттәге исемнәр чыгыш килешендә?

А) урманга, өйгә;

Б) киемне, китапны;

В)дәфтәрнең; урындыкның;

Г) Бакчадан, мәктәптән.

6. Кайсы килешнең кушымчасы юк?

А) урын –вакыт килеше;

Б) юнәлеш килеше;

В) баш килеш.

7. Бу сүз нәрсә белән төрләнгән? Дәфтәрне.

А) тартым белән;

Б) килеш белән;

В) тартым һәм килеш белән.

8. Кайсы рәттәге сүзләр күплек санда килгән?

А) ипи, балык;        

Б) урамнар, гөлләр;

В) җиләккә, урманга.

Укытучы: Хәзер тестларыгызны алмашыгыз һәм бер-берегезнең эшләрен тикшерерсез.

 8 бирем дөрес булса – “5”, 6-7 бирем дөрес булса – “4”, 4-5 бирем дөрес булса – “3”,  4тән ким булса  – “2”куярсыз.

Слайт буенча тикшерәбез.

V. Йомгаклау.

Дәрескә нәтиҗә ясау. Билгеләр кую.

VI. Өй эше:

1. Әдәби уку китабыннан 3 җөмлә язып алып, исемнәрне билгеләргә;

яки

2. Китаптагы 49нчы күнегүдә бирелгән исемнәрне кулланнып 3 җөмлә төзергә.