5 сыйныфка татар теленнән эш программасы (татар мәктәбе)
рабочая программа (5 класс) на тему

Татарстан Республикасы Әгерҗе муниципаль районы муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесы

Ләбиб Айтуганов исемендәге Девятерня төп гомумбелем бирү мәктәбе.

Беренче квалификацион категорияле укытучы

Даутова Альфинур Файзулла  кызының

5 нче сыйныф өчен татар теленнән

ЭШ ПРОГРАММАСЫ                                 

Педсовет утырышында каралды

Беркетмә №1, 29нчы август, 2015нче ел

2015

Аңлатма язуы

5 нче сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:

1. Россия Федерациясенең “Мәгариф турында”гы Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).

2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).

3. Россия Федерациясенең “Россия Федерациясе халыклары телләре турында”гы 126-ФЗ нчы номерлы Законы (24.07.1998).

4. РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы приказы, 30 нчы август, 2013 нче ел №115 (“Об утверждении Порядка организации и осуществления образовательной деятельности по основным общеобразовательным программам – начального общего, основного общего и среднего общего образования”).

5. “Татарстан Республикасының халык телләре турында” Законы (Закон Республики Татарстан от 08.07.1992 № 1560-XII (ред. от 03.03.2012г.) “О государственных языках Республики Татарстан и других языках в Республике Татарстан”).

6. “Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы, 2004нче ел, 1нче июль.

7. “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы”, 2013 нче ел, 25 нче октябрь, 794 нче карар.

8. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Мәгариф һәм Фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрь боерыгы 1897 нче номер белән расланган, РФ Юстиция Министрлыгында 19644 нче регистрацион номеры белән 2011нче елның 1 нче февралендә теркәлгән).

9. Татарстан Республикасында 2012-2020 нче елларда фән һәм мәгариф үсеше турында “Дәүләт программасы”.

10. 2010-2015 нче елларда Татарстан Республикасында мәгарифне үстерү стратегиясе “Киләчәк” программасы.

11.Татарстан Республикасы Әгерҗе муниципаль районының Л.Айтуганов ис.Девятерня төп  гомумбелем бирү  мәктәбе  муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе Уставы;  

12.Татарстан Республикасы Әгерҗе муниципаль районының Л.Айтуганов ис.Девятерня төп гомумбелем бирү  мәктәбе  муниципаль бюджет белем бирү учреждениесенең 2015-2016 нчы уку елына 1-9 нчы класслар өчен төзелгән укыту планы (кабул ителде: беркетмә №1  29.08.2015)

13. 5 нче сыйныф өчен "Татар теле" курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Татар телендә гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәпләре өчен ана теленнән программа (5 – 9 нчы сыйныфлар), төзүче-авторлары:  Г.Р.Галиуллина, М.М. Шәкүрова – Казан, 2013.

14. Дәреслек: Татар теле: Татар телендә төп гомуми белем бирү мәктәбенең 5 нче сыйныфы өчен дәреслек  Р.Г.Хәсәншина – Казан: Татарстан китап нәшрияты 2015.

                  Программаны үзләштерүдән көтелгән нәтиҗәләр

    Төп гомуми белем бирү мәктәбенең 5-9 нчы сыйныфларында татар теле предметын өйрәтү тел берәмлекләрен таный, аңлый, анализлый белү күнекмәләре белән бергә, сөйләм культурасын үстерүне, төрле типтагы мәгълүматны, сөйләм ситуациясенә карап, дөрес һәм төгәл итеп башкаларга җиткерә алуны, татар теленең әдәби һәм сөйләм этикеты нормаларын үтәүне дә бурыч итеп куя.

    Шәхси нәтиҗәләр:

-баланың акыл, мөстәкыйль фикерләү эшчәнлеген активлаштыру;

-баланың үзен тәрбияләү, үзе белән идарә итү, үз фикерен яклый алу сәләтен үстерү;

-сөйләм эшчәнлегенең үзара аралашу чарасы икәнен аңлау;

-укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү;

-җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләренә, әхлак нормаларына төшендерү.

            Предметны үзләштерү барышында ирешергә тиешле нәтиҗәләр:

-телдән һәм язма сөйләм, диалог һәм монолог, аралашу ситуациясе, тел стильләре, текст төшенчәләрен аңлау һәм гамәлдә дөрес куллану;

-төрле стиль һәм жанрдагы текстларны сәнгатьле итеп уку күнекмәләре булдыру;

-текстның эчтәлеген телдән яки язмача төгәл итеп, сайлап яки кыскача сөйләп бирү, --текст буенча куелган сорауларга төгәл җавап бирү;

-бирелгән темага, куелган максатка ярашлы рәвештә, төрле ситуацияләрдән чыгып, тасвирлау (сыйфатлама) яки хикәяләү характерындагы текстларны телдән яки язмача әзерләү;

-текстның планын төзү яки эчтәлеген конспект, тезис рәвешендә язу;

-җөмләгә  синтаксик анализ һәм җөмләдәге сүзләргә фонетик, лексик, морфологик -анализ ясау, сүзләрне төзелеше һәм ясалышы ягыннан тикшерү;

-тормыш-көнкүреш, уку, иҗтимагый, мәдәни темаларга әңгәмә кору, үз фикерекңне яклап, әңгәмә-бәхәс формасында сөйләшү күнекмәләренә ия булу;

-сөйләү һәм язуда татар әдәби нормаларын (орфографик, орфоэпик, лексик, грамматик, пунктацион) саклау һәм сөйләм этикеты нормаларын үтәү;

-тел белеменең төп тармакларын белү, төп төшенчәләрен үзләштерү; татар теленең төп функцияләрен, татар теленең башка төрки телләр арасында тоткан урынын аңлау;

-телнең сәнгати чараларын аеру, аларның эстетик функцияләрен белү.

                     Предметара нәтиҗәләр:

-татар теленең башка фәннәрне өйрәнү һәм белем алу чарасы икәнен аңлау;

-татар телен әдәбият белән бәйләп, тел чараларының матур әдәбият әсәрләрендәге -тәэсир көчен, сәнгатьлелеген булдырудагы ролен ачыклау;

-телне мәдәният белән бәйләп, татар теленең байлыгына һәм матурлыгына хөрмәт тәрбияләү;

-татар телен рус теле белән бәйләп, телләр һәм халыклар арасындагы уртак хәзинә – рухи кыйммәтләргә ихтирам, башка милләт вәкилләренә карата түземле-ихтирамлы мөнәсәбәт тәрбияләү;

 -телне тарих, җәмгыять белеме фәннәре белән бәйләп, дөнья, кешелек җәмгыяте, аның үсеше турында күзаллау формалаштыру;

-телнең кеше һәм җәмгыять тормышында тоткан урынын аңларга ярдәм итү.

                       Программаның төп эчтәлеге

                    Коммуникатив компетенция

    Сөйләм. Телдән һәм язма сөйләм. Телдән сөйләм һәм язма сөйләмне аеру, аралашу өлкәсенә һәм сөйләм ситуациясенә бәйле алардан дөрес файдалана белү. Диалогик һәм монологик сөйләм. Иҗтимагый-мәдәни, әхлакый, көнкүреш темаларына бәйле монологик һәм диалогик сөйләм үрнәкләрен төзү. Тел берәмлекләрен сөйләм ситуациясенә бәйле аера белү.

    Танышу, өйрәнү, эзләнү, карап чыгу максаты беләнуку төрләрен үзләштерү. Китаплар, массакүләм мәгълүмат чаралары, интернет һ.б. чаралар белән эшләү алымнарын үзләштерү.

    Татар әдәби теле һәм аның нормалары турында төшенчә бирү. Аралашу процессында татар әдәби теле нормаларын дөрес куллана белү.

    Сөйләм эшчәнлеге төрләрен ( тыңлап аңлау, сөйләү, уку һәм язу) үзләштерү.

    Текстның темасы, төзелеше һәм төп фикере. Аларның стиль һәм жанр төрлелеге. Текст эчтәлеген кыскача, тулы, сайлап алып сөйләү. Диктант, изложение, сочинение язу. Төрле стиль һәм жанрдагы текстлар төзү: бәяләмә, аннотация, хат, ышанычнамә, гариза, тезис, конспект һ.б.

                                     Лингвистик компетенция

                             Тел турында гомуми мәгълүмат

    Телнең кеше тормышында һәм җәмгыятьтә тоткан урыны. Татар теле – Татарстан Республикасының дәүләт теле. Татар милли әдәби теле. Татар әдәби теленең нормалары. Хәзерге татар теле лексикасының ачык система булуы.

                    Фонетика. Графика. Орфоэпия. Орфография

    Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә. Сөйләм органнары, аларның авазларны ясаудагы роле. Аваз. Фонема. Хәреф һәм аваз мөнәсәбәте. Сузык һәм тартык авазлар, аларны белдерә торган хәрефләр. Авазларны төркемләү. Авазларның сөйләмдәге үзгәреше. Дифтонглар турында төшенчә. Татар теленең фонетик закончалыклары. Иҗек. Иҗек калыплары. Басым, аның төрләре. Сүз басымы, аның үзенчәлекләре. Интонация, аның өлешләре. Татар әдәби теленең әйтелеш нормалары.

    Татар теленең төп орфографик һәм орфоэпик нормалары. Татар орфографиясенең кыен очраклары.

     Сүзләргә фонетик анализ ясау.

                                        Лексикология

    Сүз, аның лексик мәгънәсе. Бер һәм күп мәгънәле сүзләр. Күп мәгънәлелекнең барлыкка килү юллары. Туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр. Синоним, антоним һәм омоним сүзләр, аларның төрләре. Паронимнар.  Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Кулланылыш даирәсе ягыннан татар теленең сүзлек составы. Кулланылыш активлыгы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Фразеологик әйтелмәләр. Хәзерге татар әдәби теленең лексик нормалары. Төрле типтагы сүзлекләр, алардан файдалану.

    Сүзләргә лексик анализ ясау.

                           Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы

   Морфемика (сүз төзелеше). Сүзнең мәгънәле кисәкләре. Тамыр. Кушымчалар, аларның төрләре: сүз ясагыч кушымчалар, мөнәсәбәт белдерүче кушымчалар. Мөнәсәбәт белдерүче кушымчаларның төрләре: бәйләгечләр (исемдә – килеш, тартым, хәбәрлек, фигыльдә – зат-сан); модаль мәгънә белдерүче кушымчалар (фигыльдә – заман, юнәлеш, фигыль төркемчәләре күрсәткечләре, юклык, исемдә – күплек, стилистик, сыйфатта – дәрәҗә, сан төркемчәләре ). Кушымчаларның ялгану тәртибе. Нигез (сүзнең тамыр һәм сүз ясагыч кушымчадан торган өлеше).

    Татар телендә сүз ясалышы ысуллары (кушымчалау ысулы; сүзләр кушылу ысулы; бер сүз төркеменнән икенчесенә күчү ысулы; сүзләрне кыскарту ысулы; фонетик ысул; сүзләрнең мәгънәсен үзгәртү ысулы).

    Сүзләрне сүз ясалышы һәм төзелеше ягыннан анализлау.

                                             Морфология

   Татар теленең сүз төркемнәре системасы. Мөстәкыйль сүз төркемнәре: исем, сыйфат, сан, алмашлык, рәвеш, фигыль, аваз ияртемнәре. Бәйләгеч сүз төркемнәре: бәйлек, теркәгеч. Модаль сүз төркемнәре: ымлык, кисәкчә, модаль сүзләр.

    Исем. Исемнең лексик-семантик һәм морфологик-синтаксик үзенчәлекләре. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр. Исемнең сан, килеш, тартым белән төрләнеше. Исем ясалышы.

    Сыйфат. Сыйфатның лексик-семантик һәм морфологик-синтаксик үзенчәлекләре. Асыл һәм нисби сыйфатлар. Сыйфат дәрәҗәләре, аларның дөрес язылышы һәм кулланылышы. Сыйфатның исемләшүе. Сыйфат ясалышы.

    Сан. Санның лексик-семантик һәм морфологик-синтаксик үзенчәлекләре. Сан төркемчәләре. Санның исемләшүе. Сан һәм саналмыш мөнәсәбәте. Сан ясалышы һәм дөрес язылышы.

    Алмашлык. Мәгънәви төркемчәләре. Аларның кулланылыш үзенчәлекләре. Алмашлыкларның сөйләмдәге роле. Алмашлык ясалышы.

    Фигыль. Фигыльнең лексик-семантик һәм морфологик-синтаксик үзенчәлекләре. Затланышлы һәм затланышсыз фигыльләр, аларга хас грамматик категорияләр. Ярдәмче фигыльләр. Аналитик нигезле фигыльләр ( барып чык, яктырып кит), аларның белдергән мәгънәләре. Фигыльнең сөйләмдә кулланылышы. Фигыль ясалышы.

    Рәвеш. Рәвешнең лексик-семантик һәм морфологик-синтаксик үзенчәлекләре. Рәвеш төркемсәләре. Рәвешләрнең дәрәҗә формасы алуы. Рәвешнең җөмләдә кулланылышы. Рәвеш ясалышы. Рәвешләрдә басым төшү үзенчәлеге.

    Бәйлек һәм бәйлек сүзләр. Бәйлекнең грамматик мәгънәсе һәм синтаксик функциясе. Сөйләмдә кулланылыш үзенчәлекләре. Бәйлек сүзләр.

    Теркәгеч һәм теркәгеч сүзләр. Төркемчәләре. Аларның сөйләмдә кулланылышы. Теркәгечләрнең дөрес язылышы.

    Ымлык. Төркемчәләре. Сөйләмдә кулланылыш үзенчәлеге.

    Кисәкчә. Төркемчәләре. Сөйләмдә кулланылышы. Дөрес язылышы.

    Модаль сүзләр. Мәгънәсе. Сөйләмдә кулланылыш үзенчәлекләре.

    Морфологик анализ ясау.

                                  Синтаксис. Пунктуация

    Синтаксис буенча гомуми мәгълүмат. Сүзтезмә һәм җөмлә. Сүзләр һәм җөмләләр арасында бәйләнеш төрләре. Җөмләләрнең әйтү максаты ягыннан төрләре, аларны барлыкка китерә торган чаралардан интонация, логик басым һәм сүз тәртибе. Җөмләнең грамматик нигезе. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре. Тиңдәш кисәкләр. Гади җөмлә  һәм  аның төрләре. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Раслау һәм инкарь җөмләләр. Тулы һәм ким җөмләләр. Ике составлы һәм бер составлы җөмләләр, аларның төрләре. Кушма җөмлә, аның төрләре. Тезмә кушма җөмләләр.Теркәгечле һәм теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр. Иярченле кушма җөмләләр. Синтетик иярченле кушма җөмләләр. Аналитик иярченле кушма җөмләләр. Иярчен җөмлә, аның мәгънә ягыннан төрләре. Катлаулы кушма җөмләләр. Күп тезмәле катлаулы кушма җөмләләр. Күп иярченле катлаулы кушма җөмләләр. Катнаш кушма җөмләләр. Тезем. Эндәш һәм кереш сүзләр. Кереш җөмләләр. Туры һәм кыек сөйләм. Текст, аның төзелеше. Хәзерге татар әдәби теленең синтаксик нормалары.

    Җөмлә ахырында, тиңдәш кисәкләр янында, гади һәм кушма җөмләләрдә, диалог һәм монологларда, цитаталарда тыныш билгеләренең куелышы. Ия белән хәбәр арасына сызык кую очраклары.

    Синтаксик анализ ясау.

                              Стилистика һәм сөйләм культурасы

    Стиль төшенчәсе. Язма сөйләмнең функциональ төрләре. Аларның лексик-грамматик үзенчәлекләре. Сөйләм культурасы. Әдәби сөйләмгә хас төп билгеләр. Сөйләмдә лексик чараларның (синонимнар, антонимнар, калькалар, фразеологизмнар, мәкаль һәм әйтемнәр) кулланылыш мөмкинлекләре.

                        Этнокультура өлкәсенә караган компетенция

    Татар теленең башка телләр арасында тоткан урыны.Телебездә халык мәдәнияте, тарихы чагылышы.

    Халык авыз иҗаты җәүһәрләре. Халык авыз иҗаты, матур әдәбият әсәрләрендә, тарихи вакыйгаларны чагылдырган текстларда милли-мәдәни кыйммәткә ия булган берәмлекләр, аларның мәгънәләре аңлатмалы, этимологик, тәрҗемәи һәм башка сүзлекләрдә бирелеше.

    Төрле өлкәгә караган татар сөйләм этикеты нормалары, халкыбызның аралашу культурасы үзенчәлекләре.

    Татар телендә төп гомуми белем бирү мәктәбе өчен татар теленнән программа

                                                      (Тематик планлаштыру)

                                 (2 нче баскыч – 5-9 нчы сыйныфлар)

          5  нче сыйныф (105 сәгать)

                              Лингвистик һәм этномәдәни компетенция – 85 сәгать

Тел – аралашу чарасы. Тел турындагы фән, аның төп тармаклары турында төшенчә – 1 сәгать.

Хикәяләү тексты язуның төп үзенчәлекләре – 1сәгать

Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау – 3 сәгать ( фонетика, сүз төзелеше һәм ясалышы, лексикология)

                                                    Морфология (22 сәгать)

Татар телендәге сүз төркемнәре турында гомуми төшенчә, сүзләрнең аерым төркемнәргә берләшү үзенчәлекләре һәм сөйләм оештырудагы роле – 1 сәгать.

                                                Исем (4 сәгать)

Предметларны һәм затларны белдерә торган сүзләр. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр – 1 сәгать.

 Конкрет һәм абстракт мәгънәле исемнәр – 1сәгать.

Исемнәрнең берлек һәм күплек формасы – 1сәгать.

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Килеш кушымчаларының исемнәргә ялгану үзенчәлеге – 1сәгать.

                                              Алмашлык (2 сәгать) 

Сөйләмдә исемнәрне алмаштыра ала торган сүзләр.

Исем алмашлыклары: мин, син, ул; без, сез, алар; кем? нәрсә? кемдер, нәрсәдер, әллә кем, әллә нәрсә, һичкем, һичнәрсә  – 1сәгать. Исем алмашлыкларының ( зат һәм сорау алмашлыкларының) килешләрдә төрләнеше – 1сәгать.

                                                    Сан (2 сәгать)

Төрләнми торган сүз төркеме. Предметларның исәбен белдерә торган сүзләр. Саннарның төзелеш ягыннан төрләре. Берәмлекләрне һәм дистәләрне белдергән саннар. Саналмыш төшенчәсе – 1сәгать.  Сөйләмдә сан алмашлыклары: ничә? ничәнче? ничәшәр?күпме? – 1сәгать.

                                                 Сыйфат (2 сәгать) 

Төрләнми торган сүз төркеме. Предметларның билгесен (кешенең уңай һәм тискәре сыйфатларын, азык-төлекнең тәмен, предметларның төсен, формасын һ.б.) белдерә торган сүзләр. Сыйфатланмыш төшенчәсе.

Сөйләмдә сыйфат алмашлыклары: нинди? кайсы? кайбер, һәр, бөтен, андый, мондый, бу, шул – 1сәгать.

Синоним һәм антоним сыйфатлар – 1сәгать.

                                              Фигыль (6 сәгать)

Фигыль сүз төркеме турында гомуми төшенчә. Мәгънә ягыннан төрләре: физик эшне (сөртү, чәчү, төзү); акыл эшчәнлеген (уйлау, исәпләү, фикерләү); хәрәкәтне (йөгерү,йөзү, очу); сөйләм эшчәнлеген (әйтү, аңлату, сөйләү); хәл-торышны (хәлсезләнү, сөенү, кызару) белдергән сүзләр. Фигыльнең башлангыч формасы турында төшенчә – 1сәгать. Фигыльләрнең барлык-юклык формасы – 1сәгать.  

Боерык фигыль, аның барлык-юклык формасы – 1сәгать.

Шарт фигыль, аның барлык-юклык төре – 1сәгать.

Хикәя фигыль, аның заман формалары, барлык-юклык формасы  – 1сәгать.

Боерык, шарт, хикәя фигыльләргә басым төшү үзенчәлеге – 1сәгать.

                                           Рәвеш (3 сәгать)

 Төрләнми торган сүз төркеме. Эшнең үтәлү вакытын, урынын, сәбәбен, максатын белдерә торган сүзләр – 1сәгать.

Антоним рәвешләр – 1сәгать.

 Сөйләмдә рәвеш алмашлыклары: кая? беркая; кайда? беркайда, һичкайда, монда, анда, тегендә;кайчан? - 1сәгать.

Сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау – 2 сәгать.

                                Синтаксис һәм пунктуация (17 сәгать)

Синтаксис һәм пунктуация турында төшенчә. Җөмлә - фикерне, уйны, теләкне телдән яки язмача белдерү чарасы - 1сәгать.

 Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Хикәя җөмлә – 1сәгать.

Сорау җөмлә һәм аны белдерүче чаралар – 1сәгать.

 Боерык җөмлә – 1сәгать.

Тойгылы җөмлә. Тойгыны белдерүче иң әһәмиятле чара – тойгы интонациясе – 1сәгать.

 Интонация, аның өлешләре һәм тыныш билгеләре – 1 сәгать.

Җөмләнең баш кисәкләре. Җыйнак җөмлә – 2сәгать.

 Гади һәм кушма җөмлә – 1сәгать.

Иярчен кисәкләр. Җәенке җөмлә – 1сәгать.

Аергыч – 1сәгать.

Тәмамлык – 1сәгать.

 Хәл – 1сәгать.

Сүзтезмә – 2сәгать.

 Җөмләнең тиңдәш кисәкләре – 1сәгать. Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре – 1сәгать.

                            Фонетика, орфоэпия, орфография (19 сәгать)

Фонетика, орфоэпия,орфография турында төшенчә. Сөйләм органнары – 1сәгать.

Сузык һәм тартык авазлар – 1 сәгать.

Сузык һәм тартык авазлар таблицасы – 1сәгать.

Иҗек һәм басым – 1сәгать.

Дифтонглар – 1сәгать.

Сингармонизм законы турында төшенчә – 1сәгать. Рәт һәм ирен гармониясе – 2 сәгать.

 [к], [г] һәм [қ], [ғ] тартыклары – 1сәгать.

 [қ],  [ғ] авазларыныӊ язуда бирелеше – 1сәгать. 

[һ], [х] тартыклары – 1сәгать.

[н] һәм [ӊ] тартыклары – 1сәгать.

[w] һәм [в] тартыклары – 1сәгать. 

Сөйләмдә авазлар үзгәреше – 2 сәгать.

Е, ё, ю, я хәрефләренеӊ дөрес язылышы – 1сәгать. 

Ь һәм ъ хәрефләренеӊ дөрес язылышы – 1сәгать. 

Фонетика, орфоэпия, орфография бүлекләрен кабатлау – 1сәгать. Сүзләргә фонетик анализ – 1сәгать.

                       Лексикология һәм сөйләм культурасы (18 сәгать)

Лексикология һәм сөйләм культурасы турында гомуми мәгълүмат. Сүзнең мәгънәсе – 1сәгать.

Бер һәм күп мәгънәле сүзләр – 1сәгать.

Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәсе – 1сәгать.

Омонимнар – 1сәгать.

Синонимнар – 1сәгать.

 Антонимнар – 1сәгать.

Фразеологик әйтелмәләр - 2 сәгать.

Татар теленең сүзлек составы. Төрки-татар сүзләре  һәм алынмалар – 2 сәгать.

Татар теленеӊ кулланылыш өлкәсе ягыннан сүзлек составы. Гомумхалык сүзләре, диалекталь сүзләр, профессиональ сүзләр, атамалар (терминнар) – 2 сәгать. 

Татар теленеӊ кулланылыш дәрәҗәсе ягыннан сүзлек составы.Тарихи сүзләр һәм архаизмнар, неологизмнар - 2 сәгать.

Сүзлекләр. Алардан файдалану күнегүләре – 2 сәгать.

Лексикология бүлеген кабатлау – 1сәгать. Сүзләргә лексик анализ – 1сәгать.

Ел буена үткәннәрне кабатлау – 4 сәгать

                  Коммуникатив компетенция – 20 сәгать

Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү турында башлангыч төшенчә. Хикәяләү төрендәге сочинение язу – 1сәгать.

Сөйләм формалары: монологик һәм диалогик сөйләм. Текстта бирелгән эчтәлекне план нигезендә яки ирекле рәвештә кыскартып яки тулы итеп сөйләү, төп уйны аңлау. 4 изложение язу – 6 сәгать.

Язма эшләрне (берничә диктантны, изложениене яки сочинениене) укучылар белән бергәләп тикшерү: теманы ачу, тыңланган яисә укылган текстның эчтәлеген дөрес, төгәл җиткерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, аерым эшләрне тулыландыру һәм редакцияләү күнегүләре – 5 сәгать.

Эш кәгазьләреннән мәкалә, хат, белешмә язу күнегүләре – 3 сәгать.

Төрле төрдәге диктантлар (контроль, сайланма, сүзлек, күрмә) язу – 5 сәгать.

6 нчы сыйныф ( 105 сәгать)

                   Лингвистик һәм этномәдәни компетенция –  78 сәгать

Татар әдәби теле һәм сөйләм культурасы турында әңгәмә – 1сәгать.

Алдагы сыйныфларда үткәннәрне кабатлау. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре , аларның белдерелүе – 2 сәгать.

Ясалышы ягыннан сүз төрләре – 1сәгать.

                                       Морфология (  74 сәгать)

 Татар телендәге сүз төркемнәре турында гомуми төшенчә, сүзләрнең аерым төркемнәргә берләшү үзенчәлекләре һәм сөйләм оештырудагы роле – 1 сәгать. 

                                 Мөстәкыйль сүз төркемнәре ( 63 сәгать)

                                               Исем (11 сәгать)

 Исем сүз төркеме. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр – 1 сәгать.

Исемнәрнең ясалышы һәм язылышы: тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә, кыскартылма исемнәр – 2 сәгать.

Баш килештәге исемнәр, аларның белдерелүе, җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Иялек килешендәге исемнәр, аларның тартымлы исемнәр белән мөнәсәбәте, җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Төшем килешендәге исемнәр, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Юнәлеш һәм чыгыш, урын-вакыт килешендәге исемнәр, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать.

Исемнәрнең тартым белән белән төрләнеше – 1сәгать. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше – 1 сәгать.

Антоним һәм синоним исемнәр – 1сәгать.

Исемнәрне гомумиләштереп кабатлау. Исемнәргә морфологик анализ ясау – 1сәгать.

                                       Сыйфат (8 сәгать)

 Сыйфат турында гомуми төшенчә – 1сәгать.

Сыйфатларның ясалышы һәм язылышы: тамыр, ясалма,кушма, парлы, тезмә сыйфатлар – 1сәгать. Сыйфат ясагыч кушымчалар – 1сәгать.

Сыйфат дәрәҗәләре – 1сәгать.

Антоним һәм синоним сыйфатлар – 1 сәгать.

Сыйфатларның җөмләдә кулланылышы – 1сәгать.

Сыйфатларга морфологик анализ – 1сәгать. Сыйфатларны гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

                                         Сан (8 сәгать)

 Сан сүз төркеме турында гомуми төшенчә. Берәмлекләрне һәм дистәләрне белдерүче саннар, саннарның язуда цифр яки сүз белән белдерелүе, гарәп һәм рим цифрларының язылышы – 1 сәгать.

Саннарның ясалышы һәм язылышы: тамыр, кушма, парлы, тезмә саннар – 1сәгать.

Сан төркемчәләре. Микъдар саннары – 1сәгать. Тәртип һәм бүлем саннары – 1сәгать. Чама һәм җыю саннары – 1сәгать.

Саннарның җөмләдә кулланылышы – 1сәгать. Саннарга морфологик анализ – 1сәгать. Саннарны гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

                                        Рәвеш (8 сәгать)

Рәвеш турында төшенчә – 1сәгать. Рәвешләрнең ясалышы һәм язылышы:тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә рәвешләр – 1сәгать. Рәвеш төркемчәләре. Саф рәвешләр, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Охшату-чагыштыру рәвешләре, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Күләм-чама рәвешләре, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Вакыт һәм урын рәвешләре, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Сәбәп һәм максат рәвешләре, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Рәвешләрне гомумиләштереп кабатлау. Рәвешкә морфологик анализ -1сәгать.

                                         Алмашлык (9 сәгать)

 Алмашлык сүз төркеме турында гомуми төшенчә – 1сәгать. Алмашлыкларның мәгънәләре буенча төркемчәләре – 1сәгать. Зат (исем) алмашлыклары, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Күрсәтү (сыйфат һәм рәвеш) алмашлыклары: тамыр һәм ясалма төрләре, аларның җөмләдәге функциясе – 1сәгать. Сорау һәм тартым алмашлыклары, аларның җөмләдәге функциясе – 1 сәгать. Билгеләү һәм билгесезлек алмашлыклары, аларның җөмләдәге функциясе – 1 сәгать. Юклык алмашлыклары, язылышы, басым төшү үзенчәлеге, җөмләдәге функцияләре - 1 сәгать.

Алмашлыкларның җөмләдә кулланылышы - 1 сәгать.

Алмашлыкларны гомумиләштереп кабатлау. Алмашлыкларга морфологик анализ – 1сәгать.

                                          Фигыль (18 сәгать)

 Фигыль сүз төркеме турында гомуми төшенчә. Фигыльләрнең сөйләмдәге роле. Омоним, синоним һәм антоним фигыльләр - 1сәгать. Фигыльләрнең ясалыш ягыннан төрләре – 1сәгать. Фигыльнең башлангыч формасы (нигезе), барлык-юклык төре, басым төшү үзенчәлеге. – 1 сәгать. Фигыль юнәлешләре – 1сәгать.

Затланышлы фигыльләр: боерык, теләк, шарт, хикәя фигыльләр, аларның ясалышы, барлык һәм юклык төре, зат-сан белән төрләнеше, язылышы, басым төшү үзенчәлеге, җөмләдә кулланылышы – 2 сәгать. Хикәя фигыльләрнең заман белән төрләнеше – 1сәгать.

Затланышсыз фигыльләр: сыйфат фигыль, хәл фигыль, исем фигыль, инфинитив. Сыйфат фигыльнең ясалышы, барлык һәм юклык төре, язылышы, җөмләдә кулланылышы – 1 сәгать. Сыйфат фигыльнең заман формалары – 1 сәгать. Хәл фигыльнең ясалышы, барлык һәм юклык төре, язылышы, җөмләдә кулланылышы – 1сәгать. Исем фигыльнең ясалышы, барлык һәм юклык төре, язылышы, җөмләдә кулланылышы – 1сәгать. Исем фигыльнең исемгә әйләнүе – 1сәгать. Инфинитивның ясалышы, барлык һәм юклык төре, язылышы, җөмләдә кулланылышы – 1сәгать.

Фигыльләрдә дәрәҗә категориясе – 1 сәгать.

Ярдәмче фигыльләр – 1сәгать. Мөстәкыйль фигыльләрнең ярдәмче фигыль ролендә килүе – 1сәгать.

Фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау – 1 сәгать. Фигыльгә морфологик анализ – 1 сәгать.

                                          Ияртемнәр (1 сәгать)

Ияртемнәр турында гомуми төшенчә, аларның сөйләмдәге роле. Ияртемнәр нигезендә ясалган исемнәр һәм фигыльләр – 1сәгать.

                                        Хәбәрлек сүзләр (1 сәгать)

Хәбәрлек сүзләр турында гомуми төшенчә, аларның сөйләмдәге роле, төп үзенчәлекләре – 1сәгать.

                                      Бәйләгеч (ярдәмлек) сүз төркемнәре (4 сәгать)

                                        Бәйлек һәм бәйлек сүзләр (2сәгать)

Бәйлек һәм бәйлек сүзләрнең телдән һәм язма сөйләмдә сүзләр, җөмләләр арасындагы бәйләнешне һәм мәгънә мөнәсәбәтен оештырудагы роле. Кайсы килешне таләп итүләреннән чыгып, бәйлекләрнең төркемчәләре, мәгънәләре, язылышы. Синоним бәйлекләр. Бәйлекләргә морфологик анализ – 2 сәгать.

                                         Теркәгеч (2 сәгать)

 Теркәгечләр турында гомуми төшенчә. Тезүче һәм ияртүче теркәгечләр, аларның сөйләм оештырудагы роле. Синоним теркәгечләр – 1сәгать. Теркәгечләрнең язылышы. Теркәгечләргә морфологик анализ – 1сәгать.

                                Модаль сүз төркемнәре (3 сәгать)

                                      Кисәкчә (1 сәгать)

Кисәкчәләр турында гомуми төшенчә. Кисәкчәләрнең төркемчәләре – 1 сәгать.  

                                     Ымлыклар (1 сәгать)

 Ымлыклар турында гомуми төшенчә. Ымлыкларның мәгънәсе һәм төзелеше буенча төркемчәләре, сөйләмдә кулланылу үзенчәлекләре һәм дөрес язылышы. Ымлыкларга морфологик анализ – 1сәгать

                                     Модаль сүзләр (1 сәгать)

 Модаль сүзләр турында гомуми төшенчә. Модаль сүзләрнең мәгънә буенча төркемчәләре, сөйләмдәге роле һәм дөрес язылышы – 1сәгать.

Морфология бүлеге буенча үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау – 2 сәгать.

                     Коммуникатив компетенция – 27 сәгать

Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү турында гомуми төшенчә.Сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү төрендәге сочинение язу – 3 сәгать.

Сөйләм формалары: монологик һәм диалогик сөйләм – 1сәгать.

 Текстта бирелгән эчтәлекне план нигезендә яки ирекле рәвештә кыскартып яки тулы итеп сөйләү, төп уйны аңлау. 5 изложение язу – 6 сәгать.

Язма эшләрне (берничә диктантны, изложениене яки сочинениене) укучылар белән бергәләп тикшерү: теманы ачу, тыңланган яисә укылган текстның эчтәлеген дөрес, төгәл җиткерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, аерым эшләрне тулыландыру һәм редакцияләү күнегүләре – 2 сәгать.

Эш кәгазьләреннән акт, расписка язу күнегүләре – 2 сәгать.

Төрле төрдәге диктантлар (контроль, сайланма, сүзлек, хәтер, ижади) язу – 11 сәгать.

Демоверсияләр эшләү – 2 сәгать.

7 нче сыйныф (105 сәгать)

                   Лингвистик һәм этномәдәни компетенция – 77 сәгать

Телнең кеше тормышында һәм җәмгыятьтә тоткан урыны. Кардәш һәм кардәш булмаган телләр. Татарлар яши торган төбәкләр – 1сәгать.

Морфология буенча үткәннәрне тирәнәйтеп кабатлау -  2 сәгать.

Морфемика (сүз төзелеше) һәм ясалышы (5 сәгать)

Сүз төзелеше һәм ясалышы турында гомуми төшенчә. Сүзнең мәгънәле кисәкләре: тамыр һәм кушымча. Тамырдаш сүзләр. Кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясалу Аларның сүз төркемнәрен ясаудагы роле  – 1сәгать. Кушымчалар һәм аларның төрләре: сүз ясагыч, мөнәсәбәт белдерүче кушымчалар – 1сәгать. Тамыр һәм ясалма нигез. Ясалышы буенча тамыр һәм ясалма сүзләр. Кушма сүзләр һәм аларның төрләре: саф кушма, тезмә, парлы сүзләр – 1 сәгать. Татар һәм рус телләрендәге сүз төзелешенең аермалы яклары. Этимология турында төшенчә. Сүзләрне төзелеше һәм ясалышы ягыннан тикшерү – 1сәгать.

Татар телендә сүз ясалышы ысуллары – 1сәгать.

Гади җөмлә синтаксисы ( 69 сәгать)

Синтаксиска кереш. Төп синтаксик берәмлекләр – 1сәгать.

Сүзтезмә турында гомуми төшенчә. Кайсы сүзнең ияртүче булуына карап, сүзтезмәләрнең төрләре . Алардагы бәйләүче чаралар. Сүзтезмәләрне тикшерү тәртибе – 2 сәгать.

Җөмлә турында гомуми төшенчә – 1сәгать. Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Хикәя җөмлә  - 1 сәгать. Сорау җөмлә – 1сәгать. Боерык җөмлә – 1сәгать. Тойгылы җөмлә: тойгылы хикәя җөмлә, тойгылы сорау җөмлә, тойгылы боерык җөмлә – 1сәгать.

Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Тезүле бәйләнеш: тиңдәш кисәкләр арасындагы теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш – 1сәгать.

Ияртүле бәйләнеш: иярүче һәм ияртүче сүз, аларның шартлы билгесе; ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында урнашкан хәбәрлекле, ачыклаулы, аныклаулы мөнәсәбәт – 1сәгать.

Җөмләдә сүз тәртибе турында гомуми төшенчә. Сүзләрнең уңай һәм кире тәртибе – 2 сәгать.

Логик басым – 1 сәгать.

Ике составлы җөмләләр (31 сәгать)

Ике составлы җөмлә турында гомуми төшенчә. Җыйнак һәм җәенке җөмләләр – 1сәгать. Җөмләнең баш кисәкләре (искә төшерү) – 1сәгать. Ия һәм аның белдерелүе. Гади ия һәм тезмә ия  – 1сәгать. Хәбәр һәм аның белдерелүе. Гади һәм кушма хәбәр – 2сәгать.

Ия белән хәбәрнең җөмләдәге урыннары – 1сәгать.

Ия белән хәбәр арасына сызык кую очраклары – 1сәгать.

Җөмләнең иярчен кисәкләре – 1сәгать.

Аергыч һәм аның белдерелүе – 1сәгать. Аергычның аерылмышы белән бәйләнеше – 1сәгать.

Тәмамлык һәм аның белдерелүе – 1сәгать. Туры һәм кыек тәмамлыклар – 1сәгать.

Аныклагыч турында гомуми төшенчә – 1сәгать. Аныклагычлар янында тыныш билгеләре – 1 сәгать.

Хәл һәм аның төрләре турында гомуми төшенчә – 1сәгать. Урын, вакыт, сәбәп, максат, рәвеш, күләм, шарт һәм кире хәлләр, аларның белдерелүе, җөмләдәге урыннары  – 8 сәгать.

Иярчен кисәкләрне гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

Аерымланган хәлләр турында гомуми төшенчә – 1сәгать.  Аерымланган хәлләр янында тыныш билгеләре – 1сәгать. Аерымланган вакыт һәм аерымланган рәвеш хәлләре – 1сәгать. Аерымланган сәбәп һәм аерымланган максат хәлләре – 1сәгать. Аерымланган шарт һәм аерымланган кире хәлләр – 1сәгать.

Аныклагычларның аерымлануы һәм алар янында тыныш билгеләре – 1сәгать.

Җөмлә кисәкләрен гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

                        Җөмләнең модаль кисәкләре ( 6 сәгать)

Эндәш сүзләр. Эндәш сүзләр янында тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Кереш сүзләр. Кереш сүзләр янында тыныш билгеләре – 2 сәгать. Кереш җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләре – 1сәгать.

Җөмлә башында әйе, юк сүзләре һәм алар янында тыныш билгеләре – 1сәгать.

                       Җөмләнең тиңдәш кисәкләре ( 6 сәгать)

Тиңдәш кисәкләр турында гомуми төшенчә – 1сәгать.

Тиңдәш кисәкләрне бәйләүче чаралар – 1сәгать.

Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр – 1 сәгать.

Тиңдәш кисәкләрне гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

                      Тулы һәм ким, раслау һәм инкарь җөмләләр (3 сәгать)

Тулы һәм ким җөмләләр турында төшенчә – 1 сәгать. Ким җөмләләрнең сөйләмдә кулланылышы – 1 сәгать.

Раслау һәм инкарь җөмләләр – 1 сәгать.

                      Бер составлы җөмләләр ( 3 сәгать)

Бер составлы җөмләләр турында төшенчә – 1 сәгать. Бер составлы исем җөмлә – 1сәгать. Бер составлы фигыль җөмлә, аның төрләре: билгеле үтәүчеле, билгесез үтәүчеле, гомуми үтәүчеле, үтәүчесез фигыль җөмләләр. Сөйләмдә бер составлы җөмләләрнең кулланылыш  үзенчәлекләре – 1 сәгать.

Җөмләнең төрле урыннарында килгән ымлыклар һәм ияртемнәр – 1сәгать. Ымлыклар янында килгән тыныш билгеләре – 1 сәгать. Ияртемнәр янында тыныш билгеләре – 1сәгать.

Гади җөмлә синтаксисын гомумиләштереп кабатлау. Җөмләләргә синтаксик анализ ясау- 4 сәгать.

               Коммуникатив компетенция (28 сәгать)

Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү турында гомуми төшенчә. Хикәяләү һәм фикер йөртү төрендәге сочинение язу – 2 сәгать.

Сөйләм формалары: монологик һәм диалогик сөйләм. Текстта бирелгән эчтәлекне план нигезендә яки ирекле рәвештә кыскартып яки тулы итеп сөйләү, төп уйны аңлау. 5 изложение язу – 9 сәгать.

Язма эшләрне (берничә диктантны, изложениене яки сочинениене) укучылар белән бергәләп тикшерү: теманы ачу, тыңланган яисә укылган текстның эчтәлеген дөрес, төгәл җиткерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, аерым эшләрне тулыландыру һәм редакцияләү күнегүләре – 5 сәгать.

Эш кәгазьләреннән гариза, мәкалә язу күнегүләре – 2 сәгать.

Төрле төрдәге диктантлар (контроль, искәртмәле, сайланма, ижади сүзлек) язу – 8 сәгать.

Демоверсияләр эшләү – 2 сәгать.

8 нче сыйныф (105 сәгать)

                   Лингвистик һәм этномәдәни компетенция – 81 сәгать

                               Тел һәм тел белеме

Тел һәм тел белеме – 1 сәгать.

                Үткәннәрне тирәнәйтеп кабатлау ( 6 сәгать)

Фонетика һәм орфоэпия бүлекләрен кабатлау: транскрипция, тартык һәм сузык авазлар, тартык һәм сузык авазлар өлкәсендә үзгәрешләр. Фонетик анализ – 1сәгать.

 Графика һәм орфография бүлекләрен кабатлау: татар алфавиты, тартык һәм сузык аваз хәрефләренең, икешәр аваз кушылмасын белдергән хәрефләрнең, ъ һәм ь хәрефләренең дөрес язылышы   - 1 сәгать.

Сүз төркемнәрен кабатлау – 1 сәгать.

Лексикология бүлеген кабатлау – 1 сәгать.

Сүз ясалышы ысулларын кабатлау – 1 сәгать.

Гади җөмлә синтаксисын кабатлау – 1 сәгать.

                   Туры һәм кыек сөйләм  ( 7 сәгать)

Туры һәм кыек сөйләм турында гомуми мәгълүмат – 1сәгать.

Туры сөйләм янында тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Диалог, аның язылышы, тыныш билгеләре – 2сәгать.

Туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндерү – 2 сәгать.

                   Кушма җөмлә ( 36 сәгать)

Кушма җөмлә турында гомуми төшенчә – 1 сәгать.

             Тезмә кушма җөмлә ( 6 сәгать)

Тезмә кушма җөмлә турында гомуми төшенчә – 1 сәгать.

Теркәгечле тезмә кушма җөмлә. Теркәгечле тезмә кушма җөмләдә тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Теркәгечсез тезмә кушма җөмлә. Теркәгечсез тезмә кушма җөмләдә тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Тезмә кушма җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

               Иярченле кушма җөмлә ( 28 сәгать)

Иярченле кушма җөмлә турында гомуми төшенчә – 1 сәгать.

        Иярчен җөмләләрнең төзелеш ягыннан төрләре ( 6 сәгать)

Синтетик иярченле кушма җөмләләр. Синтетик иярченле кушма җөмләләр янында тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Аналитик иярченле кушма җөмләләр. Аналитик иярченле кушма җөмләләр янында тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Иярченле кушма җөмләләрнең синонимлыгы – 1 сәгать.

Иярченле кушма җөмләләрнең төзелеше буенча төрләрен кабатлау – 1 сәгать.

        Иярчен җөмләләрнең мәгънә ягыннан төрләре ( 19 сәгать)

Иярчен җөмләнең мәгънә ягыннан төрләре – 1сәгать.

Иярчен ия җөмлә – 1сәгать. Иярчен хәбәр җөмлә – 1сәгать. Иярчен ия һәм иярчен хәбәр җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярчен тәмамлык җөмлә – 1сәгать. Иярчен аергыч җөмлә – 1сәгать. Иярчен тәмамлык һәм иярчен аергыч җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярчен вакыт җөмлә – 1сәгать. Иярчен урын җөмлә – 1сәгать. Иярчен вакыт һәм иярчен урын җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярчен рәвеш җөмлә – 1сәгать. Иярчен күләм җөмлә – 1сәгать. Иярчен рәвеш һәм иярчен күләм җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярчен сәбәп җөмлә – 1сәгать. Иярчен максат җөмлә – 1сәгать. Иярчен сәбәп һәм иярчен максат җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярчен шарт җөмлә – 1сәгать. Иярчен кире җөмлә – 1сәгать. Иярчен шарт һәм иярчен кире җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау – 1 сәгать.

Иярченле кушма җөмләләргә синтаксик анализ – 1 сәгать.

Кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау: тезмә кушма җөмләләр, иярченле кушма җөмләләр – 1 сәгать.

                   Катлаулы төзелмәләр ( 16 сәгать)

Катлаулы төзелмәләр турында гомуми төшенчә – 1 сәгать.

Күп тезмәле катлаулы кушма җөмлә. Күп тезмәле катлаулы кушма җөмләдә тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Тиңдәш иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә, аның янында тыныш билгеләре, синтаксик анализ – 2 сәгать.

Тиңдәш түгел иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә, аның янында тыныш билгеләре, синтаксик анализ – 2 сәгать.

Бер-бер артлы иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә, аның янында тыныш билгеләре, синтаксик анализ – 2 сәгать.

Берничә төр иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә, аның янында тыныш билгеләре, синтаксик анализ – 2 сәгать.

Катнаш кушма җөмлә, аның янында тыныш билгеләре, синтаксик анализ – 2 сәгать.

Тезем – 1 сәгать.

Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау: синтаксик анализ – 2 сәгать.

Текст синтаксисы турында гомуми төшенчә: сөйләмә һәм язма текстлар, текстның мәгънәви һәм композицион бөтенлеге; текстның темасы, төп мәгънәсе; текстның ваграк кисәкләргә бүленеше, микротема – 1 сәгать.

                              Пунктуация ( 9 сәгать)

Җөмләнең мәгънәсе, төзелеше, интонация һәм тыныш билгеләре – 1 сәгать.

Нокта, сорау, өндәү билгеләре куелу очраклары – 1 сәгать.

Күп нокталар, куштырнаклар куела торган очраклар – 1 сәгать.

Өтер куелу очраклары – 1 сәгать.

Ике нокта куелу очраклары – 1 сәгать.

Сызык куелу очраклары – 1 сәгать.

Җәяләр куелу очраклары – 1 сәгать.

Тыныш билгеләрен гомумиләштереп кабатлау – 1сәгать.

             Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау ( 5 сәгать)

Туры һәм кыек сөйләмне кабатлау – 1 сәгать.

Тезмә кушма җөмләне кабатлау – 1 сәгать.

Иярченле кушма җөмләнең төзелеш ягыннан төрләрен кабатлау – 1 сәгать.

Иярченле кушма җөмләнең мәгънә ягыннан төрләрен кабатлау – 1 сәгать.

Катлаулы кушма җөмләләрне кабатлау – 1 сәгать.

                    Коммуникатив компетенция (24 сәгать)

Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү. Сыйфатлама төрендәге сочинение язу – 1 сәгать.

Сөйләм формалары: монологик һәм диалогик сөйләм. Текстта бирелгән эчтәлекне план нигезендә яки ирекле рәвештә кыскартып яки тулы итеп сөйләү, төп уйны аңлау. 4 изложение язу – 8 сәгать.

Язма эшләрне (берничә диктантны, изложениене яки сочинениене) укучылар белән бергәләп тикшерү: теманы ачу, тыңланган яисә укылган текстның эчтәлеген дөрес, төгәл җиткерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, аерым эшләрне тулыландыру һәм редакцияләү күнегүләре – 4 сәгать.

Эш кәгазьләреннән беркетмә язу күнегүләре – 1 сәгать.

Төрле төрдәге диктантлар (контроль, сайланма, грамматик биремле) язу – 8 сәгать.

Демоверсияләр эшләү – 2 сәгать.

9 нчы сыйныф (68 сәгать)

                   Лингвистик һәм этномәдәни компетенция –  53 сәгать

                       Фонетика ( 4 сәгать)

Сөйләм авазлары һәм аларның кулланылышы – 1 сәгать.

Сөйләмдә аваз үзгәрешләре, транскрипция  – 1 сәгать.

Сүзләргә фонетик анализ ясау. Сүзләрнең әйтелеше һәм язылышы. Татар орфографиясенең кыен очраклары  – 1 сәгать.

Татар орфографиясенең төп принциплары – 1 сәгать.

                     Лексикология (6 сәгать)

Татар әдәби теленең сүз байлыгы – 1 сәгать.

Синонимнар – 1 сәгать.

Антонимнар, аларның төрләре – 1 сәгать.

Омонимнар, аларның төрләре. Паронимнар – 1 сәгать.

Фразеологик әйтелмәләр – 1 сәгать.

Татар теленең сүзлек составы – 1 сәгать.

                     Морфология һәм сүз ясалышы (4 сәгать)

Сүз төркемнәре . Мөстәкыйль сүз төркемнәре. Хәбәрлек сүзләр – 1 сәгать.

Модаль һәм бәйләгеч сүз төркемнәре – 1 сәгать.

Сүз ясалышы ысуллары – 1 сәгать.

Сүзләрнең ясалыш буенча төрләре – 1 сәгать.

                       Гади җөмлә синтаксисы ( 8 сәгать)

Сүзләр һәм җөмләләр арасында тезүле һәм ияртүле бәйләнеш – 1сәгать. Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында мөнәсәбәтләр – 1сәгать.

Җөмләдә кушымча, теркәгес һәм кисәкчәләрнең язылышы – 1 сәгать

Җөмләдә бәйлек һәм бәйлек сүзләрнең язылышы – 1сәгать.

Аерымланган хәлләре булган җөмләдә тыныш билгеләре – 1сәгать.

Аныклагычлар янында тыныш билгеләре - 1 сәгать.

Тиңдәш кисәкләре, гомумиләштерүче сүзләре булган җөмләләрдә тыныш билгеләре – 1 сәгать.

Кереш яки эндәш сүзе, өстәлмәсе булган җөмләләрдә тыныш билгеләре – 1 сәгать.

                           Кушма җөмлә синтаксисы ( 7 сәгать )

Җөмләләр арасында тезүле һәм ияртүле бәйләнеш – 1 сәгать.

Тезмә кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре – 2 сәгать.

Иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре.  Синтетик иярчен җөмләле кушма җөмләдә тыныш билгеләре. Аналитик иярчен җөмләле кушма җөмләдә тыныш билгеләре – 3 сәгать.

Кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау – 1 сәгать.

                     Стилистика һәм сөйләм культурасы (18 сәгать)

Стиль төшенчәсе. Әдәби сөйләм  һәм аның стильләре – 1 сәгать.

Әдәби стиль: матур әдәбият әсәрләре. Публицистик стиль: газета-журнал мәкаләләре, тәнкыйть материаллары. Фәнни стиль: фәнни хезмәтләр, белешмә, дәреслекләр. Рәсми стиль: эш кәгазьләре, рәсми хатлар. Сөйләмә стиль: көндәлек аралашу, шәхси хатлар – 5 сәгать.

Стилистиканың нигезе буларак синонимия – 1 сәгать.

Синтаксик синонимнар. Сүзтезмәләр, җөмлә кисәкләре синонимлыгы – 1 сәгать.

Бер һәм ике составлы җөмләләр синонимлыгы – 1 сәгать.

Туры һәм кыек сөйләм синонимлыгы – 1 сәгать.

Аналитик һәм синтетик иярчен җөмләләр синонимлыгы – 1 сәгать.

Тезмә кушма җөмләләр синонимлыгы – 1 сәгать.

Татар телендә калькалар – 1 сәгать.

Сөйләм культурасы. Сөйләм төгәл булсын. Сөйләм аңлаешлы булсын. Сөйләм саф булсын. Сөйләм җыйнак булсын. Сөйләм аһәңле булсын – 5 сәгать.

                       Тел турында гомуми мәгълүмат (5 сәгать)

Телнең иҗтимагый әһәмияте. Тел һәм тарих. Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырлары – 1 сәгать.

Татар милли әдәби теленең формалашуы – 1 сәгать.

Татар сөйләмә теленең төп диалектлары – 1 сәгать.

Икетеллелек. ТР Законы – 1 сәгать.

Тел белеменең әһәмияте, төп бүлекләре – 1 сәгать.

Үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау – 1 сәгать.

                    Коммуникатив компетенция (15 сәгать)

Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү. Сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү төрендәге сочинение язу – ( 4 сочинение - демоверсияләрнең С2 өлеше)

Сөйләм формалары: монологик һәм диалогик сөйләм. Текстта бирелгән эчтәлекне план нигезендә яки ирекле рәвештә кыскартып яки тулы итеп сөйләү, төп уйны аңлау. 1 изложение язу – 1 сәгать һәм ( 4 изложение – демоверсияләрнең С1 өлеше)

Язма эшләрне (берничә изложениене яки сочинениене) укучылар белән бергәләп тикшерү: теманы ачу, тыңланган яисә укылган текстның эчтәлеген дөрес, төгәл җиткерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, аерым эшләрне тулыландыру һәм редакцияләү күнегүләре – (дәрес башында 15-20 минут)

Эш кәгазьләреннән ышанычнамә язу күнегүләре – 1 сәгать.

Төрле төрдәге диктантлар (контроль, грамматик биремле) язу, тезис, конспектлар төзү – 5 сәгать.

Демоверсияләр эшләү – 8 сәгать.

 Укыту процессын матди-техник һәм мәгълүмати яктан тәэмин итү

Татар телендә белем бирүче төп гомуми белем бирү мәктәпләрендә татар теле предметын укыту процессын матди-техник һәм мәгълүмати яктан тәэмин итүнең нигезенә түбәндәгеләр салынган:

-белем һәм тәрбия бирү өчен барлык шартлар да тудырылган, санитария һәм янгыннан саклану нормаларына туры китереп төзелгән мәктәп бинасы һәм мәктәп яны территориясе;

-татар теле предметын өйрәнү өчен җитәрлек күләмдә дәреслекләр һәм өстәмә методик ярдәмлекләр белән тәэмин ителгән китапханә;

-электрон китапханә, башка электрон ресурслар, татарча сайтлардан файдалану мөмкинлеге булган компьютер классы;

-лингафон кабинеты;

-электрон һәм басма күрсәтмә әсбаплар, дәреслекләр;

-мультимедиа укыту программалары;

-компьютер программалары;

-5-9 нчы сыйныф укучыларының белемнәрен тикшерү программалары;

-төрле типтагы сүзлекләр, энциклопедияләр;

-белешмә материаллар;

-балалар өчен чыгарылган газета һәм журнал басмалары;        

5 нче сыйныфта татар теленнән белем бирүнең төп максаты:

Федераль дәүләт стандарты таләпләрен тормышка ашыру белән бергә, укучыларда лингвистик (тел), коммуникатив (аралашу), милли мәдәният өлкәсенә караган культурологик (мәдәни) компетенцияләр булдыру. Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.

Бурычлары:

- Укучыларның башлангыч мәктәптә фонетик, орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик нигезләреннән алган белемнәрен системалаштыру, катлаулырак формаларда өйрәтүне дәвам итү.

- Укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү.

- Телнең төп грамматик чараларын сөйләм процессында куллануга ирешү.

- Татар әдәби тел нормаларын һәм стилистик мөмкинлекләрен ачык күзаллауга, аларны тиешенчә куллана белергә өйрәтү, сөйләм эшчәнлегенең үзара аралашу чарасы икәнен аңлату.

- Баланың үзен тәрбияләү, үзе белән идарә итү, үз фикерен яклый алу сәләтен үстерү.

- Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.

- Җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләренә, әхлак нормаларына төшендерү.

- Укучыларның иҗади сәләтләрен үстерү.

- Сөйләм культурасы булдыру.

Белем дәрәҗәсенә таләпләр:

- Исем, фигыль, зат алмашлыкларын таба белү, аларның морфологик үзенчәлекләрен билгели алу.

- Сүзтезмәләрне, аларның төрләрен аера белү.

- Морфологик анализ ясау үзенчәлекләрен үзләштерү.

- Синтаксик анализ ясау элементларын үзләштерү.

- Фонетик, сүз ясалышы һәм лексик закончалыкларны күрә белү.

- Сүзне катлаулы тел берәмлеге буларак бәяләүгә ирешү.

- Төрле тип сүзлекләрнең төзелү принципларын үзләштерү.

- Укылган текстның эчтәлеген аңлау, үз мөнәсәбәтеңне белдерү.

- Укылган бәйле рәвештә телдән һәм язмача фикер белдерү.

- Сыйныфташлары һәм укытучы белән фикер алышу, үз фикерен дәлилли белү.

- Тәкъдим ителгән темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү.

- Телдән һәм язма сөйләм үзенчәлекләрен аера белү һәм урынлы куллану.

Күнекмәләргә таләпләр: (уку елы башында):

- татар графикасы үзенчәлекләрен, татар алфавитын белү;

- татар теленең авазларын һәм хәрефләрен, аларның әйтелеш һәм язылыш үзенчәлекләрен аңлау;

- сүзләрне иҗекләргә бүлү, сүз басымын билгеләү;

- сүзнең мәгънәле кисәкләрен аера белү;

- өйрәнелгән сүз төркемнәрен бер-берсеннән аера һәм аларның үзенчәлекләрен

аңлата белү;

- сүзтезмә һәм җөмләне аеру, җөмләнең әйтү максаты буенча төрләрен аеру;

- җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен аеру;

- авазларга, сүзләрнең мәгънәле кисәкләренә, сүз төркемнәренә һәм җөмләгә өйрәнгән күләмдә характеристика бирү;

- бирелгән җөмләләрне аңлап һәм дөрес итеп укый белү;

- 35-40 сүздән торган 9-11 җөмләле текстны дөрес итеп күчереп язу;

- фонетик, лексик, грамматик биремле күнегүләрне башкару;

- укылган (тыңланган) текстка карата сораулар куя белү, текст эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирә алу;

- зур булмаган текстның эчтәлеген сөйләү;

- диалогик һәм монологик формада аралашу күнекмәләрнә ия булу;

- төрле төрдәге диктант, изложение, сочинение язу;

- көндәлек аралашуга бәйле татар сөйләм этикеты формаларын дөрес куллану;

- татар теленең орфоэпик нормалары нигезендә аралаша алу;

- тел чараларының төрле жанрдагы әсәрләрдә кулланылу үзенчәлекләрен күрә белү;

- татар һәм рус телләренең уртак һәм аермалы якларын күрә белү, сөйләм барышында ике тел чараларын бутамау;

- татар теленнән алган белемне башка фәннәрне үзләштерүдә файдалана белү.

Бер минутка 85-95 сүздән торган текстны дөрес итеп укый, эчтәлеген аңлый һәм сөйли алу; чиста һәм матур итеп 60 билге (хәреф) яза белү.

- татар һәм рус телләренең уртак һәм аермалы якларын күрә белү, сөйләм барышында ике тел чараларын бутамау;

Күнекмәләргә таләпләр (уку елы ахырына)

- сузык һәм тартык авазлар арасындагы аерманы аңлату; о, ы, ә, я, ю, е, ё, в, к, г хәрефләре белдергән авазларга аңлатма бирү; ул хәрефләрне һәм ь, ъ хәрефләренең язылышын аңлату; сузык һәм тартык авазларга хас булган фонетик законнар күзәтелгән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу;

- өйрәнелгән темаларга бәйле рәвештә сүзләргә фонетик һәм лексик анализ ясау, аларга төзелеше һәм ясалышы ягыннан характеристика бирү; гади җөмләләргә синтаксик анализ ясау; бирелгән үрнәкләргә нигезләнеп, гади һәм кушма җөмләләр төзи белү;

- бирелгән таныш сүзләрнең мәгънәләрен аңлату; башлангыч сыйныфта өйрәнгәннәрне истә тотып, өйрәнелгән орфограммаларны табу; җөмләдәге сүзләрнең язылышын аңлату, җөмлә ахырында һәм кушма җөмләдә тиешле тыныш билгеләрен кую;

- татар теленең үз сүзләрен һәм алынма сүзләрне аеру, мәгънәләрен аңлау; төрле сүзлекләрдән файдалана белү; фрезеологик әйтелмәләрнең мәгънәләрен аңлау;

- сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу һәм аларга аңлатма бирү, аларны шартлы билгеләр белән күрсәтү; ясалышы ягыннан төрләрен билгеләү;

- текстның темасын һәм төп фикерен аңлау, гади план төзеп, эчтәлеген сөйләү; сочинение һәм изложение язу; телдән һәм язма сөйләмдә фикерләрне тәэсирлерәк итеп белдерү өчен, синонимнарны файдалана белү;

- эш кәгазьләре төрләреннән хат, мәкалә, белешмә яза белү.

- Бер минутка 16-17 сүз (90-95 хәреф) язу, 70-110 сүз (160-250 иҗек, 415-650 хәреф) уку.

Уку фәненең уку планында тоткан урыны

Мәктәптә татар теле предметы әһәмиятле предметларның берсе. Татар мәктәпләрендә татар балаларына татар телен өйрәтү үз телләрен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уятуга, мәхәббәт хисләре тәрбияләүдә әһәмиятле роль уйный.

Укыту планында каралганча, татар теле дәресләре өчен эш программасы атнага 3 сәгать исәбеннән елга 105 сәгатькә төзелде.

Укытуның көтелгән нәтиҗәләре

Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:

- шәхеснең әхлакый-рухи сыйфатларын камилләштерү:

- милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру;

- әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү;

- күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү;

- үз алдыңа максат кую, аңа ирешү юлларын эзләү;

- уңышларыңа яки уңышсызлыкларыңа, аларның сәбәпләренә дөрес бәя бирү;

- индивидуаль эшчәнлек стилен формалаштыру:

- төрле мәгълүмат чараларын (сүзлекләр, Интернет ресурслар һ.б.) танып-белү һәм аралашу вакытында куллану;

- активлыкка, мөстәкыйль, иҗади фикер йөртергә, фәнни-тикшеренү эшчәнлеген башкару, шәхес буларак формалашуны дәвам итү;

- үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү.

Метапредмет нәтиҗәләр:

Танып-белү гамәлләре:

- танып-белү юнәлешендәге максатларны билгеләү;

- укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра  белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;

- мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү;

- уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү;

- фикерләүдә логик чылбыр төзү;

- тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

- төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү;

Коммуникатив УУГ

- тыңлый белү;

- диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу;

- сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү;

- төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;

- үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү;

- төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;

- үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү;

- күмәк эш вакытында уртак фикергә килү;

- мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү;

- укылган текстлар буенча сораулар бирә алу;

- бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау, фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру;

- үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү;

- коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;

- үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү;

- башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү;

- сыйныфташлары каршында төрле темаларга, башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау;

- иптәшеңнең гамәлләрен бәяләү, күршең белән хезмәттәшлек итү.

Регулятив УУГ:

- дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру;

- проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;

- максатка ирешү юлларын билгеләү;

- үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу;

- укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү;

- кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу;

- эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.

Предмет нәтиҗәләр:

- фонетик, сүз төзелеше һәм лексик берәмлекләр белән эш итүне ныгыту;

- орфоэпик һәм орфографик кагыйдәрне үзләштерү, гамәли куллана белү;

- сүзнең лексик мәгънәсен билгели һәм сөйләмдә урынлы куллана белү;

- тел материалы белән логик фикерләүне сорый торган эш төрләрен башкару;

- исем, фигыль, зат алмашлыкларын табарга өйрәтү, аларның морфологик үзенчәлекләрен һәм җөмләдә кулланылышын аңлау;

- сүз төркемнәрен дөрес язу, аларны сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләрен үстерү;

- сүзтезмәләрне аера белү, алардагы ияртүче һәм иярүче сүзне билгеләп, бәйләүче чараларны күрсәтү;

- әйтү максаты буенча төрле җөмләләрне аера белү, аларны дөрес интонация белән әйтү, алардан соң тиешле тыныш билгеләре кую осталыгы һәм күнекмәләре булдыру;

- сүзләрдән – җөмләләр, җөмләләрдән бәйләнешле текст төзү осталыгы булдыру;

- морфологик, синтаксик анализ ясау элементларын үзләштерү;

- телдән һәм язма сөйләмне синонимнар, фразеологизмнар белән баету, бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләрдән дөрес файдалана белү, сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен урынлы куллану;

- төрле телләрдән кергән сүзләрнең мәгънәләрен аңлап куллану һәм дөрес әйтү күнекмәләре булдыру;

- сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча ныклы күнекмәләр булдыруны дәвам итү;

- телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләрен камилләштерү;

- укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту, проект эшләре белән кызыксындыру.

Әдәбият исемлеге

1.Укыту фәннәре буенча эш программалары: татар теле: методик тәкъдимнәр. Төп гомуми белем мәктәбе. – Казан: ДБО “Белем сыйфаты мониторингының республика үзәге, 2013. – 116 б.

2. Сафиуллина Ф. С. Хәзерге татар әдәби теле. Югары һәм урта уку йортлары өчен дәреслек. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2006.

3. Хәбибуллина З.Н., Нәбиуллина Г.Ш. Диктантлар җыентыгы: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 – 11 сыйныфлары өчен:Укытучылар өчен кулланма. – Казан: Мәгариф нәшр., 2006.

4. Шәмсетдинова Р.Р. Татар теле: Күнегүләр. Анализ үрнәкләре. Тестлар. – Казан: Татар. кит.нәшр., 2005. – 160 б.

5. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. 3 томда. – Казан: Татар.кит.нәшр., 1977, 1979, 1981.

6. Р.Н. Фатыйхова. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр, тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.

7. Н.В. Максимов. “Урта мәктәптә татар теле укыту: Фонетика. Морфология.”Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2004.

8. “Фән һәм мәктәп”, “Мәгариф” журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.

Мәгълүмат чыганаклары

http://www.ed.gov.ru

Белем бирү буенча федераль агентлык

http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү

һәм профессиональ әзерләү академиясе

http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства

http://. tatar.ru ТР рәсми серверы

http://. Tat. Tatar-inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы

http://. intertat.ru ТР электрон газетасы

http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте

http://. suzlek.ru on-line русча сүзлек

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе

http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр

http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки- татар дөньясы

http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе

http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

Электрон ресурслар: “Бала” китапханәсе, “Татар мультфильмнары”, мультимедиа укыту программалары; электрон китапханә; татар сайтлары (belem.ru, tatarile.org.com). http://. tatar.ru ТР рәсми серверы

Төп гомуми белем бирү мәктәпләренең 5-9 нчы сыйныфларында укучыларның татар теленнән белем, осталык һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары:

Язма эшләрне бәяләү.        Контроль диктантларны бәяләү        

                                  Изложениеләрне бәяләү

                                         Сочинениеләрне бәяләү

    Тестлы биремнәрне бәяләү критерийлары

    Тестлы биремнәрне үтәү өчен 45 минут вакыт бирелә. Биремнәр 3 өлешкә бүленгән. Беренче өлеш – А, икенче өлеш – В, өченчесе С өлешеннән тора.

   Беренче өлештәге биремнәрнең һәрберсенә җаваплар бирелгән, шулар арасында берсе генә дөрес - шуны сайлап язарга кирәк.

   Мәсәлән, А1 – а. Һәр дөрес җавапка 1 балл куела.

   Икенче өлештәге биремнәргә җавапны үзегезгә уйлап язарга кирәк. Дөрес эшләнгән һәр биремгә 2 шәр балл куела.

   Өченче өлештәге биремдә иҗади эш башкарыла. Дөрес язылган җавапка 3 балл куела.

    Гомуми билге барлык балларны кушып чыгарыла.

                                  Балларны билгегә күчерү:

“5” ле – 95 – 100%

“4” ле – 80 – 94%

“3” ле – 51 – 79%

“2” ле – 51% тан кимрәк булса

Мәсәлән,  26 – 27 балл – “5” ле

                  22 – 25 балл – “4” ле

                  18 – 21 балл – “3” ле

                  17 балл һәм түбәнрәк – “2” ле

1. Уку күнекмәсен тикшерү һәм бәяләү:

5 нче сыйныф – 100 – 110 сүз

                                Мәсәлән, “5” - 100 сүз һәм аннан югары (I яртыеллык)

                                                “4” -  99 – 90 сүз                      

                                                      “3” – 89 – 80 сүз

                                                      “2” – 79 сүз һәм түбән  

6 нчы сыйныф – 110 – 120 сүз

7 нче сыйныф – 130 – 140 сүз

8,9 нчы сыйныфлар – 140 – 150 сүз  

Календарь-тематик план

Атнага – 3 сәгать (елына – 105 сәгать).

Диктант язу – 8 сәгать (саны - 8);

Изложение язу – 4 сәгать (барысы – 4 изложение, икесе – контроль изложение);

Сочинение язу – 4 сәгать (барысы – 4 сочинение, 2– контроль сочинение) + өй сочинениеләре.