Мастер -класс "Башҡорт телен өйрәнеүҙе һәм уҡыусыларҙың тәржемә эшен лингвокультурологик нигеҙҙә ойоштороу"
презентация к уроку на тему

Слайд 1

Н өгөш мәктәбенең башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы Ғәббәсова Рәсимә Миңлехәйҙәр ҡыҙы

Слайд 2

Оҫталыҡ дәресе Башҡорт телен өйрәнеүҙе һәм уҡыусыларҙың тәржемә эшен лингвокультурологик нигеҙҙә ойоштороу

Слайд 3

Аҡ ҡар Аҡ сәс Аҡ уй Аҡ һөйәк Аҡ өй, тирмә Аҡ билет Аҡ икмәк Аҡ йылан Аҡ бәхет Аҡ юл Аҡ ҡағыҙ

Слайд 4

Аҡ ҡар- Аҡ уй- Аҡ өй, тирмә – Аҡ икмәк - Аҡ бәхет - Аҡ йылан – таҙа изге ҡунаҡ өйө юғары сортлы ондан бешерелгән шатлыҡ, ҡыуаныс йыландар батшаһы

Слайд 5

Аҡ юл – Аҡ сәс – Аҡ һөйәк – Аҡ билет – Аҡ ҡағыҙ - хәйерле юл сал сәс юғары ҡатлам кешеһе ; эш яратмаған кеше хәрби хеҙмәткә яраҡһыҙлыҡ ?

Слайд 9

К Ү К синий небо

Слайд 10

Башҡортса-русса һүҙлек

Слайд 11

Ә унда, алыҫта, алтын ҡояш, зәңгәр күк, йәшел тау балҡып ята ине. (З.Биишева) Там светилось голубое небо , сверкала под золотым солнцем молодая зелень на пригорке. (Ю.Әминев тәржемәһе ).

Слайд 12

Йәшендәр асыулы ялтылдай, ер тетрәтеп күк күкрәй (З.Биишева). Мстительно поблескивают молнии, грохочет гром , раскалывая небо и сотрясая землю. ( Ю.Әминев тәржемәһе).

Слайд 13

Салауат кейгән күк еләнен , Уҡ – һаҙағы уның билендә ( « Салауат ҡа дан » йыры ) Салават в еляне синеватом , На бедре – со стрелами колчан. ( «Песня во славу Салавату», Ю.Андрианов, Ғ. Шафиҡов тәржемәһе)

Слайд 14

Беҙҙең генә уйнап-көлгән ерҙә Күк үләндәр үҫмәй күп ятыр. (Һ.Дәүләтшина) Не зеленеть степям травой Там, где гуляли мы с тобой. (В.Василевский тәржемәһе)

Слайд 15

Күк әремде ҡайнатып, сүмесләп эсеү ҙә файҙа биргәне. Емеш ауырыны ла ауырыны (З.Биишева ). Кипятили синюю полынь (горькую полынь)и поили больную настоем. Но Емеш не поправлялась. (Ю.Әминев тәржемәһе).

Слайд 16

Ҡапҡан һалдым Ҡараташҡа Күк бүрене алам тип. ( «Суҡ муйыл » ) Капкан поставил я на Караташе, Чтоб взять серого волка . ( «Обильная черемуха» )

Слайд 17

Башҡорттар китте һуғышҡа, Оҙатып ҡалды күк Урал . (Ҡ. Даян ) Шли полки башкир в атаки, Провожал седой Урал . (М.Дудин тәржемәһе)

Слайд 18

Аҡ тирәк, күк тирәк , Беҙҙән һеҙгә ни кәрәк ? (« Аҡ тирәк, күк тирәк » уйыны ) Белый тополь, черный тополь , От нас вам кто нужен? (Игра«Белый тополь, черный тополь»)

Слайд 19

Күк ат ҡына ектем,ай, тәртәгә, Ҡ алғандары ҡалды кәртәлә. ( « Бейеш » ) Сивую лошадь запряг, ай, в оглобли, Остальные остались в загоне. (« Бииш »)

Слайд 20

Күк йүтәлгә күк күгәрсенде һуйып йөрәген ашатҡандар. ( «Баш ҡорттарҙың им-том китабы / Хисамитдинова Ф.Ғ.) От коклюша резали сизого голубя и больного кормили его сердцем. ( «Книга башкирских заговоров / Хисамитдинова Ф.Ғ. » )

Слайд 21

Сәрбиямал күм-күк булып күгәренеп, илап шешенеп бөткән Бибеште һөйрәкләп тигәндәй ҡырандасҡа сығарып ултыртты (З.Биишева). Посиневшую , распухшую от слез Бибеш Сарбиямал усадила в Тарантас. (Ю.Әминев тәржемәһе).

Слайд 22

нн Түбән сифатлы икмәк әскелтем тәм бирә, күк еҫе аңҡыта Хлеб низкого качества кислит, пахнет плесенью.

Слайд 23

Зәңгәр күк – голубое небо күк күкрәй – грохочет гром күк елән – синий елян күк үлән – зеленая трава күк тирәк – черный тополь күк ат – белая лошадь күк йүтәл – коклюш күк күгәрсен – сизый голубь күк әрем – горькая полынь күк бүре – серый волк күк Урал – седой Урал күм-күк – посиневший Күк еҫе – запах плесени

Слайд 24

№ Ф ән тармағы Миҫалдар 1. География 2. Биология 3. Зоология 4. Тәбиғәтте өйрәнеү 5. Медицина 6. Анатомия Күк һүҙенең ҡулланылышы Күк Урал Күк үлән, күк тирәк Күк бүре, күк ат Зәңгәр күк, күк күкрәй Күк йүтәл Күм-күк тән

Слайд 25

Һүҙ мәҡәл һәм әйтемдәрҙә Күктән эҙләгәнде ерҙән биргән. Болот берекһә – күк күкрәр, халыҡ берекһә – ер тетрәр. Күктән төшкәнде ел ала. Күккә ҡарап абынма. Күккә ҡарап ерҙе уйла. Фразеологизмдар Күктең төбө тишелгән – өҙлөкһөҙ яуып торған ямҙырға ҡарата Күктән алып ( һөйләү) – юҡ хәбәрҙе бар итеп, яһап һөйләү Күктән төшкән кеүек – ҡапыл, көтмәгәндә булған эш-хәл, килеп сыҡҡан кеше Күктән төшөү – көтмәгән ерҙән үҙе килеп ҡулға инеү. Күктән төшмәгән – әллә ҡайҙан, белмәгән-күрмәгән ерҙән килмәгән.

Слайд 26

ИҒТИБАРЫҒЫҘ ӨСӨН РӘХМӘТ!