тест
тест (6 класс) на тему

6 НЧЫ СЫЙНЫФТА ТАТАР ӘДӘБИЯТЫ

1.Халык авыз иҗатына кергән кайсы әсәрне кеше үзе өчен генә дә башкарырга мөмкин?

а) табышмакныә)җырныб)әкиятне

2.Казан ханлыгының яшәгән еллары

а) 1445-1552 ә) 1236-14456)1445-1553

З.Бу чорда Казан шәһәренең халкы күпме булган?

а)20 мең ә)25 мең б)30 мең

4.Сөембикәнең улы Үтәмешгәрәйнең әтисе

а)Шаһгали ә)Җангали б)Сафагәрөй

5 «Үги кыз» пьесасы

а)халык әкияте ә)Абдулла Әхмәтнеке б)Абдулла Алишныкы

6. «Үги кыз» әкиятендә кайсы мәкаль очрамый?

а)Тырышкан табар, ташка кадак кагар.ә)Кыңгырэш кырык елдан соң да беленә.б)Ни чәчсәң, шуны урырсың.

7.Урман карчыгының чормасында

а)алтыннар ә)борчаклар б)тары ярмасы

8)3өһрәгә бирелгән сандыкның ачкычлары

а)көмеш ә)алтын б)бакыр

9)Муса Җәлилнең туган елы

а) 1908 ә) 1909 б)1906

10.М.Җәлил ничә яшендә беренче шигырен язган?

а)13 ә)16 б)9

Кайсы операларның либреттоларын М. Җәлил язган?

а) "Алтынчәч", "Илдар"ә) "Тукай", "Беренче факел"б) "Сания", "Эшче"

12.Кайсы шигырь Муса Җәлилнеке түгел?

а) "Тәүфыйклы песи" ә) "Карак песи"б) "Бакчачы бабай"

13.Муса Җәлилнең төрмәдә язылган шигырьләр җыентыгы ничек атала?

 а)Моабит дәфтәре ә)Кечкенө дусларга б)Җәлил шигырьләре

14. Бу сүзтезмәләр кайсы шигырьдән? Тамды бу кырларга, хуш ислеләр, чәчәккә төренде.

а) "Чәчәкләр"ә) "Кызыл ромашка"б) "Бакчачы бабай"

15.Сал их Сәйдәшев кемгә җырчы һөнәрен сайларга киңәш ите?

а)3өләйха Хисмәтуллинагаә)Азат Аббасовкаб)Мөнирө Булатовага

16. 450 дән артык романс һәм җыр язган композитор

а)Салих Сәйдәшевә)Җәүдәт Фәйзиб)Рөстәм Яхин

17.Рөстәм Яхинның зур күләмле әсәре

а) "Концерт" ә) "Сюита"б) "Шүрәле"

18.Абдулла Алишның беренче китабы

а) "Дулкыннар"ә) "Отряд флагы"б)"Якты күл буе"

19. «Ялкаулык - хурлык , тырышлык - зурлык» әкиятендә беренче булып кунак итүче бөҗәк

а) бал кортыә)шөпшәб)төклетура

20.Мәскәүдә Г. Әпсәләмов йөргән әдәби түгәрәкне кем җитәкли?

а) Һ. Такташ ә) А.Алиш б)М.Җәлил

21. Малик исемле егет кайсы әсәрнең герое?

а) «Алтын йолдыз» ә) «Мәңгелек кеше»б) «Миңа унтугыз яшь иде»

 22.Маликның яраткан кызы

а)Мөслимәә)Сәлимәб)Хәлимә

23 .Кайсы җыр Маликка бик авыр вакытларда көч, дәрт өсти?

а) «Сагыну» ә) «Сандугач»б) «Сарман»

24 «Иптәшләр» шигыренең авторы

а)Г. Кутуй ә)М.Җәлил б)Һ.Такташ

25.Лирик геройның иптәше кайсы милләттән?

а)чуашә) мишәр б)мордва

26.Ибраһим Гази яшәгән еллар

а)1908-1944 ә) 1910-1973 б)1907-1971

27. Илгизәр кайсы әсәрнең герое?

а) «Йолдызлы малай» ә)«Бүләк»б) «Минем туган көнем»

 28.Ни өчен фашистларавыл халкыннан чокыр ка-зыталар?

а)аэродром төзер өчен ә)Кызыл Армия танкларынуздырмас өчен б)бер сәбәпсез

29.Театр артистлары

а)Җәүдәт Фәйзи, СалихСәйдәшев ә)Һади Такташ, Габдрахман Әпсәләмов б)Фоат Халитов, ШәүкәтБиктимеров

30. «Яңа шәһәр» шигырен кем язган?

а)3әки Нуриә)Сибгат Хәким б)Равил Фәйзуллин

31. «Яңа шәһәр» шигырендә нинди шәһәрләр турында сүз бара дип уйлыйсыз?

а)Бөгелмә, Минзәлә, Мамадышә)Яр Чаллы,Түбән Кама, Әлмәтб)Казан, Алабуга, Чистай

 32.Сибгат Хәким

а)прозаик ә) драматург б) шагыйрь

33. "Җырларымда телим" шигырендә нинди тема яктыртыла?

а) Тукай темасы ә)Туган як темасы б)Сугыш темасы

34. "Бакчачылар" әсәре

а)поэмаә)шигырь б)җыр

35.Мәктәп елларының бер мизгеле сурәтләнгән әсәр

а) «Лачын кыз»ә) «Бүләк»б) «Йолдызлы малай»

36.Ләбибә Ихсановага нинди премия бирелде?

а)Абдулла Алиш ә)Гаяз Исхакый б)Габдулла Тукай

37.Рәшиткә бирелгән бүләк

а)сәгать ә) фотоаппарат б)компьютер

38.Рәшит иптәшләре белән кайда эшләгән?

а)чөгендер басуында ә)комбайнда б)көтү көткән

39.Рәүфә кем кызы?

а)колхоз рәисе ә)агроном б)каравылчы

40. «Күмәч пешерүчеләр җыры» авторы

а) Равил Фәйзуллин ә) Шәүкәт Галиевб) Сибгат Хәким

41. «Күмәч пешерүчеләр без» дигән сүзләр әсәрдә ничә тапкыр кабатлана?

а)5 ә)7 6)6

42.Радик Фәизовның «Ә Җирдә тереклек бармы» әсәре

а)әкиятә)фантастик хикәя б)повесть

43. Риф көтүдә ашарга нәрсәләр ала?

а)чәй, печенье, тавык ите, ипиә)бөрәңге, колбаса,ипи, чәйб)аш,йомырка, ипи

44.Риф кайсы күк җисемебелән аеруча кызыксына?      

а)Марс ә) Айб)Венера

45.Риф ерак планетага нәрсәләр җибәрмәде?

а)термос, эт, биштәрә) китап,сәгать, бинокльб)имән чикләвеге, чәчәкләр, чыршы күркәсе

46.Кешелек акылы тудырган иң бөек нәрсә

а)космик корабльә) бинокльб)китап

47.Нур Әхмәдиев язган хикәя

а) «Минем туган көнем» ә)»Ана тавышы»б) «Шомырт чәчәкләре ак кына»

48.Әдип кайчан туган?

а)җәй көне ә)кыш көне б)көз көне

49.Әдип малайлар белән өйгә кайтуга

а)әнисе коймак пешереп көтеп тора идеә)ишек бикле, өйдә кеше юк идеб)өйдә абыйсы гына иде

50.Классташлары арасыннан иң кыю малай

а) Рәхмәтуллаә)Салихб)Мәхмүт

51 .Туган көнгә бирелгән иң кадерле бүләк

а)сәгатьә) чигелгән кулъяулыкб)фотоаппарат

52. «Дәү әнием туган телгә

Өйрәтте мине көн дә...»

Бу юллар кайсы әсәрдән һәм аны кем язган?

а) « Илнар теләге».Илгизәр Солтан.ә) «Туган якта кунакта». Илгизәр Солтан.б)«Телләр белүче каләм». Шәүкәт Галиев.

АБДУЛЛА АЛИШНЫҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ.

1. Абдулла Алиш кайда, ничәнче елда, кайсы айда туып үсә?

а) 1918-15 сентябрендә Спас районы Көек авылында;

ә) 1908-15 сентябрендә Спас районы Көек авылында.

2. Язучының әтисе ниләр белән шөгыльләнгән?

а) умартачылык;

ә)балыкчылык;

б) игенчелек.

3. Абдулла Алиш укырга кемнән өйрәнә?

а) Әтисеннән;

ә) әнисеннән;

б) апасыннан.

4. Ул башлангыч белемне кайда ала?

а) Үз авылларында;

ә)күрше авылда.

5. Башлангыч белемне алганнан соң кайсы авыл мәдрәсәсендә белем ала?

а) Ямбакты мәдрәсәсендә;

ә) Көек авылы мәдрәсәсендә.

6. Кечкенә чагыннан булачак язучы нәрсәләр белән шөгыльләнергә яраткан?

а) Китап укырга;

ә) әкиятләр укырга;

б) шигырьләр укырга;

в) балык тотарга;

г) бернәрсә дә яратмаган.

7. Язучының таланты нинди жанрда киң ачыла?

а) хикәя жанрында;

 ә) роман жанрында;

б)әкият жанрында.

8. Язучының әсәрләре арасыннан әкият жанрында язылганнарын дөрес билгелә.

а) "Нечкәбил";

ә) "Сертотмас үрдәк";

б) "Якты күл буе";

в) "Ялкаулык-хурлык, тырыш-лык-зурлык";

г) "Дулкыннар".

9. Абдулла Алиш Бөек Ватан сугышына ничәнче елда китә?

а) 1941 елның октябреннән;

ә) 1942 елның октябреннән.

10. Аны ничәнче елда җә-лилчеләр белән бергә җәзалап үтерәләр?

а) 1945 елның 25 августында;

 ә) 1944 елның 25 августында.

11. А.Алишны халкыбыз хөрмәт итә, олылый, онытмый. Моны нәрсәләрдән күреп була? Кыскача язып бир.

12. Аның "Ялкаулык-хурлык, тырышлык-зурлык"

әкиятендә бөҗәкләр арасында ярышны кем оештырган?

а) урман башлыгы;

ә) чәчәкләр башлыгы;

б) умарта башлыгы.

13. Мәкаль һәм әйтемнәрне язып бетер.

Агач-җимеше белән, кеше….

 Данны эзләүче түгел,...

 Ялкаулык-....

Эшле кеше

Кешенең кешелеге төсеннән түгел,...

ГАБДРАХМАН ӘПСӘЛӘМОВНЫҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ.

1. Г.Әпсәләмов кайда һәм ничәнче елда туып үскән?

а) 1911-28.12. Мордва Республикасының Иске Аллагол авылы;

ә) 1911-28.12. Мари Республикасының Иске Аллагол авылы.

2. Аның яшүсмер еллары кайда үтә?

а) Казанда; ә) Мәскәүдә.

3. Кайда яшәгәндә әдәбият белән кызыксынып китә?

а) Казанда; ә) Мәскәүдә.

4. Кем җитәкләгән әдәби түгәрәккә йөри башлый?

а) Абдулла Алишш; ә) Абдулла Әхмәт;б) Муса Җәлил.

5. Аның беренче шигыре нинди журналда басыла?

а) "Октярь баласы"журналы; ә) "Октябрят баласы" журналы.

6. Г.Әпсәләмов Мәскәүдә һөнәр мәктәбен тәмамлагач, кем булып эшли?

а) токарь; ә) слесарь;б) техник.

7. Ул Мәскәүдәге кайсы югары уку йортына укырга керә? Ничәнче елда тәмамлый?

а) педагогия институты -1940 ел;ә) әдәбият институты -1940 ел;б) медицина институты -1940 ел.

8. Язучының Бөек Ватан сугышына кадәр ничә китабы басылып чыга?

а) бер китабы; ә) ике китабы;б) еч китабы.

9. Ул фронтта кайсы җирләрдә сугышы?

а) Карелия фронтында; ә)Курск дугасы фронтында.

10. 1943-1945 нче елларда нинди исемле газетада җаваплы сәркатиб булып эшли?

а) "Ил өчен сугышка"; ә) "Ватан өчен сугышка".

11. Язучы үзенең әсәрләрендә нинди темаларга яза? Шуларны билгеләп чык.

а) сугыш турында;ә) тыныч хезмәт кешеләре турында;б) әкиятләр;в) фантастик вакыйгалар турында.

12. Язучының ил кешеләренең явыз дошманга каршы көрәштәге тиңдәшсез батырлыклары турындагы әсәрләрен билгеләп чык.

а) "Яшел яр";ә) "Алтын йолдыз";б) "Ак чәчәкләр";в) "Мәңгелек кеше";г) Тазинур";д) "Агыла болыт".

13. Аның "Агыла болыт" романында кайсы әдипнең тиңдәшсез батырлыгы сурәтләнә?

а) Абдулла Алишның; ә) Фатих Кәримнең;б) Муса Җәлилнең.

14. Аңа 1959 елда Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләге кайсы әсәре өчен бирелде?

а) "Сүнмәсутлар"романы өчен; ә) "Ак чәчәкләр"романы өчен;б) "Агыла болыт"романы өчен; г) "Миңа унтугыз яшь иде"повесте өчен.

15. "Миңа унтугыз яшь иде" повестенең төп геройлары кемнәр? Исемнәрен язып чык.

16. Түбәндәге сүзләрнең синонимнарын язып чык.

әпәй-

сәркатибе-биштәр -

ҺАДИ ТАКТАШНЫҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ.

1. Һади Такташның туган җирен дөрес билгелә.

а) Мордва Республикасы Тор-беев районы Сыркыды авылы;

б) Мари Республикасы Торбе-ев районы Сыркыды авылы.

2. Булачак шагыйрьнең әти-әниләренең исемнәрен дөрес билгелә.

а) Шәмсебану апа - Хәйретдин абый;ә) Шәмсениса апа - Хәйретдин абый;б) Шәмсекамәр апа - Хәйрулла абый;в) Шәмсениса апа - Хәйри абый.

3. Кечкенә Һади хәреф танырга кемнән өйрәнә?

а) әтисеннән; ә) әнисеннән.

4. Һ.Такташ нинди мәдрәсәләрдә укып белем ала?

а) Сыркыды авылы мәдәрәсәсе; ә) Пешлә авылы мәдрәсәсе;б) Кырлай авылы мәрәсәсе.

5. Мәдрәсәдә укыганда аның күңеленә кайсы шагыйрьләрнең шигырьләре тирән эз калдыра?

а) Мәҗит Гафури; ә) Сәгыйтъ Рәмиев;б) Габдулла Тукай;в) Муса Җәлил.

6. Һади Такташ яшьтән үк нәрсә белән кызыксына?

а) әдәбият белән; ә) ат саклау белән;б) җир тырмалау белән;в) печән чабу белән.

7. Һади ничә яшьләрдә үзендә шагыйрьлек сәләте барлыгын тоя?

а) 73-74 яшьләрдә; ә) 12-13 яшьләрдә.

8. Аның беренче шигыренең исеме ничек атала?

а) "Соры күзләр"; ә) "Кара күзләр";б) "Зәңгәр күзләр";в) "Яшел күзләр".

9. Абыйларына ияреп чыгып киткән Һади байларга ялланып эшли башлый.Кем булып эшли?

а) хезмәтче; ә) игенче.

10. Һади Такташ Бохарада яшәгәндә нәрсәләр белән шөгыльләнә? Шуларны билгеләп чык.

а) Әдәби иҗат белән шөгыльләнә;ә) спектакльләрдә катнаша;б) әдәби иҗат белән шөгыльләнми.

11. Туган якларына Такташ тагын ничәнче елларда кайта? Анда кем булып эшли?

а) 1918 ел -укытучы; ә) 1917 ел -укытучы;

12. 1920 елларда Һади Такташ кая китеп урнаша?

а) Казанга;ә) Оренбургка;б) Бохарага.

13. Оренбургта яшәгәндә нинди газетада сәркатип булып эшли?

а) "Әйтер сүз";ә) "Юксыллар сүзе".

14.1922 елда Урта Азиядән кайткач, ул кайсы шәһәргә кайтып урнаша?

а) Мәскәү; ә) Казан;

б) Оренбург.

15. "Җир уллары трагедиясе" дип аталган беренче җыентыгы кайда һәм ничәнче елда басыла?

а) 1923 ел - Казан;ә) 1923 ел - Оренбург;б) 1923 ел - Ташкент.

16. Шагыйрьнең әсәрләрен дөрес билгелә?

а) "Югалган матурлык"; ә) "Күмелгән кораллар";б) "Иптәшләр";в) "Дуска".

ИБРАҺИМ ГАЗИНЫҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ.

1. Ибраһим Гази ничәнче елда, кайсы айда, кайсы район һәм авылда туа?

а) 1907-4 февраль,Кама Тамагы районы Олы Карамалы авылы;

ә) 1907-4 февраль, Түбән Кама районы Олы Карамалы авылы.

2. Яшүсмер елларында ул кайда тәрбияләнә?

а) Түбән Кама балалар йортында;

ә) Тәтеш балалар йортында.

б) Олы карамалы балалар йортында.

3. Балалар йортында белем алгач укуын кайда дәвам итә?

а) Казанда; ә) Тәтештә;

б) Олы Карамалыда.

4. 1929 нчы елларда Казанда чыга торган газеталарның берсендә эшли. Нинди газета ул?

а) "Татарстан яшьләре"; ә) "Кызыл яшьләр",

б) "Авыл яшьләре".

5. "Бригадир кыз", "Кичке алтыда", "Көмеш сулы Нур-минкә" кебек әсәрләре ничәнче елларга кадәр язылган?

а) Бөек Ватан сугышы елларына кадәр;

ә) Бөек Ватан сугышы елларыннан соң.

6. Ибраһим Гази Бөек Ватан сугышында катнаша, анда нинди эш башкара?

а) хәрби редактор;

ә) хәрби корреспондент.

7. Ул иҗат иткән жанрларны билгеләп язып чык.

а) хәбәр; ә) очерк;

б) мәкалә;

в) повесть

г) хикәя;

д) роман;

е) легенда; җ) поэма.

8. И.Газиның "Йолдызлы малай" хикәясендә төп геройның исеме ничек?

а) Наил; ә) Илдар;

б) Илгизәр.

9. "Йолдызлы малай" хикәясендә ни өчен фашистлар авыл халкын җир казырга

куып чыгардылар? Берничә җөмлә белән язып бир.

10. Язучыга нинди әсәрләре өчен Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләге бирелә?

а) "Без әле очрашырбыз"; ә) "Алмагачлар чәчәк ата";

б) "Онытылмас еллар";

в) "Гади кешеләр».

СИБГАТ ХӘКИМНЕҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ

1. Сибгат Хәким Татарстанның кайсы рйонында дөньяга килә?

а) Әтнә районы Күлле Киме авылы;

ә) Арча районы Күлле Киме авылы.

2. Ул җидееллык мәктәпне кайда тәмамлый?

а) үз авылларында; ә) күрше авылында.

3. Әдәбиятны әйбәтрәк белү теләге белән 1931 елда кая кипеп урнаша?

а) Казанга; ә) Әлмәткә;

4. Казанда нинди югары уку йортында белем ала башлый?

а) авыл хуҗалыгы институтында;, ә) педагогия институтында.

5. Укуын тәмамлагач кайнарда эшли?

а) китап нәшриятында; ә) китапханәдә;

б) әдәби журналда.

6. Габдулла Тукайга багышлап нинди поэмалар иҗат итә?

а) "Пар ат"; ә) "Ике ат"

б) "Шагыйрьнең бала чагы"

7. Бөек Ватан сугышы башлангач ул да сугышка китә. Анда ул кайда сугыша һәм кем булып?

а) Курск дугасы - взвод һәм рота командиры;

ә) Курган дугасы - взвод һәм рота командиры.

8. Сибгат Хәким нинди жанрларда иҗат итә?

а) поэзия; ә) повесть;

б) роман;

в) поэма.

9. Әлеге сүзләрне тиешле тәртиптә урнаштырып, тыныш билгеләрен куеп, шигырь юллары языгыз.

Түгел, кирәк, врач, авыруыма, дәвасын, беләм, йөрәгемнең,

Һавасын,чиста, авылыбызның, киләм, иснәп, кайтып, ел, саен, һәр.

- Әлеге юллар шагыйрьнең нинди шигыреннән алынган? Исемен яз.

10. Шагыйрь нинди югары исемгә лаек булды?

а) халык шагыйре; ә) Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге.

11. Шагыйрь ничәнче елда вафат була. Аның кабере кайда урнашкан?

а) 1986 ел - Казан; ә) 1986 ел - Күлле Киме.

ЛӘБИБӘ ИХСАНОВАНЫҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ

1. Ләбибә Ихсанова 1923 елның 23 августында Түбән Шөн авылында нинди га-илдә туа?

а) эшче гаиләсендә;

ә) укытучылар гаиләсендә;

б) очучылар гаиләсендә.

2. Мәктәптә укыганда ул нинди оешмаларга җитәкчелек итә?

а) колхоз оешмасына; ә) балалар оешмасына.

3. Урта мәктәпне тәмамлагач, аны кайда эшкә билгелиләр.

а) колхоз бирагадиры ярдәмчесе;

ә) колхоз председателе ярдәмчесе.

4. Ул нинди югары уку йортын тәмамлый?

а) Казан дәүләт уиверсите-тын;

ә) Казан дәүләт педагогия институтын.

5. Язучының әсәрләре нинди телләргә тәрҗемә ителгән?

а) башкорт; ә )чуваш;

б) кыргыз; в)рус;

г) эстон;

д) немец.

6. Ләбибә Ихсановага балалар әдәбиятын үстерүдәге хезмәтләре өчен нинди мактаулы премияләр бирелде?

а) Абдулла Алиш исемендәге премия;

ә) Муса Җәлил исемендәге премия;

б) Габдулла Тукай исемендәге премия.

7. Өзекне игътибар белән укыгыз. Сорауларга җавап бирегез һәм биремнәрне үтәгез.

7942 елның 3 декабре - беренче мәртәбә дошман өстенә очкан төн - аның хәтерендә бик нык саклана. Бу төнне Моздоктагы дошман гаскәрләрен бомбага тотарга бардылар алар. Дүрт мәртәбә очарга туры килде. Күнекмәгән шартларда эшләү бик ардырган, баш авырта, җитмәсә генералның сүзләре "авыр бит, авыр бит!" дип колак төбендә чыңлап тора. Астан дошман зениткалары бәрә, ә анда пыран-заран килгән тимер юл станциясен, дошманның тимер юл эшелоннарын ялкын чолгаган.

- Әлеге өзек кайсы әсәрдән алынган?

- Әлеге юллар кемгә багышланган?

- Ул нинди батырлыклар эшли, Ватан аның батырлыкларын ничек бәяли?

8. Ләбибә Ихсанованың "Бүләк" хикәясендә төп геройның исеме ничек?

9. Тормышта максатка ирешер өчен кешегә нинди сыйфатлар кирәк?

АБДУЛЛА       ӘХМӘТНЕҢ ТОРМЫШЫ ҺӘМ ИҖАТЫ. 6 НЧЫ КЛАСС.

7. Абдулла Әхмәт ничәнче елда һәм кайсы айда туа?

а) 1903-25 март; ә) 1904-25 май;б) 1905-25 март.

2. Ул кайсы өлкәдә һәм нинди гаиләдә туа?

а) Курган өлкәсенең Прито-больный районы Звериный авылында крестьян гаиләсендә;

ә) Курск өлкәсенең Прито-больный районы Звериный авылында крестьян гаиләсендә.

3. Язучы башлангыч белемне кайда ала?

а) район үзәгендә; ә) күрше авылда;

б) үз авылларында.

4. Аның беренче тапкыр кулына каләм алып яза башлавы ничәнче елларга туры килә?

а) егерменче елларга;

б) унтугызынчы елларга.

5. Ул Казанга килеп яши башлагач, кайсы институтка укырга керә?

а) Авыл хуҗалыгы институтына;

ә) педагогия институтына;

6. Институтны тәмамлагач кайда эшли?

а) Мәктәптә балалар укыта; ә) китапханәдә эшли;

б) Татарстан китап нәшриятында эшли;

в) "Пионер" исемле балалар журналын чыгара.

7. Бөек Ватан сугышы башлангач ул сугышка китә. Язучы анда яраланамы?

а) яралана; ә) яраланмый.

8. Язучы сугышның азагына кадәр нинди газетада эшли?

а) фронт газетасында; ә) тыл газетасында.

9. Сугыш вакытында ул әсәрләрне нинди темага яза?

а) батырлык турында; ә) мәхәббәт турында;

б) авыл кешеләре турында.

10. А.Әхмәт сугыштан соң нинди жанрларда эшли?

а) хикәя; ә) проза;

б) драматургия;

в) очерк.

11. Санап үтелгән әсәрләрне кайсысы Абдулла Әхмәтнеке түгел? Шуларны күрсәт.

а) "Үги кыз";

ә) "Мәктәптә булган вакыйга";

б) "Әнием гаебе";

в) "Серле балдак";

г) "Камыр батыр"; е) "Зирәк карт".

12. Язучы балаларны үзенең әсәрләрендә нәрсәгә өйрәтә?

а) ялганнарга;

ә) намуслылыкка;

б) хезмәт сөюгә;

г) һөнәрле булырга;

д) хезмәт яратмаска.

13. Абдулла Әхмәт шөгыльләнгән халык авыз иҗаты әсәрләренең төп төрләрен язып чыгыгыз.

14. Аның иҗатына кайсы язучылар уңай бея бирәләр?

а) Абдулла Алиш; ә) Муса Җәлил;

б) Гадел Кутуй.

15. "Үги кыз" әкиятендәге персонажларны язып чык.

16. Сихерче, һикмәтле, валлаһи сүзләре дөрес язылганмы? Язылмаса кайсысы дөрес язылмаган?

6 НЧЫ КЛАСС ӨЧЕН ӘДӘБИ ДИКТАНТ ҺӘМ ӘДӘБИ ТЕСТ СОРАУЛАРЫ

Беренче чирек. (1 вариант)

1. Татар халык авыз иҗатының төп төрләрен атагыз.

2. Абдулла Әхмәтнең "Үги кыз" әкиятендә катнашкан персонажларны санап чык? Бу әсәрдә сезгә кайсы образлар ошады? Ни өчен?

3. Текстны игътибар белән укып чыгыгыз һәм сорауларга җавап бирегез.

Оренбергта "Хөсөения" мәдрәсәсендә укый. Җәйне туган авылында үткәрә. Табигать матурлыгы аның күңелен үзенә тарта, соңыннан ул бу күзәтүләрен рәсем итеп төшерә.

10-11 яшьләрендә шигырьләр дә язып карый.Ләкин алар югала. Матбугатта иң беренче шигыре унөч яшендә басыла.

1922 елда ул Казанга килә һәм 1923-1925 елларда Казан педагогия институтының рабфагында укый.

- Бу юллар кайсы шагыйрь, язучы язмышы турында? Тормыш юлы һәм иҗаты турында ниләр беләсез? Дәвам итеп языгыз.

4. Әлеге сүзләрне тиешле тәртиптә урнаштырып, тыныш билгеләрен куеп, шигырь юллары языгыз.

Нурыннан, иртәнге,таң, Ромашкалар, уянды, Сорашып, хәл, елмаеп, Караштылар, күзгә - күз.

- Әлеге юлларның авторы кем?

- Өзек кайсы әсәрдән алынган?

5. Тест. Әсәр исемнәре янына авторларын язып чыгыгыз.

- "Ялкаулык-хурлык, ты-рышлык-зурлык".

- "Чәчәкләр".

- "Үги кыз".

6. Мәкаль һәм әйтемнәрне язып бетер.

Агач - җимеше белән, кеше

Данны эзләүче түгел, эш... Эшчөннөн игелек... Ялкаулык - бәхет...

7. Боларны таныйсызмы? (Зөләйха Хисмөтуллина, Габдулла Тукай, Рөстәм Яхин, Абдулла Әхмәт портретлары эленә.)

(2 вариант)

1. Татар халык иҗатынының төп төрләрен атагыз?

2. Абдулла Әхмәтнең "Үги кыз" әкиятендә катнашкан персонажларны санап чык? Бу әсәрдә сезгә кайсы образлар ошамады? Ни өчен?

3. Текстны игътибар белән укып чыгыгыз һәм сорауларга җаваплар бирегез?

Малай укырга иң өүвөл әтисеннән өйрәнә. Көектәге башлангыч мәктәпне тәмамлагач, Ямбакты мәдрәсәсендә укый. Китап укырга ярата, бигрәк тә аңа әкиятләр һәм шигырьләр ошый. Үзе дә халык авыз иҗаты әсәрләрен җыя башлый. Тора-бара шигырьләр язарга керешә.

Ул - балалар язучысы. Үзенең иҗаттагы урынын ул шул кызыклы һәм мавыктыргыч өлкәдә таба.Аның язучылык таланты әкият жанрында киң ачыла.

- Бу юллар кайсы шагыйрь, язучының тормышы турында? Тормыш юлы һәм иҗаты турында ниләр беләсез? Дәвам итеп языгыз.

4. Әлеге сүзләрне тиешле тәртиптә урнаштырып, тыныш билгеләрен куеп, шигырь юллары языгыз.

Аларны, җил, тирбәтә,

көйләп, Нурлары, кояшның, иркәли, Җир-ананың, изге, бит,

алар,

Уллары, кызлары, сөекле.

- Әлеге юлларның авторы

кем?

- Өзек кайсы әсәрдән алынган?

5. Тест. Кайсы әсәрләр әкият жанрында язылган?

- "Кызыл ромашка".

- "Үги кыз".

- "Чәчәкләр".

6. Мәкаль һәм әйтемнәрне язып бетәр.

Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә ...

Эшләгәнгә ышан, ялкаудан ...

Эшле кеше - көчле ...

Ялкаулык - бәхет ...

7. Боларны таныйсызмы? (Габдулла Тукай, Муса Җәлил, Абдулла Әхмәт, Азат Аббасов портретлары эленә).

Икенче чирек. 1 вариант

1. Тест. Әсәр исемнәре янына авторларын язып чыгыгыз.

- "Миңа унтугыз яшь иде"

- "Йолдызлы малай"

- "Урман кызы".

2. Мөнир, Малик, Мөслимә кайсы әсәр геройлары? Әсәрнең төп герое кем? Аңа сугыш башланганда ничә яшь була?

3. Бу өзек кайсы әсәрдән ? Авторы кем? Төп герое турында ниләр беләсең?

Аларны җир казырга алып чыктылар. Алып түгел, куып. Фашистлар бөтен авылны куып алып чыкты. Картлар, хатын-кыз, балачага... Барысының да кулында көрәк. Барысы да җиргә таба бөгелеп төшкән. Уттай кызган ташлы туфракны казыйлар. Кичә дө казыдылар. Өченче көнне дө ... Бер атна инде, һөҗүм итеп килүче Кызыл Армия танкларын уздырмас өчен, немецлар тирән чокырлар казыталар.

4. Тест. Фронтовик язучыларны билгелә.

- Һади Такташ.

- Габдрахман Әпсөлөмов.

- Җәүдәт Фәйзи.

- Ибраһим Гази.

5. Әлеге сүзләрне тиешле тәртиптә урнаштырып, тыныш билгеләрен куеп, шигырь юллары языгыз.

Калырсың, моңсу, күк, аерылган, туганыңнан, Ча-

кыру,  өчен,

килсә, саклау,

илне, беләм, Барсам, беренче, мин, Барырсың,   элек,   дө,

миннән, син,

- Әлеге юлларның авторы кем?

- Өзек кайсы шигырьдән алынган?

6. Мәкаль һәм әйтемнәрне язып бетер.

Дуссыз башым — тозсыз...

Начар дустан сөрем...

Дусың нинди- кадерең....

Иптәшең үзеңнән...

Дуссыз кеше тамырсыз......

2 вариант

1. Тест. Автор янына эсер исемнәрен язып чыгыгыз.

- Ибраһим Гази.

- Габдрахман Әпсөлөмов.

- Һади Такташ.

2. "Йолдызлы малай" әсәрендә төп герой кем? Сез аны нинди итеп күз алдына китердегез? Үз фикерегезне языгыз.

3. Малик һәм аның иптәшләренә нинди сугышчан бурыч йөкләнә? Аны ничек үтиләр? Тулырак языгыз.

4. Тест. Бу әдипләр арасында Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенә лаек булганнары бармы?

- Габдрахман Әпсөлөмов.

- Һади Такташ.

- Ибраһим Гази.

5. Әлеге сүзләрне тиешле тәртиптә урнаштырып, тыныш билгеләрен куеп, шигырь юллары языгыз.

Үзеңне, кочакларга, әзер,

Үзебез, да, түгел, танышлар,

Синнән, ләкин,

Күземне, карыйм, алмый, ала.

- Әлеге юлларның авторы кем?

- Өзек кайсы шигырьдән алынган?

6. Мәкаль һәм әйтемнәрне язып бетер.

Кош- канаты белән, кеше

Дусың булмаса - эзлә,... Дуслык ... ала. Йөрәк үз ... таныр. Дустың булса, сукмагына

6 нчы сыйныфлар өчен татар әдәбияты буенча төзелгән зачет сораулары.

1чирек

1. Татар халык авыз иҗатының жанрларын атагыз.

2. Кеше тормышында җыр нинди роль уйный?

3. "Чын халык телен, чын халык рухын бездә тик халык җырларыннан гына табып була". Бу сүзләр кем тарафыннан әйтелгән?

4. Җыр турында 5 мәкаль яз.

5. Абдулла Әхмәт халык әкиятләренә нигезләнеп нинди пьеса язган?

6. "Бу пьеса балаларга аңлаешлы,, гади, җиңел һәм образлы тел белән язылган. Язучы яшь буынны намуслы-лыкка, хезмәт сөюгә, һөнәрле булырга өйрәтә", - дип кем әйткән?

7. Зөһрәне нәрсә бәхетле итә?

8. "Ни чәчсең, шуны урырсың" мәкален әсәрдән мисаллар китереп аңлатыгыз. Әсәрнең идеясе нинди?

9. Әсәрдә нинди мәкальләр бар?

10. Герой -шагыйрь, "Җырларым", "Кызыл ромашка" шигырьләре авторы.

11. Күрсәтелгән даталар буенча М. Җәлилнең тормыш юлы турында сөйләгез. 1906,1919,1922,1923-1925, 1925, 1939, 1942, 1944, 1947, 1956.

12. А. Алишка багышлап Муса Җәлил нинди шигырь яза?

13. Бу юллар кайсы шигырьләрдән алынган?

а) "Таң сипте өсләренә Хуш исле саф чыкларын".

б) "Җил көйләп тибрәтә аларны, Иркәли кояшның нурлары"

в) "Кайгырма, дус, яшьли үләбез, дип, Без алмадык сатып гомерне..."

14. Бирелгән сүзләр һәм сүзтез-мәлөр белән җөмләләр төзергә. Иленә тугрылыклы, көрәштәшләре, фашизмга нәфрәт хисләре уята, әсирлеккә төшә, рухландырган, хыянәтче.

15. Туры китереп әйтегез. Чулпан сеңлесе Зәйнәп әнисе Әминә кызы       Ибраһим абыйсы Рәхимә сеңлесе Хәдичә хатыны

16. Дөреслеккә кертелгән кайсы җырчыларның язмышы Татар дәүләт опера һәм балет театры белән бәйләнгән?

17. "Әсәрләрен зур осталык белән үзе башкарган композитор", - дип Әнвәр Бакиров кем турында әйткән?

18. Дәүләт гимны ничек атала? Аның авторы кем?

19. Аның исемен Казандагы балалар иҗат үзәге йорты йөртә. Бөтен иҗатын балаларга багышлый. Әтисе игенчелек, умартачылык белән шөгыльләнергә яраткан. Сүз кем турында бара?

20. А. Алиш әкиятләренең төп геройлары кемнәр?

21. Әкиятләренең теле, интонациясе турында нәрсә әйтер идегез?

22. Төшеп калган сүзләрне әйтегез. Бу юллар кайсы әкияттән?

Шул көннән башлап бал кортлары чәчәкләрдән бал ташый башлаганнар, ә шөпшәләр... аркасында... калганнар.

23. Бу мәкальләрдә нинди сүзләр төшеп калган? Ата-анасын ... - адәм булган, ... - өрәм булган. Агач- ... белән, кеше- ... белән.

24. "Утлы йомырка" әкиятендә әбинең иләгендә ничә йомырка бар иде?

2чирек

1. Г. Әпсәләмов кайсы әсәрләрендә сугыш хәлләрен сурәтли?

2. "Миңа унтугыз яшь иде" әсәрендә Малик кем була? Алар алдында нинди бурыч тора?

3. Ул укырга-язарга башта өти-өни-сеннән өйрәнә. Аннан соң авыл мәдрәсәсендә укый. Үсә төшкәч, аны Пешлә мәдрәсәсенә бирәләр. Тормышлары авырлашып китү сәбәпле, ул бу мәдрәсәне ташларга, Бохарага барып, эшкә урнашырга мәҗбүр була. Бохарада ул үзенең белемен күтәрергә омтыла, җәмәгать эшләрендә кайный, спектакльләрдә катнаша.

Бу юллар кайсы әдип язмышы турында?

4. Бу өзек кайсы шигырьдән? "Нинди охшаганбыз бер-беребезгә Икебез дә соры шинельле..." Шигырьнең ахырын сөйлә.

5. Егетләр кайсы яклары белән бер-берсенә охшаганнар?

6. Илне саклау өчен алар әзерме?

7. Мәкальләрнең ахырын тап. Юлга чыксаң иптәшең... Дустың нинди ...

8. Кайсы композитор университетның юридик факультетын тәмамлый, ләкин композитор булу теләге көчлерәк булып чыга?

9. Җ. Фәйзинең М. Җәлил белән бергә балалар өчен иҗат иткән өсөләрен атагыз.

3 чирек

1. Нинди роман өчен И. Газига Г. Тукай исемендәге Дәүләт бүләге бирелде?

2. "Йолдызлы малай" хикәясендә кем турында сүз бара?

3. Илгизәрнең хатасы бармы?

4. Илгизәр һәм фашист офицеры турында сөйләгәндә, түбәндәге сүзтезмәлөрнең кайсыларын кулланырсыз. Ир кеше, кыска муенлы, юан аяклы, елмаеп менде, симез үрдәктәй, көйгән иреннәр, аксыл кашлар, кургаш күз, зур күзләр, җан биздергеч тавыш.

5. "Зәки Нуриның язмышы урманнан аерылгысыз" дигән фикерне аңлатып бирегез.

6. С.Хәким иҗатындагы 3 төп теманы атагыз.

7. Сәлим абзый кайсы әсәрнең герое?

8. Сәлим абзыйга хас сыйфатларны санап чыгыгыз.

9. Герой исемен алган татар кызының исеме ничек?

10. Бу әсәр нинди булырга өйрәтә?

11. Кайсы әсәрдә кемгә бүләк бирелде һем ни өчен?

12. Әсәрнең кыскача эчтәлеген сөйләгез. Авторы кем?

13. Сез укыган кайсы әсәрләр икмәккә ихтирам, игенчеләргә хөрмәт тәрбияли?

14.Татарстанның халык шагыйре, юмор һәм сатира әсәрләре иҗат итү-

че, "Камырша" җыентыгы авторы, Шәвәлинең әтисе турында белгөннө-регезне сөйләгез.

IV чирек

1. Радик Фәизовның "Ә җирд< реклек бармы?" дигән хикөяс< фантастик хикәя булуын исба күрсәтегез.

2. Манипулятор чүмечендә Риф планетага җибәрергә тел^ нәрсәгә урын җитми?

3. 'Туган көн" хикәясенең авторы

4. Әдипнең туган көне кайчан?

5. Әдипкә бирелгән кадерле б нәрсә һәм аны кем биргән?

6. Тел турында 3 мәкаль языгы 7 Кайсы сүз, нинди әсәргә я;

килеп кергән?

а) китап, бинокль, сәгать, алмг чәчәкләр, имән чикләвеге.

б) бозау, сарык бәрәннәре, i бәтиләре.

в) Әдип, Мәхмүт, Рөхмәту Диләре, Салих, Гата, Малик.

8. Әсәр исемнәре янына авто рын язып чык. "Күмәч пешерүчеләр җыры" "Саумысез, арышларым"     • "Лачын кыз" "Минем туган көнем".