Итоговое фронтальное занятие в татарской логопедической группеГрамматик сабантуй
план-конспект по теме

                                      Актанышский  муниципальный район  

Республики Татарстан

    Грамматический Сабантуй

Фронтальное занятие  для детей в подготовительной к школе логопедической группы

                          Нуртдинова Фанира Гатуфовна -

                            учитель-логопед МБДОУ”Детский

                               сад комбинированного вида№6 села

              Актаныш” Актанышского

            муниципального района

         Республики  Татарстан

 Максат:

     Фонематик процессларны камиллэштеруне, сузлэргэ ижек-аваз анализы ясауны, жомлэ схемасы тозу кунекмэлэрен     устеру.  

      Авазларны  дорес  эйтулэрен, грамматик  яктан  дорес, тулы  жомлэлэр   тозеп сойлэшулэрен  ныгыту. Суз байлыгын хикэя хәм сыйфат фигыльлэр белэн  баету. 

     Дорес  хәм  матур  сойлэмгэ  омтылыш,  белем  алуга  телэк  тудыру.     

    Татар халкынын милли бэйрэмнэреннэн Сабантуй бэйрэме турында белешмэ биру аша татар миллэте белэн горурлану хислэре уяту, туган  якка  мэхэббэт  тэрбиялэу    

Жиһаз: хэреф кассасы, авазлар хәм жомлә схемалары, сандык, татар халык киемнэре, дидактик уен “ Чулмәкне вату”, презентация“ Грамматик Сабантуй уеннары”, “Кошларны агачка дорес урнаштыр”.  

                        Шогыль барышы:

I. 1.Оештыру.  Психогимнастика:

  -Хэерле кон сина да,

    Хэерле кон сина да,

     Хэерле кон мина да,

     Хэерле кон хәммэбезгэ дэ!

    2. Энгәмә:

- Балалар, сез бэйрэмнэр яратасызмы?

- Эле яна гына нинди бэйрэм булып узды?

- Бэйрэмнэрдэ кешелэр нэрсэлэр эшлилэр?

            1 бала:    Бэйрэмсез бик күнелсез бит,

                            Күнелсездер сезгэ дэ.

                            Бэйрэмнэр кирэк безгэ дэ,

                            Бэйрэмнэр кирэк сезгэ дэ,

                            Кирэк  хэммэбезгэ дэ!

Логопед: - Балалар,  тынлыйк эле:  бармаклар ни сойли?

    Бармак гимнастикасы.

• Бэйрэм  кирэк этигэ,

Бэйрэм кирэк энигэ,

Эби белэн бабайга,

Бэйрэм кирк мина да!

Логопед:  -Эйе, бэйрэмнэр безнен тормышыбызда бик кирэк. Тырышып эшлэгэннэн сон безнен татар халкы элек-электэн ук бэйрэм иткэн, бергэлэп кунел ачкан.

   Э сез татар халкынын нинди бэйрэмнэрен, йолаларын белэсез?

( Сомбелэ, Нэуруз, Нардуган, Карга боткасы, Сабантуй, Каз омәсе, Исем кушу йоласы, Орлык чыгару, Боз карау)

Логопед: -  Шулар арасында барыбыз да сагынып котеп алганы Сабантуедыр, могаен. Без буген Сабантуй турында сойлэшербез.

Слайд№1

2 бала: И гузэл син Сабантуй!

              Халкым кебек тыйнак, ягымлы.

               Халкым кебек олы, кин күңелле,

               Халкым кебек дэртле хэм монлы!

3 бала:  Сабантуй ул тынычлык туе,

              Даны янгырый аның жырларында.

               Шушы бэйрэмнэн дэ кунеллерэк,

               Бэйрэм юктыр кебек беркайда!

Логопед:  - Сабантуй - сабан хэм туй сузлэре бергэ кушылып ясалган суз.Слайд№2

Сабан - жир сору, жир сору очен эш коралы булса, туй – бэйрэм дигэнне аңлата. Элек Сабантуйны карлар эреп жир ачылгач, язгы эшләр башланганчы уздырган булсалар, хэзер язгы кыр эшлэре беткэч, жэй башында уздыралар.

-Сабантуйга  элек ничек эзерлэнгэннэр?

( Кызлар солгелэр, яулыклар чиккэннэр, егетлэр корэшкэ, ат чабышына эзерлэнгэннэр. )

-Бу йолалар бугенге кондэ дэ саклана.

- Э сезнен егетлэр-кызларнын атка утырып, гармун уйнап, жырлап урам буйлап  йоргэннэрен кургэнегез бармы? Алар нишлилэр?( Сабантуйга булэк жыялар.) Булэклэрне Сабантуй уеннарында жинучелэргэ бирэлэр. Слайд№3

- Сезнен дэ Сабантуйга барганыгыз бармы?

- Кемнэр белэн бардыгыз?

- Сабантуйда нэрсэлэр эшлэдегез? Нилэр  крудегез?

- Сезгэ Сабантуй ошадымы?

    Сабантуй бэйрэме елдан-ел кин колач ала.Татарлар яшэгэн хәэ жирдэ, Россиянен торле авылларында , шэхэрлэрендэ, чит иллэрдэ уздырыла ул . Сабантуйнын рэсми эмблемасы да булдырылган. Слайд№4

       Безнен Актанышыбызда да  Сабантуй бик матур уза. Слайд№5

 II.  Логопед: Бездэ  буген Сабантуй уздырырбыз,  ул грамматик Сабантуй булыр.

1.  “Чулмэк вату” уены. Слайд№6

 4 бала: Чулмэк ватам, чулмэк ватам,

                         Ватып булырмы икэн?

                          Булэккэ бер чиккэн яулык,

                           Алып булырмы икэн?

Бирем: калын сузык авазларны хэм аларнын  нечкэ парларынын хэрефлэрен куярга( а-ә, у-ү, о-ө, ы-и) .

2.“Капчык киеп йогеру” уены. Слайд№7

      5 бала: Менә сезгэ капчыклар,

                   Ягез эле, тотыгыз!

                   Сабантуйда ярышып,

                    Булэк алып китегез!

Бирем:  тугэрэк итеп тезелгэн урындыклар тирэли йорергэ, сүзлэрдэ Кавазын ишеткэч  урындыкка утырырга: Сабантуй, чулмэк, шар, ат, капчык, машина, кашык, йомырка, парашют,батыр, коянтэ

3.“ Коянтэ белэн су ташу” уены Слайд№8

          6 бала:  Менә сиңа сулы чиләк,

                        Коянтэ ал иненә.

                        Йогер тизрэк, ин алдан кил,

                         Егыла гына курмэ!

Бирем: К авазынын сулэрдэ урынын билгелэргэ. Киемнэрне сандыктан алу.

- Кэлэпуш, читек, алъяпкыч, кулмэк, камзул, калфак.

-  Болар нэрэлэр?( татар халык киемнэре)

4. “Кашыкка йомырка салып йогерү” уены. Слайд№9

 7 бала:  Кашыкка салып кукэйне,

               Йогерегез тизрэк!

                Курик эле, бу ярышта

                 Кайсыгыз житезрэк?

Бирем: кошларнын исемнэрен танып эйтергэ,  исемнэрен ижеклэргэ булэргэ (сандугач,аккош, торна, тургай, акчарлак, карга, песнэк, сыерчык, тукран)  Слайд№10

5. “Ат чабышы”.Слайд№17

Бирем: сорауларга дорес жавап бирергэ.

- Егет нишли?  Егет колгага менэ. -   Димэк, нинди егет? Колгага менуче егет.Слайд№12

- Эби чулмэк вата –Слайд№13

- Апалар капчык киеп йогерэ –Слайд№14

- Кызлар коянтэ-чилэк белэн  су кутэреп  йогерэлэр –Слайд№15

- Энилэр кашыкка кукэй салып йогерэлэр –Слайд№16

 6. “ Татарча милли корэш”  Слайд№19

8 бала:  Ник чыкмаска корэшергэ,

              Мин сон егет тугелме?

9 бала:  Егылсам да исем китми,

               Булыр еккан чаклар да .

Бирем:  Бэйрэм кунелле була.- а)жомлэнен схемасын тозергэ,

                                                   б) Бэйрэм – сузенен аваз схемасын тозергэ,

                                                                        кисмэ хэрефлэр белэн язарга.

III.  Йомгаклау. Жиңучелэрне билгелэу.

                            Кумэк жыр:  “Кунелле Сабантуй”, Луиза Батыр-Болгари

                            муз., Г.Зэйнэшева суз.Слайд№20

                                      Актанышский  муниципальный район  

Республики Татарстан

    Грамматический Сабантуй

Фронтальное занятие  для детей в подготовительной к школе логопедической группы

                          Нуртдинова Фанира Гатуфовна -

                            учитель-логопед МБДОУ”Детский

                               сад комбинированного вида№6 села

              Актаныш” Актанышского

            муниципального района

         Республики  Татарстан

 Максат:

     Фонематик процессларны камиллэштеруне, сузлэргэ ижек-аваз анализы ясауны, жомлэ схемасы тозу кунекмэлэрен     устеру.  

      Авазларны  дорес  эйтулэрен, грамматик  яктан  дорес, тулы  жомлэлэр   тозеп сойлэшулэрен  ныгыту. Суз байлыгын хикэя хәм сыйфат фигыльлэр белэн  баету. 

     Дорес  хәм  матур  сойлэмгэ  омтылыш,  белем  алуга  телэк  тудыру.     

    Татар халкынын милли бэйрэмнэреннэн Сабантуй бэйрэме турында белешмэ биру аша татар миллэте белэн горурлану хислэре уяту, туган  якка  мэхэббэт  тэрбиялэу    

Жиһаз: хэреф кассасы, авазлар хәм жомлә схемалары, сандык, татар халык киемнэре, дидактик уен “ Чулмәкне вату”, презентация“ Грамматик Сабантуй уеннары”, “Кошларны агачка дорес урнаштыр”.  

                        Шогыль барышы:

I. 1.Оештыру.  Психогимнастика:

  -Хэерле кон сина да,

    Хэерле кон сина да,

     Хэерле кон мина да,

     Хэерле кон хәммэбезгэ дэ!

    2. Энгәмә:

- Балалар, сез бэйрэмнэр яратасызмы?

- Эле яна гына нинди бэйрэм булып узды?

- Бэйрэмнэрдэ кешелэр нэрсэлэр эшлилэр?

            1 бала:    Бэйрэмсез бик күнелсез бит,

                            Күнелсездер сезгэ дэ.

                            Бэйрэмнэр кирэк безгэ дэ,

                            Бэйрэмнэр кирэк сезгэ дэ,

                            Кирэк  хэммэбезгэ дэ!

Логопед: - Балалар,  тынлыйк эле:  бармаклар ни сойли?

    Бармак гимнастикасы.

• Бэйрэм  кирэк этигэ,

Бэйрэм кирэк энигэ,

Эби белэн бабайга,

Бэйрэм кирк мина да!

Логопед:  -Эйе, бэйрэмнэр безнен тормышыбызда бик кирэк. Тырышып эшлэгэннэн сон безнен татар халкы элек-электэн ук бэйрэм иткэн, бергэлэп кунел ачкан.

   Э сез татар халкынын нинди бэйрэмнэрен, йолаларын белэсез?

( Сомбелэ, Нэуруз, Нардуган, Карга боткасы, Сабантуй, Каз омәсе, Исем кушу йоласы, Орлык чыгару, Боз карау)

Логопед: -  Шулар арасында барыбыз да сагынып котеп алганы Сабантуедыр, могаен. Без буген Сабантуй турында сойлэшербез.

Слайд№1

2 бала: И гузэл син Сабантуй!

              Халкым кебек тыйнак, ягымлы.

               Халкым кебек олы, кин күңелле,

               Халкым кебек дэртле хэм монлы!

3 бала:  Сабантуй ул тынычлык туе,

              Даны янгырый аның жырларында.

               Шушы бэйрэмнэн дэ кунеллерэк,

               Бэйрэм юктыр кебек беркайда!

Логопед:  - Сабантуй - сабан хэм туй сузлэре бергэ кушылып ясалган суз.Слайд№2

Сабан - жир сору, жир сору очен эш коралы булса, туй – бэйрэм дигэнне аңлата. Элек Сабантуйны карлар эреп жир ачылгач, язгы эшләр башланганчы уздырган булсалар, хэзер язгы кыр эшлэре беткэч, жэй башында уздыралар.

-Сабантуйга  элек ничек эзерлэнгэннэр?

( Кызлар солгелэр, яулыклар чиккэннэр, егетлэр корэшкэ, ат чабышына эзерлэнгэннэр. )

-Бу йолалар бугенге кондэ дэ саклана.

- Э сезнен егетлэр-кызларнын атка утырып, гармун уйнап, жырлап урам буйлап  йоргэннэрен кургэнегез бармы? Алар нишлилэр?( Сабантуйга булэк жыялар.) Булэклэрне Сабантуй уеннарында жинучелэргэ бирэлэр. Слайд№3

- Сезнен дэ Сабантуйга барганыгыз бармы?

- Кемнэр белэн бардыгыз?

- Сабантуйда нэрсэлэр эшлэдегез? Нилэр  крудегез?

- Сезгэ Сабантуй ошадымы?

    Сабантуй бэйрэме елдан-ел кин колач ала.Татарлар яшэгэн хәэ жирдэ, Россиянен торле авылларында , шэхэрлэрендэ, чит иллэрдэ уздырыла ул . Сабантуйнын рэсми эмблемасы да булдырылган. Слайд№4

       Безнен Актанышыбызда да  Сабантуй бик матур уза. Слайд№5

 II.  Логопед: Бездэ  буген Сабантуй уздырырбыз,  ул грамматик Сабантуй булыр.

1.  “Чулмэк вату” уены. Слайд№6

 4 бала: Чулмэк ватам, чулмэк ватам,

                         Ватып булырмы икэн?

                          Булэккэ бер чиккэн яулык,

                           Алып булырмы икэн?

Бирем: калын сузык авазларны хэм аларнын  нечкэ парларынын хэрефлэрен куярга( а-ә, у-ү, о-ө, ы-и) .

2.“Капчык киеп йогеру” уены. Слайд№7

      5 бала: Менә сезгэ капчыклар,

                   Ягез эле, тотыгыз!

                   Сабантуйда ярышып,

                    Булэк алып китегез!

Бирем:  тугэрэк итеп тезелгэн урындыклар тирэли йорергэ, сүзлэрдэ Кавазын ишеткэч  урындыкка утырырга: Сабантуй, чулмэк, шар, ат, капчык, машина, кашык, йомырка, парашют,батыр, коянтэ

3.“ Коянтэ белэн су ташу” уены Слайд№8

          6 бала:  Менә сиңа сулы чиләк,

                        Коянтэ ал иненә.

                        Йогер тизрэк, ин алдан кил,

                         Егыла гына курмэ!

Бирем: К авазынын сулэрдэ урынын билгелэргэ. Киемнэрне сандыктан алу.

- Кэлэпуш, читек, алъяпкыч, кулмэк, камзул, калфак.

-  Болар нэрэлэр?( татар халык киемнэре)

4. “Кашыкка йомырка салып йогерү” уены. Слайд№9

 7 бала:  Кашыкка салып кукэйне,

               Йогерегез тизрэк!

                Курик эле, бу ярышта

                 Кайсыгыз житезрэк?

Бирем: кошларнын исемнэрен танып эйтергэ,  исемнэрен ижеклэргэ булэргэ (сандугач,аккош, торна, тургай, акчарлак, карга, песнэк, сыерчык, тукран)  Слайд№10

5. “Ат чабышы”.Слайд№17

Бирем: сорауларга дорес жавап бирергэ.

- Егет нишли?  Егет колгага менэ. -   Димэк, нинди егет? Колгага менуче егет.Слайд№12

- Эби чулмэк вата –Слайд№13

- Апалар капчык киеп йогерэ –Слайд№14

- Кызлар коянтэ-чилэк белэн  су кутэреп  йогерэлэр –Слайд№15

- Энилэр кашыкка кукэй салып йогерэлэр –Слайд№16

 6. “ Татарча милли корэш”  Слайд№19

8 бала:  Ник чыкмаска корэшергэ,

              Мин сон егет тугелме?

9 бала:  Егылсам да исем китми,

               Булыр еккан чаклар да .

Бирем:  Бэйрэм кунелле була.- а)жомлэнен схемасын тозергэ,

                                                   б) Бэйрэм – сузенен аваз схемасын тозергэ,

                                                                        кисмэ хэрефлэр белэн язарга.

III.  Йомгаклау. Жиңучелэрне билгелэу.

                            Кумэк жыр:  “Кунелле Сабантуй”, Луиза Батыр-Болгари

                            муз., Г.Зэйнэшева суз.Слайд№20