Разработка урока по якутскому языку и литературы на тему: Ахсаан аат-сана чааьа (Имя числительное)
план-конспект урока (5, 6 класс) на тему

№

Уруок былаана

Учуутал

Үөрэнээччи

1

Тэрээһин чааһа (турукка киллэрии)

Билсиһии.

Үтүө күнүнэн!

Бүгүңңү уруок барыгытыгар ситиһиилээх буоллун. Саңаны арыйаргытыгар, элбэх  билэргэтигэр   баҕарабын.

Бугунну уруокпут сыала: Ахсаан ааты сана чааьын быьыытынан билии.

Уруок соруга: 1.Ахсаан аат уратытын араарыы.

2. Биьиги куннээ5и олохпутугар сатаан туьанар уоруйэхтэри инэрии.

3. Тылбыт баайын кэнэтии.

4.Айар дьо5уру сайыннарыы.

Утуо кунунэн!

2

Уруокка киирии, (проблема туруоруу)

Эьиги иннигитигэр кумаа5ылар сыталлар. Бэриллибит ыйытыыларга хоруйдаан иьиэхтээххит.(5мунуутэ)

1.Билигин хаьыс сылый?

2 Чэппиэр кун саха тыла хаьыс урогунан буоларый?

3.Бугун уопсайа хас уруоктааххытый?

4.2016 сылга А.И.Софронов хас сааьын туоларый?

5. Уон яблоканы 2 о5о5о хастыы уллэрэбиний?

6. Алта уон сэттэ5э отут а5ыьы эптэххэ хас буоларый?

7. Суус суурбэ иккини туорт уонна тогуллээтэххэ хас уболарый?

8. А.Е.Кулаковскай “Байанай алгыьа” хоьоонун хас сыллаахха суруйбутай?

9. Алампа Булунна кэлэ сылдьан “Дьаданы Дьаакып”драматын хас сыллааха суруйбутай?

10. Кылааскытыгар хас о5о уорэнэрий?

О5олоор, дьэ суруммут тылларгытыгар ыйытыыта туроран корун эрэ. Ханнык ыйытыылар тураллар эбиттэрий?

Тугу бэлиэтээтилэр бу тылларбыт?

2015

3

6

130

5

105

1880

1900

1914

9

-Хас, хастыы, хаьыс?

Сыыппараны, ахсааны.

3

Сана теманы уорэтии.

2слайд

Ол аата, о5олор, биьиги бугун морфология оссо биир сана чааьын Ахсаан ааты  уорэтэр эбиппит.

Тэтэрээппитин арыйан бугунну чыыьылабытын уонна темабытын суруйабыт. (3мун)

 Быраабыла тахсар.

-Оссо биирдэ этин эрэ, о5олор. Ахсаан аат тугу бэлиэтиирий? Ханнык ыйытыыларга эппиэттиирий?

Предмет ахсаанын, кэриччи аа5арга хаьыс буоларын бэлиэтиир уонна хас? Тоьо? Хаьыс? Диэн ыйытыыга хоруйдуур сана чааьын ахсаан аат дэнэр.

Практическай үлэ (чинчийии, саңаны арыйыы)

1 сорудах

Билигин урут аахпыт айымньыларбытын санатыьан ылыахпыт. Эьиги аа5а аа5а5ыт ахсаан ааты таба булан хоруйдуохтааххыт. (3мун)

1.Ньукуус быйыл а5ыьын томточчу туолла. (Суорун омоллоон “Харана5а тыкпыт сырдык”

2. Даайыс эьэтэ Болодьумаар о5онньорго онорторбут ус-туорт тиргэлээ5э. (А.Д.Неустроева “Тиргэьиттэр”)

3.Ийэм мунар икки хара5ар кэлтэьэ тахсан, ханас оронно сытара.(Н.М.Заболоцкай “Сайылыкка”)

4. Ус муннуктаах бакыат кэллэр эрэ, ийэтэ былаатын уьугунан хара5ын соттор.(Уйбаан Нуолур “Саллаат о5ото Чооруона”

5,Аны уонча хонугунан кус о5олоро тахсыахтара. (Н.А.Лугинов “Чыркымай”)

Карточканы кытта улэ

3

ИКТ туттуу

3 слайд

2сорудах

Интерактивнай дуоска5а улэ. (3мун)

Бэриллибит ыьылла сытар тыллары хомуйан  ос хоьооннору таьаарыахтааххыт.

Ардыларынан  суох суус сурэ5э уу икки субэлээх тохтубат

1.Икки ардыларынан уу тохтубат.

2.Сурэ5э суох суус субэлээх.

4слайд

Бары таблицаны ойдоон коробут эрэ, о5олоор. Туох уратылаахтарый, то5о икки аны араарбыттара буолуой?

Ахсаан аат тутулунан судургу уонна уустук араастарга арахсар.

Ахсаан аат оссо пааралаьан эмиэ туттуллар.

Холобур: биир-икки, сэттис-ахсыс.

3 Сорудах (5мун)

Билигин сынньана таарыйа,  эьиги бол5омто5утугар ырыа холбуом,  ону эьиги бол5омтолоохтук истэннит ырыаттан ахсаан ааттары   булан суруйа охсуохтааххыт.

О5олор тэтэрээттэригэр

Толороллор.

Суругунан үлэ.

(7мун)

Учебникка 60сирэйгэ баар  116эрчиллиини тэтэрээккитигэр оноро5ут. Соруда5а: Ахсаан этиигэ ханнык чилиэн буоларын ыйытыы туруоран быьаарыахтааххыт, болдьох бэлиэнэн кордоруохтээхит.

1.Балтым быйыл сэттэ сааьын туолар. 2.оттон убайым уон сэттэтэ.

3.Сэттэ буолла.

4.Мэник тыьыынчатын тыал ыьар.

5.Дьол икки хара5а суох.

Тумук-рефлексия

Ити курдук, уруокпут тумугэр кэлэбит.

 - Бугунну уруокка туох сананы биллигит?

-Тугу сатыыр буоллугут?

-Уруокка тугу собулээтигит?

Ахсаан аат-сана чааьын быьыытынан уорэттибит, тутулунан арааьын биллибит.

Дьиэ5э сорудах

(1мун)

Дьиэ5э улэни сурунуу.

Ахсаан ааттаах 5 этиини толкуйдаан кэлии.

Уруокка бары кохтоохтук кыттыбыккытын иьин махтал буолуохтун!