Конспект урока
план-конспект урока (2 класс)

Оюн кичээлдин планы

Тема: С.К. Тока деп кымыл?

Сорулгазы: Уругларга С.К. Тока – биле таныштырары, оюн дамчыштыр оон чогаалчы ажыл-иженге сонуургалды оттурары, аас чугаазын тыва фольклонун дузазы-биле сайзыраыры, ооредилге болгш куш-ажылче чуткулдуг кызымак болурун кижизидери.

Чорудуу

1. Организастыг кезээ

- Бистин школавыс кымнын адын эдилеп чоруурул? (С К Тока деп атты азар)

-Чуге С.К. Токанын?

-Богун кичээливиске ол айтырыгга харыылап, С.К.Тока деп кымыл? деп билип алыр бис. А кичээливис анаа эвес, а оюн кичээл болур. Менде мындыг аптара келген. А ону ажыдып чадап кагдым. Иштинде чуу барын билип алыксап тур силер бе?

Ынчаарга бо аптараны дулгуур биле ажыдар, а дулгуурну  анаа эвес ап алыр, а янзы-буру даалгаларны кылырынарга дулгуурну бээр. Даалгаларны кууседииринге белен бис бе?

1 ДААЛГА

- Чунун чуруу дур? (самбыра) Даалганы ында берип каан. Кым тып алды?

-Чижекти бодаар 2000-1000+900+1 =1901

бо чуу деп бодаар силер? Чыл

Богун каштын хунул? декабрь 15

шын-дыр, 1901 чылдын декабрь 15 –те Тока торуттунген. (Азар)

2 ДААЛГА

-Чунун чуруу –дур? (парта)

-парта кырында  созуглелдер бар. Ону кичээнгейлиг номчуур. Ынчан Тока каяа торуттунген деп билип алыр бис.

Уруглар Мерген деп эгени номчуур.

- Мерген дээрге чуу-дур?

Кайда хемил? Шын-дыр бистин Сарыг-Сеп чоогунда агып чыдар хем. Тока бо Мерген хемнин кыдыынга торуттунгеш, чурттап чораан. (Хемнин чуруун азар)

Башкынын номчулгазы

Словарьлыг ажыл Хар алды-биле – хар адаанда агып чыдар.

Бо кандыг созуглел-дир? Чурумал. (Мерген деп азар)

Шын-дыр. Тока бодунун торээн черинге кончуг ынак, кайы-хире мактап чарашсынып бижээн-дир. Силер бо торээн черинерге ынак силер бе? Чуге?

Кым бижээн-дир? С.К. Тока

Бо Мерген деп эге Узунду. Ынчаарга Тока кымыл? Чогаалчы (Азар)

3 ДААЛГА

Дараазында тывызык

Коданы ак, хою кара

Дылы чок-даа болза кижи-биле чугаалажыр.

-Ном. С.К. Тока 3 томдан тургустунган «Араттын созу» деп чогаалды бижээн. (Азар)

«Араттын сөзү» - делегейнин 29 ангы дылдарынче очулдуртунган, бирги ному дээш күрүне шанналын алган. Ол шаннал акшазы-биле Мерген суурда клубту туткан.

Бо ном хакас дылда очулдурганы ол. Коргузер.

4 ДААЛГА

-Бо чунун чуруу? Сумка

Сумкаларда даалганы суп каан-дыр. Кым тып алды?

Созуглел «Бистин анчывыс» бо чугаа база Араттын созу деп чогаалдан узунду. Уруглар номчуур.

Чогаалдын маадыр кым-дыр? Черликпен кандыг ыт-тыр? Овур хевирин бижээн одуругларны кым нмчуптарыл?

Баштайгы олчазы чуу-дур?

Тока акы-угбалары-биле ядыы чурттап чораан. Олар чамдыкта аштап, турган. А кажан ыды койгун эккээрге амырап турганары ол. Ам саазыннарга Черликпенни чуруптунар. кым канчаар ол ытты коруп, бодап турарыл, ынчаар чуруур. А кичээл соонда ол чуруктарны чыггаш ном кылыр бис. Токка-биле таныжылгавыс эгези болгаш, оон улаштыр чогаалдарын номчааш ол номга немээр бис.  (Чуруур)

5 ДААЛГА

-Бо чуу-дур? сандай

Ында даалга бар-дыр. кым тып алды? (сандай адаанда конверт)

Саазын хапчыгаштарда улегер домактар бар. Улегер домактарнын чартыын шын тывар. Ону чанында орар эжи –биле кады кылыр.

ТУННЕЛИ.

Ам-на аптаравыс ажыттына берди. Бот ос чадырнын хевирин кылган. Тока мындыг чадырга чурттап турган. А бо лепбук. Мону Сут-Хол суурнун школазынын оореникчилер кылган. С.К. Токага тураскаадып, оон чогаалдарын, торелдерин, допчу намдарын бижээн. Лепбук дээрге хой медээ чыгган коргузуг материалы, кармактарныда янзы-буру материалдар бар. Бо аптара бистин школа музейинде турар. Токага хамаарышкан айтырыглар, сонуургаар болзунарза бо материалдарны силер база ажыглап, таныжып болур силер.

Чуге бистин школавысты Токанын ады биле адаан-дыр?

Бо кичээливисте чуну билип алдынар? Бир эвес кичээлди сонуургаан, ам-даа Токанын дугайында билип алыксап турар болзунарза силерде алдын тогериктер салып каан мен, ону бо аптараже сугар силер. а кым кичээл солун эвес болду деп бодап орар болза алдын торгериин бодунга артырып алыр.