КИМ по башкирскому языку (нач. кл.)
учебно-методический материал на тему

                2-4 класс уҡыусылары өсөн башҡорт теленән контроль – тикшереү материалдары   (2018 – 2019 )

                                                                                      2 класс (гос. башк.)

Контроль күсереп яҙыу

I сирек

Хат.

Зилә уҡый һәм яҙа белә. Ул Сабирға хат яҙҙы. Сабир хатты алды. Ул Зиләгә яуап хаты яҙҙы.

II сирек

Китап.

Китап белем бирә. Китапты яратырға кәрәк. Мин китап уҡыйым. Китапты яратам, һаҡлап тотам. Минең китаптарым күп.

III сирек

Врач кәңәштәре.

Сәлимә апай – врач. Бөгөн ул мәктәпкә килде. Уҡыусыларға өҫ кейемдәрен таҙа тотоу, үтекләп кейеү тураһында һөйләне. Тештәрҙе щетка һәм порошок менән таҙартырға ҡушты.

                                                                       IV сирек

Диктант

Тауҙа.

Ял көнө беҙ тауға сыҡтыҡ. Тауҙа үлән сыҡҡан. Сәскәләр күренә. Ҡыҙҙар сәскәнән гөлләмә яһайҙар. Сәғит менән Вәкил туп уйнайҙар. Айһылыу һүрәт төшөрә. Балалар тауҙа оҙаҡ уйнанылар.

3 класс (гос. башк.)

Контроль күсереп яҙыу

                                                                       I сирек

Ҡуян менән тейен.

Бына көҙ ҙә үтте. Һалҡын ҡыш килде. Тейен ағас ҡыуышына йәшенде. Ҡуян шыршы аҫтында ҡарға сумды. Бер саҡ тейен тышҡа ҡараны. Ул ҡуянды күрҙе, ләкин таныманы. Ҡуян аҡ тун кейгәйне.

II сирек

Ҡыш.

Бына ҡыш та етте. Бөгөн ҡар яуҙы. Бөтә ер ап-аҡ булды. Тышта һыуыҡ түгел.

Балалар уйнарға сыҡтылар. Малайҙар саңғыла йөрөйҙәр. Ҡыҙҙар сана шыуалар. Бәләкәйҙәр ҡар бабай яһайҙар.

III сирек

Йылғалар.

Тәбиғәт күрке – һыу. Башҡортостанда йылғалар күп. Иң ҙур йылға – Ағиҙел. Ул Ирәмәл тауынан башлана. Кама йылғаһына барып ҡоя.  Ағиҙелгә Дим, Танып, Инйәр, Өршәк йылғалары ҡушыла.

IV сирек

Диктант                                                                    

Тумыртҡа.

Тумыртҡа – бик уңған ҡош. Ул урманда иртәнән кискә тиклем туҡылдай. Көслө һәм оҙон суҡышы менән ул ағас ҡабығын тишә һәм ундағы бөжәктәрҙе соҡоп сығара. Тумыртҡа ағастарҙы төрлө ҡоротҡостарҙан һаҡлай. Шуға тумыртҡаны “урман докторы” тип атайҙар.

4 класс  

Диктант

I сирек

Матурлыҡ.

Көҙ етте. Уҫаҡ япраҡтары төрлө төҫтә балҡый. Ерҙә сәскәле келәм ята. Уның янында бер балан ағасы тора. Уның япраҡтары йәшел, емештәре ҡып-ҡыҙыл. Беҙҙең урман бик матур. Мин уны рәсемгә төшөрҙөм.

II сирек

Йомарт алмағас.

Урманда ҙур алмағас үҫкән. Бер саҡ уның янынан терпе үтеп барған. Бер алма терпенең арҡаһына төшкән. Терпе уны алып ҡайтҡан. Балалары алманы бик яратҡан.

Терпе алмағасҡа көн һайын барған. Ул ҡышҡа шулай аҙыҡ йыйған.

III сирек

Яҙ күренештәре.

Көн уяна. Тау аҫтынан алһыу ҡояш күтәрелә. Яҙғы ҡояш ергә йылы нурҙарын һибә. Беренсе шифалы ямғыр яуып үтте. Тамсылар ҡояш нурында ялтырай. Йомшаҡ ел иҫә. Ағастар, үләндәр йәшәрәләр. Һабан турғайҙары һайрай.

IV сирек

Башҡортостан.

Башҡортостан – минең тыуған ерем. Яҡын да был ер, йылы ла был ер. Уның һәр ҡарышы, һәр ташы олатайҙар ҡаны менән яулап алынған. Шуға ла ҡәҙерле ул тыуған ерйәшәһен ер! Беҙгә йәшәү биргән, беҙҙе туйҙырған һәм кейендергән һөйөклө ер йәшәһен!

Контроль күсереп яҙыу

Беҙҙең ауыл.

Беҙҙең ауыл тау итәгендә ултыра. Тауҙар уны ҡыш әсе елдәрҙән, бурандарҙан һаҡлай. Тауҙан сылтырап шишмә аға. Шишмә тауышы ҡыңғырау сыңлауын хәтерләтә. Тау итәгендә зифа ҡайындар үҫә. Ә ҡарағайҙар маһайып ултыра. Ауылым халҡы йыл һайын мул уңыш үҫтерә.

Поход.

Беҙ бөгөн иртә торҙоҡ. Тиҙ генә йыйылдыҡ та походҡа киттек.

Тәүҙә урман эсенән барҙыҡ. Унан йылға янына туҡтаныҡ. Малайҙар костер яғып ебәрҙеләр. Костер янына ултырып, йырҙар йырланыҡ, әкиәттәр һөйләнек.

Бөтәбеҙгә лә бик күнелле булды.

Изложение

Турғай.

Көн һыуыҡ ине. Тәҙрә төбөнә турғай килеп ҡунды. Тәҙрә янында Марат тора ине. Ул бәләкәй тәҙрәне асты. Турғай өйгә осоп инде. Марат уны ашатты. Туйғас турғай осоп сығып китте.

Иң бәләкәй ат.

Иң бәләкәй ат – Горбунок. Ул ишәк кеүек оҙон ҡолаҡлы, йөнтәҫ була. Уның арҡаһында ике үркәсе лә бар. Иң ғәжәп ат – доктор Айболиттың дуҫы Тянитолкай. Уның ике башы, дүрт тояғы була, ә ҡойроғо юҡ.

Инша

Минең тыуған ауылым.

Минең әсәйем.