Конспект урока по тувинскому языку "Кандыг? деп айтырыгга харыылыттынар состер. Демдек ада". 2 класс
план-конспект урока (2 класс) на тему

Кичээлдин этаптары.

Этап бурузунун сорулгазы.

Башкынын ажыл чорудулгазы.

Оореникчилернин ажыл чорудулгазы.

Ооредилге талазы-биле планнаттынган туннелдер.

1.Ооредилгеже кичээнгейин хаара тудары.

Оореникчилерни кичээлче организастаар, хаара тудар.

-Экии, уруглар!

- Бо хун кичээливисте аалчылар келген. Ынчангаш олар-биле, тыва дылывыс-биле мендилежип, шулуувус чугаалаалынар.

Торээн дылын уттур болза,

Торел чондан хоорлур апаар.

Орус дылды билбес болза,

От дег чырык корбес апаар.

Ынчангаштын ийи дылды,

Ыяк билзе, чоргаар чоруур.

-  Бот-боттарынарже хулумзурунер, удур- дедир бот- боттарынарга кичээлге чедиишкинни кузенер.

Мендилежир.

Шулукту шупту чугаалаар.

Оореникчилер кичээлге белен.

2.Оореникчилернин билиин идекпейжидери.

Ооренгенин катаптаары.

-Бистер богун кичээливисте оюннар ойнаар бис. Ынчангаш 3 болукке чарлып алыылынар.

- Вертолет, самолёт, автобуска олурар бис. Кижи бурузу самолётка олуруксап турар. Мен база олуруксап тур мен. Эки харыылаан болук самолётка олурар. Кичээлдин соонда кайы болук каяа олурарын коруптер бис. Ынчангаш эки ажылдаар.

- бистерге богун чугле башкылар эвес, а чагаалар база келген.

- 1-ги болуктун капитаны чедип келгеш чагааны алынар. Бо чага Барлык суурдан келген. (Номчааш, кууседир)

- 2-ги болуктун капитаны келир. Аянгаты суурдан открытка чортупкан. (номчааш, кууседир).

-3-ку болуктун капитаны келир. Бай- Тайга кожууннун Бай-Тал суурнун школазанда 2 класстардан келген. (Номчааш, кууседир).  

Даалгаларны оореникчилер кууседир. Бот-боттарын хынажыр.

Ооренгенин туннээр.

3.Сула шимчээшкин .

Оореникчилерни дыштандырар.

Кышкы соок,

Куштуг хат

Арнывысче уруп тур.

Чанывыста теректер

Куштуг куштуг чайганды.

4.Чаа темага белеткел.

Кичээлге чуну ооренип алырын, тема, сорулгазын тодарадыр.

1. Оюн «Алдын сандай»

- бо сандайнын ады анаа эвес – алдын сандай. Угулзаны чалап алыылынар. Кээп олуруп ал.

- Угулза кандыг оореникчи?

-Эр-хейлер!

-Харыылап , чугаалап турар состеринер чуу деп айтырыгга харыылаттынарыл?

- Бо хун чуну ооренир бис?

- Кандыг сорулга салыр бис?

Оореникчилер чугаалаар.

-чараш, эки, биче сеткилдиг, арыг, дузааргак, чурумнуг, шынчы.

-Кандыг? Деп айтырыгга харыылаттынып турар.

Кичээлдин темазын, сорулгазын салыр.

5.Чаа тема.

Кандыг? Деп айтырыгга харыылаттынар состер(демдек ады)билип алыр.

1. Оюн «Лабиринт». (Состер аразындан кандыг? деп айтырыгга харыылаттынып турар состу тывар).
2. Оюн «Чедир бижи».
3. Ном-биле ажыл. Мергежилге 174. Номчуур, утказы-биле ажыл. – Тавактын онун, шынарын, хевирин тодарадыр.
4. Дурум-биле ажыл. Арын 72.

Мергежилге 175, 176

 Улегер домакты кыдыраажынче дужуруп бижиир. Утказын тайылбырлаар.

Мергежилгени тайылбырлап кылыр. Дурумну номчуур, сайгарар.

Чаа билигни шингээдир. Практика кырынга болгаш бижимел ажылдарны кылып билир.

6.Сула шимчээшкин.

Оореникчилернин холдарын дыштандырар.

Анайжыгаш оттуп келгеш,

Херлип-коступ холун силгээн Бутчугажын олуй-солуй

Шурагылап, тепсенгилээн.

Ору-куду бажын чайып

Холун-будун дээштирип

 Хоглуу аажок херлигилеп

Чырык хунге чассыгылаан.

7.Ооренген чуулун быжыглаары.

Билигни быжыглаары.

1.Оюн «Илчирбе». Кым? Чуу? деп айтырыгга харыылаттынар состер адаар, ол сосче кандыг? деп айтырыгны салгаш, харыылаар.

2.Оюн «Хуулгаазын аптара».   удурланышкак уткалыг состерни тып: дидим-…, семис-…, чоон-…, аяс-…, бедик-…, чараш-….

3.  Шилигелиг диктант.

 Мергежилге 178.

4. Оюн «Холушкан состер».(таблица долдурар. Ону, шынары, чузуну, хемчээли, хевири) Демдек аттарын ангылаар.

Туннел: Бо кичээлде оюннарны кууседиривиске биске чуу дузалады? (эп-найыралдыг, демниг чорук)

Айтырыгларга харыылаар.

Сагынгыр, чечен-мерген харыылаар.

Диктантыны кичээнгейлиг бижиир. Хыналдазын чорудар.

Туннээр.

Билиг хыналдазын чоруткан.

8.Рефлексия.

 Бодунун кичээлге ажылын унелеп, туннээри.

- Богун кичээлде чаа чуну ооренип алдынар?

-Кайы оюннарны кууседири белен болду?

-Кичээл кандыг онзагай болду?

Самолёт, вертолёт, автобустун кайызынга олурар мен деп бодап тур силер?

- Чуге ол болук автобуска олурарыл?

Самолётка кайы болук олурар? Чуге?

-Вертолётка кайы болук олурарыл? Чуге?

- Эр-хейлер!  

Эки ажылдаан туннеливисте шулуувусту чугаалаалынар.

Чажывыстан тура

Найыралдыг толдер бис.

Чогушпас-даа, кырышпас-даа,

Чогум шынчы толдер бис.

Билбес улус билип алзын,

Бистер ышкаш чурттазыннар!

- Четтирдим. Салган сорулгазын ыяп чедип алыр улустарнын бирээзи-дир силер.

Айтырыгларга харыылап,бодунга унелелди бээр.

Туннелди ундурер.

Шулукту чугаалаар.

Кичээлдин сорулгазын чедип алган.

9.Онаалга.

Бажынга онаалга бээри.

4 домак чогаадыр. Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар состерни тыпкаш, адаан дыйлагар шыйыг-биле шыяр.

Дурум.  арын 72

Онаалганы кууседир.

Онаалга бердинген.