Одно село - один продукт. "Амданныг чем - чодураалыг кадык"
творческая работа учащихся по технологии (5 класс) по теме

                                   Барыын-Хемчик кожуун

Бижиктиг-Хая ортумак школазы

                                    Эртем-шинчилел ажылы

                           «ЧАНГЫС СУУР - ЧАНГЫС БУДУРУЛГЕ»

                                    «Амданныг чем-чодураалыг кадык»

Кылган оореникчи : Саая Радмир Робертович,

Бижиктиг-Хая ортумак

школазынын 4-ку клазынын оореникчизи

Удуртукчу башкызы: Доржу Раиса Олчей-ооловна,

Бижиктиг-Хая школазынын

технология башкызы

Допчузу

1.Киирилде.......................................................................2

2.Сорулгалар ы..................................................................2

3.Практиктиг кезээ...........................................................3

4.Туннел............................................................................4

5.Тончузу..........................................................................4

5.Ажыглаан литературазы...............................................5

Киирилде

        Чингине тыва чемнер янзы-буру болур. Оларнын аразындан кадык база бир онзагай чем. Кадыкта тыва ак чемнернин дээжизи кирип турар: ааржы, ореме, саржаг, чокпек. Чодураалаг кадыкты чиирге чигирзиг,чаагай, кадыкка база улуг салдарлыг, ижин аарыынга дузалаар. Ону кылырда хой уе негеттинмес. Бистин суурда кадыкты кылырда ажыглаар чемнер бажын бурузунде бар. Ынчангаштын ону биче будурулге кылгаштын садып саарарынын аргазы бар.

       Чодураалыг кадыкты сонуургай бергеним болза, башкывыс тыва

телевидениенин будун республикага чарлаан тыва чемнер моорейинге

белетекп алган уургенелиг кадыын чигеш чаагайын магадап сонуургай

берген мен.

Гипотеза: Каас-тодуг чуртталга -

                  Карык кызыл  ажылда.

Шинчилеп турар чуул:  чодураалыг кадык.

Ажылдын кол сорулгазы: чодураалыг кадыкты болбаазыраткаш, чонга

садып, тарадырынын аргазын дилээри.

Сорулгалары:

• Кадыкты кылырынга ажыглаар чемнерни тывар;

• Кадыкты канчаар кылырынын дугайында улуг улустан айтырар.

• Технология башкызы-биле кадыкты кылыр;

• Кадыкты чонга тарадырынын , садып -саарарынын аргазын тывар.

• Туннелин кылыр

Шинчилел ажылынын методтары:

• Чурукка тыттырары

• Айтырыг-харыы

• Ажыглаан херекселдери:

1. Фотоаппарат

2.  Оннуг принтер

3. Саазын

4. Согааш-бала

5. Чайгыыш

6. Паш

7. Хымыш

8. Плитка

9.  Омааш

10. Тавак

Практиктиг кезээ:

• Кадыкты кылырынга ажыглаар чемнерни башкым Доржу Раиса

Олчей-ооловнадан айтыргаш, билгеним;

Хереглээр чуулдер: чокпек, саржаг, ореме, кургаг ааржы, чодураа,

тыва далган, чинге-тараа, чигир.

• Кадыкты кылырынын чуруму:

1 .кургаткан чодурааны согаашка соктаар

2. чайгыышка чаяр

3. пашче чокпекти кагаш, эзилдир хайындырар

4.белеткээн хоюг чодурааны холааш, былгаар

5. тыва далганны ургаш, былгаар

6. саржагны каар

7.чигирни урар

8. чинге-тарааны холуй былгаар

• Кадык белен, ону савага каар

• Технология башкызы-биле кадыкты кылганым;

Туннел:

1. Кылып алган кадыым чаагай болган

2. Клазымда эштерим база ада-ием чигеш, чаагайзынып эки деп унелелди

берген

Садып-саарарынын аргаларын тывары:

1. Кырган-авам аныяандан тура амга чедир садыгжы, ам бо уеде база

кырган-авам хууда садыглыг , мен база чодураалыг кадыкты садып

коор деп бодап алган мен.

2. Кадыкты садар арга менде бар: 12 саар инектиг бис, ог-булевис-биле

каттаарынга ынак болгаш чодурааны чылдын-на чыып ап турар

бис.

Тончузу

Чазактын кылган  «Чангыс суур - чангыс будурулге» деп программазы-биле

ажылдаар болза,сайзыраар арга бистин суурда бар.Чуге дизе суурувуста мал-

маганныг улус хой , ынчангаштын чодураалыг кадыкты кожуун иштинге

садып-саарар ажыл боттанып болур деп туннелге келдим.