"Çăкăр" темăпа ăмăрту- урок
план-конспект урока (6 класс)

–Ырă кун пултăр, ачасем!

–Мана Светана Николаевна тесе чĕнеççĕ. Эпĕ сире курма питĕ хавас. Паян пурте туслă ĕçлессе шанатăп.

–Ачасем паянхи урок теми çак сăвăра пытаннă. Айтăр-ха пурте пĕрле тупсăмне тупар.  

Çĕр çинче вăл чи кирли,

Сĕтел çинче чи тутли

Çил ăна лăпканă,

Çумăр тăрантарнă

Хăнасем умĕнче

Тăрать кăпăш та çемçе

-Паян эпир сирĕнпе урокра çăкăр çинчен калаçăпăр. (Сĕтел çинче ал шăлли çинче çавра çăкăр). Çак çавра çăкăр сĕтел çине çитиччен питĕ нумай тар юхтармалла. Çăкăр ĕмĕртен пех хисепре. Чăвашсем те, тутарсем те, пур халăх та хăнасене хисеплесе кĕтсе илнĕ чухне çăкăр-тăварпа кĕтсе илеççĕ. Çăкă пирĕн сĕтелсем çине çитиччен нумай ĕçлемелле.

– Паян эпир сирĕнпе ушкăнпа ĕçлетпĕр. Пирĕн проект ĕçĕ – хаçат кă ларасси. Хаçат кăларма пире тĕп редактор кирлĕ. Кама суйлатпăр? (1-2 ачана суйлаççĕ).

– Хаçат кăларма тĕрлĕ ĕç туни пулăшĕ.

– Сирĕнпе çăкăр çинчен интереслĕ материал хатĕрлепĕр.

Сирĕн умра ватмăн хучĕ, фломастерсем, ÿкерчĕксем выртаççĕ.

1-мĕш ĕç. «Çăнăхран пĕçернĕ апат- çимĕç» ячĕсене шыраса туп.

(икерчĕ, хуплу, кукăль, печени, сушкă, пÿремеч, пĕремĕк, кулачă, çăкăр)

                              -Маттур, ачасем, пит тĕрăшса ĕçлерĕр!

2-мĕш ĕç. Кластер тăвасси.

Çăкăр мĕнле?

Хура, шурă, кăпăшка, çемçе, хаклă, хытă

3-мĕш ĕç. Синквейн тăвасси.

1. çăкăр
2. Шурă, хура
3. Пиçет, выртать, хытать.
4. Тутлă шурă çăкăр кăмакара пиçет.
5. Савăнăç (илемлĕ вуласа параççĕ)

Маттурсем!

4-мĕш ĕç «Ваттисен сăмахĕсене йĕркеле»

Ман алăра конверт, унта сăмахсем. Вĕсене пуçтарсан ваттисен сăмахĕ пулать.

Алă çумасăр çăкăр ан тыт

Çăкăртан асли çук

Çăкăр хырăм хыççăн çÿремест

Килекен çынна çăкăр лартма хушнă

Çăкăр – тăвар хире –хирĕç

Хлеб –соль взаимны

Хлеб за брюхом не ходит

Хлеб всему голова

Не помыв руки, не ешь хлеб

Путника положено накормить

(илемлĕ вуласа параççĕ)Маттурсем!

Кану саманчĕ

(Ура çине пурте тăратпăр, хусканусем тăватпăр)

Пирĕн асанне пĕçернĕ

Питĕ тутлă капăртма (пышки)

çакăн пек çÿллĕскер,

çакăн пек лутраскер,

çакăн пек анлăскер,

çакăн пек ансăрскер

5-мĕш ĕç. Клаус-тест тăвасси

–Халĕ сирĕнпе поэтсем пулса пăхăпăр. Сиктерсе хăварнă сăмахсене (япала ячĕсене) кĕртсе лартса сăвă йĕркелĕр:

Эс упра (1),

Сума су эс ăна.

Пысăка ан хурсам

Нихăçан эс хăвна.

(2) – пуласси.

Асратытăркашни:

Çăкăраупрани –

(3) сыхлани.

Сĕннĕ вариантсем

1. Хăяра, çăкăра, сухана
2. çăкăрта, купăстара, сахăрта
3. Хулана, çĕршыва, юлташа

Маттурсем! Чăн-чăн поэтсем!

6- мĕш ĕç. Пĕлме интереслĕ.

Çăкăр çинчен интерсеслĕ информации панă, анчах чăвашла куçарман. Сирĕнтен чăн-чăн куçаруçăсем пулаççĕ-ши?

1. 16 октября, отмечается Всемирный день хлеба.
2. Каждый день мире съедается девять миллионов буханок хлеба.
3. Слово «бутерброд» родилось в немецком языке. «Butter» означает масло, а «Brot» — хлеб.
4. У русских это каравай, у грузинов — лаваш, у евреев — маца.

1)Юпа  уйăхĕн вун улттăмĕшĕнче пĕтĕм тĕнчери çăкăр куне палăртаççĕ.

2)Кашни кун тĕнчере тăхăр миллион çăкăр çиеççĕ.

3) «Бутерброд» сăмах нимĕç чĕлхинчен килнĕ. «Butter» çу, «Brot» — çăкăра пĕлтерет.

4) Вырăссен «каравай», грузинсен- лаваш, еврейсен- маца.

Маттурсем! Чăн-чăн куçаруçăсем!

-Çакă хакĕ йывăр вăхăтра уйрăмах палăрать. Иртнĕ вăрçăра Ленинград çыннисем выçăпа вилнĕ. Талăкра 125 грамм çăкăрпа пурăннă. (учитель кăтартать) Халĕ пирĕн çĕршывра çăкăр çителĕклĕ. Шел пулин те, çăкăра хисеплеменнине куратпăр. Çăкăра хисеплемен çынран ыррине ан кĕт, тенĕ халăхра авалтанах.Çакна, хаклă ачасем, нихăçан та ан манăр.

Рефлекси.

Ачасем эпир паян мĕн çинченк алаçрăмăр?

Хаçат сире килĕшрĕ-и?

Хăвăра валли мĕн çĕнни илтĕр?

Эсир, ачасем паян маттур ĕçлерĕр. Эпĕ сире «пиллĕк» паллă лартса паратăп. Паянхи урок килĕшрĕ пулсан доска çине сарă пухах çыпăçтарса хурăр,енчен те сире урокра кичем пулсан симĕс пучах çыпăçтарса хурăр.

Сывă пулăр, ачасем.