Бер составлы җөмләләр
презентация к уроку (7 класс)

Слайд 1

Слайд 2

Бер гБер генә баш кисәге булган җөмлә бер составлы җөмлә дип Бер генә баш кисәге булган җөмлә бер составлы җөмлә дип атала. Бер составлы исем, фигыл ь , сүз җөмләләр була. атаНигәдер Нла Бер генә баш кисНиәге булган җөмлә бер составлы җөмлә дип атала нә баш кисәге булган җөмлә бер составлы җөмлә дип Бер генә баш кисәге булган җөмлә бер составлы җөмлә дип атала атала Бер составлы җөмләләр

Слайд 3

исем җөмлә фигыл ь җөмлә сүз җөмлә Бер составлы җөмләләр билгеле үтәүчеле билгесез гомуми үтәүчесез үтәүчеле үтәүчеле

Слайд 4

Бер составлы исем җөмлә Баш кисәк исем, сыйфат, алмашлык, рәвеш, модал ь сүз, фигыл ь белән белдерелә 1. Тагын шул эч пошыргыч көзге көннәр . Тагын йокысыз төннәр . 2.Кыш . Буран . Салкын һава. Яфрак кадәрле кар төшә . ( Г. Тукай ) 3. Бүген бездә шатлык ! Хәзер бик күңелле чак ! Ә клубта салкын .(А.Шамов)

Слайд 5

Билгеле үтәүчеле фигыл ьҗөмлә Үтәүче иялек, юнәлеш килешендәге берәр сүз, фигыл ь формасындагы зат күрсәткече аша белдерелә 1. Иртәгә безгә машина белән урманга барырга кирәк .(К.Тинчурин) 2.Бүген бик арылган , рәхәтләнеп йоклыйсы иде .(Г.Ибраһимов)

Слайд 6

Билгесез үтәүчеле фигыл ь җөмлә Үтәүче билгесез һәм аңа иг ъ тибар да ителми. Баш кисәк III зат күплектәге хикәя һәм шарт фигыл ь белән белдерелә. 1. Киемеңә карап каршы алалар , акылыңа карап озаталар . (Мәкал ь ) 2. Синең бу эшеңне күрсәләр , рәхмәт әйтмәсләр .( И. Гази ) 3. Безнең якларда чишмәләрне таш белән әйләндерәләр .

Слайд 7

Гомуми үтәүчеле җөмләләр Мондый җөмләләрдә үтәүче гомумиләштерелә. Эш миңа да, сиңа да, аңа да – һәр затка карый. 1. Сагынсаң да, саргайсаң да сөйләп булмый кешегә. ( Җыр ) 2. Коега төкермә , суын эчәрсең . ( Халык мәкале ) 3. Кая гына барма , кайда да бер кояш . ( Халык мәкале )

Слайд 8

Үтәүчесез җөмлә Бу җөмләләрдә үтәүче бөтенләй булмый, ул турыда искә дә алынмый. Эш үзеннән- үзе үтәлә кебек . 1. Таңнар ата , өзелә үзәк , җырлата да елата . 2.Җылытып җибәрде . Калтырата . Караңгылана башлады . Йоклатмады .

Слайд 9

Сүз җөмләләр Баш кисәге бер генә сүз белән белдерелә. Ул сүз Хәбәрлек сүз, ымлык, аваз ияртеме, кисәкчә булырга мөмкин. Бу җөмләгә башка сүз өстәп булмый. 1. -Уңае килгәндә безгә кереп чыккала. - Әлбәттә. 2.-Ул укытучымы әллә? - Түгел. 3 .-Син кинога барасыңмы? -Юк.

Слайд 10

“ Бер составлы җөмләләр ” темасы буенча тест 1 . Бер составлы исем җөмләдә баш кисәкләрнең кайсысы була а) ия б) хәбәр в) ия дә хәбәр дә була 2.Ким җөмлә дип нинди җөмләгә әйтәләр а) баш кисәге төшеп калган җөмләгә б) берәр җөмлә кисәге төшеп калган җөмләгә в) бер составлы җөмләгә

Слайд 11

3.Бер составлы фигыль җөмләләр ничә төрле була а) 2 б) 4 в) 3 4 .” Өйгә кайтам әле “ җөмләсенең төрен әйт а) бер составлы ким җөмлә б) ике составлы ким җөмлә в) бер составлы тулы җөмлә

Слайд 12

5.Сүз җөмлә дип нинди җөмләләргә әйтәләр а) бер сүздән генә торган җөмләләргә б) үзенә башка сүзне ияртә алмый торган сүздән торган җөмлә в)баш кисәкләрдән генә торган җөмлә 6 .” Минем китәсем бар” җөмләсе нинди җөмлә а) ике составлы тулы җөмлә б) ике составлы ким җөмлә в) бер составлы тулы җөмлә

Слайд 13

9.Сүз җөмләләрдә кайсы сүз төркемнәре кулланыла а) аваз ияртемнәре, ымлыклар, модаль сүзләр б) исемнәр в) бөтен сүз төркемнәре дә 10. Ике бер составлы җөмлә кушма җөмлә барлыкка китерә аламы а) әйе б) юк

Слайд 14

Җаваплар : А Б Б Б Б В Б В А А