Рафаэль Мостафинның иҗаты
презентация к уроку

Слайд 1

Слайд 2

Язучы , ә д ә бият галиме , т ә нкыйтьч е , журналист Рафаэль Ә хм ә т улы Мостафин 1931 елны ң 14 маенда Татарстанны ң Баулы ш әһә ренд ә хезм ә тк ә р гаил ә сенд ә туа . Урта м ә кт ә пт ә н со ң Казан д әү л ә т университетыны ң тарих - филология факультетында белем ала (1949- 1954), аннары бернич ә ел д ә вамында Баулы урта м ә кт ә бенд ә — укытучы , комсомолны ң Баулы район комитетында — секретарь , Воткинск ( Удмуртия ) ш әһә р - район газетасы редакциясенд ә б ү лек м ө дире булып эшли .

Слайд 3

1957-1960 елларда Казан д әү л ә т университетыны ң татар ә д ә бияты кафедрасы каршындагы аспирантурада укый . А ны т ә мамлагач , М ә ск әү д ә чыга торган «Литература и жизнь» газетасыны ң Идел буе т ө б ә кл ә ренд ә ге махсус х ә б ә рчесе һә м 1961 елны ң ахырыннан 1963 елны ң мартына кад ә р Казан телестудиясенд ә ә д ә бият - с ә нгать тапшырулары б ү легене ң баш м ө х ә ррире хезм ә тенд ә була .

Слайд 4

1963-1968 елларда Р.Мостафин әү в ә л Татарстан Язучылар берлеге идар ә сене ң җ аваплы секретаре , аннары ө ч ел чамасы «Казан утлары » журналыны ң һә м 1991-1997 елларда и җ тимагый - с ә яси һә м гыйльми басма «Татарстан» журналыны ң баш м ө х ә ррире булып эшли . Бер ү к вакытта , 1959 еллардан башлап , Казан д әү л ә т университетыны ң ә д ә бият һә м журналистика кафедраларында укытучылык вазифаларын башкара .

Слайд 5

Б ү генге к ө нд ә «Татарстан» журналыны ң с ә яс ә т б ү легенд ә м ө дирлек ит ә . 1971 елда «Муса Җә лилне ң Моабит чоры тормышы һә м и җ аты » диг ә н темаг а диссертация яклап , филология ф ә нн ә ре кандидаты диг ә н гыйльми д ә р әҗә ала . Р . Мостафинны ң олы ә д ә бият м ә йданына аяк басуы узган гасырны ң илленче еллары ахыры һә м алтмышынчы еллар башына туры кил ә . Шул чорда республика һә м ү з ә к к ө нд ә лек матбугатында Р . Мостаф ин имзасы бел ә н ә д ә би х ә р ә к ә тне ң т ө рле м ә сь ә л ә л ә рен ә багышланган к ү псанлы т ә нкыйть м ә кал ә л ә ре һә м рецензиял ә ре д ө нья к ү р ә .

Слайд 6

Заман һә м аны ң татар ә д ә биятында чагылышы , гомум ә д ә бият ү сешенд ә ге тенденциял ә р , жанр я ң алыклары , миллилек һә м интернациональлек м ә сь ә л ә л ә ре , милли ә д ә биятларны ң ү зара йогынтысы һә м бер - берсен баетулары , бу юлда ә д ә би т ә р җ ем ә ә с ә рл ә рене ң роле һә м урыны , яшьл ә р и җ аты — Р . Мостафинны ң башлангыч т ә нкыйди эшч ә нлегенд ә т ө п тикшер ү объекты булып ә н ә шул темалар тора . Со ң га таба тикшер ү офыклар ын тагы да ки ңә йт ә һә м тир ә н ә йт ә барып , т ә нкыйтьче татар язучыларыны ң и җ ат эволюциял ә рен эзлекле р ә вешт ә анализлаган хезм ә тл ә рен — аерым язучыларга багышланган зур - зур м ә кал ә л ә рен һә м монографиял ә рен яза .

Слайд 7

Х . Туфан , Ә . Еники , Г . Ә пс ә л ә мов , Ф . Х ө сни , М . Ә мир , М . Ю ныс , Ш.Галиев , Р.Ф ә йзуллин , И . Юзеев турындагы ижат портретлары , С . Х ә ким турындагы монография — ә н ә шундыйлардан . Ә дипне ң т ә нкыйть м ә кал ә л ә ре һә м монографик хезм ә тл ә ре к ү т ә рг ә н м ә сь ә л ә л ә рне ң актуальлеге , конкретлыгы , полемик характерда булуы бел ә н җә леп ит ә . Һә р ә д ә би к ү ренешне , ә д ә би ә с ә рне анализлаганда , ул аларга к ү пмилл ә тле гомум ә д ә бият казанышлары югарылыгыннан торып б ә я бирерг ә тырыша , щу ң а к ү р ә аны ң язганнарын заманында М ә ск әү д ә һә м республикаларда чыккан газеталар һә м калын - калын журналлар да бик тел ә п баса .

Слайд 8

Агымдагы ә д ә би х ә р ә к ә тк ә караган ә д ә би т ә нкыйть эшч ә нлеге бел ә н берг ә Р . Мостафин к ү п еллардан бирле ка һ арман шагыйрь Муса Җә лилне ң легендар тормышын һә м ижатын ө йр ә н ү буенча тарихи - гыйльми тикшерен ү л ә р алып бара . 1965 елда аны ң М . Җә лилг ә багышланг ан беренче ә с ә ре — «Поиск продолжается» диг ә н китабы басылып чыга ( Г . Кашшаф бел ә н берг ә язылган ). Аннары бер - бер артлы татар һә м рус телл ә ренд ә « Батырлык поэзиясе » ( «Поэзия мужества» , М ә ск әү , 1966), «Муса Җә лил эзл ә ре буйлап » ( Казан , 1968) китаплары һә м к ү псанлы м ә кал ә л ә ре д ө нья к ү р ә . Л ә кин ә д ә биятчы галим , ирешелг ә н бел ә н ген ә кан ә гатьл ә нмич ә , эзл ә н ү л ә рен д ә вам иттер ә : архив кишт ә л ә ренд ә казына , т ө рле илл ә рд ә яш әү че к ү п кен ә кешел ә р бел ә н б ә йл ә нешк ә кер ә , Германияд ә и җ ат командировкаларында булып кайта .

Слайд 9

М . Җә лил эзл ә ренн ә н Волхов сазлыклары аша җә я ү л ә п уза һә м н ә ти җә д ә Җә лилг ә , җә лилчел ә рг ә кагылышлы к ү п я ң а фактларны ачыклый . Ә н ә шул материаллар нигезенд ә язучыны ң татар һә м рус телл ә ренд ә « Ка һ арман шагыйрь эзл ә ре буйлап » ( «По следам поэта - героя» , М ә ск әү , 1971 ), « Ө зелг ә н җ ыр эзенн ә н » ( Казан , 1982), «Муса Җә лил » ( «Муса Джалиль » , Казан , 1986), « Җ ыр булып узган гомер » ( «Жизнь как песня» , М ә ск әү , 1987), « Җә лилчел ә р » ( Казан , 1988) кебек монографик китаплары һә м М . Җә лил турында балаларга атап язган « Кечкен ә Муса ту рында хик ә ял ә р » ( Казан , 1976), «Кызыл ромашка» ( «Красная ромашка» , М ә ск әү , 1981) диг ә н җ ыентыклары басылып чыга .

Слайд 10

Р . Мостафинны ң Муса Җә лил турындагы китаплары молдаван , казакъ , ә з ә рбай җ ан , украин , башкорт , немец һ . б . телл ә рг ә т ә р җ ем ә ител ә . Ә дип - т ә нкыйтьче « Ди ң гез к ө нд ә леге » (1972), «Кабан к ү ле серл ә ре » (1989) исемле документаль повесть ( б ә ян ), автобиографик характердагы «О времени , о жизни , о себе» (2002) диг ә н китап авторы һә м Татарстан Республикасыны ң беренче Президенты Минтимер Ш ә рипович Ш ә ймиев турындаг ы биографик -публицистик китапны ң соавторы буларак та укучыларга яхшы таныш . Герой - шагыйрь Муса Җә лил турындагы ә д ә би - гыйльми тикшерен ү л ә ре һә м ачышлары ө чен Р . Мостафин 1976 елда Республика яшьл ә р оешмасыны ң М . Җә лил исеменд ә ге премиясен ә лаек була .

Слайд 11

Ул шулай ук «Почет Билгесе » ордены бел ә н б ү л ә кл ә н ә (1981), 1985 елда а ң а « Татарстанны ң атказанган м ә д ә ният хезм ә тк ә ре » диг ә н мактаулы исем , 2006 елда « Ө зелг ә н җ ыр эзенн ә н » исемле китабы ө чен Татарстан Республикасыны ң Г . Тукай исеменд ә ге Д әү л ә т премиясен ә лаек була . Рафаэль Мостафин т ө рле елларда Татарстан Язучылар берлеге идар ә се ә гъзасы (1963-1973), «Казан утлары » (1965-1975) һә м «Дружба наро - дов » (1968-1989) журналларыны ң редколлегия ә гъзасы һә м СССР Язучылар берлеге каршындагы Т ә нкыйть советы ә гъзасы булып тора . Р.Мостафин — 1962 елдан СССР (Татарстан) Язучылар берлеге ә гъзасы .

Слайд 12

Мостафин Рафаэль Әхмәт улы — язучы , галим, " Ө зелг ә н җ ыр эзенн ө н " китабы ө чен 2006 елда Татарстанны ң Г . Тукай исеменд ә ге Д әү л ә т премиясе бел ә н б ү л ә кл ә н ә .

Слайд 13

Төп басма китаплары Муса Җә лил эзл ә ре буйлап : очерклар . Ди ң гез к ө нд ә леге : юлъязмалар . Кечкен ә Муса турында хик ә ял ә р Җ аваплылык тойгысы : ә д ә би т ә нкыйть м ә кал ә л ә ре . Ө зелг ә н җ ыр эзенн ә н : документаль повестьлар . Җә лилчел ә р . & mdamdash ; Казан : Татар . кит . Н ә шр Кабан к ү ле серл ә ре : тарихи - документаль очерк . И Казан , серле Казан . — Казан : М ә гариф , 2004. — 143 б . — 3000 д .