Конспект урока по бурятскому языку
план-конспект урока (8 класс)

Темэ: «МЭДҮҮЛЭЛЭЙ ГЭШҮҮД

БОЛОДОГГҮЙ ҮГЭНҮҮД» 

8 класс

    Хэшээлэй зорлиго:     “Мэдүүлэл” гэһэн темэ үргэдхэхэ. Гараһан темэнүүдээ дабтан бэхижүүлхэ. Шэнэ темэ урда үзэһэн материалдань тулгалан ойлгуулха, һурагшадаар тобшолол гаргуулха. Һурагшадай аман болон бэшэгэй хэлэлгэ хүгжөөхэ, бэеэ даанги хүдэлхэ, мэдэсэеэ үргэдхэхэ дадал бэхижүүлхэ.

    Хэшээлэй ябаса:

    1. Үзэһэн, шэнжэлһэн темэнүүдээ бүридхэн дабтаха

    Тусхайта баримтануудта үндэһэлэн, тобшололдо асарха даабари үгтэнэ. Мэдүүлэлнүүдэй синтаксическа шүүлбэри үнгэргэхэ.

    Шэрүүн жабар униран тооһорно, шэнэһэн тайга шууяса дуулана.

    Хэрмэн хушата ой соо байрладаг юм.

    Хэлэһэн, хэһэмнай бодото дээрээ харагдаба.

    Һургуулиимнай сүлөө талмай дээрэ бэе тамираа һорилгын комплекс баригдаба.

    Танай һуралсал эрхим ябана хэбэртэй.

    2. Шэнэ темэ

    Урда үгтэһэн мэдүүлэлнүүдые хубилган, һурагшадай анхаралда табиха. Хэлэ ажаглаха арга хэрэглэжэ, шэнэ материалтай танилсуулха. Схемэ зуран, тобшолол гаргуулха.

    Шэрүүн жабар, униран тооһорыш, шууяса дуулыш, шэнэһэн тайга.

    Тодорхойлходо, хэрмэн хушата ой соо байрладаг юм.

    Хэлэһэн, хэһэмнай, нээрээшье, бодото дээрээ харагдаба.

    Һургуулиимнай сүлөө талмай дээрэ (манай үнинэй хүсэл юм) бэе тамираа һорилгын комплекс баригдаба.

    Танай һуралсал, дууланаб, эрхим ябана хэбэртэй.

    Ай даа, түрэл хэлэеэ мэдэхэгүй байбалтайш?

    3. Бэхижүүлгэ

    а) Таблица – схемэ шудалалга. Тусхай тэмдэгүүдые хадуужа абаха, зүбөөр уншаха (Х – хандалга, О. ү. – оролто үгэ, М. – междомети, О. м. – оролто мэдүүлэл) 

    б) Темэ бэхижүүлгын даабари: мэдүүлэл соо мэдүүлэлэй гэшүүдтэй грамматическа холбоогүй үгэнүүдые олохо, сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха, схемэ зураха.

    Нээрээшье, уг гарбалаа мэдэхэгүй хүн үндэһэгүй модондол хосорхо ха юм даа.

    Юумэн гээшэшни, Балжаа, юрэдөө жэгтэй байна даа.

    Бодоод үзэхэдэ, түрэһэн эхэ эсэгэ, түрэл тоонто, түрэлхи хэлэн гурбанай тулгуури дээрэ үндыһэн хүн найдамтай.

    Ээ, хаанаһаа орожо ерэбэш даа?

    Эрдэм мэдэсын үндэһэн һуури байгуулга, энэ гол зорилго, һургуулидамнай амжалтатайгаар бэелүүлэгдэнэ.

    в)Үгтэһэн схемээр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

    1)    |________ О. Ү, _______.

    2)    М! |_______________.

    3)    |______________, Х.

    4)    |__________ (О. М.) _______.

    г) Дидактическа материалаар хүдэлмэри (Санжимитыпова Ц-Х. Ц., Доржиев Д. Д. 8-дахи классай дидактическа материал).

    (Хоёр хоёроороо хүдэлхэ)

    1 парта — № 10 (б-7)

    2 парта — № 15 (б-7)

    3 парта — № 8 (б-7)

    4 парта — № 20 (б-7)

    5 парта — № 22 (б-7)

4. Шалгалта

    Сахим ном сооһоо 4 даабари дүүргэхэ (хуби “Синтаксис”, темэ “Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд”)

    Даабари 1. Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэтэй мэдүүлэл ологты.

    1. Энэмнай бүтэхэгүйл хэрэг болохонь ха.

    2. Ай, бурхан зайлуул даа, газар дуулаг, гансахан эндээ хэлсээд болиё. [Х. Н.]

    3. Зай, нүхэд, унтая, оройхоншье болоо гээшэ ха. [Ц. Ш.]

    4. Манайхин зүб коммунада ороо байнабди гэжэ би мүнөө мэдэбэб.

    Даабари 2. Ямар мэдүүлэл оролто үгэтэйб?

    1. Хада гүбээгэй оройгоор холын юумэд бархайжа харагдана.

    2. Мүнөөхимнай, багсаахада, үдэшэлэн тээ ерэхэнь алтай?

    3. Хүн зон, хаанаб даа, ажал хүдэлмэритэй байгаа бэзэ.

    Даабари 3. Хандалгатай мэдүүлэлнүүдые ологты.

    1. О, хаданууд! Дүрбэн зүг, найман хизаарта дабхаряа олон шэлэнүүд.

    2. Үхибүүд, байгаалида гамтайгаар хандагты.

    3. Ай, хөөрхы! Одоол ехэ баяр һэн даа.

    4. Никотин хоолой, уушхан, бөөрэ хорлодог, ондоогоор хэлэхэдэ, хүнэй ами наһые хороодог.

    Даабари 4. Сэглэлтын тэмдэгүүдые табигты.

    1. Энэмнай, хай, бүтэхэгүйл хэрэг болохонь ха даа.

    2. Эрхүүһээ би тэндэ һураа хүм, Улаан-Үдэ хүрэтэр дүрбэн зуу гаран километр юм.

    3. Һээ, Сэбэрхэн, һайхан, залуухан, зохидхон, бүлсүүргэ шэнги пүлсэгэрхэн, басагамни ерэ даа наашаа.

    4. Ай, хүбүүд, байгты, эндэмнай аюултай байна.

     6. Гэрэй даабари § 15 упр. 111.