Өй туйлау йолаһы
методическая разработка

                     й туйлау йолаы

Масат:Башорт халыны матур йолаларыны берее менн таныштырыу, йнлндере, йрне, таратыу м алы решт балалары был байрама ылытырыу, уны аша халыбыы ки келле, асы йл унасыл булыуын крте,рф-ттрен ихтирам уятыу.      

Йыазландырыу.1.Кмш балда, балталар, тутатар, лглр. 2. й макеты. 3. й эсе декорацияы, инд уылан бала. анды тнд орамалы  буй юрандар йлгн. Ашъяулы тнд самауыр, икмк, ск-ск. ул сайатыусн е оман менн тас. Схнне алы яына сгелдк эленгн.

ерле тамашасылар, ег й туйлау йолаын тдим итбе.

Талын ына кй ишетел, схнне алы мйшнд малай шиыр йлй.

Урамдаы йш буранан

А тклй тап оса.

ар ятансы й алайы,

Тарт бысыды, тарт, оа!

Был донъяла балта тотоп

Тыуандыр ул, Абдулла.

Та атанда, кн батанда

улында балта була.

ай, бркт, айран яап,

Клп килгн киленг.

е уан: ул тапан бит 

Шуа йрк йн!

Балталары туылдауын,

Бысылары сылауын

Тормош музыкаы итеп

Тылайым мин, тылайым.

Белгенд кс таша,

Йргенд дрт, сме.

Осан таптарйондо ише,

Ауыл кгене йме.

Схнг й хужаы менн егет сыа. Хужа епк кмш йк таып, й урынын билдлй. гр урын насар була, йк бел, яшы була белмй.

Кмш йк белен тутаан ерг ниге алалар. Ниге урынына аташ (ниге ташы) алына.

Хужа. й урыны билдле, мселре саырайы.

Талын кй бт, келле бейе кй башлана. Схнг билдрен балта ытыран мселр «мселр бейеен»бейеп сыа. Балта отаы  ауылды ааалы ин.

Ааал. Улым, бик изге эшк тотонаны. Эше у, ул арты еел булын. Хер буласа й нигее урынында «Аятыл крси»е уып алайым.

Доа ылас, хужабик хйер таратып сыа. мселр й алыра аас ерлйр. Балталары менн аас рсейр (бейе).

Ааал. Й, уландар, нигее дрт мйшн дрт тк алайы.

1-се малай.  Донъя  отло булын!

2-се малай.  Эсенд  тыныслы  булын!

3-се малай. Таалы - инлек  булын!

4-се малай. Алла  рхмте  яуын!

ыар улдарына ымы ойолан тутатар, лглр тотоп килеп сыалар. мселре йрн менн ыйлайар.

Ааал. йге, рлк, рлк  ктрбе.

й макетын сыаралар.

Хужабик сыып, рлк ктреселрг май аптыра. Майы рлк мйштрен ртп, телк телй.

Эшеге  у  булын,

Нигеебе  ны булын.

ыуанып- шатланып

мер  итерг  яын!

Хужабик. Рхмт, туандар, ур ярам крттеге. Бына, й тлп т бтт аша килеге.

Схнг крше бей ин. Хужабик менн таныша.

бей. Инмееге! «й айлама, крше айла» тигн боронолар. Бына мин ее ут кршеге булам.

Хужабик. Рхмт, ут крше. Татыу мер итерг хоай насип итен.

бей. Эйе, шулай булын. Амин!

Берг. Амин!

бей. Тап-топто тапаа, аас эйене рнйее тш.

Хужабик менн ут крше тап йыя-йыя схннн сыып китлр. мо атында шиыр йлн.

мер баый башым эйер булдым

Оталары алтын улына.

ола алыр булдым рен,

Йырарына, бысы сыына.

Зыланымы орос бысылары,

Туылдаа ткер балталар,

Келдрем отло нигерн

Йыр-мо ына тейп айталар.

Ауылым! К нурын ала

Яы бура, яы й.

р нигег тамыр йй

Изге йола, изге кй!

Шиыр йлгнд, бороно й эсе декорацияы уйыла. Яы йг кслр: инг бала ййел, мйшк анды уйыла, тн орамалы буй юран алына, ашъяулыа ауыт-аба теел. й туйлауа килгн р бер уна блген тапшыра.

Ишек туылдаталар. бей менн бабай ин.

бей.Был йорттара инергме?

            Ктрмлре кркм.

ырып йыуан татаына

        Ая баыра урам.

Бабай. Был йорттара инергме?

        Тешлшмйме бейе?

        Бейенн  бигерк т

        Тешлшмйме эйе?

Хужабик. йк, йк!

Хужа. Рхими теге трн. ул бирешеп аулы орашалар.

Е оман менн йрп килгн унатары улдарын сайаталар.

Бабай. Яы йг доа уып алайы. (Доа уыла.)Яы йг буш ул менн килерг ярамай. устым,  бен  ег бер ары.

Хужа.Рхмт, олатай. Алла бир, имен-аман ишйтеп алыра яын. Мжлесте асып ебрйек.

1-се уна. Донъяны  яйы бар,

        Барлы йнде й бар,

й бары ыйы бар,

Йырлау сн кй бар.

2-се уна. Хоай бег йн биргн,

              Йн биргнг йн биргн.

        Рхмт бее туана,

        Бик кркм йорт тгн.

Кмклп.Йортта аш-ыу мул булын,

              Бала-саа ун булын,

              Йреге  яты булын,

              Эштреге  у булын,

        Нигееге отло  булын!

        Амин!

Хужабик. Эйе, рхмт.  йткнеге   яын.

Хужа. Й, рхим итеге, барыынан да етешеге.

3-с уна. Ашап-эсеп, уйнап-клп  ултырайы.

4-се уна. Йге ле йырлап алайы ле.(Йыр)

Хужабик. Туандар, рхмт барыыа ла. й т ур ярам крттеге. Шуны сн ебее блкй ген блктребее тапшырып тйек.

Бабай. Блкк доа ылып алайы.

5-се уна.Мжлес дауам итлер,

        Бее аш-ыу ктлер.

              Кемдр дртле, шулар хер

             Тшп, бейеп китлер.

6-сы уна.Мжлес крке йыр менн,

Йырлашып та алайы.(Йыр дауам ите)

ыар (уртала) йыр йырлайар. Башорт халы кй.  малай бейей.

Бала илаан тауыш ишетел. Икенсе блмнн хужабик бала тотоп сыа.

Бабай. Собханалла, собханалла. Яы йг бпй  аланыы икн.

бей. сен иш булын,

Атаына  уш булын.

Аталы-сле булын,

Матур келле булын.

Хужабик(балаын  улында тотан килеш шиыр йлй).

                    Йм-йшел Ер мине осаымда,

                    Ккргемдсабый ояшым.

                    Урап  тмгесе бее й,

                    Барыыа етер ый-ашым.

Схн алдына сгелдк тш.

урмайынса, бер хефе ген

Асыы е  йм ишеген.

Крегесе, и-и трг элдем

Сабыйымды нурлы бишеген.

Сабыйын сгелдкк ала.ыар йыр йырлай. «Бишек йыры» (Башорт халы йыры).

ерле тамашасылар! Ошоно менн бее «й туйлау йолаы» тип аталан кисбе тамам. Барыыа ла ур рхмт.