Татар әдәбиятыннән 5 нче сыйныфлар өчен Мәҗит Гафуриның “Кыр казы” хикәясе буенча презентация
презентация к уроку (5 класс) на тему

Слайд 1

Мәҗит Гафуриның “Кыр казы” хикәясе Татар әдәбияты 5 нче сыйныф Вәлиуллина Р.Һ

Слайд 2

Татар халкының классик язучысы Мәҗит Гафури

Слайд 3

“ Татар һәм башкорт халыклары арасында киң популярлык алган, тирән мәхәббәт казанган,үз иҗат гомерендә өч революцияне башыннан кичергән, саф күңелле, нечкә хисле бу язучы гаять бай иҗат мирасы калдырды”. Профессор Мөхәммәт Гайнуллин. Мәҗит Гафури иҗатында да, шәхси тормышында да чын күңелле һәм самими бер кеше иде... Аның мәхәббәте дә, нәфрәте дә шушы бер чишмәдән чыкты.Шуңа күрә аның мәхәббәте керсез кайнар, нәфрәте тундыргыч салкын иде”. Сәйфи Кудаш, башкорт халык шагыйре . “ Мәҗит Гафури бөек эз калдырды.Аның таланты олы һәм күп яклы.Ул, чын гуманист буларак, кеше бәхете һәм дөреслеге өчен көрәшкә бөтен гомерен багышлады һәм моның белән үзенә үлемсез дан яулады”. Павло Тычина, украин язучысы, академик .

Слайд 4

М.Гафуриның тормыш юлын һәм иҗатын өйрәнү өчен тестлар . 1. Мәҗит Гафури нинди халыкларның классик язучысы ? а) татар, башкорт б) үзбәк 2. Язучы белем алган мәдрәсәләр. а) Хөсәения б) Мөхәммәдия 3. 1919-1928 елларда М.Гафури эшләгән газеталар . а) ”Юксыллар сүзе” б) ”Урал “ 4. Язучының беренче шигыре . а) ”Иман шәкертләренә” б) ”Гөлләр бакчасында” 5.Мулланур Вахитовка багышланган шигыре . а) “Нур” б) ”Кырда “

Слайд 5

6. Мәҗит Гафуриның псевдонимнары . а) Габделмәҗит Гафуров б) Мәҗит Гафури 7. Мәҗит Гафуриның тормыш юлын һәм иҗатын төрле ас пектта өйрәнүче галимнәр. а) Ә.Нигъмәтуллин б) Х.Госман 8. М.Гафуриның музей йорты. а) Казанда б) Уфада 9. М.Гафуриның Г.Тукайга багышланган шигыре . а) ”Ана теле” б) ” Г.Тукай вафатыннан соң” 10 .М.Гафури сүзләренә иҗат ителгән опера . а) .”Алтынчәч” б) “Эшче”

Слайд 6

Эпик жанрлар Хикәя Роман Жанр ( французча “ төркем “ мәгънәсендә ). Әдәби әсәрнең тарихи рәвештә барлыкка килгән тибын белдерә. Эпос ( грекча “ сүз” мәгънәсендә ).Чөнки ул кешеләр тормышын, яшәешен, чынбарлыкны сөйләп бирә. Повесть

Слайд 7

Эпик әсәрне өйрәнү яклары Хикәяләү Сурәтләү Бәяләү Вакыйгалык, сюжет – корылыш, тема, проблема, идея һ.б. Авторның осталыгы, образлык тудыру чаралары һ.б. Язучының сурәтләнгәннәргә мөнәсәбәте, позициясе, хөкем чыгаруы һ.б.

Слайд 12

П Л А Н а) мин атларыбызны эзләргә чыктым; б) камыш арасында яраланган кыр казы күрдем; в) әти казны асрарга рөхсәт итте; г) йорт казлары кыр казын кабул итмәделәр;

Слайд 13

I нче бүлек Ак күл буенда . II нче бүлек Яраланган кыр казы . III нче бүлек Саубуллашу.

Слайд 14

Хик әянең сюжет сызыгы Кереш с үз (пролог) Ак к үл буеның сихри матурлыгы. Башлам (экспозиция) Герой бел ән танышу. Төенләнеш Яраланган кыр казын табу. И ң югары нокта(кульминация) Малайның кыр казын яклап чыгуы . Иң югары нокта (кульминация) Малайның кыр казын Яклап чыгуы. Вакыйгалар үстерелеше Өйгә кайткач,кыр казына карата туган кыенлыклар Чишелеш Кыр казыны ң сәламәтләнүе.

Слайд 15

Табигат ь биргән бу байлыкны уйсыз – хафасыз туздырырга мөмкин икән, дип уйласаң, бик нык ялгышырсың. Сакла син, яңарт син үз кулыңа тапшырылган бу җир йөзен... Чишмәләрне саф килеш ... Ак каеннарны ак килеш... Гөлләрне – чәчәкләрне пакъ килеш ... Сандугачлы кичләрне , тургайлы таңнарны имин килеш сакла.

Слайд 16

Кыр казлары б үген, җепкә тезелеп Җылы якка таба үттеләр. Канатларын кагып, саубуллашып: “ Яз кайтырбыз”,- диеп киттеләр. Хушыгыз, хуш, матур кыр казлары, Сау – сәламәт очып барыгыз, Ә без монда, матур мәктәпләрдә, Рәхәтләнеп белем алырбыз. Мәҗит Гафури . Хушыгыз, кыр казлары !

Слайд 17

Өй эше . Иҗади эш. 1.” Туган як ул....” 2.”Табигатьнең мең төсе бар “

Слайд 18

Молодец ! Җавап дөрес.

Слайд 19

Җавап дөрес түгел. Игътибарлы бул!