Башҡорт теленән эш планы. 4- се класс (рус группаһы)
календарно-тематическое планирование по теме

                                                Йөкмәткеһе.

1.Аңлатма яҙыу…………………………………………………………………  2……

2.Программаның маҡсат һәм бурыстары…………………………………… 2…..        

3.Программаның йөкмәткеһе һәм бурыстары……………………………… 3…..

4.Уҡыусының белем кимәленә талаптар……………………………………  4…...

5.Календарь- тематик план……………………………………………………  6…...

6. Календарь- тематик планға ҡушымта…………………………………… 11……

7.Уҡыу- уҡытыу методик ҡулланмалар …………………………………… 11……            

 8.Интернет- ресурстар…………………………………………………………  11…...

1. Аңлатма яҙыу

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 4-се класы өсөн (һөйләшеү төркөмө) башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы.

 Программа кимәле : базис.

Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла

«Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында» Законы, Рәсәй Федерацияһының «Мәғариф тураһында» Законы, «Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында» Законы, Башҡортостан Республикаһының «Мәғариф тураһында» Законы.

Программаның йөкмәткеһе 3 йүнәлештә төҙөлгән:

• Телмәр эшмәкәрлеген формалаштырыу, телдең системаһын (фонетика, лексика, орфография, орфоэпия, грамматика, пунктуация) өйрәнеү, бәйләнешле текст менән эшләргә өйрәтеүҙе күҙ уңында тота.
• Тел менән әҙәби материалдары бергә ҡушып өйрәнелә (интеграция).
• Лингвистик һәм әҙәби күренештәр, уҡыу материалы нигеҙендә, практик ҡулланыу маҡсатынан сығып өйрәнелә (коммуникатив йүнәлеш).

2.  Программа буйынса башҡорт теленә өйрәтеүҙең маҡсаты һәм бурыстары

   Башҡорт  телен уҡытыуҙың маҡсаттары һәм бурыстары түбәндәгеләрҙән тора:

1.     Уҡыусыларҙы башҡорт әҙәби телендә дөрөҫ һөйләшергә, өйҙә,
йәмәғәт урындарында, хеҙмәт процесында башҡорт әҙәби телен
практик файҙаланырға өйрәтеү.

2.    Башҡорт теленең фонетик, лексик, грамматик нормалары
буйынса белем һәм күнекмәләр биреү.

3.   Башҡорт телендә нәшер ителә торған гәзит-журналдарҙы, әҙәби китаптарҙы үҙ аллы уҡып аңлау күнекмәләрен биреү.

4.   Үҙ фекереңде билдәле кимәлдә бәйләнешле итеп һөйләй һәм яҙа алыу күнекмәләрен формалаштырыу.

5.   Телде өйрәнеү барышында балаларҙы башҡорт халҡының фәһемле тарихы, бай мәҙәниәте, сәнғәте, әҙәбиәте, башҡорт йолалары, күренекле шәхестәре, тыуған илдең тәбиғәте һ. б менән таныштырыу, уларҙы башҡорт донъяһына алып инеү, башҡорт халҡына, уның теленә, үҙе йәшәгән төйәккә ихтирам һәм һөйөү тәрбиәләү.                                                                                                                             2

6.    Бөтә, һаналғандарға таянып, рус һәм башҡорт телдәрен, әҙәбиәтен өйрәнеү нигеҙендә, балаларҙа туған телгә ихтирам тәрбиәләү, уларға илһөйәр һәм интернациональ тәрбиә биреү.                                                                   

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

Көндә мәктәпкә барам-17 сәғәт

Мин ғаиләмде яратам—11 сәғәт

Үҙем йәшәгән ер турһында һөйләйем-10сәғәт

Ауылда.ҡалала йәшәйем-10 сәғәт  ..

Йыл миҙгелдәре һәм һауа торошо тураһында һөйләшәбеҙ-13 сәғәт

Төрлө хәлдәр тураһында һөйләшәбеҙ-6 сәғәт.

Һатып алырға өйрәнәм-7 сәғәт

Әкиәттәр- 7  сәғәт.

3

3. IV класс уҡыусыларының белем кимәленә талаптар.

• «Башҡортостан » темаһы буйынса (тәбиғәте, халҡы, уның тормошо, ҡалалары, йылға- күлдәре, кейем- һалымы, ижады ) тураһында әңгәмәлә ҡатнашыу, һөйләү.
• Тәҡдим ителгән ситуация буйынса һорауҙар бирә белеү, уҡытыусының (йәки башҡаларҙың) һорауҙарына яуап бирә белеү; яуаптарҙы дөрөҫ интонация менән асыҡ, аңлайышлы итеп әйтеү, һөйләү.
• Ишеткәнде, күргәнде 4-6 һөйләм менән бәйләнешле итеп һөйләү.
• Ҡысҡырып шыма һәм тасуири уҡыу.
• Һүҙлек һүҙҙәрен белеү һәм уларҙы телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу.
• Дәрестә өйрәнелгән грамматик материалды практик ҡуллана белеү.
• 25-30 һүҙ күләмендә диктант яҙыу;  ошо уҡ күләмдә изложение һәм инша яҙа белеү; ҡотлау хаты (открытка) яҙа белеү.

Программала күрһәтелгән шиғырҙарҙы яттан белеү; 3-4 башҡорт йырын башҡара белеү, мәктәптең үҙешмәкәр сараларында ҡатнашыу, сәхнәлә сығыш яһау. Бөтә был эштәр тураһында бәйләнешле һөйләй белеү.

Уҡыусылар  белергә тейеш күнекмәләр.

1. Һүрәтләү, хикәйәләү тибындағы текстарҙы тыңлау һәм аңлап ҡабул итеү:

• текстың планын төҙөү;

-   текстың йөкмәткеһен план буйынса һөйләү, билдәле ситуацияла тексты ижади дауам итеү.

2. Бирелгән тема буйынса диалог төҙөү, диалогты дауам итеү:

• ҡараған фильм, картина, ишеткәндәр, бирелгән ситуация буйынса хикәйә төҙөп һөйләү;
• ваҡиғаға, геройҙарҙың эштәренә, ҡылыҡтарына баһа биреү, үҙ фекереңде иҫбатлау;
• тестағы образлы һүҙҙәрҙе, һүрәтләү-тасуирлау сараларын, мәҡәлдәрҙе табыу, телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу;
• тексты икенсе телгә тәржемә итеп һөйләү;                                        

• 10-12 шиғырҙы яттан тасуири итеп һөйләй белеү.

3. Тексты дөрөҫ, аңлы, тасуири уҡыу:

• тексты мәғәнәүи өлөштәргә бүлеү, уларға исем биреү, план төҙөү;
• гәзит-журналдарҙан, китаптарҙан материал йыйып, хикәйә төҙөү;
• әҫәрҙән кәрәкле өлөштәрҙе һайлап ала белеү;
• текстан аңлашылмаған һүҙҙәрҙе табыу, һүҙлектәр менән эш итә белеү.

4. Хәрефтәрҙе дөрөҫ һәм матур яҙыу, дөрөҫ тоташтырыу:

• Ижади диктанттар, өйрәтеү изложениелары һәм иншалар яҙыу;
• Иптәшең яҙғанын һәм үҙ яҙмаларыңды тикшереү, камиллаштыра белеү күнекмәләре.

Уҡыу предметын өйрәнеү һөҙөмтәләре.

Шәхси һөҙөмтәләр

Башҡорт телен 4 класта өйрәнеүҙең шәхси һөҙөмтәләренә түбәндәгеләр

инә: донъяны күп телле һәм мәҙәниәтле йәмғиәт булараҡ ҡабул итеү; үҙеңде илдең

гражданины итеп тойоу; телде (шул иҫәптән башҡорт телен) төп аралашыу сараһы

булараҡ ҡабул итеү; башҡорт теле саралары ярҙамында (балалар фольклоры, балалар

әҙәбиәтенең ҡайһы бер үрнәктәре) уҡыусының башҡорт халҡының тормошо менән

танышыуы.

Метапредмет һөҙөмтәләр:

Уҡыусының коммуникатив һәләттәрен үҫтереү; элементар коммуникатив

мәсьәләне сисеү өсөн адекват тел һәм телмәр сараларын һайлау һәләтен үҫтереү;

уҡыусының танып белеү һәм эмоциональ сфераларын үҫтереү; башҡорт телен

өйрәнеүгә мотивация булдырыу;

уҡытыу-методик комплекcтың төрлө компоненттары (дәреслек, аудиодиск һ.б.) менән

эшләргә өйрәтеү.

Предмет һөҙөмтәләре: башҡорт теле нормалары (фонетик, лексик,

грамматик) тураһында башланғыс белешмә; (курс йөкмәткеһе кимәлендә) өн, хәреф,

һүҙ кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте.

Коммуникатив сферала (башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә).

Универсаль уҡыу эш төрҙәрен үҙләштереү.

1. Уҡыу процесына яуаплы ҡарау, маҡсат ҡуйыу, эште планлаштыра белеү, уҡыу

мәсьәләләрен сисә белеү.

2. Теге йәки был тема буйынса кәрәкле мәғлүмәт туплау, эҙләнеү эше алып барыу,

уның буйынса презентация эшләй белеү.

3. Мәҙәниәтле аралашыу оҫталығына, телмәр этикетына эйә булыу, үҙ фекерен

яҡлағанда, уй-тойғоларын еткерә алырлыҡ аныҡ, эҙмә-эҙ бәйән итеү, әңгәмәсенең уй-

тойғоларын аңларға тырышыу, уның менән иҫәпләшә һәм уртаҡ фекергә килә белеү.                                                

4. Билдәле кимәлдә башҡорт теленең лексик- йәмғиәт фразеологик минимумын үҙләштереү һәм

телмәрҙә ҡуллана белеү.

Уҡыу предметын өйрәнеү һөҙөмтәләре.

Шәхси һөҙөмтәләр

Башҡорт телен 4 класта өйрәнеүҙең шәхси һөҙөмтәләренә түбәндәгеләр

инә: донъяны күп телле һәм мәҙәниәтле булараҡ ҡабул итеү; үҙеңде илдең

гражданины итеп тойоу; телде (шул иҫәптән башҡорт телен) төп аралашыу сараһы

булараҡ ҡабул итеү; башҡорт теле саралары ярҙамында (балалар фольклоры, балалар

әҙәбиәтенең ҡайһы бер үрнәктәре) уҡыусының башҡорт халҡының тормошо менән

танышыуы.

Метапредмет һөҙөмтәләр:

Уҡыусының коммуникатив һәләттәрен үҫтереү; элементар коммуникатив

мәсьәләне сисеү өсөн адекват тел һәм телмәр сараларын һайлау һәләтен үҫтереү;

уҡыусының танып белеү һәм эмоциональ сфераларын үҫтереү; башҡорт телен

өйрәнеүгә мотивация булдырыу;

уҡытыу-методик комплекcтың төрлө компоненттары (дәреслек, аудиодиск һ.б.) менән

эшләргә өйрәтеү.

Предмет һөҙөмтәләре: башҡорт теле нормалары (фонетик, лексик,

грамматик) тураһында башланғыс белешмә; (курс йөкмәткеһе кимәлендә) өн, хәреф,

һүҙ кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте.

Коммуникатив сферала (башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә).

Универсаль уҡыу эш төрҙәрен үҙләштереү.

1. Уҡыу процесына яуаплы ҡарау, маҡсат ҡуйыу, эште планлаштыра белеү, уҡыу

мәсьәләләрен сисә белеү.

2. Теге йәки был тема буйынса кәрәкле мәғлүмәт туплау, эҙләнеү эше алып барыу,

уның буйынса презентация эшләй белеү.

3. Мәҙәниәтле аралашыу оҫталығына, телмәр этикетына эйә булыу, үҙ фекерен

яҡлағанда, уй-тойғоларын еткерә алырлыҡ аныҡ, эҙмә-эҙ бәйән итеү, әңгәмәсенең уй-

тойғоларын аңларға тырышыу, уның менән иҫәпләшә һәм уртаҡ фекергә килә белеү.                                                  

4. Билдәле кимәлдә башҡорт теленең лексик-фразеологик минимумын үҙләштереү һәм

телмәрҙә ҡуллана белеү.

Календарь-тематик план.

Уҡытыусы-Фәсхетдинова Азалия Әхәт ҡыҙы.

                                            Башҡорт теле.

                                               Класс-4

                                               1-се сирек  15 сәғәт.

                                              2-се сирек 19  сәғәт

                                              3-сө сирек 16 сәғәт

                                               4-се сирек 18 сәғәт

                                   Бөтәһе  -   68 ,аҙнаһына 2 сәғәт .

Дәреслек: Башҡорт телеМ.С.Дәүләтшина,Н.Н.Кинйәбаева,Г.М.Садыкова-Өфө 2016 й.

Календарь- тематик планға ҡушымта.

Уҡыу йылында үткәреләсәк контроль эштәр.

УҠЫУ-УҠЫТЫУ МЕТОДИК ҠУЛЛАНМАЛАР ИСЕМЛЕГЕ.

Дәреслек: Дәүләтшина М.С., Кинйәбаева, Н.Н., Садыҡова, Г.М. .   Башҡорт  теле:  Уҡытыу  рус  телендә  алып  барылған  мәктәптәрҙең     4-се  класы  уҡыусылары  өсөн  дәреслек.  – Өфө : “Китап”, 2016.

Программа кимәле : базис.

Уҡытыусының тел буйынса уҡыу-уҡытыу методик комплекты:

1. Усманова М. Г.  Башҡорт теле грамматикаһы таблицаларҙа һәм схемаларҙа.
2. Толомбаев Х.А., Дәүләтшина М. С., Сиразетдинов З. Ә. Башҡортса өйрәнәйек. Урыҫ мәктәптәренең 1-4 – се синыфтары өсөн башҡорт теленән электрон дәреслек. – Өфө: Мәғариф министрлығы, 2003.
3. Аслаев Т. Х., Атнағолова С.В. Телмәр үҫтереү буйынса сюжетлы картиналар.-Өфө:Китап, 1996.
4. Башҡорт алфавиты һүрәттәрҙә.
5. Башҡорт әҙәбиәте буйынса аудио-видеоәсбап.- Өфө: Башҡортостан Республикаһының Мәғариф  министрлығы, 2005.
6. Ураҡсин З.Ғ., Сиразетдинов З.Ә., Суфьянова Н.Ф. Башҡорт теленең аңлатмалы һүҙлеге: Башланғыс класс уҡыусылары өсөн. – Өфө, 2005.
7. Башҡорт  теленән   диктанттар  йыйынтығы. 1-4-се  класс уҡытыусылары  өсөн ҡулланма. Сәлихова М.Т., Шафикова  С. Х. -  Өфө:   Китап, 1997.

  8.  Башҡорт  теленән  изложение  текстары  йыйынтығы. 1- 4 - се  класс уҡытыусылары    өсөн ҡулланма– Өфө : Китап, 2006 . Толомбаев

Уҡыусылар өсөн тел буйынса  уҡыу-уҡытыу методик комплекты:

 Толомбаев  Х.А., Дәүләтшина М.С.   Башҡорт  теле:  Уҡытыу  рус  телендә  алып  барылған  мәктәптәрҙең     4-се  класы  уҡыусылары  өсөн  дәреслек.  – Өфө : “Китап”, 2006.

 Программа үҙенсәлектәренең характеристикаһы: Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған “Башҡорт теле һәм әҙәбиәте программаһы” (Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I-XI кластары өсөн) нигеҙендә төҙөлдө. Төҙөүселәре Толомбаев Х. А., Дәүләтшина М.С., Ғәбитова З. М., Усманова М. Г.- Ижевск: «Книгоград», 2008.

Интернет ресурстар :

1. Сайт, посвященный изучению башкирского языка -

http://tel.bashqort.com/home

2. Электронный журнал учителей башкирского языка и литературы -

http://ostaz.ru/

3. Башкирский языковой портал - http://bashkort-tele.narod.ru/

4. Башкирский форум - http://www.bashforum.net/ http://bashkorttele.

livejournal.com/

9

5. www.morb.ru Официальный сайт Министерства образования Республики

Башкортостан

6. www.edu.ru Федеральный портал "Российское образование"

7. www.минобрнауки.рф.минобрнауки.рф Министерство образования и науки

РФ

8. http://www.pravitelstvorb.ru/ Официальный сайт Правительства Республики

Башкортостан

9. www.apkpro.ru Академия повышения квалификации и профессиональной

переподготовки работников образования

10. www.ege.edu.ru официальный информационный портал ЕГЭ

11. www.zankov.ru Образовательная система Л.В.Занкова

12. kpolyakov.narod.ru Методические материалы и программное

обеспечениедля школьников и учителей

13. window.edu.ru информационная система "Единое окно доступа к

образовательным ресурсам"

14. school-collection.edu.ru единая коллекция цифровых образовательных

ресурсов

15. fcior.edu.ru федеральный центр информационно-образовательных ресурс

VII. Уҡытыу – тематик план

VIII. Материаль-техник ҡулланмалар

1.Компьютер

2.Интерактив таҡта

3.Мультимедиа проекторы

4.СD проигрыватель

5.Телевизор

6.Баҫма пособиялар: таблицалар, портреттар.

7.Ишетеп- күреү (экранно – звуковые) пособиялар: видеофильмдар, аудиояҙмалар.