Башҡорт теленән эш планы. 3- се класс(урыҫ төркөмө)
календарно-тематическое планирование на тему

                                                Йөкмәткеһе.

1.Аңлатма яҙыу…………………………………………………………………….2…

2.Программаның маҡсат һәм бурыстары………………………………………2..        

3.Программаның йөкмәткеһе һәм бурыстары…………………………………3..

4.Уҡыусының белем кимәленә талаптар……………………………………….4..

5.Календарь- тематик план……………………………………………………….7..

6. Календарь- тематик планға ҡушымта………………………………………13…

7.Уҡыу- уҡытыу методик ҡулланмалар ………………………………………13…            

 8.Интернет- ресурстар……………………………………………………………14...

1. Аңлатма яҙыу

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 3 – сө класы өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы. Билдәле булыуынса, белем биреүҙең маҡсаты йәмғиәт тарафынан ҡуйылған социаль заказ менән билдәләнә. Башҡортостан Республикаһының мәғариф системаһы алдында ҡуйылған төп бурыс-ижади фекерләүсе, инициативалы, ижтимағи тормошта әүҙем ҡатнашыусы, белемле һәм үҙ телендә иркен аралашыусы шәхестәр тәрбиәләү. Мәғариф системаһы алдында ҡуйылған стратегик маҡсаттарҙы тормошҡа ашырыуҙа башланғыс мәктәп беренсе баҫҡыс булып тора.

Программа кимәле : базис.

Программа үҙенсәлектәренең характеристикаһы: Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған “Башҡорт теле һәм әҙәбиәте программаһы” (Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I-XI кластары өсөн) нигеҙендә төҙөлдө. Төҙөүселәре Толомбаев Х. А., Дәүләтшина М.С., Ғәбитова З. М., Усманова М. Г.- Ижевск: «Книгоград», 2008.

Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла

«Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында» Законы, Рәсәй Федерацияһының «Мәғариф тураһында» Законы, «Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында» Законы, Башҡортостан Республикаһының «Мәғариф тураһында» Законы.

Программаның йөкмәткеһе 3 йүнәлештә төҙөлгән

Программа башҡорт телен өс йүнәлештә – телмәр эшмәкәрлеген формалаштырыу, телдең системаһын (фонетика, лексика, орфография, орфоэпия, грамматика, пунктуация) өйрәнеү, бәйләнешле текст менән эшләргә өйрәтеүҙе күҙ уңында тота. Шулай уҡ унда милли тәрбиә тураһында ла мәсьәлә күтәрелә.

• балаларҙы һөйләшергә өйрәтеү үҙәк бурыс.
• тел менән әҙәби материалдары бергә ҡушып өйрәнелә (интеграция).
• лингвистик һәм әҙәби күренештәр, уҡыу материалы нигеҙендә, практик ҡулланыу маҡсатынан сығып өйрәнелә (коммуникатив йүнәлеш).

2. Программаның маҡсат һәм бурыстары: 

1. бәләкәй кластарҙа үҙләштерелгән диалогик, монологик телмәр күнекмәләрен камиллаштырыу;
2. һорау биреү, һорауҙарға үҙ һүҙҙәре менән яуап биреү;
3. һүҙлек һүҙҙәрен үҙләштереү, һүҙ байлығын арттырыу;
4. текст менән эшләү күнекмәләрен үҫтереү;
5. программаға ярашлы грамматик материалды үҙләштереү;
6. тыуған төйәк, кешенең һәйбәт сифаттары хаҡында әҫәрҙәр уҡыу, башҡорт филармония концерттарын ҡарау.

3. Программаның йөкмәткеһе һәм бурыстары:

4. Уҡыусының белем кимәленә талаптар:

1.  Уҡығанды, һөйләгәнде аңлау, йөкмәтке буйынса һорауҙар, һәм шул һорауҙарға яуап бирә белеү;
2.  Прозаик текстарҙы дөрөҫ, шыма, аңлы уҡыу белеү;
3. Уҡылған тексты өлөштәргә бүлеү,исем биреү, элементар план төҙеү;
4. Текстан аңлашылмаған һүҙҙәрҙе табыу, һүҙлектәрҙе файҙаланыу;
5. Башҡортостан тураһында мәғлүмәттәргә эйә булыу;
6. Башҡорт халҡының мәҡәлдәре, йомаҡтарын белеү;
7. Хәрефтәрҙе һәм һүҙҙәрҙе матур , дөрөҫ яҙа белеү;
8.  Диктанттар яҙа белеү.

9. Бәләкәй кластарҙа үҙләштерелгән диалогик, монологик телмәр күнекмәләрен камиллаштырыу;
10. Һорау биреү, һорауҙарға үҙ һүҙҙәре менән яуап биреү;
11. Һүҙлек һүҙҙәрен үҙләштереү, һүҙ байлығын арттырыу;
12. Текст менән эшләү күнекмәләрен үҫтереү;
13. Программаға ярашлы грамматик материалды үҙләштереү;

Тыуған төйәк, кешенең һәйбәт сифаттары хағында әҫәрҙәр уҡыу, башҡорт филармония концерттарын ҡарау. 

14. Уҡығанды, һөйләгәнде аңлау, йөкмәтке буйынса һорауҙар, һәм шул һорауҙарға яуап бирә белеү;
15. Прозаик текстарҙы дөрөҫ, шыма, аңлы уҡыу белеү;
16. Уҡылған тексты өлөштәргә бүлеү,исем биреү, элементар план төҙеү;
17. Текстан аңлашылмаған һүҙҙәрҙе табыу, һүҙлектәрҙе файҙаланыу;
18. Башҡортостан тураһында мәғлүмәттәргә эйә булыу;
19. Башҡорт халҡының мәҡәлдәре, йомаҡтарын белеү;
20. Хәрефтәрҙе һәм һүҙҙәрҙе матур , дөрөҫ яҙа белеү;
21.  Диктанттар яҙа белеү.

Һөйләү телмәрен үҫтереү:

1.  Картина буйынса һөйләү;

2.  Уҡыған тексты аңлы һөйләү;

3. Шиғыр, тиҙәйткестәрҙе яттан һөйләй белеү;

4.  Йәштәштәре, ололар менән билдәле бер аралашыу сфераларында, ситуацияларҙа

Диалогик һәм монологик телмәр ойоштора белеү;

5.  Үҙенең һәм йәштәштәренең эшмәкәрлеге, тирә-яҡ мөхит хаҡында үҙенең

мөнәсәбәтен белдереп, бәйләнешле һөйләй белеү.

Ишетеп аңлау (аудирование):

1.   Уҡытыусының дәрес, уйын ситуациялары менән бәйле һорауҙарын, күрһәтмәләрен аңлау.

2.   Әңгәмәләштәшенең таныш материалға нигеҙләнгән һөйләмен аңлау, уға мөнәсәбәтен белдереү.

3. Тыңлағанда һөйләм, һүҙбәйләнештәрҙе билдәләү, интонацияны айырыу.

4.  Әҙәби әҫәрҙәрҙең, текстарҙың йөкмәткеһен тыңлап аңлау.

5 . Аудиотаҫмалағы әкиәт, хикәйәне ишетеп аңлау.

6. . Уҡыу телмәрен үҫтереү.

7. Аңлы, дөрөҫ итеп уҡыу.

8. Текстағы тыныш билдәләренә ҡарап, тейешле пауза һәм интонацияларҙы үтәү.

9. Тексты үҙ аллы аңлы уҡыу.

10. Кәрәкле мәғлүмәтте табып уҡыу.

11. Бәләкәй күләмле шиғырҙарҙы яттан һөйләү.

12. Яҙыу телмәрен үҫтереү.

13. Айырым һөйләмдәрҙе, бәләкәй текстарҙы үҙгәрешһеҙ, дөрөҫ итеп күсереп яҙыу.

14.  Матур яҙыу күнекмәләре.

15. Байрам открыткалары яҙыу.

Уҡыу предметын өйрәнеү һөҙөмтәләре.

Шәхси һөҙөмтәләр: башҡорт телен 3 класта өйрәнеүҙең шәхси һөҙөмтәләренә түбәндәгеләр

инә: донъяны күп телле һәм мәҙәниәтле йәмғиәт булараҡ ҡабул итеү; үҙеңде илдең гражданины итеп тойоу; телде (шул иҫәптән башҡорт телен) төп аралашыу сараһы

булараҡ ҡабул итеү; башҡорт теле саралары ярҙамында (балалар фольклоры, балалар

әҙәбиәтенең ҡайһы бер үрнәктәре) уҡыусының башҡорт халҡының тормошо менән

танышыуы.

Метапредмет һөҙөмтәләр:

Уҡыусының коммуникатив һәләттәрен үҫтереү; элементар коммуникатив

мәсьәләне сисеү өсөн адекват тел һәм телмәр сараларын һайлау һәләтен үҫтереү;

уҡыусының танып белеү һәм эмоциональ сфераларын үҫтереү; башҡорт телен

өйрәнеүгә мотивация булдырыу;

уҡытыу-методик комплекcтың төрлө компоненттары (дәреслек, аудиодиск һ.б.) менән

эшләргә өйрәтеү.

Предмет һөҙөмтәләре: башҡорт теле нормалары (фонетик, лексик,

грамматик) тураһында башланғыс белешмә; (курс йөкмәткеһе кимәлендә) өн, хәреф,

һүҙ кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте.

Коммуникатив сферала (башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә).

Универсаль уҡыу эш төрҙәрен үҙләштереү.

1. Уҡыу процесына яуаплы ҡарау, маҡсат ҡуйыу, эште планлаштыра белеү, уҡыу

мәсьәләләрен сисә белеү;

2. Теге йәки был тема буйынса кәрәкле мәғлүмәт туплау, эҙләнеү эше алып барыу,

уның буйынса презентация эшләй белеү;

3. Мәҙәниәтле аралашыу оҫталығына, телмәр этикетына эйә булыу, үҙ фекерен

яҡлағанда, уй-тойғоларын еткерә алырлыҡ аныҡ, эҙмә-эҙ бәйән итеү, әңгәмәсенең уй-

тойғоларын аңларға тырышыу, уның менән иҫәпләшә һәм уртаҡ фекергә килә белеү.

4. Билдәле кимәлдә башҡорт теленең лексик-фразеологик минимумын үҙләштереү һәм

телмәрҙә ҡуллана белеү.

6. Календарь-тематик план.

          Предмет – башҡорт теле

         Уҡытыусы-Хөснуллина Гөлшат Булат ҡыҙы

          Класс- 3 в,г,д.

         1-се триместр-  31 сәғәт

          2-се триместр- 33 сәғәт

          3  -сө триместр- 38 сәғәт

Бөтәһе  -   102 сәғәт , аҙнаһына- 3 сәғәт .

Эш программаһының   йөкмәткеһе  түбәндәге программа менән планлаштырылды: “Башҡорт теле һәм әҙәбиәте программаһы”. Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I-XI кластары өсөн. Төҙөүселәре: Тикеев Д.С., Толомбаев, Х.А., Вилданов Ә.Х.,  Дәүләтшина М.С., Хөснөтдинова Ф.Ә., Хажин В.И. Ижевск: издательство «КнигоГрад». Төҙөүселәре: .Ғәбитова З.М.,Толомбаев Ә.Х.,М.С.Дәүләтшина , М.Г.Усманова.

Дәреслек: “ Башҡорт теле”, 3 классуҡыусылары өсөн дәреслек,төҙөүселәре А.Х.Толомбаев, М.С.Дәүләтшина Ө.: Китап, 2010 й.-бит.

7.   Календарь- тематик планға ҡушымта.

Уҡыу йылында үткәреләсәк контроль эштәр.

7.  Уҡыу-уҡытыу методик ҡулланмалар исемлеге:

 Уҡытыусыларға:

 М.С. Давлетшина, А.Х. Тулумбаев. Электронное пособие для 3 –го класса. У.- 2012

Ф.А.Хуснутдинова Башкирский язык.ru.

.Электронный учебник «Башкирский язык. ru».

 Электронное пособие. Самоучитель по башкирскому языку.

Өҫтәлмә әҙәбиәт:

1. Суфьянова Н.Ф., Сиразитдинов З.Ә., Ураҡсин З.Ғ. Башҡорт теленең аңлатмалы

һүҙлеге. – Өфө: Китап, 2011.

2. Әүбәкирова З.Ф. Башҡорт теле таблицаларҙа, схемаларҙа hәм ҡағиҙәләрҙә.

3. Ғәбитова З.М. Телмәр үҫтереү дәрестәре. – Өфө: Китап, 2009

4. Давлетшина М. С. Методика преподавания башкирского языка(1часть) - Уфа,

2010г.

5. Давлетшина М. С., Габитова З.М. Методика преподавания башкирского языка (2

часть) - Уфа,2011г.

6. Нафикова З.Г., Валеева В.В. Наглядно-дидактическое пособие по усвоению

башкирского языка (на баш.яз.) Эдвис, 2008 г.

7. Әүбәкирова З.Ф., Әүбәкирова Х.E., Дилмөхәмәтов М.И. Мин башҡортса уҡыйым

– Өфө: Китап, 2007.

8. Тел төҙәткестәр, тиҙәйткестәр, һанамыштар. Төҙөүселәр: Иҫәнғолова Ә.Ф.,

Дәүләтҡолова Г.Ш. – Өфө: Эшлекле династия, 2008.

9. «Аҡбуҙат» журналы.

10. Баһауетдинова М.И., Йәғәфәрова Г.Н. Күңелле минуттар. 2-се баҫма. – Өфө:Китап, 2010.

 Нафиҡова З.Ғ., Аҙнабаева Ф.Ғ. Тылсымлы өндәр. Методик ҡулланма. Өфө:Китап, 2010

8. Интернет ресурстар :

1. Сайт, посвященный изучению башкирского языка -http://tel.bashqort.com/home

2. Электронный журнал учителей башкирского языка и литературы -

http://ostaz.ru/

3. Башкирский языковой портал - http://bashkort-tele.narod.ru/

4. Башкирский форум - http://www.bashforum.net/ http://bashkorttele.

livejournal.com/

5. www.morb.ru Официальный сайт Министерства образования Республики

Башкортостан

6. www.edu.ru Федеральный портал "Российское образование"

7. www.минобрнауки.рф.минобрнауки.рф Министерство образования и науки РФ

8. http://www.pravitelstvorb.ru/ Официальный сайт Правительства Республики

Башкортостан

9. www.apkpro.ru Академия повышения квалификации и профессиональной

переподготовки работников образования

10. www.ege.edu.ru официальный информационный портал ЕГЭ

11. www.zankov.ru Образовательная система Л.В.Занкова

12. kpolyakov.narod.ru Методические материалы и программное

обеспечениедля школьников и учителей

13. window.edu.ru информационная система "Единое окно доступа к образовательным ресурсам"

14. school-collection.edu.ru единая коллекция цифровых образовательных ресурсов

15. fcior.edu.ru федеральный центр информационно-образовательных ресурс

VII. Уҡытыу – тематик план

VIII. Материаль-техник ҡулланмалар

1.Компьютер

2.Интерактив таҡта

3.Мультимедиа проекторы

4.СD проигрыватель

5.Телевизор

6.Баҫма пособиялар: таблицалар, портреттар.

7.Ишетеп- күреү (экранно – звуковые) пособиялар: видеофильмдар, аудиояҙмалар.

- практик ҡоролмалар: магнитлы класс таҡтаһы