Барыбызга да таныш Шүрәле( Г.Тукай әкият-поэмасы буенча мастер-класс)
план-конспект на тему

Барыбызга да таныш Шүрәле

мастер-класс

-Исәнмесез, хөрмәтле кунаклар, кадерле укытучылар!

-Әйтегез әле, сез барыгыз да Шүрәле белән танышмы? Кем ул? Яки нәрсә ул?

-Ул –урман җәнлеге, урман хуҗасы, урман “сарыгы”, әкият герое, мультфильм, шул исемле балет персонажы.

-Төгәл әйтеп булмый, шуңа күрә минем аны бер “зат” диясем килә.Шүрәле нинди зат соң ул?(1,2,3 нче слайдлар)

-Бик яхшы,Шүрәлегә хас булган сыйфатларны күп әйттегез.Димәк, без аның белән кайларда  еш очрашабыз?

-әкиятләрдә;

- мультфильмнарда;

-рәсемнәрдә һәм сыннарда;

-дәреслекләрдә;

-борынга татар мифларында;

Шүрәле тормышыбызда һәрвакыт безнең белән.Ләкин Шүрәле һәрвакыт бертөрле микән? Әйдәгез, төрле чыганакларга таянып, аңа  хас булган сыйфатларны ачыклыйбыз һәм чагыштырабыз. Моның өчен кәгазь битен башта 2 гә, аннан сон тагын 2 гә, урта почмагын аска таба бөклибез.(4 нче слайд)  Уртага Шүрәле лип язып куябыз, беренче өлешкә –мифта, икенче өлешкә – Г.Тукайның әкият-поэмасында, өченче өлешкә – мультфильмда, дүртенче өлешкә – дәреслектә дип язып куябыз.

Бу бүленеш шартлы, сез үзегезнең  вариантны да куллана аласыз.

1.Иң беренче булып. Шүрәле белән без бик борынгыдан, буыннан-буынга тапшырылып килгән мифларда очрашабыз.Әйе, татар халкының да үз мифлары бар. Мәсәлән, су иясе( су анасы), өй иясе, амбар иясе, бичура, албасты һәм шүрәле турында мифлар яшәп килә.Шүрәле турында мифны искә төшереп китәбез. Текстны игътибар белән укып чыгыгыз, Шүрәле турында нәрсәләр әйтә алабыз? ( 5 нче слайд)

Татар халык мифы.

Шүрәле калын урманнарда яши. Ул кешегә охшаган, тик бармаклары бик озын. Шүрәле кешене адаштырырга, урман эченә алдап кертергә бик ярата. Ул кеше кебек кычкыра, һәм кеше аңа таба китә.  Шулай итеп, Шүрәле тавышына алданган кеше урман уртасына кереп китә дә адаша.

       Шүрәле ялгыз кеше янына гына килә икән. Ике кеше булса, ул курка, ди. Кешеләрнең эте булса, якын да килми икән. Эттән ул бик курка, ди.

       Шүрәле кешеләр белән сөйләшергә, сорашырга ярата. Үзе сорауларга җавап бирми. Шүрәлене күрсәң, тешләреңне күрсәтергә ярамый икән. Кешенең тешен күрсә, озын бармаклары белән кытыкларга тотына, ди. Ул, бер кытыклый башласа, үтергәнче кытыклый икән, ди.

2.Әйе, телдән-телгә күчеп, мифтагы Шүрәле образы язучы һәм шагыйрьләребезнең әсәрләрендә дә үзенә урын тапкан. Шуларның иң гүзәл үрнәге булып Г.Тукайның “Шүрәле” әкият- поэмасы тора. Әкияттән кечкенә өзек карап китик, Шүрәлегә хас булган сыйфатларны табабыз һәя язып барабыз.(1 нче видео-өзек)

3.Бу әкият-поэма нигезендә  “Татар мультфильм” иҗади берләшмәсе бик  матур мультфильм тәкъдим итте.Биредә әкият-поэма яңа эчтәлек белән баетыла.Шул яңа эчтәлекне чагылдырган өзек карарга   тәкъдим итәм( 2 нче видео-өзек)

4.