"Баулы-хәзинәләр чишмәсе" татар әдәбиятыннан IX сыйныфлар өчен электив курс программасы
элективный курс (9 класс) на тему

Татарстан Республикасы Баулы муниципаль районы

муниципаль  бюджет белем   учреждениесе

“ Поповка урта гомуми  белем  мәктәбе”

Баулы – хәзинәләр чишмәсе

 ( татар әдәбиятыннан  IX сыйныфлар өчен электив курс программасы)

Төзүче: I квалификацион категорияле

 татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Габсабирова Римма Камил кызы

Поповка, 2013нче ел

Аңлатма язуы

     Соңгы елларда мәгариф системасы төрле үзгәрешләр кичерде: укыту-тәрбия процессында заман таләп иткән яңа метод,яңа технологияләр, төрле юнәлешләр кулланыла башлады. Инде берничә ел дәвамында мәктәпләрдә профиль алды хәзерлеге буенча төрле чаралар үткәрелү күздә тотыла. Шуларның берсе – электив курс.

     Программа укучыларның һөнәри омтылышларын, сәләтләрен ачыкларга, төрле традицион булмаган дәрес формалары аша дөрес сөйли, аралаша, фикерләрен аңлаешлы, эзлекле итеп әйтә белүнең киләчәк тормышта кирәк булуына инандыру өчен укытучыга зур ярдәмлек булып тора.

      Халык тарихын өйрәнү, аның мәдәни байлыгы турында күзаллау булдыру, укучыга ул яшәгән республика, район, авыл тарихы турында мәгълүмат бирүдән башлана.

            Туган төбәгебезнең тарихын өйрәнү, төбәгебездән чыккан күренекле шәхесләрнең тормышы һәм иҗаты белән танышу, яшь буынны халкыбыз, туган төбәгебез белән горурлана алырлык, халыклар арасындагы дуслыкның кадерен белү хисләренә ия булырлык алмаш итеп тәрбияләүгә зур йогынты ясый.

        Безнең Баулы төбәгендә туып-үскән, күп еллар шунда яшәгән, фидакарь хезмәт иткән, иҗат белән шөгыльләнгән шәхесләребезнең исемнәре күпләргә таныш: Фәнис Яруллин, Миргазиян Юныс, Рафаэль Мостафин, Мөсәгыйть Хәбибуллин, Сирин Батыршин,  Рәшит Әхмәтҗанов, Ганс Сәйфуллин, Вил Усманов һ.б.

      Шуларны искә алып  9нчы сыйныфларда электив курслар үткәрү өчен 16 сәгатьлек программа төзедем.”Баулы – хәзинәләр чишмәсе” курсы белем генә биреп калмыйча, һәр баланың иҗади эшчәнлеген үстерергә, аларны мөстәкыйль фикер йөртергә өйрәтүгә һәм тормышта үз юлларын табарга ярдәм итәргә тиеш.

Программаның максаты:

1.  Баулы төбәгеннән чыккан язучылар, шагыйрьләр, сәнгать кешеләре турында һәм аларның иҗатына тирәнрәк мәгълүмат бирү.

2. Укучыларның белемнәрен арттыру, тирәнәйтү, күзаллауларын киңәйтү.

3. Балаларда туган якка, туган төбәккә мәхәббәт уяту, төбәкнең билгеле     шәхесләренә хөрмәт, алар белән горурлану хисе булдыру.

Төп бурычлар:

1. Якташ язучы һәм шагыйрьләребезнең әсәрләрен, , сәнгать әһелләренең эшчәнлекләрен укучылар күңеленә салу, сеңдерү.

2. Шул шәхесләр үрнәгендә һөнәр сайлауга ярдәм итү.

3. Аралашу культурасы, зәвыклылык кебек күркәм сыйфатлар тәрбияләү.

     Шушы максат һәм бурычларны тормышка ашыру өчен курста бирелә торган материал түбәндәге юнәлешләргә бүлеп өйрәнелә:

• укучыларга туган як, якташ язучыларыбыз һәм шагыйрьләребезнең тормыш һәм иҗат юлы турында мәгълүмат бирү;
• иҗади дәрес-очрашулар,шигъри кичәләр үткәрү;матбугатта чыккан язмаларны туплау;
• музейларга экскурсияләр оештыру.

Программаның эчтәлеге

1. Кереш. Баулы – безнең туган җир.  

2. Баулыга нигез кайчан һәм кем салган?  

3. Шәһәребезнең истәлекле урыннары. Тарихи һәйкәлләр.

4. Баулы районы – 4 Советлар союзы героеның Ватаны.

5. Әдәбият һәм сәнгатькә гашыйк булган Баулы төбәге. Районнан чыккан язучылар, шагыйрьләр, сәнгать әһелләре белән таныштыру.

6. Фәнис Яруллинның тормыш юлы һәм иҗаты. “Җилкәннәр җилдә сынала”. Кзыл Яр авылында урнашкан Ф.Яруллин музеена бару.

7. “Муса Җәлил эзеннән” Рафаэль Мостафин иҗаты.  

8.  Миргазиян Юнысның тормыш юлын иҗатын өйрәнү.

9. Рәшит Әхмәтҗанов –лирик шагыйрь.

10. Сталин тәрмәләрендә михнәт чиккән Сирин Батыршин

11. “Җирең үзенә тартыр

      Күпме генә биек менсәң дә...” (Композитор Ганс Сәйфуллин) .

12. Вил Усманов- көрәшче,җырчы,композитор.

13. Баулыга багышланып язылган җырлар.

14. Йомгаклау. Эшкә нәтиҗә ясау.

Тематик планлаштыру

Укытучы өчен әдәбият исемлеге:

1. Әхмәтҗанов Р. Рәшит Әхмәтҗановның тууына-60 ел.Хезмәткә дан.-2001-14 апрель.
2. Баллы еллга буенда -Казан,1996.
3. Бавлы,ты сердцу милый уголок-Москва:РадиоСофт,2001.
4. ВәлиевА.В.,ГобәйдуллинХ.Я. Баулылар-Казан,1989.
5. ГаниеваА.Усманов Виль поющий батыр или как совместить два в одном.-Молодежь Татарстана.-2009.-11июнь.
6. Даутов Р.Н, Рахмани Р.Н. Әдипләребез:Биобиблиографик белешмәлек.-Казан:Тат.кит.нәшр.2009.
7. Митряшкин Т.Н. Так сражались бавлинцы. -Казан,2000.
8. Мустафин Р. По следам оборванной песни.-Казань:Татарское книжное издательство,2004.
9. Рахим К. Певец новой жизни(К 90-летию Сирина).Слава труду.-1986,29ноябрь.
10. Сәйфуллин Г. Истәлеккә бер җыр бүләк итәм:Җырлар җыентыгы.-Казан:Татполиграф,1996.-96 бит.
11. Сәйфуллин Г. Истәлеккә бер җыр бүләк итәм.-Казан:Кол Шәриф ншрияте,2001.-200бит
12. Усманов В. Без көрәшче халык затыннан (Вил Усманов үзе турында)Мәдәни җомга.-2007.-7июнь.
13. Яруллин Ф. Җилкәннәр җилдә сынала:Повестьлар.-Казан:Татар.кит.нәшр1986.
14. ЯруллинаЭ. Фанис Яруллин-гордость нации.-Слава труду.2008.-9 февраль.