Материалы на Всероссийский конкурс мастер-класса учителей родного языка и литературы "Туган тел"
методическая разработка на тему

Уçă урокăн план-конспекчĕ. Чăваш чĕлхи, 2 класс.

Тема: «Дежурнăй». Пусăм

Воспитани тĕллевĕсем: Ачасене мĕн пĕчĕкрен ĕçе хăнăхтарасси.

Пĕлÿ тĕллевĕсем: Малтан вĕрннĕ пуплев тĕслĕхĕсене, тунти кун, шăварать, урай, шăлать, савăнать сăмахсен пĕлтерĕшĕсене, ударени правилине пуплевре тата çырура тĕрĕс усă курма вĕрентесси.

Аталану тĕллевĕсем: тунти кун, шăварать, урай, шалать, савăнать, ĕçчен сăмахсемпе пуплевре усă курма, текста ăсра тата сасăпа вуласа ăна туллин ăнланма, вулав правилисене, интонацие тĕрĕс татса пыма, панă ыйтăва хуравлама, текстран кирлĕ информацие суйласа илме, вĕреннĕ сăмахсене, сăмах майлашăвĕсене тĕрĕс çырма пултармалла.

Лексика материалĕ (çĕнĕ сăмахсем): урай – пол, тасатать – чистит, шăварать  - поливает, шăлать – подметает, савăнать – радуется, ытлари кун – вторник, тунти кун - понедельник; 

Урокра кирлĕ хатĕрсем: компьютер, проектор, экран, темăпа хатĕрленĕ слайдсем; вĕренÿ кĕнеки,  ачасен 2-мĕш номерлĕ «Çыру тетерачĕ».

Усă курнă литература:

1. Абрамова Г.В. Чăваш чĕлхи: учебник чувашского языка для 2 класса русской школы. – 2-е изд. – Чебоксары: Чувш. кн. Изд-во, 2011
2. Çыру тетрачĕ. 2 – мĕш номер.
3. Абрамова Г.В. Методические указания к учебнику чувашскогоязыка для 2 класса русской школы: книга для учителя/ Г.В. Абрамова. – Чебоксары: Издательство Чувашского республиканского института образования, 2008.
4. Игнатьева В.И. Чăваш чĕлхи: вырăс шкулĕн пуçламăш (I-IV) классен программи. Вырăс шкулĕн пуçламăш класĕсенче чăваш чĕлхи вĕрнтмелли минимум. Вĕренекенсен пĕлĕвĕпе хăнăхăвĕсене тĕрĕслемелли тата хакламалли виçесем/ В.И. Игнатьева, Н.Н. Чернова, З.С. Антонова. – Шупашкар, 2008.

Урок юхăмĕ.

I. Класа урока йĕркелени.(   -мĕш слайд).

- Ырă кун пултăр, ачасем!

- Ырă кун пултăр, Татьяна Владимировна!

1. Фонетика хăнăхтарăвĕ. Ачасем «Шăппăн ларăр» сăвва каласа вырăна лараççĕ.

Шăппăн ларăр, шăппăн ларăр.

Урок пырать ку класра.

Эп вулатăп, эп çыратăп,

Калаçатăп чăвашла.

II. Пуплев хăнăхтарăвĕ. (   -мĕш слайд.)

2.  Дежурнăйпа калаçни.

У: Паян класра кам дежурнăй?

А: Паян эпĕ дежурнăй.

У: Класра пурте пур – и?

А: Класра пурте пур.

У: Паян мĕн кун?

А: Паян тунти кун.

У: Паян мĕнле число?

А: Паян нарăсăн 8-мĕшĕ.

У: Урамра мĕнле çанталăк? Хĕвел пăхать – и?

А: Урамра сивĕ, хĕвел пахмасть.

У: Урокра мĕнле лармалла?

А: Урокра лайăх лармалла.

У: Маттур, лар, тархасшăн.

III. Урокăн темипе, тĕллевĕсемпе, планĕпе паллаштарни.(  -мĕш слайд)

У: Ачасем сирĕн партăсем çинче карточкăсем выртаççĕ. Унта сăмахсем çырнă. Сирĕн çак сăмахсене вуласа, сыпăксем çине уйăрса ударени лартса тухмалла. Определить ударный слог. Какое задание надо выполнить?

УРАЙ, МИÇЕ, УРАМРА, ЧЕЧЕК, ÇУЛЛА, МУЛКАЧ (дети работают)

У: Ачасем, тĕрĕслетпĕр. (на слайде. Дети по очереди читают слова, называют ударный слог, если правильно выцветает всё слово. Если нет, то ничего не происходит).

А: У-РАЙ, МИ-ÇЕ, У-РАМ-РА, ЧЕ-ЧЕК, ÇУЛ-ЛА, МУЛ-КАЧ

У: Ачасем, çак сăмахсенче мĕн асăрхарăр? Что вы заметили в этих словах?

А: Кашни сăмах вĕçенче ударени лартатпăр. В конце каждого ударного слога ставится ударение. Кто может определить и назвать тему нашего урока? (ЧИТАЮ ПРАВИЛО)

У: Тĕрĕс.  Ачасем, в чувашском языке есть такое правило. Ударение в чувашском языке зависит от наличия в слове неполных гласных звуков ă и ĕ. Если в слове ă, ĕ отсутствуют, то ударение падает на последний слог.

У: Тепĕр хут сăмахсене тĕрĕс вуласа тухатпăр. (ЧИТАЕМ СЛОВА)

А:

У: Ачасем, куратăр – и мĕнле хитре букет пуçтартăмăр? С ВАШЕЙ ПОМОЩЬЮ.

Калăр – ха тархасшăш, пирĕн класра чечексем пур – и?

Вĕсене кам пăхса тăрать? Кто за ними ухаживает?

А: Дежурнăй.

У: Дежурнăй класра тата мĕнле ĕçсем тăвать? А какие обязанности могут быть у дежурного?

А:

У: Паян пирĕн патра хăнара татах Чита килчĕ. Вăл паян класра дежурнăй.

1V. «Дежурнăй» текстпа ĕçлесси. ( -мĕш слайд)

 У: Дежурнăй мĕнле ĕçсем тунине, эпир сирĕнпе текст вуланă тăрăх пĕлме пултаратпăр. (Какие обязанности выполняет Чита как дежурная по классу мы можем узнать прочитав текст в учебнике на с.100 3-мĕш хăнăхтару. Перед чтением текста, мы с вами познакомимся с новыми словами. Посмотрите на экран). Текста вулас умĕн сирĕнпе çĕнĕ сăмахсемпе паллашатпăр. Слайд çине пăхатпăр. Малтан эпĕ вулатăп, кайран эсир вулатăр. Вуланă тăрăх ударени тĕрĕс лартатпăр.

1. Словарь ĕçĕ. (   -мĕш слайд)

тунти кун – понедельник,

тасатать – чистит,

шăварать  - поливает,

урай – пол,

шăлать – подметает,

савăнать – радуется,

ĕçчен - трудолюбивый; 

1. Вĕрентекен – хор;
2. Ачасем пĕрле вулани, вырăсла куçарни;
3. Паллă тунă сыпăксенче ударени тĕрĕс лартса вулани.

Тун-ти кун, та-са-тать, шă-ва-рать, у-рай, шă-лать, та-са, ĕç-чен; 

2.Кĕнекери калавпа ĕçлени. (100-101 стр., 3-мĕш хăнăхтару). ( –мĕш слайд)

1. Ачасем сăнчăрпа вулани, вырăсла куçарни;

У: Ачасем, кĕнекесене уçатпăр, 100 – мĕш страницă, 3 – мĕш хăнăхтару. Халĕ çак калава абзац тăрăх вулатпăр та вырăсла куçаратпăр. Текста вуланă тăрăх ыйтусем çине ответлетĕр. Вулама пуçлать….(Ангелина, Полина, Соня)

2.  Ыйтусем çине хуравлаттарни. (   -мĕш слайд).

• Паян Чита дежурнăй – и, Маня - и? Арина
• Чита доска тасать - и? Марина
• Чита урай шăлать - и? Настя
• Хĕвелпи ăна ырлать - и? Арина

3. Воспит. Момент. Учитель хвалит детей за работу на уроке.

VI. Кану (Физкультура) саманчĕ. (   -мĕш слайд).

Эпир пĕчĕк ачасем

Эпир пысăк ачасем

Эпир вайлă ачасем

Эпир маттур ачасем

VIII. Урока пĕтĕмлетни. ( –мĕш слайд)

 Ачасене хăйсене урокра мĕн туни çинчен, мĕн çĕнни пĕлни çинчен, мĕн килĕшни çинчен  калаттармалла.

У: Çак урока эсир хăвăра мĕн çĕнни илтĕр?

X. Ачасен ĕçне хаклани.

УРАЙ

МИÇЕ

УРАМРА ЧЕЧЕК

ÇУЛЛА

МУЛКАЧ

Шкул предмечĕ: Чăваш чĕлхи

Класс: 3

Цель урока:

1. Повторение и обобщение речевого и языкового материала, введённого и закреплённого на предыдущих уроках.

2. Развитие внимания и мышления учащихся.

Используемое оборудование:

Мультимедийный проектор, компьютер, чувашско-русский словарь Скворцова.

Краткое описание: Отработка лексических и речевых навыков учащихся в игровой форме

Урок юхǎмĕ:

1. Сывлǎх сунни

- Ырă кун, пултăр, ачасем!

- Ырă кун, пултăр, Татьяна Владимировна!

- Ларăр. Кам паян класра дежурнăй?

- Эпĕ паян класра дежурнăй.

- Пирĕн  паян мĕнле число?

- Пирĕн паян: Пуш уйăхĕн 13-мĕшĕ. (слайд   )

- Тĕрĕс. Лар.

2. Урок йĕркипе паллаштарни.

- Паян сирĕн урока тигр çури килчĕ. Атьăр – ха унпа ырă сунар.

- Ырă кун, пултăр, тигр çури.

III. Аудированипе фонетика хǎнǎхǎвĕсене аталантарни.

- Хăйĕнпе пĕрле сире вали пĕчĕк сăвă илсе килнĕ. Итлĕтпĕр ăна. (Учитель вслух читает стихотворение)

Пирĕн класра кам маттур?

Кам тирпейлĕ, çав маттур.

Пирĕн класра кам маттур?

Кам нумай пĕлет. (слайд   )

- Послушайте перевод о чем?

В нашем классе кто молодец?

Кто ухоженный, тот молодец.

В нашем классе кто молодец?

Кто много знает.

- Кто же в классе молодец? В этом оценить ваши знания мне поможет тигренок.

- Халĕ эсир ман хыççăн сăвва тепер хут аса илетĕр. (Дети читают за учителем)

Пирĕн класра кам маттур?

Кам тирпейлĕ, çав маттур.

Пирĕн класра кам маттур?

Кам нумай пĕлет – маттур

- Сейчас кто – то один прочитает это стишок. (Один читает стишок)

- А с тигренком пришли его друзья.

Кампа вăл урока килчĕ?

Тĕрлĕ-тĕрлĕ теттепе. (слайд          )

- Вера, вăл урока кампа килчĕ. (дети называют кто это, затем выходит правильное слово)

- УПАПА (Вера).

- Лиза, вăл урока кампа килчĕ?

-  ПАКШАПА (Лиза).

 - Серёжа, вăл урока кампа килчĕ? 

- ТИЛĔПЕ (Серёжа)

-  Кампа вăл урока килчĕ?

-Тĕрлĕ-тĕрлĕ теттесем килчĕ. Урока теттесем килчĕç.

- А друзья его принесли гостинце овощи – пахча – çимĕç.

- Серёжа, вуласа пар-ха.

- Кишĕр, купăста, помидор

Сухан, хăяр, çăмарта.

Патиссон, редис, шăши.

- Кала: хăшĕ ытлашши? (пробел)

- Скажите, какое слово лишнее?

- Шăши.

- Тĕрĕс. Докажите правильность своего ответа. (переводят слова)

- Шăши –это мышь.

- А давайте переводим остальные слова.

Кишĕр – морковь, купăста-капуста, помидор

Сухан-лук, хăяр-огурец, çăмарта

Патиссон, редис..

- Çăмарта – найдем в словаре (открывают словари, находят слово)

- Çăмарта – яйцо.

- А яйцо – это овощ?

- Çук.

- Значит, это слово лишнее. Это слово для вас новое. Давайте запишем это слово ваши словари. (записали).

- Его друзья хотят с вами познакомится? (слайд        )

- Упа у вас спрашивает.

- Эсĕ мĕн ятлă?(Вера, Лиза, Серёжа)

- Лиза, пакша санран ыйтать?

- Санǎн аннÿ мĕн ятлǎ?

- Манăн анне Лада ятлă

- Ǎçта ĕçлет?

- Вăл шкулта ĕçлет.

- Санǎн аннÿ мĕнлескер?

- Манăн анне … (слайд    )

- Лар. Серёжа,  тилĕ санран ыйтать?

- Санǎн аçу мĕн ятлǎ?

- Манăн атте Петр ятлă.

- Аçу миçе çулта?

- Атте……

- Ǎçта ĕçлет?

- Вăл охранник

- Санǎн аçу мĕнлескер?

- Манăн атте ……(слайд    )

  V. Пĕтĕмлетÿ тапхǎрĕ.

- Вы постарались выполнить все задания тигренка. А давайте посмотрим, как он оценил ваши знания.

- Посмотрите, как он хлопает вам. Помните, кто много знает, тот МОЛОДЕЦ!

VI. Сывпуллашни.

- Сывă пулăр, ачасем.