КТП. Родная литература. 8 класс
календарно-тематическое планирование (8 класс) на тему

№

Ай-хүнү

Кичээлдин темазы

Кол билиглер болгаш терминнер

Чүнү билген турарыл?

Онаалга

План езугаар

Херек кырында

1

Чогаал дугайында сөс.

Эрткен класстарга өөренген чогаалдар, оларныӊ авторлары база чогаал теориязы. Чаа эгелээн өөредилге чылында литература кичээлдеринин сорулгалары, шээжилээр, класстан дашкаар номчуур чогаалдар, номчукчулар конференциялары, литературлуг кежээлер, экскурсиялар, ужуражылгалар, бөлгүмнер, чогаадыкчы каттыжыышкыннар дугайында беседа.

Сески класска чорудар аас болгаш бижимел ажылдар, кол-кол мергежилдер болгаш чаӊчылдары-биле таныжар.

Күс доктаадыр.

2

С.А.Сарыг-оол Улуг-Хемим

Чогаалчынын дугайында сактыышкынныг беседа, «Улуг-Хемим» деп шүлүглел С. А. Сарыг-оолдуӊ кижи болгаш бойдус дугайында ханы бодаашкыннарыныӊ түӊнели.

Чогаалда Улуг-Хемниӊ күскү база чайгы пейзажтары, оларныё авторга эргими, амыдыралга янзы-янзы ужур-дузалыг турганы. Амгы Улуг-Хемниӊ эриинде чаартылгалар, ооӊ унун чурттааннарныӊ ниитилел байдалдарыныӊ чаагайжааны.

Чогаал-биле таныжылга. Шүлүглелде авторнуӊ овур-хевири, кыска намдары; уран-чечен чурумалдар, минниишкиннер, сүмелер, бадыткалдар.

Үзүндү шээжилээр.

1-ги эгезин доктаадыр

3

С.А.Сарыг-оол Улуг-Хемим

«Улуг-Хемим» деп чогаалдыӊ шүлүк тургузуу болгаш дылы.

Шүлүглелдиң дылының онзагайы.

Эпитеттер, деңнелге, метафора  ушта бижиир.

Чогаадыгга белеткенир.

4

Ч\С Чогаадыг Күскү хөгжүм

Уругларнын даап-бодаашкынын сайзырадыр.

Чурук чуруур.

5

Шүлүглел дугайында билиг.

Чогаал теориязы. Шүлүглел дугайында өөредигниӊ кол-кол негелделери.

«Улуг-Хемимде» деп шүлүглелде уран-чечен аргалар.

Конспект бижиир.

6

В.Көк-оол Самбажык. Шииде кол чөрүлдээ

Чогаалчыныё чогаадыкчы оруунуё дугайында сактыышкынныг чугаа: социал байдалы, өөренип чораан черлери, башкылары, бүдүрүп чораан ажылдары, сурагжаан чогаалдары, ойнаан рольдары.

Бирги көжегеде 19 вектиӊ төнчүзүнде тыва улустуӊ амыдыралга чөптүг чорук дээш демиселиниӊ күштелгени, ооӊ баштыӊнарын феодалдыг эрге-чагырганыӊ тудуп хоруп, эрии-шаажы-биле кезедир деп оралдажып турганын, чоннуӊ аӊаа удурланыышкынын көргүскени.

«Самбажыктыӊ» амгы үеде ужур-дузазы.

«Самбажык» — драматургтуӊ төөгүчү езу-биле угаап бодаашкыннарыныӊ ханылаанын илереткен драма.

Карачал чоннуӊ күш-ажылыныӊ салым-чаяаныныӊ ачызында феодалдарныӊ байып келгени. Алдын, мөӊгүннүӊ кижилерни төөредип эгелей бергени.

Эргижирээн сөстер ушта бижиир.

7

В.Көк-оол Самбажык  Алдан маадырларның овур-хевири.

Ийиги кожегеде эрге-чагырга тутканнарныё тамчыктыг амыдыралын чоннун уе-човуурунга оларныё пат-ла чаёчыгып калганын коргускени. Ол чыргалдыг байдалды Самбажыктыг кезектин урээнинге эргетеннернин дувуреп, аарып турары, оларнын тура халыышкынга удур чорудуп турган хемчеглери.

Алдан-маадырларнын хурээленинин озуп турганы, оларга алтай улустун эрес-дидим оолдарыныё дузалап турганын коргускени.

Бай ангынын тергииделинин куштелгенинге, моральдыг самыыралдын кедерээнинге угаан-сарыылдыг кижилернин удурланыышкыны. Оларны 60 дургун дей бергени. Алдан «дургуннарнын» кол сорулгазынын «бистер дургуннар эвес бис. Бистер шынныг хоойлу авыралдып (бургандан дилеп — Д.К.) турар улус бис» деп Самбажыктын состеринде илерээни. Оппуккайнын олгенинин символиктиг утказы. Алдан-маадырларны чоннун деткип турганы.

Ар.33, онаалгаларны кылыр.

8

В.Көк-оол Самбажык   Шииде улустуң аас-чогаалын ажыглааны.

Шиинин ушку кожегезинде алдан-маадырларнын турлаанда хун бурунун амыдыралы. Удурланышкак талаларнын аразында демиселдин соолгу, шиитпирлиг чадазынче шилчээни. Самбажыктын планы. Тыва феодалдарнын шериглеринин Кара-Дагга чедип келгени. Октуг, боолуг соолгу тулчуушкун. Алдан-маадырларнын аштырганы. Чаагай кызыл хаяанын чырыткыланып келгеш, оже бээринин утказы.

Чогаалдын дылы: Кепти, Бадыргуул, торе, амбын, дорбет, имбии, эжен, лан, чангы, хунду, бошка, албаты, кара-чуул, черлик шай, чинзе, одага, оолет, шоо-бору, даа дарга дээн ышкаш состернин утказы.

«Самбажык» деп драманыё кол-кол таарымчалыг болгаш таарымча чок овур-хевирлери. (Дажыма, Самбажык, Комбулдай, Оппуккай, Чинчи, Бошкажык; Сеёгин, Койнаа, Белдер, Кызыёнай, Шадып). Шиинин уран-чечени: диалогтарнын шынгыызы; улегер домактарны, ырларны ажыглаанындан маадырларнын овур-хевирлеринин тодарааны.

Ырылар, үлегер домактар ушта бижиир.

9

Ч\с Чогаадыг Алдан-маадырлар - хостуг чуртталганың эгелекчилери.

Немелде номчулгага номчаан чогаалынга даяныр.

Катаптаар

10

Шии дугайында билиг

Чогаал теориязы. Шии чогаалдарыныё трагедиянын, драманын, комедиянын оске аймактардан кол ылгалдары.

С.А.Сарыг-оолдун «Чечен биле Белекмаа»; К.-Э. Кудажынын «Он бир», «Долуманын хуулгаазыны» деп чогаалдарынын ылгавырлыг талаларынга чоленип, теориялыг билигни тайылбырлаар.

Конспект  бижиир.

11

Ю.Ш.Кюнзегеш Дыт.

Ю. Кюнзегештин чогаадыкчы намдарындан барымдаалар база ооё чогаалдарындан ооренген шулуктер дугайында чугаа. «Дыт» деп шулук — чогаалчынын бойдус дугайында лириктиг чогаалдарынын бирээзи. Ында дириг бойдустун болуушкуннарынын каракка козулбес нарын харылзааларын коргускени.

.

Дыт — чернин, дээрнин, хуннун харылзаачызы. Оон дамдыларны дозуп ижип, херелдерни бурулерге синирип ап, черже дамчыдып, дагжап, Иези Чер-биле сумележип турары. Кижинин бойдусту дыннап билир салым-чаяанныы.

Шулукте диригжидилгени делгеренгей ажыглааны; сес, чеди, алды одуругларны строфалар кылдыр эптеп чогаатканы. Ажыглаттынган аяннажылгалар

Шүлүктүң сайгарылгазын кылыр, доктаадыр.

12

Ю.Ш.Кюнзегеш Чөөн чүктүң кижизи мен.

Авторнуӊ «Чөөн чүк» деп билииниӊ утказы. Шүлүкте Тываныӊ пейзажындан ооӊ чурттакчызыныӊ салым-чаяаныныӊ, чаӊчылдарыныӊ укталып бүткени; бойдусту дыӊнап, аӊаа чоруп, ону ажыглал билири. Шөлээн, сериин, делгем тайга, хову чурттап чораан тыва кижиниӊ кумзат, ноян кижилерге эштенчилеп, чиргилчин дег аас-кежикти күзеп чорааны. Төре багы феодализмни чылча шапкан ажылчынныӊ, тараачынныӊ — Россияныӊ улустарыныӊ дуӊмазы болу бергени. Ооӊ өөредилге, ажыл-биле өӊнүктежип, ынакшылды, найыралдыӊ ырын ырлап дорукканы, ораннар болгаш сөөк-язы ылгавазы, чөптүг чорук дээш демиселчилерни деткиир соруу.

«Чөөн чүктүӊ кижизи мен» деп шүлүктүӊ авторунуӊ овур-хевири, бодалдарыныӊ солуну; бедик уран-чечен деӊнелдии; тургузуунуӊ онзагайы; дылыныӊ байы (алажы, байлаӊ, ай, бес, артыш, шаанак, хонак, хевек, кумзат, хүрээ-хиит, дөӊгү).

Чуртунга, аӊгызынга чоргааралды илереткени.

Чогаалчының төрүттүнген чериниң онзагайы.

13

Аянныг номчулга

Шилилге шүлүк сайгарар.

14

К.К.Кудажы Тараа. Суваңның өг-бүлези.

«Тараа» — К.-Э. Кудажыныё бирги улуг тоожузу. Ооё эгезинде болгаш сөөлүнде кол маадыр Тарак-оолдуӊ амгы үеде бүдүрүп чоруур ажыл-херээн, ниитилел байдалын көргүскени. Чогаалдыӊ иштики эгелеринде кол маадырныӊ ачазы Суваӊныӊ Тывага улусчу революция тиилээриниӊ мурнуу чарыында амыдыралыныӊ база бодунуӊ адазы-биле Хүреӊ-Чейзеӊниӊ нүгүлүнге алыскаш, ак солааннарныӊ холунга киргениниӊ болгаш Ус-Аксыныӊ тараачыннарыныӊ ооӊ амы-тынын алганыныӊ дугайында чугаазы.

Тараа — амыдыралдыӊ, найыралдыӊ, демиселдиӊ үнер дөстериниӊ бир кол чылдагааны деп бодалды тоожуда илереткени.

Ар.78. Конференцияга белеткенир.

15

К.К.Кудажы  Тараа. Арат Суваңның чагыы.

«Тарааныӊ» кол-кол овур-хевирлери, оларныӊ берге салымдан революцияныӊ ачызында аас-кежиктиг орукче киргени.

Тоожуда болуушкуннарныӊ девискээри. Бо-былаа, кастык, сегел салы, эзер бөктүргези, үӊгерип алыр, чаӊчыл-чурум, шопулак, хува, дуюг бастырар, орнукшудар деп сөс каттыжыышкыннарыныӊ уран-чечен овур-хевирлер чуруурунга киржилгези.

Утказын чугаалаар.

16

Ч/с Конференция Тараа- амыдыралдың дөзү.

Тараанын унезин билип чорууру.

Чогаалдыӊ уран-чечени болгаш дылыныӊ солун талалары.

Чогаалда эгелерге  план тургузар.

17

Композиция болгаш  сюжет  дугайында билиг.

Чогаал теориязы-биле таныжылга.

«Хоорай ыттары» деп чогаалды сайгарар.

Конспект кылыр.

18

К/д/н И.Иргит «Ажыг конфет»а.

Кижилер аразында харылзаалар дугайы.

«Кижинин шокары даштында, чыланнын шокары даштында».

Композиция дугайында катаптаар.

19

С.Сюрюн-оол  Озалааш хем.

Чогаалда эрги Тыва.

Ар.101. Овур-хевирлерниң бижиттингениниң онзагайы.

20

С.Сюрюн-оол  «Озалааш хем». Хуралбай - чаа медээлер тарадыкчызы.

Коргуш чок кижилернин чаа уеге сонуургалы,бузурели.

«Озалааш хемде» бодуун кижилер, оларнын бот-боттарын деткижери.

Бижимел харыыларны кылыр, ар.101 чедир.

21

С.Сюрюн-оол  «Озалааш хем».

Орус-тыва найырал темазы.

Орус солдаттар болгаш  чанчынын аразында чорулдээлер.

Чогаалдың сюжединиң планын тургузар.

22

С.Сюрюн-оол  «Озалааш хем».

Октябрь революциязынын ооскээни

«Озалааш хемде» бодуун кижилер, оларнын бот-боттарын деткижери

Тондур номчуур

23

С.Сюрюн-оол  «Озалааш хем».

Тоожуннун туннели

Уран-чечен аргаларны тывар

Чогаалдын сюжедин бижиир

24

Ч\С Эдертиг Кудурукпай одуруунга.

Бижимел чугаа сайзырыдылгазы.

25

А.Үержаа «Үш чүс харлыг кырган кускуннуң чагыы».

Шулуктун идейлиг утказынын ханызы.

Кускун деп куштун персонаж болу бергенинин чылдагааны.

Дыңнадыг «Ада чагыын арта баспас».

26

А.Үержаа «Ажыл».

Кандыг-даа ажыл хундуткелдиг болурун бадыткаары.

Доктаадыр

27

К/д/н А.Үержаа шүлүктери.

Шулукчунун салым-чаяны.

Философчу шулуктери-биле таныжылга.

28

Ч.Ч.Куулар «Шораан». Човулаңның кончуун але.

Амыдыралда изиг кузелдин куштуг болу бээри. Амыдыралдын бергелеринге дужуп бербези.

Бичии оолдун човуланынын эгези. Оон быжыг тура-соруктуу.

Ар.124-136, конференцияга белеткенир.

29

Ч.Ч.Куулар «Шораан». Даайының белээ

Салым-чаяанныг кижиге кандыг-даа берге шаптык болбас дээрзин чогаалда кииргени.

Чогаалда хогжум херекселдери.

142-149,  номчуур.

30

Ч.Ч.Куулар «Шораан». Кыштың өөрүшкүзү

Чогаалда оорушкулуг байдалдарны коргускени. Оолдун салымга чагыртпас туруштуу.

Им-демдектерни оолдуң эскерип өөренгени..

31

Ч.Ч.Куулар «Шораан». Байырлыг, кырган-ачай!

Чогаалды идейлиг утказы.

Ар.167, айт.харыылаар.

32-

Ч\с Чогаадыг «Салымга канчап чагыртыр».

Конференцияга белеткенир

33

К/д/н Конференция Тыва улустуң хөгжүм херекселдери.

Тыва хогжумчулер дугайында чугаа.

Кичээл-ужуражылга.

Ажылдарын эде кылгаш, дужаар.

34

Е.Т.Танова «Илбилиг согун». Эрткен үеже аалдаашкын.

Чогаалда эрги Тыванын амыдыралын коргускени.

Аянныг номчулга

Ар.181-186, номчуур.

35

Ч\с Бистиң келир үевис чуруктарда, шүлүктерда, чогаадыгларда.

Аас, бижимел чугаа сайзырыдылгазы.

билдинмес сөстер словары кылыр.

36

А.Даржай «Авамга»

Шулуктун уран чечен аргалары.

Ырлап ооренгир.

Аянныг номчулгага белеткенир.

37

Ч\с Аянныг номчулга

Аянныг номчуурунун техниказы.

Чогаадыг «Мээң авам»

38

К.Чамыян Ханы дазыл Алексей Тооруковичиниң чуртталгазы.

Чогаалчыныё намдары, чогаадыкчы ажыл-ижи.

«Ханы дазыл» деп тоожуда амгы үеде ортумак школаныё амыдыралында тыптып келген, нарын социал дөстүг айтырыгларны коптарып көргүскени.

Чараш ажы-төлдӊ будулгаазынныг орукче углап, буянныг ажыл-херекти буурадып турар арагалаашкын, оорлаашкын болгаш өске-даа кем-херек үндезиннерин илереткени. Оларны узуткаарынга коллективтиё артык күштүү, аӊаа талантылыг, дуржулгалыг кижилерниӊ киржилгезиниӊ чугулазы.

ар. 217

39

К.Чамыян «Ханы дазыл». Пар-оол болгаш ооң эштери.

Пар-оол Эрендиктиӊ салым-чолун шын орукче катап эгидеринге Алексей Агар-оолдуӊ ажыглаан боттуг аргалары. Хөй-Терек школазыныӊ ажыл-амыдыралыныӊ янзы-янзы байдалдарга кирип турганыныӊ чылдагааннары.

Тоожуда Агар-оолдун, Ортунайныӊ, Хүрбелдейниӊ, Пар-оолдуӊ овур-хевирлериниӊ тускайлаӊ талалары.

«Ханы дазыл» деп тоожуда авторнуӊ ажыглаан чечен аргалары. Чогаалдыӊ дылында солун сөстер болгаш сөс каттыжыышкыннарыныӊ уран-чечен ролю.

Эш-өөр дугайында дыңнадыг кылыр, үлегер домактар ушта бижиир.

40

Түңнел кичээл «Пар-оол - бистиң үеживис».

Амгы үеде ада-иелерниӊ өг-бүлеге ажы-төлдү кижизидерде ажыглап турар ажыктыг база буруу аргаларныӊ дугайында бодалдарны чогаалчыныӊ шүүп санап көргүскениниӊ ужур-дузазы.

“Мен Пар-оол болган болзумза...” деп дискуссия.

Чогаалга үнелел бижиир.

41

К.Чамыян «Мөңгүн оттук»

Школа музейлериниң уруглар кижизидилгезинге ужур-дузазы.

Эргиниң эт-херекселдеринриң ужур-дузазы.

Чогаал маадырының овур-хевиринге даянып, чараш аажы-чаңга хевирлеттинери.

Ар 241.

42

К.Чамыян «Мөңгүн оттук»

Чогаалдың дылы.

Тема, идея тодарадырынга  авторнуң ажыглаан аргалары.

Чогаалдың дылы, уран-чечени, ар.251

43

К.Чамыян «Мөңгүн оттук»

Авторнуң туружу.

Лириктиг киирилде, пейзаж ролью. Чогаалдың композициязы.

Төрээн чериниң пейзажын ушта бижиир.

44

Школа музейинче эксурсия

“Бурунгуларның кыйгызы” деп акция.

Школа музейинге экспонаттар чыыры.

Эрги шагның эдилелдерин чуруур.

45

Ч\с Чогаадыг «Эрткен үеже аалдаанывыс  соонда…».

Чогаадыгга белеткенир.

46

Чогаадыглар түңнели-биле ажыл.

47

СТМ «Өөренгенин катаптаар»

СТМ-ге белеткенир.

48

М.Б.Ховалыг «Ыдыктаан тук».

Тываның сүлделериниң төөгүзү.

Тываның ыдык ыры, сүлдезиниң ужур-утказы.

Ар.272-277

49

М.Б.Ховалыг «Ыдыктаан тук».

Чогаалда төөгүлүг үе.

Чырыткылыг Далай-Лама башкының Тывага кээп чорааны.

Ар.281-289

50

Кичээл-ужуражылга

М.Б.Ховалыг –солун кижилерниң бирээзи.

Тываның билдингир кижилери-биле таныжылга.

Конференцияга белеткенир

51

Конференция «Меңги кырында тук».

Тывада төөгүлүг черлер дугайында дыңнадыглар.

Эртем ажылынга сонуургалдыг болуру.

52

Барымдаалыг чогаалдар дугайында билиг

Очерк деп жанр-биле таныжылга.

Чогаалга үнелел.

53

К/д/н М.Б.Ховалыг Даглар шүлүглели

Амыдыралда бодунуң сонуургалын тып алыры.Берге байдалдарга бодун белеткээри.

Номчулгага сонургалдыг болуру.

Бот-тускайлаң номчуур.

54

З.А.Намзырай Эглип келир куштарым

Тыва херээжен чогаалчыларныӊ аразында З.А.Намзырайныӊ чогаалдарыныӊ дугайында башкыныӊ илеткели.

Шүлүкте кударанчыг аян кижиниӊ төрээн черинге ынак сеткилин, чогаадыкчы салым-чаяанын база күштелдирер деп бодалдыӊ илерээни.

«Эглип келир» дээрге авторнуӊ эӊ эки чогаалдарыныӊ бирээзи. Ында чогаалчыныӊ төрээн черинге ханы ынаан, ону чурукчу езу-биле көрүп, хөгжүмчү хөөн-биле хүлээп ап билири.

Доктаадыр, сайгарылга кылыр.Конференцияга белеткенир.

55

Ч/с Аянныг номчулга

З.Намзырай –тываның талантылыг херээжен шүлүкчүзү.

Аянныг номчулганың негелделерин сагыыры.

Конференцияга белеткенир.

56

Конференция Тываның куштары

Төрээн чериниң бойдузунга ынакшыл.

Уругларның бойдуска ынаа, ооң чаражын эскерип билири.

Докладтарны эде кылыр

57

А.Х.Ховалыг Кара-Даг дугайында баллада

Чогаалчының намдары-биле таныжылга. Төөгү темазын чырытканы.

Чогаалда маадырларның турлаа. Эрес, дидим чоруктуң үнер дөзүнүң дугайында чугаа.

Айт.харыылаар.

58

К/д/н Е.Танова Иениң салым-хуузу (тоожудан эгелер)

Тываның алдарлыг кижилеринге тураскааткан чогаалдар. Оларның бижиттингениниң онзагайы.

Бот-тускайлаң ном номчуурунга сундулуг болуру.Реферат кылып өөренири.

Ном номчуур.

59

Н.Рушева - талантылыг чурукчу.

Н.Рушева дугайында медээлер.

Маадырның тура-соруу.Сонуургалынга бердингени.

Ава, ачазының дугайында медээ чыыр.

60

А.Даржай. Авамга боодал чечээм

Чогаалчынныӊ чогаадыкчы намдары болгаш сурагжаан чогаалдары. Тыва шүлүк чогаалыныӊ хевир талазы-биле амгы үеде байып турары, ында сонет деп шынгыы тургузуглуг шулук аймааныӊ доктаай бергени.

Сонеттин тургузууннун онзагайы, сос-домааныӊ чурумалдыы, аянныы.

Сонетти шээжилээр

61

А.Даржай. Авамга боодал чечээм.

«Авамга боодал чечээм» деп чогаалдыӊ утказы, тургузууннуӊ онзагайы, сос-домааныӊ чурумалдыы, аянныы

Сонеттиӊ дылында быжыг сөс каттыжыышкыннары болгаш утказы бүлүргей сөстер.

Сонетке хамаарышкан үнелелдер

62

И.Кузнецов. Оюн алышкылар.

Ада-чурттуӊ Улуг дайыныныӊ болгаш аӊаа тыва улустуӊ киржилгезиниӊ дугайында беседа

Документалдыг чагаалар дугайында билиг

Документалдыг чагаалыр тып бижиир

63

И.Кузнецов. Оюн алышкылар.

И.Кузнецовтуӊ «Оюн алышкылар» деп чогаалында таӊдыныӊ Элегес чурттуг, кады төрээн Оюн Ойдупаа, Айыыжы, Седип-оол, Хүүлеӊмей алышкыларныӊ шылгараӊгай маадырлыг чоруун көргускени

«Оюн алышкылар» ышкаш тодаргай аттар, чылдар, айлар, болуушкуннар кирген чогаалдарга даянгаш, документалдыг тоожулар, очерктер дугайында билиглерни шиӊгээттирер

Сут-Хол чурттуг эки турачылар дугайында ажыл кылыр

64

КДН. Н.Г. Дамдинов. Чылгычы Дугар.

Бурят литература болгаш чогаалчылар дугайында илеткел. Оон «Чылгычы Дугар» деп шүлүү авторнуӊ амыдырал, хөгжүлде дугайында ханы боданыышкыннар кылып билириниӊ херечизи.

Шүлүктүӊ уран-чечени, дылыныӊ байы

Шүлүктү шээжилээр.

65

Ч/с Чыл төнчүзүнүң хыналда ажылы.

Тыва литературада сонуургааны чогаалдар дугайы.

Өөренген билиглерин катаптап, билиин быжыглаары.

«Сонуургаан чогаалым» дыңнадыг.

66

Хыналда ажыл сайгарылгазы

Өөреникчилерниң ажылдарын эде-хере соп, демгнежип ажылдаары.

Боттарының туружун камгалап билиринге чаңчыгары.

Аянныг номчулга белеткенир.

67

Ч/с Аянныг номчулга.

Чыл дургузунуң чогаалдарының “чыскаалы”.

Аянныг номчулганың негелделерин сагыыры.

Чогаал теориязын катаптар.

68

Түңнел кичээл

Номчаан номнарынга болгаш өске-даа чүүлдерге бодунуӊ хамаарылгазын илеретпишаан, үнелел бээр.

Номчаан номунга, көрген кинозунга, теледамчыдылгазынга, шиизинге үнелел бээри.

Чаа номнар номчуур.