Татар теленең килеп чыгышы ягыннан сүзлек составы
план-конспект урока (5 класс) на тему

5 нчы сыйныф  өчен татар теленнән дәрес планы (татар мәктәбе).

Дәреснең темасы:  Татар теленеӊ килеп чыгышы ягыннан сүзлек составы.

Дәрес тибы: яңа белемнәрне үзләштерү.

Дәрес максатлары:

1. Белем бирү максаты:

•  татар теленеӊ килеп чыгышы ягыннан сүзлек составын ачыклау;
• “Алынмалар” тɵшенчəсен аӊлау;

2. Үстерү максаты:

- Логик фикерлəү чылбырын тɵзү;

- Үзлəштерү дəрəҗəсен билгелəү;

 - Фикерлəрне бүлешү, тыӊлый һəм бəя бирə белү.

3. Тәрбия бирү максаты:

• Туган телебезнең сүз байлыгына хөрмәт уяту, горурлык хисләре тәрбияләү.

Җиһазлау: дәреслек (Ч. М. Харисова, Н.В. Максимов, Р.Р. Сәйфетдинов 48 – 50 нче битләр), презентация.

Дәрес барышы

1. Оештыру.

1. Дәрестә уңай психологик халәт тудыру.

• Хәерле иртә, укучылар!
• Кәефләрегез ничек?
• Бер-берегезгә карашып, елмаеп, яхшы кәеф теләгез!

2. Кизү торучы укучыны тыңлау.

2. Актуальләштерү.

Укучылар,  экранга карыйк әле. (6 слайд буенча эшлибез, үзбəя.)

• бу нинди сүзлəр? ( күп мəгънəле сүзлəр)
• бу сүзлəр турында нəрсə əйтə аласыз? ( туры һəм күчерелмə мəгънə)
• əлеге  сүзлəр турында нəрсə əйтə аласыз? (омонимнар)
• мондый сүзлəр ничек атала? (синонимнар)
• капма-каршы мəгънəле сүзлəр ...( антонимнар)
•  бу сүзлəр тезмəсен ничек атап йɵртəлəр?

- Без хəзер татар теленеӊ нинди бүлеген үтəбез? (Лексик)

• Килəсе слайдка игътибар итегез əле, ни ɵчен бу сүзлəр икегə бүленгəн?

 ( мотивация)

кɵн, җир, су,күл...                                              мɵгаллим, мəктəп, интернет, флешка...

3. Яңа белемнәрне беренчел үзләштерү.

• Әлеге сүзлəр арасына безнеӊ тема яшеренгəн. Нəрсə турында сɵйлəшəбез бүген?

+ Татар теленеӊ үз сүзлəре һəм башка теллəрдəн алынган сүзлəр.

• “ Алынмалар” тɵшенчəсен ничек аӊлыйсыз?

+ Башка теллəрдəн кергəн сүзлəр.

• Димəк, бүгенге дəреснеӊ темасы нинди?

+ Татар теленеӊ килеп чыгышы ягыннан сүзлек составы.

• Укучылар ничек уйлыйсыз, дəрескə нинди максат куела? 

+ Татар теленеӊ сүзлек составын белү, ачыклау.

• Телнеӊ сүзлек составын белү ни ɵчен кирəк?

+ Без үзебезнеӊ телне, андагы сүзлəрне белергə тиеш.

 Ял вакыты.”Тэйк оф  - тач даун” (Сингапур).

• Мин сезгә  сүзләрне бутап әйтәм. Татар сүзе булса,   – басабыз, алынма сүз булса – утырабыз.

Ат, фотоаппарат, алтын, аю, экран, видео, бала.

4. Ныгыту.

Яңа белемнәрне үзләштерүне тикшерү.

1). Дəреслектəге кагыйдəлəрне уку, аӊлау.

1. 49 нчы күнегү эшләү. Сыйныф белән тикшерелә.

Бу сүзләр турында нәрсә әйтә аласыз? (үзбәя, бәяләү критерийлары экранга чыгарыла).

2.  96 нчы күнегү. (Балалар   бирелгән сүзләрне дɵрес итеп язарга тиеш. Эшләп бетергәннән соң, экранда дөрес җаваплар күрсәтелә. Шуңа карап, үз эшләренә бәя бирәләр).
3. Иҗади эш. 5 сүз белəн 5 җɵмлə тɵзилəр.

5. Рефлексия.

1. Ике вариантка бирем әйтелә. Парларда эш.

1 вариант – Татар телендə нинди теллəрдəн сүзлəр алынган?

2 вариант – Нəрсə ул алынма?

2. Белемнәрне бәяләү.

6. Өй эше.

1. 97 нче күнегү.
2. 10 алынма сүз язып килергə.
3. Әдәи әсәрдән алынма сүз кергән 3 җөмлә язарга.