Марий (кугыжаныш) йылмым туныктымаште игровой (модыш) технологийым кучылтмаш
статья на тему

Марий (кугыжаныш) йылмым туныктымаште игровой (модыш) технологийым кучылтмаш

Марий (кугыжаныш) йылмым туныкташ тӱҥалме этапыште туныктышын тӱҥ задачыже – тиде предметым оҥайым да йӧратымым ышташ. Вет тӱҥ классыште тунемше-влак пеш эмоциональный да подвижный улыт. Тӱткылыкышт (внимательность) начаррак. Сандене туныктымо годым кажне йочан психологический особенностьшым палыман. Чылан палат, изирак класслаште тунемше-влак кугу тӱткышым (вниманийым) эн ончыч мо нунылан оҥай, тудлан ойырат. А модыш – тиде изирак класслаште тунемше-шамычын эн тӱҥ паша. Садланак, марий (кугыжаныш) йылмым туныктымаште модыш технологийым кучылтмаш иде предметым тунеммашым куштылемда да йоча-влак дек туныктышым чакрак ышта. Эше тунемме материалым тунемше-влак писынрак шарнен кодыт.

Модыш технологийым урокышто кучылтмеке, палыман:

·        Модышын цельже лийшаш.

·        Модышыш чылаштым кумылаҥдаш (вовлекать).

·        Модыш ийготлан келшен толшаш.

·        Модышым марий йылме дене эртараш кӱлеш.

Марий (кугыжаныш) йылмым мый тӱрлӧ модыш технологийым да приёмым кучылтам.

1.    Модыш-упражнений. Нуно тунемме материалым ушештараш, пеҥгыдемдаш полшат. Мутлан, кроссворд, ребус, викторина.

2.     Путешествий.

3.    Таҥасымаш. Команде дене пашам ыштымаш. Тӱҥалтыш класслаште тунемше-влаклан эн чот келша. Сеҥалтше командыже иктаж-могай заданийым шукта.

4.    Йомакыск (учебникысе) герой. Мутлан: Маттилан серыш толын, но тудо йӱр (лум) йымаке логалын, тудлан лудаш полшыза (кӱлеш мутым шынде упражнений).

5.    Южгунам тыгай приёмымат кучылтам – йоча-влакым ӧрыктарем: Те паледа мо?

6.     Йоҥылышым му! Чын – чын огыл!

7.    Йӱкым кучо – тиде модыш годым тунемше-влак копаштым кӱлеш йӱк шоктымеке соват. Мутлан, ӧ, ӱ, ҥ буквам тунеммеке, ушештарымеке.

8.    Мут-влакым шарналте – командылан шелам, буквам каласем, нуно тыгай буква дене тӱҥалше мутым доскаш черет дене возат.

9.    Кӧ эн тӱткыш? – почеш мутым тунеммеке, икмыняр модышым парт ӱмбаке, компьютер ончыко, шеҥгеке, ӱлыкӧ шындем. Чылан ончат. Варизишлан шинчаштым петырат, мый модыш-влакым верже дене вашталтен шындем. Тунемше-влак модыш-влакын ончычсо вержым палышаш улыт.

10.                        Ме шукынжо изинекак туныктышо лияш шонымо. Санденак, урокышто тыгай модыш дене модына «Туныктышо - тунемше». Мутер диктантым возымеке, вашла пашаштым тергат. Мый нуным коллега-влак манам.

11.                        Тыгак урок-влакым интегрированныйым ышташ тыршем. Мутлан: марий (кугыжаныш) йылме да музык урок (пеш сай тыгай диск-влакым луктыныт), йоча-влаклан мураш пеш келша. Тыгак, марий (кугыжаныш) йылме да сӱретлыме урок (у мутым тунеммаште шукыж годым кучылтам); марий (кугыжаныш) йылме да физкультур урок («Юзо мече»: мый марла ойлем, тунемше – рушла, вара мӧҥгешла).

Тиде, конешне, чыла огыл. Тиде модыш радамым умбакыже шуяш лиеш. Тӱҥжӧ, шарныман – модыш – тиде урокын элементше гына, тудо урокын дидактический цельышкыже шуаш полшышаш.

Мыйын шонымаште, марий (кугыжаныш) йылме уроклаште модыш пеш кӱлешан. Вет тудо нелымкуштылемда, йокрокым веселамда да оҥайым ышта. Модыш технологийым туныктымо чыла этапыштат кучылташ лиеш. Шке мутем кошартыме деч ончыч каласынем: модса урокышто!

Трофимова Алевтина Львовна