11 нче А сыйныфында татар теленнән эш программасы.
рабочая программа (11 класс) по теме

Муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе

“3 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе”

Педагогик киңәшмә тарафыннан                                                                                                   расланды                                                                       Беркетмә  № 1   28.08. 2012ел                                                 Мәктәп директоры                                                                   _________              Лысюк Р.М.                                                                                                                                                                                                              Имза                                             Ф.И.О.                                                                    №  203  боерык тарафыннан

кабул  ителде

29.08. 2012 ел

                    11 нче А сыйныфында татар теленнән

эш программасы.

Атнага – 1 сәгать                                     Елга – 34 сәгать

Программаны төзүче:  I нче категорияле татар теле һәм әдәбияты         укытучысы Фатихова  Илһамия  Равил  кызы  

Директор урынбасары белән килешенде        ________    Хафизова Л.М.

                                                                                                 28.08.2012 ел

Татар теле һәм әдәбияты укытучылары методик берләшмәсендә каралды һәм кабул ителде

Беркетмә №1   “ ___“ _________2012 ел

МО җитәкчесе _______________   Гәрәева З. С.

Яр Чаллы

2012

Аңлатма язуы.

    11 нче А  сыйныфында татар теленнән эш программасы түбәндәге дәүләт документларына нигезләнеп язылды:

1.“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).                                                  2. “2004-2013 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2004 ел, 11 октябрь).                                                           3. Россия Федерациясенең 309-ФЗ номерлы Законы (2007 ел, 1 декабрь).                                         4. Татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы. Казан, 2008.                                                                                                                5. Рус  телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: 1-11 сыйныфлар. - Казан, Татарстан китап нәшрияты, 2011.                                                                                          

   Эш программасы МБГББУ “3 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе” нең 2012/2013 нче уку елына күрсәтелгән  дәресләр санына яраклаштырылды.                                                   11 нче сыйныфларның нигез программасында  татар теле дәресләренә  68 сәгать вакыт  каралган.  Мәктәпнең уку планында татар теленә  атнага                                 1 сәгать бирелү сәбәпле, эш программасында елга  34 дәрес  алынды.  Шуңа күрә  теоретик  материалны өйрәнүгә, контроль һәм язма эшләргә, бәйләнешле сөйләм үстерүгә бирелгән сәгатьләр саны кыскартып алынды.                                                                                                                                                                                                                      Теоретик  материалны өйрәнүгә һәм кабатлауга 23 сәгать каралды.                                                                                                                                                                                                 Бәйләнешле сөйләм үстерүгә  11 сәгать, шуларның  2се изложение яздыруга,  3се  сочинение язуга,  ә 4 сәгать диктант яздыруга  бирелде, 2 сәгать                                         эш кәгазьләреннән беркетмә, игълан, акт язуны ныгытуга һәм язма эшләрне бергәләп тикшерүгә алынды.                                                                                                                                                                           

   Эш программасын тормышка ашыру өчен, түбәндәге укыту-методик комплекты файдаланылды.                                                                                                                     1. Рус  телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен  татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: 1-11 сыйныфлар.  - Казан Татарстан китап нәшрияты, 2011.                                                                                             2. Дәреслек:                                                                                                       Ф.С.Сафиуллина, С.М.Ибраһимов. Татар теле                                                                                                                                                      Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең 11 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен).                                                                                                                                                                  Казан , Татарстан китап нәшрияты, 2012

  Укучыларның белем, күнекмәләрен тикшерү формалары:                                                              1) тест биремнәре; 2) контроль диктант; 3) контроль изложение; 4) контроль сочинение;                                                                                                                 Максат:                                                                                                                                 1) ана теленнән системалы фәнни белем бирү: фонемалар, морфемалар сүз ясалышы,сүзтезмәләр, җөмләләр, җөмлә кисәкләре, лексик һәм грамматик берәмлекләрне өйрәнү, лингвистик анализ күнекмәләре булдыру;                                                                               2) хәзерге татар әдәби теле нормаларына ия булу, сүз байлыгын, сөйләмнең грамматик ягын дөрес итеп үзләштерү; телдән һәм язма формада бәйләнешле сөйләм күнекмәләрен булдыру;                                                                                              3) телне милли мәдәни яссылыкта үзләштерү : укучыларны сөйләмгә өйрәткәндә, рухи, эстетик тәрбия һәм белем бирү чарасы буларак, милли үзенчәлекләрне чагылдырган текстлар белән эшләү, тормыш-көнкүреш, гореф-гадәт үзенчәлекләрен, сынлы сәнгать әсәрләрен, халык авыз иҗаты үрнәкләрен белү, татар сөйләм этикетына ия булу.                                                                        Бурычлар:                                                                                                                                                1. Татар теленең барлык тармаклары буенча эзлекле рәвештә фәнни белем бирү.                                                                                                                                        2. Телдән һәм язма сөйләм осталыгын камилләштерү. Көндәлек тормышта татар теле мөмкинлекләреннән тулысынча файдалана белергә өйрәтү.                     3. Туган тел аша өзлексез белем һәм тәҗрибә туплау.                                                       4. Татар телен башка фәннәрдә белем алу чарасы буларак кулланырга өйрәтү күнекмәләрен булдыру.                                                                                                                5. Укучыларны даими рәвештә  татар милли мәдәнияте мирасына тарту.                   6. Татар теле дәресләрендә, белем бирү белән бергә, тәрбияви бурычны да онытмаска кирәк. Телебезнең тәрбияви мөмкинлекләрен ачуда укуга карата кызыксыну уяту да зур әһәмияткә ия. Изложениеләр һәм сочинениеләр дә тәрбияви бурычны күз уңында тотып яздырылырга тиеш.                                                                6. Укучыларның логик фикерләү дәрәҗәсен үстерү . Ана телендә аралашканда, үз фикереңне ачык, аңлаешлы, эзлекле, стилистик яктан дөрес, төгәл итеп әйтә белү.                                                                                                                7.  Дәреслек, өстәмә һәм белешмә әдәбият белән белән эш итү, уку, язу күнекмәләрен камилләштерү.  

11 нче А сыйныфында татар теле программасының эчтәлеге.

Грамматика – 1 сәгать.                                                                                                                    

Грамматика турында төшенчә. Грамматиканың бүлекләре, аларның өйрәнү объекты һәм үзара бәйләнеше.                                                                                                                                                                 Татар теле грамматикасына нигез салган галимнәр, аларның төп хезмәтләре.                                                                                                                                                

Морфология  –  14 сәгать                                                                      (9сәг.теор.м.+1сәг.изложение + 2сәг.диктант + 1сәг.сочинение + 1сәг.БСҮ).                                                                                                                    

Морфология буенча үткәннәрне кабатлау һәм тирәнәйтү, татар телендә сүз төркемнәре: исем, сыйфат, сан, алмашлык, рәвеш, фигыль һәм аваз ияртемнәре, хәбәрлек сүзләр; бәйлекләр, теркәгечләр; кисәкчәләр,ымлыклар, модаль сүзләр. Сүзләргә  морфологик  анализ ясау.                            “Сүз төркемнәре” темасына тикшерү диктанты “Елан тавы”.                                                                              “Сүз төркемнәре” темасына сочинение “Китап – белем чишмәсе”.                                                                                                                                               БСҮ Язма эшләрне бергәләп тикшерү.Сочинение хаталары өстендә эш.                                                “Сүз төркемнәре” темасына контроль изложение “Тылсымлы сүз”.                                                    “Сүз төркемнәре” темасына контроль диктант “Гаилә балага нәрсә бирә?”

Синтаксис – 14 сәгать                                                                                               (10сәг.теор.м. + 1сәг.изложение +2сәг.сочинение + 1сәг.диктант).                                                                                                                            

Синтаксис һәм пунктуация буенча үткәннәрне кабатлау һәм тирәнәйтү: сүз, сүзтезмә, җөмлә кисәкләре, җөмлә һәм текст; гади җөмлә синтаксисы: тезүле һәм ияртүле бәйләнеш, җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләре, җөмләләрне төркемләү, сүз тәртибе; кушма җөмлә синтаксисы: тезмә һәм иярченле кушма җөмләләр һәм аларның төрләре.                                                                                                                                                                                                                                                               Текст, туры һәм кыек сөйләм, уртак сөйләм үзенчәлекләре.                                                                                         Татар телендә тыныш билгеләрен кую. Гади һәм кушма җөмләләргә синтаксик анализ ясау.                                                                                     “Җөмләдә сүзләр бәйләнеше” темасына  контроль сочинение “Әгәр мин Татарстан Президенты  булсам...”                                                                                                                                                                 “Җөмлә кисәкләре” темасына контроль изложение “Кем җырлады?”                                                   “Кушма җөмлә” темасына аңлатмалы диктант  “Табигатьтә яңалыклар”.                                                         “Кушма җөмлә”темасына  сочинение  “Яраткан шагыйрем”.                                                              

Стилистика һәм сөйләм культурасы  - 4 сәгать                                                             (2сәг. теор.м. +1сәг.диктант +1сәг.БСҮ).                                                                                                                                                   

Татар әдәби теленең функциональ стильләре.                                                                                           “Стилистика” темасына контроль диктант  “Янәшә яши алуның да сере бар”.                                              БСҮ  Эш кәгазьләре стиле, аның үзенчәлекләре. Беркетмә, игълан, акт  язуны ныгыту.

10-11 нче сыйныфларда үткәннәрне  гомумиләштереп кабатлау - 1 сәгать.                                                                                                                                                           

11 нче А сыйныфы укучыларының белем, осталык һәм                    күнекмәләренә төп таләпләр.

1.Тел белеме бүлекләренә карата мәгьлүматлылык булдыру                                                                                                Фонетика һәм орфоэпия:                                                                                                                                                                  1. Татар телендәге сузык һәм тартык авазларың акустик-артикуляцион үзгәрешләрен белү. Сингармонизм законын, рәт гармониясен һәм ирен гармониясен белү. Авазларны дөрес әйтү.                                                                                                                                                                         2. Сүз басымы белән логик басымны дөрес кую. Сөйләмдә дөрес интонация куллану.                                                                                                                                                 3. Сүзләргә фонетик анализ ясау.                                                                                                                               4. Сүзләргә транскрипция ясау.                                                                                                                                                               5. Аваз һәм хәреф төшенчәләрен аеру. Алфавитны белү. Татар теленең язу тарихын, орфографик принципларын үзләштерү.                                                                                                                                     

Лексикология һәм фразеология:                                                                                                                                            1. Татар  теленең сүз байлыгын барлау, аңа характеристика бирү.                                                                                                          2. Сүзләрнең һәм фразеологик әйтелмәләрнең лексик мәгьнәләрен аңлату, аларга синоним һәм антонимнар табу.                                                                                                                                                                                 3. Аңлатмалы, энциклопедик, этимологик,тәрҗемәле сүзлекләр белән эшләү.                                                    

Стилистика:                                                                                                                                                           1.Телебездә кулланыла торган стильләрне, аларның үзенчәлекләрен белү.                                          2.Төрле стильдәге текстларны аера белү. Стиль хаталарын төзәтү буенча эшләү.                        

Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы:                                                                                                            1.Татар теленең ялганмалы (агглютинатив) табигатен аңлау. Сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен билгели белү. Тамыр, нигез һәм кушымчаларга аңлатма бирү.                                                                                                                                   2. Сүзләрне төзелеше һәм ясалышы буенча тикшерү.                                                                          

Морфология:                                                                                                                                           1. Сүзләрне төркемләү, сүз төркемнәренең үзенчәлекләрен билгеләү, аларның лексик-грамматик, морфологик һәм синтаксик билгеләрен аңлау.                                                     2. Өйрәнелгән сүз төркемнәренең морфологик билгеләрен күзаллау. Татар телендә исемләшә торган сүз төркемнәрен барлау.                                                                                                                                            3. Сүз төркемнәренә морфологик анализ ясау.                                                                                             4. Аларның төрле ысуллар белән ясалуын белү.                                                                                              

Синтаксис һәм пунктуация:                                                                                                                                                                     

1.Өйрәнә торган синтаксис берәмлекләрне аңлау.                                                                                        2. Җөмләләрне сүзтезмәләргә таркату. Иярүче һәм ияртүче сүзләрне билгеләү, аларны бәйләүче тел чараларын табу.                                                                                                            3. Сүзтезмә белән җөмләнең бер-берсеннән аермасын таный белү.                                                   4. Җөмләнең әйтү максаты ягыннан төрен, интонация , логик басым һәм сүз тәртибен белү.                                                                                                                                                          5. Гади җөмлә төрләрен билгеләү.                                                                                                                   6. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен табып,аларның кайсы сүз төркемнәре белән белдерелүен күрсәтү.                                                                                                                        7. Гади һәм кушма җөмләләрне аера белү.                                                                                             8. Җөмләдә тиңдәш кисәкләрне, кереш һәм эндәш сүзләрне табу.                                                                               9. Җөмләнең аерымланган кисәкләрен билгеләү.                                                                                           10. Туры һәм кыек сөйләмнең үзенчәлекләрен аңлау.                                                                          11.Тыныш билгеләрен куюны аңлату.                                                                                                             12. Җөмлә ахырында, аерымлаган кисәкләр янында, тиңдәш кисәкләр, эндәш һәм кереш сүзләр янында тыныш билгеләре кую.                                                                               13.Ия белән хәбәр янында сызык кую очракларын белү.                                                                                          14.Тезмә һәм иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен кую.                                                            15.Диалог һәм туры сөйләм янында тыныш билгеләрен кую.                                                            

2. Сөйләм эшчәнлегенә карата мәгълүматлылык булдыру                                                          1.Телдән һәм язма сөйләмдә:                                                                                                                                       -  репродуктив сөйләм: укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйләү яки язу;                                                                                                                                                    -  продуктив сөйләм – бирелгән  тема буенча тиешле әдәби нормаларга җавап бирә торган һәм эзлекле итеп оештырылган сөйләм.                                                                           2. Төрле стильдәге текстларны аңлы, йөгерек, дөрес һәм сәнгатьле итеп уку.                                                                                                                                           3. Төрле эш кәгазьләрен яза белү.                                                                                                               4. Караган фильмга яки спектакльгә, укыган китапка бәяләмә язу.                                                                5. Төрле китапларга аннотация  язу.                                                                                                                      6.  Программа буенча өйрәнелгән әдәби әсәр геройларына телдән яки язмача характеристика бирү.                                                                                                                                           7.  Газета-журналларга мәкаләләр язу.                                                                                                                        8. Тезислар, рефератлар, докладлар язу.            

  11 нче А сыйныфында татар теленнән

                                          календарь-тематик план

                    2012-2013 нче уку елына методик тема

Язма эшләрнең күләме һәм аларны бәяләү

Укучыларның тел һәм сөйләм материалын үзләштерү дәрәҗәсен яки аларның гомуми грамоталылыгын диктант, изложение, сочинение яздырып тикшереп була. Сорауларга язма рәвештә җавап алу да уңай нәтиҗә бирә. Сораулар укыган әсәр, аерым текст, рәсем яки караган фильмнар буенча тәкъдим ителә. Бу очракта язма эшнең күләме һәр сыйныфның изложение күләменнән артмый. Эшне бәяләгәндә, түбәндәге таләпләр истә тотылырга тиеш: җавапның тулы, төгәл, дөрес булуы, сөйләмнең стилистик яктан камиллеге, орфографик һәм пунктуацион яктан грамоталылыгы.

Сорауларга җавап язуны бәяләү:

1. Барлык сорауларга дөрес җавап бирелсә, “5” ле куела (бер сөйләм хатасы яки бер пунктуацион хата булырга мөмкин).                                                          2. Сорауларга дөрес җавап бирелсә, ләкин ике сөйләм хатасы, өч орфографик, ике пунктуацион хата яки ике сорауга җавап язганда, төгәлсезлек җибәрелсә, “4”ле куела.                                                                                                                                                                                                                                 3. Язма эштә сорауларга җавап бирә белү күнекмәләре сизелсә, өч сөйләм хатасы, дүрт орфографик, биш пунктуацион хата булса, “3” ле куела.                                                                                                                                                                                                                                                  4. Җавапларның яртысы дөрес булмаса, сөйләм хаталары өчтән артса, биш орфографик, алты пунктуацион хатасы булса, “2” ле куела.

Диктантларның күләме һәм аларны бәяләү

Диктант – укучының гомуми грамоталылыгын тикшерү өчен уздырыла торган язма эшнең бер төре. Диктантлар берничә төрле була: сүзлек диктанты, өйрәтү диктанты, искәртмәле, аңлатмалы, сайланма, иҗади, күрмә, хәтер, ирекле диктантлар.

1. Орфографик хатасы булмаса, “5” ле куела (бер пунктуацион хатасы булырга мөмкин).

2. Бер орфографик, бер пунктуацион хатасы булса, “4” ле куела.

3. Ике орфографик, ике пунктуацион хатасы булса, “3” ле куела.

4. Биш орфографик, дүрт-алты пунктуацион хатасы булса, “2” ле куела.

Контроль диктантларның күләме

Контроль диктантны бәяләү

135. эш пөхтә башкарылса, хатасы булмаса “5”ле куела ( бер орфографик, ике  пунктуацион хата булырга мөмкин )
136. ике орфографик, ике пунктуацион яки бер орфографик, дүрт пунктуацион хаталы эшкә “4”ле куела;
137. дүрт орфографик, дүрт пунктуацион яки өч орфографик, алты пунктуацион хаталы эшкә “3”ле куела;
138. алты орфографик, биш пунктуацион яки биш орфографик, сигез пунктуацион хаталы эшкә “2”ле куела.

Изложение текстының күләме

Изложениене бәяләү

139. Тема тулысынча ачылган, фактик һәм техник хаталары булмаган, стиль бердәмлеге сакланган эшкә “5”ле куела  ( бер орфографик, ике пунктуацион яки ике грамматик хатасы булырга мөмкин )
140. Текстның эчтәлеге темага, нигездә, туры килсә,фикерне белдерүдә зур булмаган ялгышлар җибәрелсә, бер-ике фактик, бер-ике техник хатасы булса, ике орфографик, ике-өч пунктуацион, бер грамматик хатасы булган эшкә “4”ле куела;
141. Язмада эчтәлек эзлекле бирелмәсә, стиль бердәмлеге сакланмаса, өч фактик, ике-өч техник хатасы булса, өч орфографик, дүрт пунктуацион, ике грамматик хатасы булган эшкә “3”ле куела;
142. Эзлеклелек, стиль бердәмлеге сакланмаса, язма эш планга туры килмәсә, фактик һәм техник хаталары күп булса, орфографик хаталарның саны дүрттән, пунктуацион хаталарның саны биштән, грамматик хаталарның саны өчтән артса, “2”ле куела.

Сочинениенең күләме һәм аны бәяләү

Иҗади эшнең бер төре буларак, сочинение – укучының язма рәвештә үти торган эше. Ул бәйләнешле сөйләм күнемәләре булдыруда зур әһәмияткә ия.

Әдәби (хикәяләү, очерк, истәлек, хат, рецензия һ. б.), әдәби-иҗади, өйрәтү характерындагы, ирекле, рәсемнәр нигезендә үткәрелә торган һәм контроль сочинениеләр була.

Сочинение план нигезендә языла. Сыйныфларда язылган сочинениенең күләме түбәндәгечә булырга тиеш: 5 нче сыйныфта – 0,5-1 бит, 6-7 нче сыйныфларда – 1-2 бит, 8 нче сыйныфта – 2-2,5 бит, 9 нчы сыйныфта – 2,5-3,5 бит, 10-11 нче сыйныфларда – 3,5-6 бит.

Сочинениене бәяләү

143. Язманың эчтәлеге темага тулысынча туры килсә, фактик ялгышлар булмаса, бай телдә, образлы итеп язылса, стиль бердәмлеге сакланса,        “5” ле куела (бер орфографик яисә ике пунктуацион  (грамматик) хата булырга мөмкин).
144. Язманың эчтәлеге, нигездә, темага туры килсә, хикәяләүдә зур булмаган ялгышлыклар күзәтелсә, бер-ике фактик хата җибәрелсә, теле бай, стиль ягы камил булып, ике орфографик, өч пунктуацион яисә бер-ике сөйләм ялгышы булса, “4”ле куела.
145. Эчтәлекне бирүдә җитди ялгышлар, аерым фактик төгәлсезлекләр булса, хикәяләүдә эзлеклелек югалса, сүзлек байлыгы ярлы булса, стиль бердәмлеге дөрес сакланмаган җөмләләр очраса, өч орфографик, дүрт пунктуацион  яисә өч-дүрт сөйләм хатасы булса, “3”ле куела.
146. Язма темага туры килмичә, фактик төгәлсезлекләр күп булып, план нигезендә язылмаса, сүзлек байлыгы бик ярлы булса, текст кыска һәм бер типтагы җөмләләрдән торып, сүзләр дөрес кулланылмаса, стиль бердәмлеге сакланмаса, биш орфографик, сигез пунктуацион  яисә дүрт-алты сөйләм хатасы булса, “2” ле куела.

Татар теленнән контроль  эшләр үткәрү  графигы

11 А  сыйныфы

5 – 11 нче сыйныфларда татар теле укыту буенча укыту ярдәмлекләре.

1. Н.В.Максимов. Татар теленнән диктантлар һәм изложениеләр җыентыгы: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбе  5 – 11 сыйныфлар: укытучылар өчен кулланма. – Казан: Мәгариф, 2005.
2. Я.Х. Абдрәхимова. Татар теленнән бәйләнешле сөйләм үстерү дәресләре. Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 8-11 сыйныфларда эшләүче укытучылар өчен кулланма. – Казан: Мәгариф, 2005.
3.  Ф.С. Сафиуллина.Татар теленнән тестлар. – Казан: “Яңалиф”, 2006.
4.  Я.Х.Абдрәхимова. Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр. – Казан: Мәгариф, 2005.
5. Ф.М. Хисамова. Татар теле морфологиясе. – Казан: Мәгариф, 2006.
6.  М.З. Зәкиев. Татар синтаксисы. – Казан: Мәгариф, 2008.
7.  Ф.С.Сафиуллина, С.М. Ибраһимов, К.З.Зиннатуллина. Сопоставительный синтаксис русского и татарского языков. – Казань: Татар. кн. изд- во, 2007.
8.  Х. Сәлимов. Татар теленнән 222 тест. – Казан: Мәгариф, 2008.
9.  Н.В.Максимов.Татар теленнән дидактик материаллар. – Казан: Мәгариф, 2005.
10.  Н.В. Максимов. Татар теленнән тестлар.- Казан: Мәгариф, 2008.
11.  Ч.М. Харисова. Татар теле (теория, күнегүләр, тестлар). – Казан: Мәгариф, 2006.
12.  Н. С. Гыймадиева. Татар теленнән кагыйдәләр җыентыгы.Казан,2005.
13.  http://mon.tatarstan.ru/ - Министерство образования и науки
14. https://edu.tatar.ru/ - Электронное образование РТ
15. http://kitaphane.tatarstan.ru/ - Национальная библиотека Республики Татарстан
16. http://www.tatknigafund.ru/ - Таткнигафонд. Электронно-библиотечная система. Книги на татарском языке
17. http://tatkniga.ru/ - Татарское книжное издательство
18. http://belem.ru/ - Татар телендә Интернет-белем үзәге
19. Татар язучылары - Adiplar.Narod.Ru