Дәрес этаплары

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

Уку-укыту гамәлләре

Оештыру

(1-2 минут)

Бурыч: укучыда белем алуга карата кызыксыну уяту.

-Исәнмесез, укучылар, хөрмәтле кунаклар! Татар халкында “Беләкле берне егар, белемле меңне егар” дигән мәкаль  бар.Сез бу мәкальнең мәгънәсен ничек аңлыйсыз?

-Ә сез бүген белем алырга әзерме?

-Исәнмесез!

-Бу мәкаль безне белем алырга чакыра.

-Әйе.

К: сыйныфташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү.

Актуальләштерү

(5-6 минут)

Бурыч: яңа белем алу өчен үткәннәрне кабатлау; шәхси эшчәнлектә килеп чыккан  кыенлыкларны билгеләү.

-Озакламый нинди бәйрәм булачак?

-Яңа елны кем алып килә?

-Кыш бабай алдан сезгә капчыгын җибәргән. Ачып карыйк әле, нәрсәләр бар икән? 1нче өстәл бүләкне алсын.

-Кыш бабай бүләген биргәнче, сезнең белемнәрегезне тикшереп карарга булган. Менә монда тестлар җибәргән. Хәзер тестларны эшләгез.

-Хәзер эшләрнең дөреслеген тикшерәбез.

-Сезнең алдыгызда үзбәя битләре ята. Дәрес барышында һәр этапка үзегезгә билге куеп барырга онытмагыз.

-Яңа ел.

-Кыш бабай.

-Китап  чыкты. Бу гади китап кына түгел, ахры. Китап тышына “тест” дип язылган

Укучылар тестларны эшлиләр.

Укучылар эшләрне тикшерәләр.

Ш: үз уңышларыңның (уңышсызлыкларыңның) сәбәпләре турында фикер йөртү.

Укучы нинди авырлыклар белән очраша?

-Барысы да дөресме?

-Нигә белмәдегез?

-6 нчы сорауның җавабын белмәдек.

-Без җыю санын әле өйрәнмәдек.

Авырлыктан чыгу юллары.

-Дәресебезнең темасы нинди булыр?

-Дәрескә нинди максат куябыз?

-Җыю саны.

-Җыю санын өйрәнәбез, алган белемнәребезне ныгытабыз.

К: мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү.

Т: яңа белемнәр табу.

Яңа материалны аңлату. (9-11 минут)

Бурыч: кыенлыктан чыгу юлын эзләү һәм табу.

-Таблицаны игътибар белән карагыз.

Таблицага карап, кем нәрсә әйтә ала?

-Җыю саны нинди кушымча белән ясалган?

-Җыю санына сорау куеп карыйк әле.

–ау,–әү кушымчаларының ялгану үзенчәлекләренә игътибар итегез әле.

-Монда ничә дәфтәр бар?

-Кагыйдә чыгарып карыйк әле, җыю саны нәрсәне белдерә?  

-Җыю санының –ау, -әү кушымчасы  нинди кушымча булыр дип уйлыйсыз?

-Сыйныфтагы укучыларны җыю саннарын кулланып санагыз.

-Барлык саннардан да җыю саннары ясый алдыгызмы?

-Русча җыю саны ничек була?

-Үзегезне русча җыю саннары белән санап карагыз.

-Рус телендә дә барлык саннардан җыю санын ясап буламы?8-10нан ясалган җыю саннары бик сирәк кулланыла.

-Беренче баганада  микъдар саннары бирелгән, икенче баганада шул саннардан җыю саннары ясалган.  

--ау, әү кушымчалары ялганып ясалган.

-Ничәү? күпме?

1)-Калын санга  -ау, нечкә санга –әү кушымчасы ялганган.

2)-Сузык авазга беткән саннарга кушымча ялганганда,микъдар санындагы соңгы сузык аваз кыскара.

-Бишәү

-Җыю саны бер төрдәге предметларның бергә җыюны , туплану исәбен белдерә.

-Мөнәсәбәт белдерүче модальлек.

-Берәү, икәү, өчәү, дүртәү, бишәү,алтау, җидәү,унау.

-Юк, ясап булмый. Сигезәү, тугызау, унберәү дип әйтмиләр.

-Собирательные числительные

-Двое, трое, четверо, пятеро,шестеро,

семеро, восьмеро, девятеро, десятеро, оба (обе)

-Юк, ясап булмый.

Т: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру

Р: бәйләнешле сөйләм, үз фикерләрен һәм җавапларын телдән дөрес һәм матур итеп әйтә белү.

Материалны беренчел ныгыту.(6-7 минут)

Бурыч: яңа белемнәрне ныгыту, сөйләм һәм язма телдә җыю санының кушымчаларын дөрес куллану, җөмләдә кулланылышын формалаштыру.

-Кыш бабайның бүләген 2 нче өстәл ала. Шкатулкада  нәрсә  дип язылган? 

-Һәр  өстәл бер табышмакны яза. Җавабын да языгыз. 1)(Тел, колак, күз.)

 2) (Тәгәрмәчләр.) 

3) (Бармаклар, тел.) 

-Укучылар, нәтиҗә ясыйк әле.

Җыю санының саналмышы бармы?

-Без язган җөмләләрдә җыю саны инди җөмлә кисәге булып килә?

Ул исем кебек төрләнә.

-Китаптан 117 нче биттәге кагыйдәне укыгыз.

-Сезнең өстәлдә ак кәгазь бар. Шул кәгазьдә төркемнәрдә җыю санының терәк схемасын төзегез. 

Ә  моның өчен төркемнәрдә эшләү кагыйдәләрен искә төшерәбез.

Иптәшеңә ярдәм ит.

Һәрберебез катнашырга тиеш.

Берәү әйтә, иптәшең тыңлый.

Аңламасаң сора.

Үзеңнең килешмәвеңне тыныч кына белдер.

-Моделнең дөреслеген тактага карап тикшерегез.

-Җыю саннарына хәреф-аваз анализы ясагыз

-Нинди нәтиҗә ясыйбыз?

-Табышмаклар. Нокталар урынына җыю санының кушымчасын куеп, табышмакларны күчереп языгыз, саннарга сорау куегыз. 1. Бер... сөйли, ик... тыңлый, 
Икә... карап тора.
2. Дүрт... йөгерә - 
Бер – берен узалмый.
3. Биш...  чәчәр 
Бер... җыяр.

-Юк

-Ия.

Кагыйдәне укыйлар.

-Берәү [бэрәw], икәү [икәw],дүртәү [дүртәw],бишәү [бишәw]

-Җыю санын барлыкка китерүче –ау, -әү кушымчаларындагы у, ү хәрефләре [w] авазын белдерә.

К: ишетә һәм тыңлый белү күнекмәләре формалаштыру, фикерләү сәләтен үстерү.

Т: уку мәсьләсен чишүдә логик фикерләү.

Р: кагыйдә-күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу.

Мөстәкыйль эш (7-8 минут)

Бурыч:  яңа темага карата мөстәкыйль эш һәм үрнәккә карап үз-үзенә бәя бирү.

-Хәзер 171 нче күнегүне мөстәкыйль эшлибез. Биремне эчтән укыгыз. Барысы да анлашыламы? 1 нче өстәл- 1-2; 2 нче өстәл-3- 4;  3 нче өстәл 5- 6 нчы җөмләләрне яза.

- Эшегезне үрнәккә карап тикшерегез.

Укучылар эшләрен тикшерәләр.

Кабатлау һәм ныгыту күнегүләре (6-8 минут)

Бурыч:  алган белемнәрне дөрес куллану һәм ныгыту.

-Сезнең каршыгызда- рәсем. Рәсемгә карап, җыю саннары кертеп һәр өстәл 3әр җөмлә төзи.

-Сезнең алдыгызда санга морфологик анализ ясау тәртибе. Шушы тәртиптә беренче төркем- икәү, икенче төркем- унау, өченче төркем йөзәү  саннарына морфологик анализ ясый.

-Ә хәзер тестның алтынчы соравына әйләнеп кайтабыз. Дөрес җавапны билгелибез.

Укучылар җөмләләр язалар.Һәр өстәл берәр җөмләне укый.

-икәү-сан, тамыр сан, җыю саны, берлек санда, тартым белән төрләнмәгән, баш килештә.

-унау-сан, тамыр сан, җыю саны, берлек санда, тартым белән төрләнмәгән, баш килештә.

-йөзәү- сан, тамыр сан, җыю саны, берлек санда, тартым белән төрләнмәгән, баш килештә

Үз фикерләрен язма формада җиткерә белү.

Рефлексия, өй эше (2-3 минут)

Бурыч:   укучыларның үз эшчәнлекләрен бәяләүләре.

- Хәзер дәрес турында фикерләрегезне ишетергә телим. Җөмләләрне дәвам итеп бетерегез

-Мин белдем:

-Кызык булды:

-Кыен булды:

-Мин аңладым:

-Мин өйрәндем

Өйгә эш: 1)117 нче бит, кагыйдәне өйрәнергә,170 нче күнегү;

2)119 нчы бит, таблицаны тутырып язарга;

2) Җыю саннары кертеп, “Чаңгы ярышында” дигән темага 10 репликадан торган диалог язарга.

-Үзбәя битләрен парта почмагына куегыз, мин үзем җыеп алырмын һәм укытучыларыгызга бирермен, алар билгеләрне журналга куяр. 

-Кыш  бабай белән шатлыкларда очрашырга насыйп булсын . Сау булыгыз.

-җыю саны –ау, әү кушымчасы белән ясала, саналмышы булмый, исем кебек төрләнә.

-җыю санын кертеп җөмләләр төзү, табышмакларның җавабын табу.

-морфологик анализ ясау.

-бер-береңә булышырга, тату, дус булырга кирәк.

-җыю санын танырга, җөмләләр төзергә, анализ ясарга.

- Сау булыгыз.

Укытучы белән бергәләп, үз эшен һәм иптәшләренең җавапларын бәяләү.