"Кылаас аанын сэгэтэн"
статья по теме

       Кылаас аанын сэгэтэн к³рд³хх³ улахан сырдык хос и´э толору кыыс о±онон туолбут. Тугу эрэ о²орон бооччойо, кы´аллан тугу эрэ о²орон дуу букуна´аллар.   Бу Алампа аатын сµгэр Ытык-Кµ³л 1-дээх орто оскуолатыгар технология уруога буола турар. Уруогу Саха республикатын µ³рэ±ириитин туйгуна опыттаах учуутал Надежда Архиповна Поисеева ыытар. Надежда Архиповна кы´амньылаах, са²а к³рµµлээх, бэйэтэ иистэнэр айар талааннаах учууталалынан биллэр. Оскуола и´инэн салайар «Надежда»мода студията кэккэ сити´иилэннэ. Ол курдук республикатаа±ы «Са´ар±а» муодатаа±ы к³рµµгэ «К³мµс кыптыый» анал ааты ылары сити´эн Москва куоракка международнай олимпиада±а кыттан илии тутурдаах кэлбитэ. Бу сырыыга ? степеннээх дипломант буолан «?» диэн суруктаах кыайыы кубогын ³р³ туппуттара. Надежда Архиповна манан эрэ µлэтэ бµппэт. Кини би´иги методическай холбо´укпут салайааччыта. Онон Алампа 125 саа´ын, оскуола 110 сыллаах µбµлµ³йµн к³рс³ элбэх тэрээ´и²²э µлэлээтэ. Урукку сылларга µлэлээбит учууталлар тустарынан ахтыы о²орон стендэ±э, окуола кинигэтигэр килэттэрдэ. Инники уонна билигин µлэлии сылдьар коллегаларын ту´унан маннык кэпсиир: «Урукку кэм²э µлэлээбит убаастабыллаах биир идэлээхтэрбититтэн холобур ыларбыт элбэх. Кэпсиэхпин ба±арабын Моттуев Алексей Трифонович ту´унан. Кини 1963 сылтан би´иги окуолабытыгар автодело уонна нуучча тылын µ³рэппитэ. «Оччолорго машиноведение уруогар икки этээстээх окуола±а уолаттар кыргыттар бииргэ µ³рэнэллэрэ. Ордук µчµгэйдик Тарасова Дуня, Макарова Тоня, Васильев Ваня, Самыров Юра, Миронова Аиза, Крылова Даша, Захаров Толя, Крылов Ваня» µ³рэммиттэрин ту´унан бэйэтин ахтыытыгар Алексей Трифонович суруйбут. Салгыы сайы²²ы ³ттµгэр нэ´илиэктэри кэрийэ сылдьан иккилии ыйдаах курстары µ³рэтэрин. Биир сайын 125 ки´и µ³рэнэн права ылбытын ахтар.        Прокопий Дмитриевич Мегин черчение, уру´уй, µлэ уруогун учууталынан ананан µлэлээбит. Ахтыытыгар «1981 сыллаахха оройуо²²а бастакы черчение олимпиадатын тэрийэн ыыппыппыт. 1986 сылтан республиканскай олимпиада±а кыттар буолбуппут. О±олор ааттара: Будикин Женя, Таппахов Ваня, Васильева Таня, Тистяхов Ганя, Варламов Миша, Павлов Сеня уо.д.а. » диэн суруйар. Исти²ник саныыбыт Владимр Егорович Лазаревы, Егор Дмитриевич Муруновы  ³р кэм устата производственнай µ³рэхтээ´ин салайааччыларын, Петр Николаевич Неустроевы. Живкус Николаевич Осипов   оскуола±а ³²³тµн олох умнубаппыт. Кыргыттары иис абыла²ар у´уйбут Вера Никитична Лягушинаны,   «Саха кухнята» кабинеты республика±а бастакынан арыйан µлэлэппит, «ТОПФЕК» диэн µ³рэнээччилэр кооперативтарын салайбыт Людмила Всеволодовна Габышеваны, методхолбо´ук салайааччытынан та´аарыылаахтык µлэлээбит Елена Филимоновна Кузьминаны, кыыс о±о иистэнэр сатабылын профессиональнай та´ым²а та´аарбыт Екатерина  Павлованы киэ² тутта ааттыыбыт. Онтон били²²и µлэ оскуола профильнай хайысханан µ³рэтии, ФГОС ирдиир программатыгар с³п тµбэ´иннэрэн ыытыллар. Технология учууталларынан Валерий Александрович Чохов, Николай Прокопьевич Степанов µлэлииллэр. Николай Прокопьевич талааннаах учуутал. Оскуола±а ыытыллар бары тэрээ´иннэр   кинитэ суох сатамматтар. «Скульптура» куру´уок салайааччыта. Кини дьарыктыыр о±олоро араас та´ымнаах курэхтэ´иилэргэ бириистээх миэстэни ылаллар. «Мындыр» о±о µлэ сынньала² лаа±ырын тэрийэн сыл аайы µлэлэтэр Валерий Александрович уол о±о иитиитигэр суолтата улахан. Черчение уустук предметыгар у´уйар Александр Семенович Максимов республика та´ымнаах сити´иитэ элбэх. Нюргуяна Денисовна Петрова алын сµ´µ³х кылаастарга уру´уй,  улахан кылаастарга технология уруоктарын биэрэр. Са²а µйэ хаамыытыгар с³п тµбэ´иннэрэн о±о иитиитигэр - µ³рэтиитигэр сыраларын биэрэр бары коллегаларбын тµгэнинэн ту´анан э±эрдэлиибин µлэ±э сити´иини, олоххо дьолу ба±арабын» диэн кэпсэтиини тµмµктµµр Надежда Архиповна.  

  Петрова Н.Д.учитель технологии  ЫКСОШ №1 имени А.И. Софронова