Марий тиште кече
классный час по краеведению

                                      Марий тиште кече

            Залыште сем йонга.

Сценышке  3 классын ўдыржö- влак .

 «Марий Эл» мурым 3 класс йонгалтара

Руш ўдыр лектеш: Как звонко, как красиво спели девочки. Только не пойму, на каком языке, и почему в этом зале столько гостей

Марий ўдыр: Поро кече, йоча-влак, туныктышо-влак!А знаешь, Оля, мы сейчас расскажем про наш прекрасный язык

Кокымшо(Валерия): Могай сылне муро йонгыш.Те молан погыненда? Тачыже могай пайрем? Мо пеш шукын улыда?

Икымше: Пеш шуко йодышым пуэдет, Валерия! А шкеже от пале мо?

Кокымшо: Уке,ом пале. А могай?

Икымше: Айста, йоча-влак, деч йодын ончена. Ала нуно палат.

                 Йоча-влак, а те паледа могай таче кече??

Чылан: Тиште кече!

Икымше: Чын, таче Марий тиште кече.День марийской письменности.

                 Ынде палет могай амал дене тыште погынышна!

Кокымшо: Палем! А мо тыгай «Тиштыже»? Айда 5 –ше классыште тунемше- влак деч йодына?

Орехова Даша: Марий калыкын кугезе тукымжо пÿртÿс дене чак кылдалтын илен, тудым шымлен, пÿрымашым чонен. Сандене, очыни, возалтмыштат кавасе шÿдыр дене кылдалтын. Вет «тиште» шомакын значенийже «шÿдыр» лийын.

Уткин Никита:Йÿд каваште шÿдыр кузе йÿла, кузе тудын волгыдыжо тÿрлö век виктаралтын, тыгак тамга-влакым кугезына-шамыч кумыжыш коркаленыт. Ваш -ваш уверым колтедылныт. Марий возыктыш пайремым кугыжаныш кÿкшытыш лукмо годым, тиште шомак утларак келшен толын.

Золотарев: Кажне ийын ме 10 декабырьыште Марий тиште кечым пайремлена. Ты кечым пайремлаш тÿналме моткоч кÿлешан. Тудо калыкнан уш-акылжым мыняр-гынат пойдара. Тыгак тÿвыралан кумдыкшо, келгытше да эртыше илышыж нерген шонкалаш тарата.

 Пеленна верланыше калык-влакын шочшыштланат мемнан кö улмына нерген пален налаш полша.

Криваксина Кристина:Калыкын историйже, ятыр поро йÿлаже, шотан ыштыш кучышыжо да шуко моло сайже нерген нимучашдымын кутыраш лиеш. Иктым веле чаманаш кодеш: чыла тидын нерген тÿня калык ден эсогыл Марий Элыште илыше  моло калыкын шочшышт веле огыл, марийже шкежат пеш шагал пала.

Никифоров Никита: Ты сÿретым кузе-гынат вашталташ манын, 1990 ийыште 2-шо марий погынышто 10 декабырьыште кажне ийын Марий тиште кечым пайремлаш пунчалыныт.

Тиде кечым шанчызе, марий йылмым туныктышо-влак темленыт.

 Соколов Андрей: Ынде Марий тиште кече ий гыч ийыш уэм толшо да кажне гана кумылым  вÿчкышö, кугешнымашым тарватыше пайрем семын гÿжла.

Икымше: Икымше марий грамматика 1775 ийыште лектын, лÿмжö «Сочинение принадлежащее грамматике черемисского языка» . Тудын аторжылан  В.Пуцек-Григоровичым шотлат. Тудым Санкт-Петербургышто савыктен луктыныт.

Кокымшо: Тачыше илыш ончыко пеш кугу ошкылым ыштен. Шуко сылне савыктыш, öрыктарыше машина кече гыч кечыш ешаралтыт. Адакшым киноштат шуко машинам шонен луктыт. Теве налына «машина временим». Тиде ораташ шинчатат кушко шонет, тушко каен кертат.

Икымше: А вет корно дене от кудал, а омышто чонештылме семын юж дене ийын кает. Йолташ-влак, айста меат тиде машина дене  чонештыл ончена.

Кокымшо: А кушко каена?

Икымше: Айста 1905 ийышке миен толына.

Кокымшо: А мо тыште онайже лийын?

Икымше: Ужат.

                                     Сценыш Чавайн пура.

                                Чавайн куанен мурым мура

Чавайн: Могай сылне пÿртÿс лонаште кошташ! Шÿшпык шÿшка! Куку мура!. Тынар ямже шуко. Ойлен пытараш огеш лий. А молан пÿртÿслан моктеммурым нигö возен огыл. Возен ончышаш

                                   Чавайн возаш шинчеш.

                          Икмыняр жап гыч «Ото» почеламутым лудаш тÿналеш.

Икымше: Йоча-влак, палышда кö тиде лийын?

Чылан: С.Г.Чавайн.!

Кокымшо: Чын, тиде С.Г.Чавайн лийын.Тудо икымше марий почеламутым 1905 ийыште возен. Лÿмжö «Ото».А рушлаже колыштынеда:

Милана Корникова.  Ребята, а вы знаете, что стихотворение  «Роща» переведена на 45 языков.

Людмила Геннадьевна: А мый горномарий йылме дене лудын пуэм.

Икымше: Иктешлыше семын икмыняр модыш дене модына. Таче мый тендам мо палымыдам урокышто туныктышо семын йодыштам.

                                                Викторина!