Урок по бурятской литературе "Морин эрдэни тухай"
план-конспект урока (5 класс)

Хэшээлэй сэдэб:

Морин эрдэни тухай.

• Хэшээлэй зорилго:
• Хэшээлэй түхэл:
• Хэшээлэй янза:
• Һурагшадай ажаябуулгын түхэл:
• Хэрэгсэлнүүд:
• Онол арганууд:
• Предмет хоорондын холбоон:

Морин эрдэни тухай мэдэсэ тодорхойлхо.

Ойлгон уншалгын дадал улам hайжаруулха.

Шэнжэлэлгын

Шэнэ материал ойлгуулгын

Проектна ажал, бүлэгөөр хүдэлмэри, мүрысөөн

 мультипроектор, hуралсалай ном, самбар, ажалай дэбтэр, диагностическа карта, зурагай бутардаhанууд (пазлы)

диалог-хөөрэлдөөн, хүгжэм дуун, зурагаар хүдэлмэри, мүрысөөн эмхидхэлгэ

Уран зураг ба уран бүтээл, хүгжэм, ритмика,тоо бодолго.

Һуралсалай түсэблэhэн дүн

Бэелүүлэгдэхэ  hуралсалай ажаябуулганууд

(Формулируемые УУД)

Υхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные)

Метапредметна дүнгүүд

• Бэеэ гуримшалаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)
• Оршон тойрониие адаглаха ба hонирхохо (познавательные УУД)
• Харислаха шадабари (коммуникативные УУД)

Буряад литератураар шадабари (предметные УУД)

-Шэнэ юумэ ойлгохо дуратай байhанаа харуулха.

-багшын табиhан асуудалнуудта, даабаринуудта дүүрэн харюу үгэхэ

-уншаха, бэе бэетэеэ харилсаха, бэе бэеэ дүнгэжэ шадаха

-өөрынгөө хэhэн ажал, нүхэдэй хэhэн ажал, нүхэдэй хэhэн ажал зүб сэгнэжэ hураха.

-багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха, табигдаhан түсэбөөр хүдэлжэ шадаха, нүхэдтэеэ харилсаха, суг хүдэлхэ

«морин –хүнэй нүхэр», «мохошогүй зүрхэтэй морин эрдэни» гэhэн ойлгосонуудтай танилсаха, морин эрдэнидэ хабаатай оньhон үгэнүүдтэй танилсаха.

Өөрынгөө hанал бодол аман хэлэлгээр харуулха, нүхэдөө шагнаха ба тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо, нүхэдөөрөө, багшатаяа яагаад ажалаа эмхидхэхэеэ хэлсэхэ.

Уншаhан текстынгээ удхыень ойлгон, нэгэ жэгдээр, уран гоёор, үгэнүүдые бүхэлеэр уншаха шадабарияа hайжаруулха.

Хэшээлэй шатанууд

Багшын ажаябуулга

Һурагшадай ажаябуулга

Слайды

I.Эмхидхэлэй үе.

1. Хэшээлдээ бэлэн байhые шалгаха

2. Һонирхол татаха арга

-Υхибүүд бодогты! Сайн байна!

(Бэе бэеэ энеэбхилэн харая, бэе бэедээ hайниие хүсэе)

-Би таанадтай түрэлхи хэлэнэй хэшээл үнгэргэхэеэ байhандаа ехэ баяртайб.

-Иимэ хэшээлдэ баяртай гүт?

Өөрынгөө бэлэн байhые шалгаха

Багшада анхаралаа табиха

Баяртай!

1 слайд. Хүбүүхэн.

«Мэндээ! Амар мэндэ!

Энеэбхилыт, нүхэдни.

Эрхимээр хэшээлдээ ажаллая!»

II. Хэшээлэй сэдэб.

1. Хэшээлэй сэдэбтэ оролгын бэлдэлгэ.

2. Хэшээлэйнгээ гол зорилго гаргалга

3. Бүлэгөөр хүдэлмэри эмхидхэлгэ.

(Самбарта гурбан морид).

4. Бүлэгөөр шүлэг уншалга.

1. дэхи бүлэг.

Хүлэг минии моримни,

Харгы замые дабадаг,

Морин, морин нэрэшни

Ямар хонгёо hайхан бэ!

-Энэ юунэй абяан дуулдабаб?

-Зүб. Хэн хэлэхэб, юун тухай хөөрэлдэхэбди?

-Мори хаража үзөөгтэ?

-Хэн мориндо hуужа үзөөб?

Рассказай нэрэ уншаха.

-Эрдэни гэжэ үгыень юун гэжэ ойлгонот?

-Эрдэни гэжэ үгэтэй танил гүт?

-Морин «Эрдэни» гэжэ нэрэтэй байгаа ха гү?

-Энэ гол зорилгоёо бэелүүлхын түлөө гурбан бүлэг боложо хубаарабди. Эдэ гурбан морид урилдаанда бэлдээд байна гээшэ.

-Мори урилдаа хаража үзөө гүт?

-Ямар морин түрүүлжэ ерэдэг бэ?

-Ажалай дэбтэр соо ямар даабари дүүргэхэбтэ гэhэн түсэб табяатай.

2. дохи бүлэг

Хээр мориёо унаад,

Мала харахаяа гарадагби.

Талын үргэн нюрган дээгүүр

Табар-табар хатардагби!

Υхибүүдэй харюу.

Нэгэдэхи бүлэг-«Морин эрдэни»

1-дэхи бүлэг «Хара морин»

2-дохи бүлэг «Хээр морин»

3-дахи бүлэг «Сагаан морин»

(Пазлнуудые хубааха)

(Ажалай дэбтэр харана).

3. дахи бүлэг.

Хурдан дүрбэн туруутай

Хүлэг сагаан моримни!

Тала дайдаар дүүрэн

Табарыш ходол хүхюутэй!

2 слайд.

Моридой түбэрөөгэй абяан.

3 слайд.

Хэшээлэй сэдэб. Морин эрдэни.

4 слайд.

 Буряад арад юундэ мориёо эрдэни гэжэ нэрлэдэг гээшэб? Юун гээшэб эрдэни гэжэ үгэ?

5 слайд.

«Агта мориндоо hуугаад,

Урилдаанда хабаадая»

6 слайд.

Диагностическа карта.

(Самбарта мориёо ябуулха)

(Пазлай нэгэ хуби табина)

Шүлэг уншалгын критеринууд

Сэгнэлтын критеринууд

 hайн-2 б., дунда зэргэ-1б., муу-0б.

Би өөрөө

Нүхэрэй hанамжа

Багша

Уран гоёор, шангаар уншааб.

III. Текст дээрэ хүдэлмэри.

1. Υгын удха дээрэ хүдэлмэри

2. Багшын уншалга

3. Һурагшадай уншалга

Морин-хүлэг, ардаг, аргамаг

Соло-мори магтаhан дуун

Шэмэг- гоёолто

Мохошогүй зүрхэтэй- элэшэгүй, эсэшэгүй

Аба хайдаг, эрхилдэг- агнуури

Түбэрөө-моридой гүйдэл

Эрдэни-үнэтэй, сэнтэй зүйл, дараhан баялиг (драгоценность, сокровище)

-Энэ зураг хараад, хүн морин тухай юун гэжэ хэлэхэбта?

Бүлэг бүхэн өөрынгөө хуби уншана.

Υхибүүд уншана

Аман соогоо уншалга

Һубаряад уншалга

7 слайд.

Словарна хүдэлмэри

8 слайд.

Презентация кино.

9 слайд.

Диагностическа карта.

(Самбарта мориёо ябуулха)

(Пазлын хоёрдохи хуби табина).

Уншалгын критеринууд

Сэгнэлтын критеринууд  

hайн-2 б., дунда зэргэ-1б., муу-0б.

Би өөрөө

Нүхэрэй hанамжа

Багша

Уншаhан хуби соо юун тухай бэшэгдэhыень ойлгоноб

Алдуугүйгөөр зүб уншанаб

IV. Бэе hорилго.

Хүдөө талаар гүйлдөөбди,

Хөөрхэн унага хараабди.

Унаган, унаган, унагандаа

Унаган гээшэнь hайхандаа

Υхибүүд хатарна.

10 слайд.

V. Ойлгожо абаhан мэдэсыень шалгалга.

1. Оньhон үгэнүүдые зүб болгоод табиха, уншаха.

-Моридной 1,2-дохи шатада адли ябаа. Даабарияа түрүүн дүргэhэн бүлэгэй морин урагшаа гараха.

(Хайшалагданхай үгэнүүдые тарааха)

Һайн хүндэ нүхэд олн,

Һайн мориндо эзэд олон»

Һайн эрэ нютагай шэмэг,

Һайн морин эрын шэмэг.

Хүн болохо багаhаа,

хүлэг болохо унаганhаа

11 слайд.

Диагностическа карта

(Самбарта мориёо ябуулха)

Пазлын гурбадахи хуби табигдана.

Хэлэлгэ хүгжөөлгын критеринууд

Сэгнэлтын критеринууд  

hайн-2 б., дунда зэргэ-1б., муу-0б.

Би өөрөө

Нүхэрэй hанамжа

Багша

Оньhон үгэ зүб болгоод табихые ойлгооб

Гол удхыень өөрөө дүүрэн харюугаар хэлэжэ шадааб

2. Хүнэй байдалда морин ямар туhа хэдэгые заажа харуулагты

                             хүдэлмэри хэдэг

                             аян замда ябадаг

морин            аба хайдаг эрхилдэг              

                           дайнда ябалсаhан

              зүрхэтэй, ухаатай амитан

Υхибүүд ажалай дэбтэр соо хүдэлнэ

12 слайд.

(Самбарта мориёо ябуулха)

(Пазлын дүрбэдэхи хуби табигдана)

Хэр зэргэ ойлгоhоной  критеринууд

Сэгнэлтын критеринууд  

hайн-2 б., дунда зэргэ-1б., муу-0б.

Би өөрөө

Нүхэрэй hанамжа

Багша

Морин хүндэ ямар туhа хэнэб гэжэ ойлгооб

3. Кроссворд таа.

Мэдүүлэлнүүд соо дутуу үгыень бэшэгты, кроссворд  соо табигты.

1. Хүлэг морин-хүнэй ________.
2. Мориндо үгэhэн хамагай хайрата нэрэ «мохошогүй ________ морин эрдэни»
3. Аргамаг hайхан адуун hүрэгые _________-монгол зон анхан сагhаа хүндэлжэ ябадаг юм.

Ажалай дэбтэр соо хүдэлнэ

4. «hайн эрэ нютагай _________, hайн морин эрын ________»
5. _________ дажарнуудта эгээл hайн моридые абаашадаг байhан гээшэ.
6. Эртэ холо сагhаа хүн _________ хоёр хоорондоо таhаршагүй холбоотой.

13 слайд.

Диагностическа карта.

(Самбар дээрэ мориёо урагшань ябуулха)

(Мориной табадахи хуби няагдана)

Кроссворд таалгын критеринууд

Сэгнэлтын критеринууд  

hайн-2 б., дунда зэргэ-1б., муу-0б.

Би өөрөө

Нүхэрэй hанамжа

Багша

Үгтэhэн мэдүүлэлнүүд соо үгэнүүдые зүб бэшээб.

VI. Хэшээлэй дүн гаргалга.

1. Тобшолол.
2. Сэгнэлтэ.

-Илгагдаhан тэбхэрхэнүүд соо ямар үгэ уншабат?

Бүхы баллнуудаа тоолоод гаргагты.

-Энэ хэшээлдэ таанад ямар шэнэ юумэ мэдэхэ болобот?

-Эрдэни.

14-12б.- «5»

11-9б.-«4»        

8-6б.- «3»

5-3б.- «2»

14 слайд.

Гол зорилго.

15 слайд. Хүбүүхэн.