Открытый урок по казахскому языку "Қазақ ғалымдары"
план-конспект урока (10 класс) на тему

Сабақтың тақырыбы: Қазақ ғалымдары 
Сабақтың мақсаты: 
а) Білімділік: Модульде берілген тақырыптар туралы оқушылардың алған білімдерін тексеру; 
ә) Дамытушылық: Әр түрлі тапсырмалар бойынша ізденімпаздыққа, шығармашылыққа деген ынталарын арттыру, 
б) Тәрбиелік: Қазақ халқының белгілі тұлғаларын білуге тәрбиелеу 
Сабақтың түрі: Жарыс сабақ 
Сабақтың әдісі: сұрақ- жауап, топпен жұмыс, іздендіру, ой қозғау, 
Пәнаралық байланыс: әдебиет, орыс тілі, жағрафия 
Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, компьютер, мақал-мәтелдер, мәтін, сөзжұмбақ. 
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі 
- Сәлемдесу 
- әнұранды орындау 
- сабақ жоспарымен таныстыру 
- Бүгінгі сабақ сайыс түрінде өтеді. Сайыс бірнеше кезеңдерден тұрады 
- Ал қазір сабақтың тақырыбын анықтау үшін бейнеклипті көрейік 
/Бейнеклип/ 
ІІ. Білімді жан-жақты тексеру 

1.«Сиқырлы сандар» /ауызша/ 15-20 минут 
Тапсырма: Әр топ 1 тақырыпты таңдап, сол тақырыпқа берілген сұрақтарға жауап береді 
Қай сұрақты таңдайды, соншама ұпай аласыңдар 

Шоқан Уәлиханов 1 2 3 4 5 6 7 
Ахмет Байтұрсынов 1 2 3 4 5 6 7 
Қаныш Сәтбаев 1 2 3 4 5 6 7 
Әл Фараби 1 2 3 4 5 6 7 
Ахмет Йассауи 1 2 3 4 5 6 7 

Сұрақтар: 
Шоқан Уәлиханов: 
1. Шоқан Уәлихановтың шын аты. /Мұхамедханафия/ 
2. Ол қай жылы дүниеге келді? /1835/ 
3. 12 жасында қайда оқуға түседі? / Омбы кадет корпусы/ 
4. Шоқан Уәлиханов қай жерлерді аралайды? /Қашқария, Ыстықкөл, Тарбағатай/ 
5. Шоқан Уәлиханов кім? /ғалым, суретші, саяхатшы, зерттеуші/ 
6. Анасы оны қалай атаған? /Шоқы, Шоқан/ 
7. Шоқанның шығармасы қалай аталады? /Манас/ 
Ахмет Байтұрсынов: 
1. Ахмет Байтұрсынов кім болған? /аудармашы, ақын, публицист/ 
2. Ол қайда туған? /Торғай облысы/ 
3. Ол қай алфавитке қарсы болды? Неге? /латын/ 
4. Ахмет Байтұрсыновты кімдер зерттеген? 
5. Немен айналысады, не жазады? /Қазақ әлипби/ 
6. ________________________________________________________________ 
Қаныш Сәтбаев: 
1. Қаныш Сәтбаев қай жылы туған? /1899/ 
2. Қаныш Сәтбаев кім? /ғалым, қоғам қайраткері/ 
3. Неше жасынан бастап ауыл мектебінде оқиды? /6/ 
4. Ақсу қаласының қай көшесінде Сәтбаевқа ескерткіш орнатылған? /Астана/ 
5. Қай қалада екі кластық орыс-қазақ мектебіне түседі? /Павлодар/ 
6. Ауыл мектебінде қандай тілге үйренеді? /араб/ 
7. Сатбаев есімімен не аталған? /планета-астероид, көше/ 
Әл Фараби: 
1. Әл Фарабидің шын аты? / Әбу Насыр Мұхаммад ибн Тархан ибн Узлағ Әл Фараби / 
2. Ол қай жылдары өмір сүрген? /870-950/ 
3. Әл Фараби кім? /Музыкант, ғалым, философ, математик/ 
4. Оны халық қалай атаған? /Шығыстың Аристотелі/ 
5. Қандай тілдерді жетік білген? /араб, парсы, грек, еврей/ 
6. Неліктен оны халық Фараби деп атап кеткен? /Фараб қаласында туып өскендіктен/ 
7. Нешеге жуық ғылыми кітап жазған? /117/ 
Ахмет Йассауи: 
1. Ахмет Иассауиді халық қалай атаған? /әулие/ 
2. Ахмет Йассауи неше жыл өмір сүрді? /63/ 
3. Қожа Ахмет Йассаудің кесенесі қайда орналасқан? /Түркістан/ 
4. Кім зират басына күмбез орнатты? /Ақсақ Темір/ 
5. Ахмет Байтұрсыновтың шығармасы? /Диуани хикмет/ 
6. 63 жастан кейін Ахмет Й. қайда тұрды? /жер астындағы кітапханада/ 
7. ___________________________________________________________ 

Демалу: «Бір дыбысқа жауап» Сұрақтар: 
Шоқан Уәлиханов кім? 
Ғалымдар – өз елін, жерін .... ғалым, қоғам қайраткері, алғашқы академик. 
Олар жазған ғылыми еңбектер,...... тіл білімінің атасы. 
Қазақ халқында ерте заманнан осы уақытқа дейін қаншама ғұлама ...... ғалымдар өзінің өзінің күш-қайратын, ақыл-ойын, ғылымға арнаған 
Орта ғасырда өмір сүрген Әбу Насыр әл-Фараби - ........ әлемге әйгілі ғалым 
Шоқан Уәлиханов – саяхатшы, ............... этнограф, географ, суретші, зерттеуші 
Ахмет Байтұрсынов - .............. туған халқын сүйген ойшыл, данышпан адамдар. 
Академик Қаныш Сәтбаев – аса көрнекті ......... жаналықтар қашан да халқына, Отанына қызмет етеді. 
Әл-Фараби қайда туған? 
Планета астероид кімнің есімімен аталған? 
Сен ғалымдар туралы не білесің? 
Ахмет Йассауидің кесенесінде болдың ба? 
Біздің лицей Байтұрсынов есісісен аталған? 

2 «Сөйлемдерді аяқта» 10 минут /жазбаша/ /Тест на соответствие/ 

3 «Шығармашылық» 
а/ «Кім көп» 1 минут / 2 нашар нашар оқитын оқушы тақтада/ 
«Тарбағатай» сөзінен 1 минут ішінде жаңа сөздер құрастыру 
Тар, баға, тай, аға, ата, ат, ар, таға, арба, ағатай, барғ ара, ай, бай, бата, таба, табар, арай, араб, атар, тара .................... 
Сұрақ: Тарбағатайдың бүгінгі сабаққа қандай қатынасы бар? Шоқан Уәлиханов аралаған жер 
Қалғандары: 
ә/ «Ғалымдар» тақырыбына венгрворд құрастыру /А4 парақтарын тарату/ 
1 топ – 2 топ – 3 топ – 1 топ шешеді 
4. «Мақал-мәтел» 5 минут 
Тапсырма: сандар орнына әріптерді қойып, мақалды анықтау, жатқа айту. 
Ғылыммен жақын болсаң, қолың жетер, 
Залыммен жақын болсаң, басың кетер. 
6 37 16 37 17 17 8 18 10 1 15 37 18 3 20 16 24 1 19, 
21 20 16 37 19 10 8 25 8 23. 
11 1 16 37 17 17 8 18 10 1 15 37 18 3 20 16 24 1 19, 
3 1 24 37 19 14 8 25 8 23. 

Демалу: «Шыңжыр» ойыны 
Ойынның мақсаты: Соңғы дыбысқа сөз атау 

Тест жұмысы: 3 минут 
1 ә 
2 б 
3 ә 
4 а 
5 б 
6 ә/б 
7 а 
8 а 
9 ә 
10 а 
1. \Шоқан Уәлихановтың шын аты кім? 
а/ Шоқы ә/ Мұхамедханафия б/ Шоқан 
2. Қаныш Сәтбаетың қанша ғылыми еңбегі бар? 
а/190 ә/ 45 б/ 640 
3. Кімді «Шығыстың Аристотелі» деп атаған? 
а/ Қ. Сәтбаев ә/ әл Фараби б/ Ш. Уәлиханов 
4. Ахмет Йассауидің шығармасы қалай аталады? 
а/ Диуани хикмет ә/ Манас б/ Жезқазған руда кеніші 
5. Ахмет Байтұрсынов қайда туған? 
а/ Фараб ә/ Көкшетау б/ Торғай 
6. Павлодар қаласында Қаныш Сәтбаев есімімен не аталған? 
а/ кітапхана ә/ Көше б/ дүкен 
7. Ахмет Йассаудиң кесенесі қайда орнатылған? 
а/ Түркістан ә/Фараб б/ Алматы 
8. Ахмет Байтұрсынов шығармасы? 
а/ Диуани хикмет ә/ Манас б/ Жезқазған руда кеніші 
9. Әл Фараби қай жылдары өмір сүрген? 
а/ 850-970 ә/ 870-950 б/ 780-870 
10. Қаныш Сәтбаев ауыл мектебінде қандай тілге үйренеді? 
а/ араб ә/ парсы б/ грек 

Қорыту. Бағалау.