План открытого урока по казахскому языку в шестом классе по теме: Вспомогательные именные слова. Город Астана.
план-конспект урока (6 класс) на тему

Сабақ жоспары

Пән аты: қазақ тілі

Сыныбы: 6 а

Күні, айы, жылы:

Тоқсан:  IІ

Мұғалім: Ильбитаева А.Ж.

Сабақтың тақырыбы:         Астана қаласы

                                                 Көмекші есімдер

Сабақтың  мақсаты:

1. Білімділік: Көмекші есімдер, олардың атқаратын қызметі мен түрлерін, сөздермен  тіркесуін түсіндіру,  ажырата білуге үйрету; «Астана» лексикалық тақырып бойынша жаңа сөздер, сөз тіркестерді меңгеруге, оларды дұрыс пайдалана білуге үйрету.

2. Дамытушылық: Ойларын  жүйелей білуге дағдыландыру, сауатты сөйлеп жазу, салыстыру, баяндау, есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру, шығармашылықтарын арттыру, сөздік қорларын молайту, қызығушылық іс-әрекеттерін дамыту.

3. Тәрбиелік: Қазақ тілін құрметтеуге, саналы оқып үйренуге тәрбиелеу; ұйымшылдыққа,  патриоттық сезімдерін ояту, елін, жерін, Отанын сүюге тәрбиелеу; оқушылардың адамгершілік сезімдерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ.

Әдіс-тәсілдері: сұрақ – жауап, түсіндіру, көрсету, үйрету, жаздырту, әңгімелеу, мәнерлеп оқу.

Сабақтың көрнекілігі: оқулық, интерактивті тақта, кесте, «Астана» мәтіні бойынша суреттер, үлестірмелі кесте парақ тар.

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

- Сәлеметсіңдер ме балалар?!

- Сыныпта кім жоқ?

- Бүгін аптаның қай күні, нешесі?

ІІ.  Үй жұмысын тексеру: Септіктерге шолу сұрақтар арқылы, бос уақытты дұрыс пайдалануды тиімділігі туралы ойларын айтқызу.

Сабақтың мақсатын, барысын хабарлау.

Бүгінгі сабағымыздың лексикалық тақырыбы «Астана қаласы», ал грамматикалық тақырыбы «Көмекші сөздер». 

ІІІ.  Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру:

Көмекші есімдер, олардың түрлерін, сөздермен  дұрыс тіркестіруге  үйренеміз; «Астана» лексикалық тақырып бойынша жаңа сөздер, сөз тіркестерді меңгеруге, оларды дұрыс пайдалана білуге үйрету.

• Дәптерлеріңді ашып, бүгінгі күнді және жаңа тақырыпты жазыңдар.

Тақтаға назар аударыңдар.

«Заттың, нәрсенің атын білдіріп, толық мағыналы сөзбен тіркесе жұмсалатын есімдерді көмекші есімдер дейміз.

 /Көмекші есімдер : үсті, алды, жаны, іші, асты, арты, қасы,сырты/

Мысалы:

§   Театрдың алдында М.Әуезовке ескерткіш орнатылды.

§  Қонақ үйдің ішінде кинозал, дүкен жұмыс істейді.

§  Мектептің жанында кітапхана орналасқан.

§  Театр алдында М.Әуезовке ескерткіш орнатылды.

§  Қонақ үй ішінде кинозал, дүкен жұмыс істейді.

§  Мектеп жанында кітапхана орналасқан.

Көмекші есім тіркескен сөз ілік септігі жалғауын ашық жалғауы да мүмкін, мысалы үйдің маңы, мектептің алды, баланың сөзі; жасырын түрде де көрінуі мүмкін: үй маңы, мектеп алды, бала сөзі.

Дәптерге мысалдарды жазыңдар, көмекші есімдердің астын сызыңдар/

«Майраның мысығы қайда?» флипчарт суреттерімен жұмыс жүргізу.

қораптың          қораптың        қораптың         қорап                қораптың       қорап

 үстінде            қарсысында      артында          жанында            ішінде             астында

қораптың              қорап пен құмыра арасында

алдында

1-тапсырма: Берілген көмекші есімдерге Жатыс септігінің жалғауларының тиістісін жалғап жазыңдар.

Үлгі: үсті – үстінде

Үсті, асты, алды, арты, жаны, қасы, іші, сырты, арасы.

2- тапсырма : «Маратқа заттарын тауып берейік». Аудирование. Заттардың қайда тұрғанын естігеннен соң жазып, кестені толтырады. Үлгермей тастап қалған заттарды бір бірінен сұрайды.

Мысалы: Айша Мараттың сызғышы қайда жатыр? (Мараттың сызғышы үстелдің астында жатыр.)

Енді, балалар біздің тәуелсіз еліміздің бас қаласын кім атайды. /Астана/

Қазақстан Республикасының тарихында төрт астанасы болған. Олар: Орынбор, Қызылорда, Алматы және Астана қаласы. Ақмола қаласы 1998 жылы Астана болып жарияланды.Флипчарт бойынша Астана қаласының суреттерін көрсету.
Астана қаласы туралы көбірек білу үшін бізге бүгінгі сабақтың жаңа сөздерімен танысу керек. Тақтаға назар аударыңдар.

Сөздікпен жұмыс.

тұрғын – житель

орталық – центр
ғимарат – здание

бой көтерді – выстроились

қасиетті – священный
танымастай – неузнаваемо
ұлт өкілдері – представители наций
болашақ – будущее

 (жаңа сөздерді оқытқызу, ауызша сөз тіркес немесе сөйлем құратқызу, сөздік дәптерлеріне жазғызу)

-Ал, енді кітаппен жұмыс істейік.

3- тапсырма: Мәтінді түсініп оқу, аудару. Көмекші есімдерді өзі байланысып тұрған зат есімдермен теріп жазу. /тақтаға шығып орындау/.Суреттер бойынша сөйлемдер құрау.

Астана

Тәуелсіз Қазақстанның бас қаласы - Астана. Ол Есіл өзенінің бойында қасиетті Сарыарқа жерінде орналасқан.

 Аз уақыттың ішінде қала танымастай өзгерді. Есіл өзенінің бойында Елбасы Резиденциясы, Парламент  үйі, “Интерконтиненталь” қонақ үйі, Жастар сарайы, көп қабатты тұрғын үйлер бой көтерді. Парламент үйінің алдында Төле би, Қазыбек би, Әйтеке бидің ескерткіштері қойылған. Қаланың ортасында 5 жұлдызды “Алатау” қонақ үйі салынды.

Астана қаласында 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады. Қала тұрғынының саны 518 мың адам. Астана – болашағы үлкен қала.

4 - тапсырма: «Теңіз шайқасы» ойыны арқылы сөздерді дұрыс тіркестіріп, сөйлем құру.

Сынып оқушыларына кесте қағазы таратылады.

А - тобы

В - тобы

5- тапсырма: Көп нүктенің орнына тиісті септік жалғауларын қойып жазыңдар.

Парламент үйі қаланың ортасында тұр. Көшенің бойы...  ағаштар отырғызылған. Әуежай қаланың сырты... орналасқан. Мектептің қасы... үлкен саябақ бар. Саябақтың іші... қызыл, жасыл, көк гүлдер өсіп тұр. Саябақтың қасы... жаңа тұрғын үйлер салынған. Ескерткіштің арты... үлкен ғимарат тұр. Ғимараттың алды... әдемі гүлдер егілген.

6-тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқу, жаттау.

Астана

Астана – арман қала,
Бағы бір жанған қала.
Тұрады ол жап-жасыл боп,
Мен үлкен болғанда да.

Төкті оған нұрын дала,
Астана – сұлу қала.

Біз оны анамыздай
Сүйеміз шынында да.

Жүректе сақтап атын,

Жүретін салтанатым.

Астана – биігіміз,

Биіктер күнге жақын.

(Т. Молдағалиев)

( Өлеңді интерактивті тақтада жазылған аудиодан тыңдату, өздеріне іштей оқытқызу, оқушыларға мәнермен оқыту, сызба кластер арқылы сөйлемдер құрату.)

V. Сабақты қорыту: Сұрақ – жауап  арқылы  сабақты  қорыту.

1. Қандай көмекші есімдер таныстық? Кім айтады?

2. Көмекші есім тіркескен сөзге Ілік септік жалғауы қалай жалғанады?

3. ҚР қанша астанасы болған?

4. Астана қаласы қай жылы ҚР астанасы болып жарияланды?

VI. Үйге тапсырма:  көмекші есімдерді жаттау жаңа сөздерді жаттау.

                                      Бет 73, тапсырма 6. «Астана» өлеңін жаттау.

VII. Оқушыларды бағалау: оқушылардың белсенділігін ескере бағалау

                        Сабақ аяқталды, сау болыңыздар!