Сценарий "Әлифба байрамы" на башкирском языке
план-конспект занятия (1 класс)

ӘЛИФБА БАЙРАМЫ

 Мәктәп залы шарҙар, сәскәләр менән биҙәлгән.

Дәфтәрҙәр, ҡул эштәре күргәҙмәһе ойошторолған.(теҙелеп торалар, Йыр)

Уҡытыусы. Ҡәҙерле уҡыусыларым,хөрмәтле ата-әсәләр,ҡунаҡтар! Бөгөн ҙур байрам Әлифба байрамы! Әле генә 1 сентябрь көнө тәүге тапҡыр мәктәп тупһаһын атлап ингән ҡәҙерле дуҫтарыбыҙ бөгөн беренсе еңеүҙәрен байрам итәләр.

Хәрефтәр менән танышыу,һүҙҙәр төҙөү еңел булманы. Әммә һеҙ тырыштығыҙ-уҡырға,яҙырға,матур итеп һөйләшергә,миҫал,мәсьәләләр сисергә,әҙәпле булырға,ололарҙы һәм кеселәрҙе хөрмәт итергә,аҡыллы,тәртипле буырға өйрәндегеҙ. Ысын күңелдән һеҙҙе ҡотлайым! Был байрам-барыбыҙҙың да уртаҡ байрамы. Һеҙ ҙә хөрмәтле ата-әсәләр улар менән өр-яңынан башлап тағы бер ҡат әлифбаны уҡып сыҡтығыҙ. Бик ҙур рәхмәт һеҙгә!

Йыр Әсәйемдең косағы

Байрамыбыҙ ҡотло булһын! Тағын да шундай бик күп хеҙмәт,уңыштарын байрам итергә яҙһын. Һеҙҙең һәр берегеҙгә шатлыҡ-ҡыуаныстар,ныҡлы һаулыҡ,ғаилә именлеге,яңынан-яңы уңыштар теләйем.

 Уҡытыусы.

Күскәнме бында-донъяның бар йәме,

Күңелдәр түрендә Әлифба байрамы.

Был матур байрамға ҡушыл,әйҙә һин

Донъяны гөрләтһен Әлифба байрамы.

  Дөрөҫ, уҡыусылар, һеҙ Әлифбаны өйрәнеүҙе тамамланығыҙ. Ул һеҙҙе бик күп нимәләргә өйрәтте. Әйҙәгеҙ Әлифбаны байрамыбыҙға саҡырайыҡ.

Уҡыусылар барыһы бергә. «Ҡәҙерле Әлифба! Беҙҙең байрамыбыҙға рәхим ит!» — тейҙәр. (Ишектән Әлифба булып кейенгән уҡыусы керә.)

Әлифба. Һаумыһығыҙ, минең дуҫтарым һәм хөрмәтле ҡунаҡтарым!

Барыһы бергә. Һаумы, Әлифба!

Әлифба. Мин – Әлифба, таныйһығыҙмы?

Танымайым тип тормайһығыҙмы?

Юктыр, юктыр ышанам,

Һеҙҙе күреп шатланам.

Иҫемдә һәр берегеҙҙең

Күңелле йөҙҙәрегеҙ,

“Яҡшы” тигәс уҡытыусы

Йылмайған күҙҙәрегеҙ

Хәҙер инде ҙур үҫтегеҙ,

Уҡыусы булдығыҙ һеҙ

Төрлө-төрлө фәндәрҙе

Яратып уҡырһығыҙ һеҙ.

Юғалмаҫһығыҙ бер ҡасан да

Китап булһа дуҫығыҙ

Тырышлыҡ һәм сабырлыҡ

Булһа гел юлдашығыҙ.

1.- Әлифбаны  бик  яраттым         Әлифба, һин барлыҡ фәндең

Хәрефтәрен  өйрәндем.             Белем асҡысы

Ғорур әйтәм :уҡый  беләм.       Һин ҡәҙерле туған телдең

Рәхмәт  һиңә, әлифбам!            Тәүге баҫҡысы.

2.Әлифба,Әлифба,

Беренсе битеңде

Асҡан көн хәтерҙә

Зур бәйрәм шикелле.

3.  Әлифба тигән китапты

Ҡулыбыҙға алғайныҡ

Серле хәрефтәргә ҡарап

Бик аптырап ҡалғайныҡ.

А, ә хәрефен танырға

Уҡытыусым өйрәтте

Тик хәрефтәр шаян икән

Тыңлашмайса йөҙәтте.

4.   Әлифбам, Әлифбам-

      Һин  тәүге китабым

      Хәрефтәр өйрәндем

      Шиғырҙар ятланым

     Әлифбам, әлифбам

       Тылсымлы  китабым.

       Мин  һине  дуҫым  тип,

       Яратып  атаным.

5.    Яҙырға  өйрәттең

      “Әсәйем “ һүҙен  дә,

       “Атайым”  һүҙен  дә,

        Тырышам  үҙем  дә.

7.   42    хәреф  менән

        Таныштыҡ  беҙ  тиҙ  генә

        Оло  ярҙамсы  булдың  һин

         Рәхмәт  инде, Әлифба.

8.  Өйрәтте  әлифба  беҙҙе

        Тәбиғәтте  һөйөргә

         Бәләкәй  дуҫтарыбыҙға

         Бул ,һин  , дуҫым,  тиергә  

9.  Рәхмәт һиңә, Әлифбабыҙ,-

Белем юлының башы,

Асыштарҙың, табыштарҙың,

 Бәхеттең нигеҙ ташы.

Әлифба.

Уҡый  белһәң- уңырһың,ә белмәһәң- туңырһың. Әйҙәгеҙ  йомаҡтар сисеп алайыҡ

- Теле юҡ- үҙе аңлата (китап)

- Кешегә биргән һайын, үҙеңдә арта бара  (аҡыл)                                          

-Аҡ  ҡағыҙҙан тегелгән         Яҙа ул, һыҙа ла                   Һүрәт яһай алмаһаң

шаҡмаҡлы була, ҡыя           Була төрлө төҫтә                ҡайғырып ҡуйма

һыҙыҡлы ла була ул             һәр эштән ҡыҫҡара             Һиңә ярҙамға килер

һан, хәреф уға һыя               сығарма шуны иҫтән           Тоғро дуҫың..( юйма)

(дәфтәр)                                     (ҡәләм)                      

-Ҡәләм дуҫы менән ул             Аҫып була арҡаға

ары ла бире һыҙа                      Ҡулда ла тотоп була

Ситкә тамсы тайпылмай          Китап, ҡәләм, дәфтәрҙәр

Туп-тура һыҙыҡ һыҙа.               Уның эсенә тула.

(линейка)                                          ( сумка)

 Уҡытыусы:

Иҫәп белһәң -уңырһың,  ә белмәһәң-туңырһың.  Балалар, мәсьәлә   сисә беләһегеҙ микән, тикшерәйек әле.

1.Йәшәгән, ти,  бер суртан,

Саҡырған , ти, ул ҡунаҡ.

Килгән, ти  биш сабаҡ та һикерткә.

Һанап ҡара, балығы нисә?    

2.Торна дәрес үткәргән

һайыҫҡандар саҡырған.

Ете һайыҫҡан килгән,

Тик өсөһө дәрес белгән.

Нисә ялҡау һайыҫҡан

был дәрестә ултырған.

3.Ике һыйырҙың нисә мөгөҙө бар? (4)

4.Яуыз бүре нисә кәзә бәрәсен ашамаҡсы булған? (7)

5.Аҙнала нисә ял көнө?

6.Нисә предмет бер пар була?

7.Кешеләге парлы ағзаларҙы һана? (Кул, аяк, күҙ, ҡолаҡ, ҡаш)

8 һаны барлыҡҡа килһен өсөн 2 гә нисәне ҡушырға кәрәк?

9.Һеҙҙең класта нисә тәҙрә бар?(2)

Әлифба.

- Был өҙөк ниндәй әҫәрҙән?

 - Афарин, балалар, ә ниндәй мәҡәлдәр беләһегеҙ?

1.  Китап- белем шишмәһе.

2. Белеме барҙың- ҡәҙере бар.

3.   Ике уйла, бер һөйлә.

4.  Әйткән һүҙеңдә тора бел.

5.   Әҙәпкә ғәҙәтләнһәң - әҙәм булырһың,

яманға ғәҙәтләнһәң - әрәм булырһың.

6.   Бәхет башы- әҙәп.

Уҡытыусы: Әйҙәгеҙ хәҙер бергәләшеп йырлашып алайыҡ.  " Чему учат в школе".

                       Чему учат в школе

1.Буквы разные писать тонким перышком в тетрадь

учат в школе.

Вычитать и умножать, малышей не обижать

учат в школе.

2.К четырем  прибавить два, по слогам читать слова

учат в школе.

Книжки добрые любить и воспитанными быть

учат в школе.

Билдәләр керә: “2” “3”билдәләре

3- Бөгөн байрам икән һеҙҙә

Килдек әле беҙ ҙә бына

Ҡарағыҙ беҙ ниндәй матур,

Мин йәйә, ә мин аҡҡош

2- Беҙҙе алыу бик еңел,

Кәрәкмәй тырышырға.

Кәрәк ялҡау булырға,

Һәм бик насар уҡырға.

Уҡытыусы: Балалар, был билдәләр менән дуҫ булабыҙмы? (ЮҠ)

“2” “3”билдәләре: Киттек улайһа,  дуҫтар эҙләргә.

“4”, “5” билдәләре керә.

4- Мин дүртле – яҡшы тимәк

Тырыштар янында мин.

Минең менән дуҫлашһағыҙ –

“Бишле”гә  йырак түгел.

5- Мин “биш” ле бик көслө

Юҡҡа ғына ҡуймайҙар

Кем тырыша, көс һала

Шулар минең сын дуҫтар.

Уҡытыусы:

Балалар, был билдәләрҙе дуҫ итәбеҙме?

Бергә: Эйе

Әлифба:

 Сын дуҫтарҙы ямандан

Айыра беләһегеҙ икән

Гел шулай зирәк булыгыҙ,

Һынатмағыҙ, алға барығыҙ.

Уҡытыусы:

Тыпыр-тыпыр тыпырҙашып

 Бергә баҫайыҡ әле

Уйнап-көлөп, йырлап-бейеп

Күңел асайыҡ әле.

Бейеү. Бишмармак

1. Беренсе  китап  һин  булдың

      Әлифба  дуҫ,  хуш  инде

      Юҡ  та хуш  түгел, иҫән  бул,

      Һин  айырылмаҫ  дуҫ  инде

2.Белем  һарайын  асып  керергә

      Беҙҙең  ҡулдарҙа хәҙер бар  асҡыс

      Һәр  бер  уҡыусы  бик  күп  уҡыһын

       Китап  иң  яҡын  дуҫығыҙ  булһын.

3.   Рәхмәт, әлифба, һин  беҙҙе

        Әллә  күпме  үҫтерҙең

        Яңы  баҫҡысҡа  күтәрҙең

         Туған  телгә  күсерҙең

4. Тел асҡысы – әлифбаға

Бөгөн рәхмәт әйтәбеҙ

Тырышып, матур уҡырға

Һүҙ бирәбеҙ бөтәбеҙ.

Әлифба  

   Ярай, балалар,  мин  һеҙҙең  менән  хушлашайым.

Гел  шулай  тырыш  булығыҙ

Тырышты  һөйә  белем

Халҡым  шатланһын  һеҙгә

Ҡыуанһын  тыуған  илем.

БАЛАЛАР :    Һау  бул,    Әлифба.

флешмоб

Уҡытыусы. Башҡортса ла яҡшы бел

Урыҫса ла яҡшы бел

Икеһе лә беҙҙең өсөн

Иң кәрәкле затлы тел.

Ә хәҙер уҡыусылар  “Курочка Ряба”, В.Сутеевтың «Яблоко» әкиәттәрен күрһәтерҙәр.

СПЕКТАКЛЬ по СКАЗКЕ «ЯБЛОКО» В. Сутеева

РОЛИ К СКАЗКЕ:

Автор

Заяц

Ворона

Ёжик

Медведь

АВТОР: Стояла поздняя осень. С деревьев давно облетели листья, и только на верхушке дикой яблони ещё висело одно яблоко. Бежал по лесу Заяц и увидел яблоко.

ЗАЯЦ: Как достать яблоко? Оно висит так высоко — не допрыгнешь!

ВОРОНА: Крра-крра!

ЗАЯЦ: Эй, Ворона! Сорви-ка мне яблоко!

(Ворона перелетела с ёлки на яблоню и сорвала яблоко. Только в клюве его не удержала — упало оно вниз)

ЗАЯЦ: Спасибо тебе, Ворона!

АВТОР: Хотел заяц яблоко поднять, а оно вдруг зашипело… и побежало.

ЗАЯЦ: Что такое? Кто мое яблоко нашел? (Кричит ёжику) Стой, стой! Куда моё яблоко потащил?

ЁЖИК: Это моё яблоко. Оно упало, а я его поймал.

ЗАЯЦ: Сейчас же отдай моё яблоко! Я его нашёл!

ВОРОНА: Напрасно спорите, это моё яблоко, я его себе сорвала.

ЁЖИК: Моё яблоко!

ЗАЯЦ: Нет, это мое яблоко!

(Отнимают друг у друга яблоко)

АВТОР: Поднялся крик, шум на весь лес. И уже драка начинается: Ворона Ежа в нос клюнула, Ёж Зайца иголками уколол, а Заяц Ворону ногой лягнул… Вот тут-то Медведь и появился.

МЕДВЕДЬ: Что такое? Что за шум?

ЗАЯЦ: Ты, Михаил Иванович, в лесу самый большой, самый умный.

ЁЖИК: Рассуди нас по справедливости. Кому это яблоко присудишь, так тому и быть.

ЗАЯЦ: Висело яблоко на дереве. Сорвали мы его. И не знаем теперь чье оно!

МЕДВЕДЬ: Кто яблоко нашёл?

ЗАЯЦ: Я!

МЕДВЕДЬ: А кто яблоко сорвал?

ВОРОНА: Как р-раз я!

МЕДВЕДЬ: Хорошо. А кто его поймал?

ЁЖИК: Я поймал!

МЕДВЕДЬ: Вот что, все вы правы, и потому каждый из вас должен яблоко получить…

ВОРОНА: Но тут только одно яблоко!

МЕДВЕДЬ: Разделите это яблоко на равные части, и пусть каждый возьмёт себе по кусочку.

ЁЖ, ЗАЯЦ и ВОРОНА (хором): Как же мы раньше не догадались!

(Ёжик взял яблоко и разделил его на четыре части)

ЁЖИК: Это тебе, Заяц, — ты первый яблоко увидел.

ЁЖИК: Это тебе, Ворона, — ты яблоко сорвала.

Это мне, потому что я поймал яблоко.

А это тебе, Михаил Иванович…

МЕДВЕДЬ: Мне-то за что?

ЁЖИК: А за то, что ты нас всех помирил и уму-разуму научил!

АВТОР: И каждый съел свой кусочек яблока, и все были довольны, потому что Медведь рассудил справедливо, никого не обидел.

Инсценировка сказки "Курочка Ряба"

Ведущая:

Жили-были дед да баба, была у них курочка -ряба. Снесла курочка яичко, не простое, а золотое.

Баба: -Эй, старик, проснись скорей!

Дед:- Волки что ли у дверей? Ты чего шумишь, старуха?

Баба:- Да смотри, что я нашла: Наша курочка -пеструшка под кустом яйцо снесла.

Дед:- А тебе что за беда? Ведь яйцо то хоть куда!

Баба: -Да яйцо-то непростое, А, гляди-ка, золотое.

Дед: -Золотое, в самом деле? Мы с тобой разбогатели.

Баба: - Ох, горит, слепит глаза!

Дед:- Чудеса!

Баба: - Чудеса!

Дед: - Ты в сундук запри его. (слышен стук в дверь)

Баба: - Нету дома никого!

Дед: -Ты пойди запри засов, Да спустить бы надо псов.

Баба (возвратившись):

В среду в город я поеду,

Там базар бывает в среду.

Богатеев много там!

Им яичко и продам.

Вот обновок накуплю я,

Разных юбок сорок штук,

Шаль в цветочках голубую,

До краев набью сундук.

Дед:

-Что ты мелишь небылицы!

Ишь, сыскалась молодица

Наряжаться в разный хлам.

Нет, уж если мы богаты,

Я построю вместо хаты

Трехэтажные палаты.

И беседки по углам.

Баба:

-Наказанье с глупым мужем!

Что ты, старый, не блажи!

Мы живем других не хуже,

Ни к чему нам этажи!

Дед: -Я хозяин или нет ?! (Яйцо падает и разбивается)

Баба (плачет): -Ох, яичко покатилось, покатилось и разбилось.

Дед:

-Успокойся, хватит, баба!

Нанесет яиц нам Ряба.

Мы раскрасим яйца эти.

И вручим на Пасху детям.

Теҙеләләр.

        1. Их, матур мәктәп!

Их, рәхәт мәктәп!

Рәхмәт, тыуған ил!

Рәхмәт, мең рәхмәт!

       2. Йөрәктәр ярһый

Бер теләк менән.

Вәғҙә бирәбеҙ

Мең йөрәк менән:

 Бергә:  тырышып уҡырбыҙ! Яҡшы эшләрбеҙ!  Күңелле ял итәрбеҙ! Тиҙерәк  үҫәрбеҙ!

“ Атайым” йыры башҡарыла.

Уҡытыусы: хәҙер һүҙ ата- әҫәйҙәргә, килгән кунактарға бирелә!

(Балаларҙы ҡотлау)