Рабочая программа по родному (башкирский) языку для 1-4 классов
рабочая программа

                                                                   Рабочая программа по  родному (башкирский) языку  для 1-4 классов

          Планируемые результаты освоения программы обучающимися,  оканчивающих начальную школу

Разделы  программы,  как  «Фонетика  и  графика»,  « «Лексика»,  «Состав  слова»  («Морфемика»),  ориентированы  на  формирование  у  младших  школьников  целостного представления  о  родном  (башкирском)  языке,  морфемном и звукобуквенном составе, интонационном и  лексическом  богатстве.  В  соответствии  с  требованиями  федерального государственного  стандарта  начального  общего  образования  планируемые результаты  освоения  выпускниками  начальной  общеобразовательной организации представлены по следующим направлениям:

  -  Личностные  результаты  –  осознание  роли  башкирского  языка  как средства  познания  истории,  культуры  башкирского  народа,  ознакомления  с современной окружающей действительностью в республике, в России и в мире, инструмента  формирования  гражданской  и  этнической  самоидентичности; развитие способности использовать приобретенные знания и умения в общение со сверстниками и взрослыми в повседневной жизни и т.п.
          -  Метапредметными  результатами  изучения  башкирского  (родного) языка являются: адекватное восприятие звучащей речи, приобретение умений и навыков правильного произношения слов, звуков, звукосочетаний, построения предложения, составления диалогов, умение переводить предложения и текст с русского на башкирский язык и наоборот; умения читать и пересказывать текст; самостоятельно  выполнять  письменные  задания;  умение  самостоятельно проверять  свою  работу,  исправлять  ошибки;  анализировать    свои  знания  по башкирскому языку  на межпредметном уровне и др.

- Предметные  результаты  освоения  содержания  примерной  программы следующие: приобретение умений и навыков  аудирования  (восприятие речи на  слух  и  понимание  основного  содержания  услышанного);  знание  основных единиц  фонетического  строя  башкирского  языка  (различение  гласных  и согласных,  звуков  и  букв,  деление  на  слоги);  усвоение  слов,  грамматических форм и способов их образования, элементарных синтаксических конструкций и употребление их в предложении и связной речи; знание правил правописания (заглавные буквы, перенос слов по слогам, знаки препинания); умения читать вслух, про себя, интонировать и выразительно читать отдельные предложения и текст  в  целом;  умения  делить  текст  на  части  и  придумывать  заглавия  к  ним, составлять план, дописывать и досказывать задания, описывать предметы или картинки и др.

 В  соответствии  с  требованиями  ФГОС  НОО  планируемые  результаты освоения  примерной  программы  по  родному  (башкирскому)  языку представлены в двух вариантах:

-  базовый  уровень  (блок  «Выпускник  научится»)  представляют коммуникативные умения и языковые навыки, которые необходимы младшим школьникам для общения на башкирском языке в устной и письменной форме в пределах представленных тем для начальных классов. Базовый уровень знаний обучающихся  является  опорным  учебным  материалом,  необходимым  для успешного  обучения  школьников  в  начальном  и  основном  уровне  общего образования.

- повышенный уровень (блок «Выпускник получит возможность научиться») представляют  систему  учебных  действий  в  отношении  знаний,  умений, навыков,  расширяющих  и  углубляющих  опорную  систему  или  выступающих как пропедевтика для дальнейшего изучения башкирского языка. Планируемые результаты, описывающие эту группу целей, приводятся в блоках «Выпускник получит  возможность  научиться»  и  выделяются  курсивом.  Такой  уровень достижений  могут  добиться  только  отдельные  мотивированные  и  способные учащиеся.  

        Полнота  проверки  всех  планируемых  результатов  обеспечивается  тем, что итоговая оценка выпускника начальной общеобразовательной организации складывается  из  накопленной  оценки  по  предмету  и  оценки  за  выполнение итоговой работы.
Все содержательные линии курса «Родной (башкирский) язык и литературное чтение» интегрированы между собой и изучаются в течение всего курса.

Достижение цели и реализация основных линий курса осуществляется в рамках сквозных тем:

∙ "Слово", которое рассматривается с четырех сторон:

- звуковой состав и обозначение звуков буквами;

- грамматическое значение (на какой вопрос отвечает слово);

- лексическое значение (что обозначает слово, с какими словами сочетается в речи; слова, близкие по смыслу).

∙ "Предложение". Знакомясь с предложением, обучающиеся

- усваивают признаки предложения (предложение состоит из слов, выражает законченную мысль, слова в предложении cвязаны по смыслу);

-учатся произносить и читать предложения с разной интонацией;

- правильно орфографически и пунктуационно оформлять предложения на письме (писать первое слово с прописной буквы,

делать пробелы между словами, ставить в конце предложения точку, восклицательный, вопросительный знак или многоточие);

- конструировать предложения из слов, рисовать схему предложения.

∙ "Текст". В курсе обучения дается понятие о тексте (текст состоит из предложений, предложения в тексте связаны по смыслу; у

текста есть заглавие; по заглавию можно определить, о чем говорится в тексте). Дети учатся отличать текст от набора предложений, вдумывать смысл заглавия, соотносить заглавие с содержанием и главной мыслью текста, самостоятельно озаглавливать текст и

его части. У детей начинается формирование типа правильной читательской деятельности - умения целенаправленно

осмысливать текст до начала чтения, во время чтения и после чтения.

Основное содержание курса

        Виды речевой деятельности

Слушание  (аудирование). Осознание  целей  и  ситуации  устного общения. Адекватное восприятие звучащей речи. Понимание на слух основной и  второстепенной  информации  предъявляемого  текста,  определение  его основной мысли, передача его содержания по вопросам.

          Говорение. Использование  языковых  средств  в  устной  речи  в соответствии  с  целями  и  условиями  общения.  Практическое  овладение диалогической  формой  речи.  Формирование  умений  начать,  поддержать, закончить разговор, привлечь внимание и т.п. Практическое овладение устными монологическими  высказываниями  разных  типов  (описание,  повествование, рассуждение) на доступные детям темы. Овладение нормами речевого этикета в ситуациях учебного и бытового общения (приветствие, прощание, извинение, благодарность,  обращение  с  просьбой).  Соблюдение  орфоэпических  норм  и правильной интонации.

  Чтение. Чтение и понимание учебного текста (орфографических правил, грамматических понятий,  формулировок  вопросов  и  заданий),  перечитывание текста  по  заданию,  выборочное  чтение  с  целью  нахождения  необходимого учебного материала.

          Письмо. Обучение  первоначальному  письму  и  формирование каллиграфического  навыка.  Письмо  букв,  буквосочетаний,  слогов,  слов, предложений  в  системе  обучения  грамоте.  Последующее  закрепление гигиенических  навыков  письма. Развитие  мелких  мышц  пальцев  и  свободы движения  руки. Правильное  начертание  букв  и  их  соединений. Постепенный переход  на  скорописное  письмо.  Списывание,  письмо  под  диктовку  в соответствии с изученными правилами. Изложение содержания прослушанного и прочитанного текста (подробное, сжатое, выборочное). Изложение текста-повествования,  повествования  с  элементами  описания.  Создание  письменных высказываний  разных  стилей,  жанров  и  типов  речи  (письмо,  записка, поздравление, отзыв, объявление). Создание небольших текстов (сочинений) по интересной  детям  тематике  (на  основе  впечатлений,  литературных произведений,  сюжетных  картин,  серий  картин,  просмотра  фрагмента видеозаписи и т.п.)

  Текст. Осознание  текста  как  результата  речевой  деятельности  (на практическом  уровне). Признаки  текста.  Выделение  в  тексте  темы,  основной мысли. Составление плана текста. Особенности текста-повествования и текста-описания.  Создание  простейших  текстов  различного  типа  в  соответствии условиями общения в учебной и бытовой сферах, текстов образного характера
(после  детальной  предварительной  подготовки).  Перевод  текста  с  одного языка на другой (с русского на башкирский и наоборот).

Система башкирского языка (практическое усвоение в 1-4 классах)

               Фонетика и графика.

 Содержание  данного  раздела  направлено  на  углубление  и систематизацию знаний по фонетике и графике, полученных детьми в период обучения  грамоте,  на  развитие  фонематического  слуха,  орфографической зоркости.

Звуки и буквы: гласные и согласные. Согласные звонкие и глухие, парные и непарные. Деление слов на слоги. Словесное ударение.   Звуко-буквенный  анализ  как  основа  «перевода»  слова  звучащего  в  слово написанное.  Произношение  и  обозначение  на  письме  гласных  и  согласных звуков  в  слове.  Произношение и обозначение  на  письме парных согласных в слове, обозначение мягкости согласных. Разделительное произношение звуков в слове и способы их обозначения. Разделительные ь и ъ знаки.  

Алфавит  башкирского  языка:  правильное  название  букв,  знание  их последовательности. Умение пользоваться алфавитом при работе со словарями.

Употребление прописной буквы в начале предложения, в именах собственных.  

          Лексика.

Слово  и  его  значение. Словарное  богатство  башкирского  языка.

Однозначные  и  многозначные  слова,  их  различение.  Прямое  и  переносное значение  слова:  анализ  образцов  использования  в  тексте,  употребление  в собственной речи. Синонимы и антонимы: наблюдение в эталонных текстах, использование в речи. Словари башкирского языка и их использование в учебной деятельности и повседневной жизни.

Состав слова (морфемика) (изучается в разделе лексика)

Образование  новых  слов  с  помощью  окончаний.  Родственные   слова.

Выделение  и  определение  значимых  частей  слова:  корня,  окончания.  Разбор слова  по  составу. Разные  способы  проверки  правописания  слов:  изменение формы  слова;  подбор  однокоренных  слов;  использование  орфографического словаря.

Содержание деятельности младших школьников. 1 класс.

Предварительный устный курс

1.Обучение к грамоте и развитие речи

Усвоение гигиенических требований при письме. Развитие мелкой моторики пальцев и свободы движения руки. Развитие умения

ориентироваться на пространстве листа в тетради и на пространстве классной доски. Восприятие слова как объекта изучения,

материала для анализа.Наблюдение над значением слова.Различение слова и предложения. Работа с предложением: выделение слов,

изменение их порядка. Овладение начертанием письменных заглавных и строчных букв.

2.Букварный период

Составление слогов, слов, словосочетаний. Формирование навыков составления предложений. Деление на слоги.

Ознакомление с согласными звуками [б], [п], [д], [т], [ж],[ш], [з], [с], [и], [й], [л], [м], [н], [р], [у], [ф], [ц], [щ].

Специфика произношения звуков [а], [о], [э], [х], [ч], [ы] и обозначение их на письме.

Чтение слов, словосочетаний и предложений со звуками [ә], [ө], [ү], [ғ], [ң], [ҡ]. [һ]. [ҫ]. [ҙ].

3.Комплексное развитие устной и письменной речи.

Речь.

Этика общения. Слово и слог. Деление слова на слоги. Произношение и правописание слогов и слов.

Звуки и буквы.

Алфавит. Слова с заглавной буквой.Гласные звуки, их классификация. Перенос слов. Ударение.

Согласные звуки, их классификация.Слова, выражающие предмет, его действие и признак.

От слова к предложению.

Понятие о знаках препинаний в конце предложений. Понятие о главных членах предложения. Составление предложений, связь между

словами.

2 класс

Морфология.

Имя существительное. (5 часов)

Правописание собственных имен. Формы единственного и множественного числа. Правописание аффиксов множественного числа,

соспоставление их с русским языком.

Глагол. (5 часов)

Понятие о временах глагола. Сопоставление с русским языком.

Имя прилагательное. (4 часа)

Употребление прилагательных в речи. Особенности прилагательных в башкирском и русском языках.

Синтаксис.(4 часа)

Составление словосочетаний и предложений. Порядок слов (главных членов) в предложении, соспоставление с русским языком.

3 класс

Морфология.

Имя существительное. (2 часа)

  Нарицательные и собственные имена сущствительные. Склонение имен. Особенности склонения имен существительных на

  носовые согласные.

Прилагательные.(3 часа)

Синонимы и антонимы. Употребление прилагательных в предложении.

Особенности синтаксической связи между прилагательным и существительным в башкирском языке.

Имя числительное. (3часа)

Значение, вопросы. Особенности синтаксической связи между числительным и существительным в  башкирском языке

Местоимение.(2 часа)

Склонение личных местоимений. Понятие о вопросительных местоимениях.

Глагол.(3 часа)

Спряжение глаголов изъявительного наклонения. Сопоставление с временными и личными формами глаголов башкирского

  и русского языков.

Синтаксис. (3 часа)

Составление словосочетаний и предложений с использование изученных частей речи.

Предложения по цели высказывания: повествовательные, вопросительные, повелительные, восклицательные. Определение главных

членов предложения.

Понятие об определении.(2 часа)

 Особенности синтаксической связи между определением и определяемым словом в башкирском языке.

Порядок слов (подлежащего и сказуемого, определения и определяемого слова) в башкирском языке.

4 класс

Морфология.

Имя существительное.(2 часа)

Склонение существительных на звонкие, глухие и носовые согласные.

 Имя прилагательное.(2 часа)

 Степени сравнения прилагательных.

Имя числительное.(3 часа)

Количественные и порядковые числительные.

Особенности употребления существительных при числительных в башкирском языке.

Местоимение.(2 часа)

Указательные местоимения.

 Глагол. (4 часа)

Прошедшее и будущее время, спряжение глаголов.

Синтаксис.(3 часа)

Словосочетание и предложение в башкирском и русском языках, порядок слов в них.

Главные члены предложения. Выражения подлежащего существительными и личными местоимениями.

Выражение сказуемого глаголами изъявительного наклонения и прилагательными.

Второстепенные члены предложения. Выражение определения прилагательными и порядковыми числительными.

Понятие о дополнениях.(2 часа)

Нераспространенные и распространенные предложения.

Тематическое планирование

 Программа йөкмәткеһен үҙләштереүҙең планлаштырылған һөҙөмтәләре

          Шәхси һөҙөмтәләр:

• бала үҙен Башҡортостандың һәм Рәсәйҙең бер вәкиле итеп күҙаллай. Уларҙың тарихына, мәҙәниәтенә битараф булмаған шәхес булып үҫергә тырыша;
• телде халыҡтарҙың милли ҡомартҡыһы, мәҙәни байлығы итеп ҡабул итә;
• башҡорт теленең рус теле меенән бер рәттән республиканың дәүләт теле һәм кешеләр менән аралашыу ҡоралы икәнлегенә төшөнә;
• туған телдә яҙа һәм һөйләй белеү кешене мәҙәни яҡтан билдәләүсе күрһәткес икәнлеген аңлай;
• рус телендә алған белемдәрен башҡорт теленөйрәнгәндә уларҙы сағыштырыу нигеҙендә ҡуллана белә башлай;
• программала ҡаралған башҡорт әҙәби теленең нормаларын(орфоэпия, лексика, грамматика) һәм үҙ-ара аралашыу этикетын үҙләштереүгә теләге барлыҡҡа килә;
• төрлө аралашыу осраҡтарында ололар һәм тиҫтерҙәре менән тейешле этикет ҡағиҙәләрен һаҡлап, ыңғай мөнәсәбәттә эш итә белә башлай;
• башҡорт телендә һөйләшеү һәм аралашыу кимәле буйынса үҙ-үҙенә баһа бирергә өйрәнә.

Метапредмет һөҙөмтәләр:

• башҡорт телендә яңғыраған телмәрҙе (ололарҙың, тиҫтерҙәрҙең һөйләүе, балалар өсөн  радио һәм телевизион тапшырыуҙар, компьютер аша бирелгән текстарҙы һ.б. ) таный, аңлай, тейешенсә ҡабул итә белә;
• программа сиктәрендә башҡорт телендә яҙылған һүҙҙәрҙе , ижектәрҙе, өндәрҙе, өндәр теҙмәһен дөрөҫ әйтә, уҡый, улар менән һөйләмдәр төҙөй ала;
• бирелгән темаға диалог ҡора ала, һорауҙарға ҡыҫҡа һәм тулыһынса яуап ҡайтара белә. Диалогты башлай йәки дауам итеп алып китә ала;
• алдан әҙерләнеп йәки әҙерлекһкҙ тексты етеҙ, аңлы рәүештә һәм тасуири уҡый ала. Текстың йөкмәткеһен ҡыҫҡаса йәки ентекләп, йәиһә һайлап алып һөйләп бирә ала;
• үтелгән орфография һәм пунктуация ҡағиҙәләрен һаҡлап, үҙ аллы йәки уҡытыусы ярҙамында өйрәнеү һәм тикшереү характерындағы яҙма эштәрҙе башҡара;
• уҡыу мәсьәләләрен сискәндә туған телдә төрлө сығанаҡтарҙан кәрәкле мәғлүмәтте табып, тейешенсә ҡуллана белә;
• бер нисә предметты йәки күренеште ябай ғына рәүештә сағыштырып, телдән һәм яҙып һүрәтләй ала;
• телдән һәм яҙма рәүештә ҡотлау, саҡырыу ҡағыҙы, хат төҙөй белә;
• уҡыу эшмәкәрлегенә бөйле ябай ғына һөйләмдәр менән үҙ фекерен әйтә һәм үҙенең дөрөҫлөгөн иҫбатлай ала;
• эшен үҙ-алла тикшереп, баһалай белеү һәләтенә эйә була;
• әҙәби әҫәр йәки сюжетлы һүрәт буйынса бирелгән темаға үҙенең тормош тәжрибәһенә таянып, кескәй генә текст (инша) яҙа белә;
• башҡарған проект эше буйынса телдән отчет бирә, йәки презентация һ.б. буйынса һөйләй ала;
• кроссворд, ребустар, йомаҡтар сисә белә.

Предмет һөҙөмтәләре:

• башҡорт телендә әйтелгәнде тыңлап аңлай;
• башҡорт теленең фонетик системаһының төп берәмектәрен белә: һуҙынҡы өндәрҙе тартынҡыларҙан, өндәрҙе хәрефтәрҙән айыра, һүҙҙәрҙе ижектәргә бүлә, баҫым ҡуя;
• башҡорт теленең өндәрен һүҙ эсендә. Һөйләмдә, аралашҡанда дөрөҫ әйтә, яҙма телмәрҙә дөрөҫ яҙа белә;
• өйрәнелгән кимәлдә өн, хәреф, һүҙ өлөшө, һөйләм киҫәге,ябай һөйләм кеүек тел берәмектәрен таба, сағыштыра, анализлай белә;
• һөйләү һәм яҙма телмәрҙең айырмаларын белә;
• телмәр эткетын һаҡлап һаулыҡ һораша. Хушлаша, ғәфү үтенә, рәхмәт әйтә, ниндәйҙер үтенес менән мөрәжәғәт итә белә;
• тамыр һүҙҙе билдәләй белә. Һүҙ яһаусы һәм һүҙ үҙгәртеүсе ялғауҙар ярҙамында яңы һүҙҙәр төҙөй белә;
• һүҙ төркөмдәренә (исем, сифат, алмаш, ҡылым, һан) һорау ҡуя, уларҙың грамматик билдәләре тураһында ябай ғына  төшөнсәләргә эйә була.
• исемгә, сифатҡа, алмашҡа, ҡылымға, һанға программала бирелгән кимәлдә грамматик анализ эшләй белә;
• һөйләмдә эйә менән хәбәрҙе таба белә;
• һөйләмдә эйәрсән киҫәктәрҙе таба, уларҙы ниндәй һүҙ төркөмдәренән килеүен асыҡлай, һыҙыҡтар менән билдәләй белә;
• тексты төҙәре буйынса (уҡып-өйрәнеү тексы, фәнни-популяр, әҙәби текстар) айыра белә;
• тексты өлөштәргә бүлеү, уларҙы исемләү өҫтөндә үҙ-аллы эшләй белә;
• тексҡа  план төҙөп, план буйынса уның йөкмәткеһен һөйләй белә;
• башҡортсанан рус теленә йәки, киреһенсә, рус теленән башҡорт теленә тәржемә итә ала;
• төрлө телмәр эшмәкәрлегендә (тыңлау, һөйләү, уҡыу, яҙыу) үҙ эшен баһалау, кәрәк булһа, хатаһын төҙәтә белеү эштәрен үтәй ала;
• изложение һәм иншаның ябай ғына төрҙәрен яҙа ала;
• аңлатма, орфографик һүҙлектәр ҡуллана белә;
• яҙыу барышында хәрефтәрҙең , һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышын тикшереп, хатаны төҙәтә белә;
• хәрефтәрҙе автоматик рәүештә матур һәм дөрөҫ яҙырға тырыша, үҙенең, иптәшенең яҙма эшен баһалай белә;
• проект эштәрен башҡарғанда мәғлүмәтте үҙгәртә, сағыштыра, һуңында һығымта яһай белә.

                        “Туған (башҡорт) телендә  әҙәби уҡыу” предметы буйынса дөйөм башланғыс белем биреүҙең йөкмәткеһе

       Уҡыусылар тәү башлап уҡыу эшмәкәрлеге төрҙәрен  үҙләштерәләр: тыңларға, һөйләргә, яҙырға өйрәнәләр.

Башҡорт телен өйрәнеүҙе түбәндәге этаптар аша һәм рус теле менән бер юҫыҡта паралелль рәүештә өйрәнәләр.

                                                                                       1-се класс

1. Грамотаға өйрәтеү.

Башҡорт телен өйрәтеү, рус телендәге кеүек үк түбәндәге этаптарҙы үҙ эсенә ала:

1.Грамотаға өйрәтеү һәм телмәр үҫтереү. Телдән әҙерлек осоро.

2.Әлифба осоро. Грамотаға өйрәтеү,уҡыу, яҙыу, телмәр үҫтереү.

3. Әлифба аҙағы осоро. Һөйләү һәм яҙма телмәрҙе комплекслы үҫтереү.

Программала грамотаға өйрәтеүҙең  телдән әҙерлек осоронда 1-се класс уҡыусыларын түбәндәгеләргә өйрәтеү планлаштырылған:

• башҡорт телендә яңғыраған телмәрҙе тыңлап аңлай. Мәғәнәһенә төшөнә белеү күнекмәләрен формалаштырыу;
• башҡорт телендә әйтелгән телмәр ағышынан һүҙҙе, ижекте, өндө, өндәр ҡушылмаһын. Бигерәк тә, башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен  айыра, таный, әйтә белергә өйрәтеү;
• телдән әйтелгән йәки уҡылған текстың аңлатҡан мәғәнәһенә төшөндөрөү.

Һөйләмдәге һүҙҙәр, грамматик конструкциялар һөйләү эшмәкәрлеге аша үҙләштерәләр (күргәҙмә материал буйынса әңгәмә, дәрес ваҡытында йәки дәрестән тыш үткәрелгән телмәр уйындары. Кескәй күләмле шиғырҙар ятлап һөйләү, йырлап ишеттереү, һүрәт буйынса хикәйә төҙөү. Күргән хәл-ваҡиғалар тураһында һөйләшеү, диалог һәм монолог төҙөү).

Әлифбанан һуңғы осорҙа күбеһенсә телмәр үҫтереү, дөрөҫ уҡырға, яҙырға өйрәнеү күнекмәләренә ихтибар бирелә. Был осорҙа балаларҙың үҙ-ара аралашыу, аң-белемгә эйә булыу күнекмәләрен өйрәнеүенә бәйле алып барыла.

2 –се класс

          2-се класта телмәр үҫтереү эше дауам ителә:  өлгө буйынса диалогтар төҙөп һөйләшергә, һорауҙар биреп, уларға яуап ҡайтарырға өйрәтеү, уҡыу техникаһы һәм матур яҙыу өҫтөндә эҙмә-эҙлелекле эш алып барыла. Лексик темалар ҡабатланып, киңәйтеп бирелә. Һүҙ байлығын үҫтереүгә күп көс һалына.

3-сө класс.

        Тәүге ике йылда үтелгән материалдар ҡабатланып, тәрәнәйтеп өйрәнелә. Лексик темаларҙың йөкмәткеһе  аша уҡыусыларға башҡорт теленең лексикаһы, фонетикаһы һәм грамматикаһы тураһында ябай ғына кимәлдә фәнни мәғлүмәттәр бирелә башлай һәм улар ғәмәли кимәлдә күнегеүҙәр аша үҙләштерелә.Уҡыусыларҙа лингвистик, телмәр һәм мәҙәни компетенцияларҙы үҫтереү эше алғы планға сыға.

4-се класс

      Тирә-йүнде  башҡорт телендә тәрәнерәк өйрәнеү нигеҙендә уҡыусыларҙың телмәр компетенцияһы  үҫешә.  Рус һәм башҡорт телендәге  тел күренештәре сағыштырып, анализлап, айырып, дөйөмләштереп, балалар башҡорт теленең нормаларын программаға ярашлы үҙләштерә.

Башланғыс дөйөм белем биреүҙең  федераль дәүләт стандарты талаптарына ярашлы,  уҡыусыларға башҡорт теле системаһын өйрәтеү  һөҙөмтәләре ике төрлө блокта бирелә.

Беренсеһе – “Сығарылыш уҡыусыһы өйрәнәсәк”- программаның һәр бүлеге үҙләштерелергә тейешле булған төп белем күрһәткестәре билдәләнелә.

 Икенсеһе – “Сығарылыш уҡыусыһы өйрәнеү мөмкинлеге аласаҡ” – был блок төп белемде тәрәнәйтеп, киңәйтеп өйрәнеүҙе күҙ уңында тота.

 Программала был күрһәткестәр һәр бер бүлектә  курсив менән бирелә.

Фонетика һәм орфоэпия. Һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәрҙе айырыу. Ҡалын һәм нәҙек өндәрҙе айырыу, ҡалынлыҡ-нәҙеклек буйынса парлы һәм парһыҙ тартынҡы өндәрҙе билдәләү. Яңғырау һәм һаңғырау тартынҡы өндәрҙе айырыу, парлы һәм парһыҙ яңғырау һәм һаңғырау өндәрҙе билдәләү. Һүҙҙе фонетик тикшереү. 

Лексика (курстың бар бүлектәрендә лә өйрәнелә). Һүҙҙең  яңғырашы менән мәғәнәһенең бер бөтөн икәнлеген аңлау. Һүҙлектән һүҙҙәрҙең мәғәнәһен  табыу. Текста һүҙҙең мәғәнәһен аңлатыу. Һүҙҙең тура һәм күсмә мәғәнәһен айыра белеү: текста бирелгән өлгөләрҙе ҡулланып аңлатыу. Синонимдарҙы һәм антонимдарҙы айыра белеү, өйрәнелгән текстарҙа уларҙы таба, аралашҡанда ҡуллана белеү.

  Һүҙъяһалыш (морфемика). Тамырҙаш һүҙҙәр төшөнсәһен аңлатыу. Бер тамырҙан яһалған һүҙҙәрҙе һәм синонимдарҙы айыра белеү. Тамырҙаш һүҙҙәрҙе һәм синонимдарҙы, айыра белеү. Тамырҙаш  һүҙҙәрең   яһаусы ялғау ярҙамында  барлыҡҡа килеүе. Һүҙҙе составы буйынса тикшереү.