Внеурочная деятельность "Буряад арадай нааданууд"
материал (1 класс)

Сагаан-Мориной юрэнхы hуралсалай дунда hургуулии гэhэн

Өөрын эрхэтэ юрэнхы hуралсалай эмхи зургаан

Хэшээлэй   темэ:

«Буряад арадай нааданууд»

 Хγмγγжγγлэгшэ:  

Самбуева Сэсэгма Николаевна

  γ.   Сагаан - Морин

Гол зорилго: Буряад арадай наадануудтай танилсалга yргэлжэлуулхэ.          

 Зорилгонууд:

1. Мэдэхэ буряад арадай наадануудые дабтаха, «Шоно ба Хурьгад» гэhэн шэнэ буряад наадатай танилсуулга,узэгуудэй нѳѳсэ  γргэлжэлγγлхэ.
2. Анхарал, хэлэлгэ, сээжэ ба  саащанхи  hаналгын   хγгжэлгэ  γргэлжэхэ.
3. hайн  хγcэлгэ, бэе  бэендээ   хγндэтэ хандалга хγмγγжγγлхэ.

Хэрэгсэл: слайдууд, указка,  зураг,   бэлэдхэл, хайша, харандаашнууд,   багууд:   шоно, хонин, хурьгад, сабуу няалта, биирэ (кисточки).

Эрдэм ухаанай интеграци: cоциализаци, rоммуникаци, физкультура, бэеын тамир, аюулгγй байдал,  тоо бодолго.

Хэшээлэй   ябуулга:

Эмхидхэлгын  агшан саг.

Хγмγγжγγлэгшэ   саарhаар    хурьгадуудые  хайшалжа  hууна.    Хайшалhан  зурагуудынь  шала   дээрэ  γригдэнхэй.

Υхибγγд: Энэ юун бэ?

 - Энэ хурьгад.

 -Υхибууд, харагты би иимэ  зураг хэжэ байнаб. Туhалха гγт намда?     Энэ  зураг дээрэ хурьгадые няаха    хэрэгтэй.  (Дети приклеивают вырезанных ягнят).

Хγмγγжγγлэгшын   асуудалнууд:

 -  Хэды хурьгад бэ? -  Гое зураг болоо гээшэб?  - hайнаар hуугаад харахамнай гу?

- Ямар жэлэй саг  зураг дээрэ байнаб?  (Ухибуудэй харюу).

 - Хурьгад ганса хабар турэдэг юм.

 - Энэ юун гээшэб? (hэеы гэр, юрта) - Хэн hэеы гэр соо байдаг байгааб? Юундэ?

- Yшѳѳ юун байнаб зураг дээрэ? (морин)

 - Мориной хуугэд хэн гэжэ нэрэтэйб? (унаган). Хойно хойноhоон дутэлжэ, зураг хараад, гэрэй амитадые ухибуудтэйнь нэрлэгты.        (Морин -  унаган, тэмээн - ботогон, ухэр - тугал, хонин - хурьган, ямаан - эшэгэн).

 - Морин юу хэжэ байнаб? (Сэргэдэ  уяатай зогсоно, )

-  Энэ сэргэ гээшэ. (слайдууд) - Айл бухэнэй hэеы гэрэй газаа сэргэ байдаг байhан. Сэргэ ехэ удхатай юумэн. Айлшадаа сэргынгээ хажууда угтадаг байhан. Гэрэй газаа сэргын γгы байгаа hаань айлшад ерэдэгуй, ородоггуй  байгаа.   Наhан соогоо буряад зон гурбан сэргэ баридаг hэн  -  турэхэдѳѳ, hамга абахадаа, нγгшэхэдѳѳ. Сэргэдэ гурбан хонхор хэдэг юм: дээрэхи хонхорто  тэнгэриин бурхадай мори уядаг, доронь  - газар дорохи бурхадай мори уядаг, дундахи хонхорто -  хγнэй мори уядаг  юм байха.

Баян буряадууд хубуудынгѳѳ  тоогоор  сэргэ бэлдэдэг байгаа. Υгытэй зон нэгэл сэргэтэй байдаг hэн. Сэргэ  hандаргаажа болохогγй, γмхиржэ  hаладаг    байна.

-Эсээ гγт? Жаахан хуугэд, хурьгад юу хэхэ дуратай бэ? Ямар буряад арадай наадануудые мэдэхэбта?

- Ямар наада наадахамнай бэ?

 -  Шэнэ буряад арадай наадатай танилсахамнай гγ? «Шоно ба хурьгад» гэжэ нааданай заабарилгатай танилсая.

Υхибγγд γγргэ  шэлээд,  нааданад.

 - Би мартаад байнаб. Буряадууд олон хони баридаг байhан, Тиимэhээ олон хурьгадтай байhан. Ушѳѳ хурьгадые хайшалха хэрэгтэй. Хэн намда туhалхаяа hананаб?  (Хайшалалга).

Дабталгын асуудалнууд (Рефлекси):

 -  Мунѳѳдэр бидэ юу хээ бибди?

 - Ямар шэнэ наада мэдэдэг болоо бибди?