буряад хэлээр шалгалтын тестнууд
учебно-методический материал на тему

3-дахи класс     2-дохи класста үзэһэнөө дабталга

1. ЭРЬЕ гэһэн үгын зүб шүүлбэрииень оло.

а) 4үз., 4аб., 3аялг., 3үе, 3хаш.                   б) 4үз., 3аб., 3аялг., 2үе, 1хаш.

в) 4үз., 4аб., 2аялг., 2үе, 2хаш.                   г) 4үз., 4аб., 2аялг., 2үе, 1хаш.

2. Али мүрэй аялган точконуудай орондо табигдахаб?

Бааб…н  һ…гаар  ажалда һураха,

Багшын һ…гаар  эрдэмдэ  һураха.

а) удаан аялган                             б) дифтонг аялган

в) түргэн аялган                           г) йотированна аялган

3. Ямар үгэ хүнэйшье, амитанайшье, хада уулыншье нэрэ байжа болохоб?

а) Баргажан         б) Хамар-Дабаан              в) Сэлэнгэ                      г) Саяан

4. Ямар ушарта йотированна аялган хоёр абяа үгэнэб?

а) мяхан                     б) энеэдэн                  в) нюдэн                    г) оёдол

5. Али мүртэ 3 үзэг ба 4 абяан бэ?

а) сай                  б) уула                   в) бэе                    г) орой

6. Йотированна аялгануудтай зэргэ оло.

а) а, о, у, и                     б) ү, ы, э           в) я, е, ё, ю                    г) үй, уй, эй, ай

7. * Нэгэ үзэг һэлгэн олон ондоо үгэнүүдые зохёо.

        Баха, таха, …

8. *  Үгтэһэн шубуудай нэрэнүүдые тааралдуула.      

а) ястреб                                    а) онголо

б) филин                                    б) гулабхаа, тагтаа

в) кедровка                                в) тохорюун

г) журавль                                 г) бүбөөлжэн

д) голубь                                   д) бэгсэргэ

е) удод                                      е) шара шубуун

ж) сова                                     ж) харсага

Аялганай тааралдал, һубарил, нугарал, удаан өө - ээ аялганууд, тодо бэшэ ээ – эй аялганууд

1. Нугаралай ёһоор бэшэгдэһэн үгэ оло.

а) наадаха                 б) зугаалха                 в) ойлгуулха                           г) үзэбэ

2. Энэ текст бэшэгэй ямар дүрим бэ?

Үгын эхин үедэ өө, ү, үй, ю аялгануудай али нэгэниинь байһан аад,

удаадахи үедэнь үү гү, али юу аялганай ороо һаа, саашанхи үенүүдтэнь э, ээ үзэгүүдые бэшэхэ.

а) аялганай тааралдал           б) аялганай һубарил                в) аялганай нугарал                                  

3. Ямар үгэ соо аялганай тааралдал баримталагданагүйб?

а) нүхэр                           б) худаг                в) эжымнай                     г) шандаган

4. Али мүрэй аялганууд точконуудай орондо таарахаб?

Хүнһ…   жэш…   абаха,

Хүдэлмэриһ…   дүршэл  олохо.

а) өө, ээ, өө                 б) өө, ээ, ээ               в) ээ, ээ, өө                        г) ээ, ээ, ээ

5. Үгын ямар үедэ эй дифтонг бэшэгдэдэг бэ?

а) эхин үедэ         б) дунда үедэ           в) һүүлшын үедэ             г) алишье үедэ

6. Ямар үгэ соо эй дифтонг бэшэгдэхэб?

а) жэш…                        б) зөөх…                       в) шэр…                     г) хир…

7. * Үгтэһэн шубуудай нэрэнүүдые тааралдуула.      

А) снегирь                     а) хирээ

Б) галка                          б) һойр

В) дятел                         в) жэргэмэл, булжамуур

Г) орёл                           г) туун, алаг туун

Д) ворон                        д) тоншуул

Е) глухарь                     е) бүргэд

Ж) жаворонок              ж) зана

1-дэхи четвертиин һүүлдэ хэгдэхэ шалгалтын тест

1. ҺЭРЮУН гэһэн үгын зүб шүүлбэрииень оло.

а) 6 үз., 5 аб., 2 аял., 2 үе., 3 хаш.                     б) 6 үз., 6 аб., 2 аял., 2 үе, 4 хаш.

в) 6 үз., 5 аб., 2 аял., 2 үе, 2 хаш.                      г) 5 үз., 6 аб., 3 аял., 2 үе,  3 хаш.

2. Зөөлэн хашалгантай үгэ оло.

а) мянган               б) нарһан                    в) худаг                 г) инзаган

3. Али мүрэй үгэ точкын орондо таарахаб?   Тэнгэридэ олон … яларна.

а) оодон                        б) һаранууд                в) одо мүшэд               г) наран 

4. Боро туул… Али мүрэй аялган үзэг тааррхаб?  

а) ой                    б) эй                 в) ай                    г) уй

5. Ямар үгэ соо абяануудынь үзэгүүдhээн олон бэ?

а) ногоон                      б) далай                      в) хоёр                            г) хүнжэл

7. Али мүрэй үгэ точкын орондо таарахаб?  

    Манай гүрэнэй түб хото … город.

 а) Улаан –Үдэ            б) Москва             в) Иркутск        г) Санкт-Петербург

 7. Зүбөөр бэшэгдэhэн дүрим оло.

а) Үгын эхин үедэ ү, үй, ю, өө аялгануудай али нэгэнэйнь байгаа hаа, саашанхи үенүүдтэнь ээ бэшэгдэхэ.

б) Үгын эхин үедэ удаан үү, юу, ээ, еэ аялгануудай али нэгэнэйнь байгаа hаа, саашанхи үенүүдтэнь ээ бэшэгдэхэ.

в) Үгын эхиндэ, дунда ү, үй, ю, өө аялгануудай байгаа hаа, саашанхи үенүүдтэнь өө бэшэгдэхэ.

г) Үгын эхиндэ, дунда үү, юу, ээ, еэ аялгануудай али нэгэнэйнь байгаа hаа, саашанхи үенүүдтэнь ээ бэшэгдэхэ.

8. Али мүрэй аялганууд точконуудай орондо таарахаб?

    Бишыхан  Доржо  хор…н  дол….н  үхэр  ад…лба.

а) ии, оо, у              б) ии, о, уу            в) и, оо, у              г) и, оо, уу

9. Ямар ушарта йотированна аялган нэгэ абяа тэмдэглэнэб?

а) баяр                 б) нютаг                  в) горьё                 г) ятаг

10. Ямар үгэ уhанайшье, хүнэйшье, амитанайшье нэрэ байжа болохоб?

а) Байгал            б) Сагаадай                  в) Саяан                г) Хотошо

11. Аялганай нугаралай ёhоор бэшэгдэhэн үгэ оло.

а) оёдолшон              б) амархаб              в) hонюуша                     г) гүлзөөргэнэ

12. Энэ текст бэшэгэй ямар дүрим бэ?

Үгын эхин үедэ о, оо, ой, ё, ёо али нэгэнэйнь байгаа hаа, саашанхи үенүүдтэнь о, ё, и бэшэгдэхэ.

 а) аялганай тааралдал           б) аялганай hубарил             в) аялганай нугарал

13. Таабариин тайлбари оло.  Холые дүтэлүүлдэг, хонииень танюулдаг.

а) нюдэнэй шэл             б) телевизор              в) дурамбай               г) самолёт

14. Оньһон үгэ үргэлжэлүүлэ:

    Бууралhаа үгэ дуулаха,

    … … … .

15. Үгтэһэн шубуудай нэрэнүүдые тааралдуула.      

а) ворона                                         а) бүргэд                                    

б) журавль                                      б) турлааг

в) орёл                                             в) тоншуул

г) синица                                         г) хүхэ буха

д) дятел                                           д) тохорюун

Yгын бүридэл

1. Yгын хубилдаг хубиие юун гэдэг бэ?

а) hуури                       б) үндэhэн             в) суффикс                   г) залгалта

2.  Схемэдэ таараха бүридэлтэй үгэ оло.  

а) шубуун             б) үбэлжөөн         в) борбилоохойдо             г)  намартаа      

3.  Нэгэ үгэhөө гараhан үгэнүүдые … гэдэг.

а) абтаhан үгэнүүд                                  б) харша удхатай үгэнүүд

в) дүтэрхы удхатай үгэнүүд                   г) түрэл үгэнүүд

4. Yлүү үгэ оло.

а) модоор                  б) модошон             в) модотой               г) модонhоо

5. ТААХА гэһэн үгэдэ нэгэ түрэл үгэнүүдые оло.

а) таабари                  б) таана             в) тала                        г) таагша

6. Ямар үгэ соо тодо бэшэ аялган бэшэгдэхэб?

а) аб…гай               б) шэн…hэн            в) нар…hан                  г) ном…гон

7. Буруу үгтэһэн дүримыень оло:

а) Үндэһэнэй хойно залгагдадаг үгын хубиие суффикс гэдэг.

б) Суффиксын хүсөөр шэнэ үгэнүүд бии болодог.

в) Үгын хубилдаг хубиие суффикс гэдэг.

г) Үгын хубилдаг хубиие залгалта гэдэг.

Абтаhан үгэнүүдые зүб бэшэлгэ

1. Ород хэлэнhээ буряад хэлэндэ ороhон үгэнүүдые ….

а) түрэл үгэнүүд гэдэг.                                 б) харша удхатай үгэнүүд гэдэг.

в) дүтэрхы удхатай үгэнүүд гэдэг.              г) абтаhан үгэнүүд гэдэг.

2. Абтаhан үгын е аялган дээрэ сохилтотой hаань, hүүлдэнь …

а) о бэшэгдэдэг;        б) а бэшэгдэдэг;        в) ү бэшэгдэдэ;       г) э бэшэгдэдэг.

3. Алдуутайгаар бэшэгдэhэн абтаhан үгэ оло.

а) хүбуун                б) суббото                   в) грушэ                   г) яблока

4. Ямар абтаһан үгэнүүдэй һүүлдэ  и аялган бэшэгдэхэб?

а)  тем…                б) пол…               в) воскресен…            г) декабр…

 5. *Абтаhан үгэ ямар үзэгөөр hүүлтэнэб, тэрэл үзэгөөр эхилhэн үшөө 5 абтаhан  үгэнүүдые hанажа бэшэ.

Пенал,  лентэ, …

      6. * Өөрынгөө класс тухай абтаhан үгэнүүдые хэрэглэн рассказ үргэлжэлүүлэ.

          Манай класс hаруул. Класс соомнай …

7.* Үгтэһэн ан амитадай нэрэнүүдые тааралдуула.    

А) лиса                           а) тэмээн

Б) рысь                           б) сэнхир сагаан үнэгэн

В) верблюд                    в) хандагай, хара тураг

Г) ёж                               г) шэлүүһэн

Д) сурок                         д) заряа

Е) лось                           е) үнэгэн

Ж) песец                        ж) тарбаган

Юумэнэй нэрэ

1. Юумэнэй нэрэ юу тэмдэглэнэб?

а)  тоо                      б) алибаа юумэ               в) үйлэ                г) шанар

2.  Юумэнэй нэрэнүүд ямар асуудалда харюусанаб?

а) ямар?                   б) хэн? юун?                в) хэды?                   г) юу хэнэб?

3. Юумэнэй нэрэнүүдтэй зэргэ оло.

а) сэлмэг, зөөлэн, һайхан          

б) наран, агаар, наймаашан

в) уншана, хөөрэнэ, ябана

4. Мэдүүлэл сооһоо юумэнэй нэрэнүүдые оло.

Ой модые түймэрhөө хамгаалха хэрэгтэй.

а)  ой, түймэрhөө, хамгаалха                     б) модые, түймэрhөө, хамгаалха

в) ой, модые, түймэрhөө                                г) модые, түймэрhөө

5. Олоной тоодо –нууд залгалта абадаг юумэнэй нэрэ оло.

а) нагаса                          б) ургы                    в) багша                          г) модон

6. *Үгтэһэн ан амитадай нэрэнүүдые тааралдуула.      

А) ёж                             а) арсалан

Б) соболь                      б) баабгай

В) барсук                      в) заряа

Г) кабан                        г) бодон гахай

Д) медведь                    д) доргон

Е) олень                        е) булган

Ж) лев                           ж) буга, оро

Юумэнэй нэрын зохилдол

1. Зохилдол гэжэ юун бэ?

а) тоодо хубилха ёһо                                       б) суффиксын хүсөөр хубилха ёһо

в) падежнүүдэй асуудалнуудаар хубилха ёһо               г) нюурта хамаадаха ёһо

2.  Хамтын падежэй юумэнэй нэрэ ямар залгалтануудые абахаб?

а)  залгалтагүй байдаг.

б) –ын, -иин, -ай, -ой, эй, -гай, -гой, -гэй, -н залгалтануудые абадаг.

в) –тай, -той, - тэй залгалтануудые абадаг.

г) –ые, -иие, -гые, -е залгалтануудые абадаг.

3. Хамаанай падежэй зүб түхэлтэй үгэнүүдые оло.

а) эжын                 б) һургуулинай                в) номын                   г) хүбүүнэй

4. Хэндэ? Юундэ? гэһэн асуудалнууд ямар падежэйб?

а) нэрын падеж         б) зүгэй падеж        в) гаралай падеж      г) зэбсэгэй падеж

5. Зүб дүрим ыеньоло:

а) Дахуул үгэнүүд юумэнэй нэрын хойно ородог хэлэлгын хуби.

б) Дахуул үгэнүүд глаголой хойно ородог хэлэлгын хуби.

в) Дахуул үгэнүүд тэмдэгэй нэрын хойно ородог хэлэлгын хуби.

г) Дахуул үгэ урдахи үгэтэеэ хамта үгүүлэгдэдэг, хамта бэшэгдэдэг.

6. Байгал далайда шудхадаггүй мүрэнэй нэрэ оло.

а) Ангар                       б) Сэлэнгэ                       в) Баргажан                г) Үдэ

7. * Энэ мэдүүлэлнүүдые зүбөөр һубарюулан рассказ болго.

а) Шубуухай стол дээрэхи эдеэнэй үлэгдэл түүжэ эдибэ.

б) Энээнһээ хойшо шубууд газаамнай ниидэжэ ерэдэг болоо.

в) Нэгэтэ үүдэнэй нээгдэхэдэ, хүхэ буха гэртэмни ниидэн оробо.

г) Би газаа хилээмэнэй бутархай, өөхэнэй хэршэмэг хаяжа үгэбэб.

2-дохи четвертиин һүүлдэ хэгдэхэ шалгалтын тест

1. ХАДААҺАН гэһэн үгын нэгэ түрэл үгэ оло.

а) хадана                        б) хадата              в) хадаар                         г) хадалиг

2. Үлүү үгэ оло.

а) сэсэг                          б) сэсэглиг                  в) сэсэн                          г) сэсэгхэн

3.                       Энэ схемэдэ таараха бүридэлтэ үгэ оло.        

а) бэлиг            б) газарhаа                 в) эрдэмээр               г) барилга

4. Али мүрэй үгэдэ  – сгай үе табигдахаб?

а) мии…                         б) борбоо…                      в) шаа…                   г) хараа…

5. Ямар үгэ соо тодо бэшэ аялган бэшэгдэхэб?

а) жар…гал         б) hал…гай          в) сэм…гэн             г) яб…hан

6. Мэдүүлэлэй удхада таараха үгэ оло.

                                Хүнүүд Байгал далайн уhанда … байгаа.

а) оймhон              б) уйлаhан                 в) оймоhон              г) ёолоhон

7. Шэнэ үгэнүүдые бии болгодог үгын хубиие юун гэдэг бэ?

а) hуури                 б) залгалта                 в) суффикс               г) үндэhэн

8. Табан хушуу малай тоодо ородоггүй амитанай нэрэ оло:

 а) морин              б) гахай                      в) ямаан                   г) ботогон

9. Үгын гол удха харуулдаг хубиииень юун гэдэг бэ?

а) залгалта           б) үндэhэн                 в) hуури                  г) суффикс

10. Улаалзай гэһэн үгэ хэды абяанһаа бүридэнэб?

а) 5                     б) 8                     в) 7                  г) 6

 11. Мэдүүлэл соохи алдуунуудай тоо заа.

       Алтан хашаасоо hуухан жэргэмэлhээ аяараа нидэдэк борбилохон золтой.

а) 5                     б) 6                   в) 4                     г) 7

12. Таабариин тайлбари оло.        Эсэгын табан хүбүүд:

                                                         Хоёрынь байна,

                                                         Хоёрынь хэбтэнэ,

                                                         Нэгэниинь ходо ябажа байна.

а) сонхо           б) табан хушуу мал              в) үүдэн            г) табан хурган

13. * Энэ мэдүүлэлнүүдые зүбөөр һубарюулан рассказ болго.

а) Гэнтэ миисгэй заряае һабардаба.

б)  Тэрэ заряае миисгэй харажархиба.

в) Үхибүүд хүдөөһөө заряа барижа асарба.

г) Тиихэтэйнь адли заряа тархяа нюужа, хадхуур үһэеэ үрзылгэбэ.  

Тэмдэгэй нэрэ

1. Юумэнэй шанар тэмдэг харуулhан хэлэлгын хуби …

а) үйлэ үгэ болоно                               б) дахуул үгэ болоно          

в) тэмдэгэй нэрэ болоно                      г) юумэнэй нэрэ болоно

2. Тэмдэгэй нэрэтэй холбуулал оло.

а) hонин онтохон                         б) үдэрэй hонин

в) hонитой ушарха                       г) минии hонин

3.                       Схемэдэ таараха бүридэлтэй тэмдэгэй нэрэ оло:

а)  шадамар                 б) набтар                  в) булагай                          г) ерээ

4. ЗӨӨЛЭН гэһэн тэмдэгэй нэрэдэ харша удхатай үгэ оло.

а) сэлмэг              б) зоболон                  в) хатуу                     г) сагаан

5. Мэдүүлэл соо тэмдэгэй нэрэ ямар гэшүүн болоноб?

а) нэрлүүлэгшэ       б)  хэлэгшэ         в) шухала гэшүүн            г) элирхэйлэгшэ

6. Элирхэйлэгшэ ямар зурлаагаар зурагданаб?

а)                                        б)

в)                                               г)         

7. *  Үгтэһэн хоёр үгэнүүдһээ амитанай нэрэ бии болго.

 Жэшээ: табан + гар = тарбаган

а) сара + гахай =

б) шүлэн + үһэн =

в) бүд + гэр =

8.  * Үгтэһэн ан амитадай нэрэнүүдые тааралдуула.      

а) крыса                             а) ан

б) косуля                              б) һолонго

в) зверь                                в) хэрмэн

г) бурундук                          г) бодон гахай

д) кабан                                д) харха

е) белка                                е) жэрхи

ж) колонок                        ж) боро гүрөөһэн

Үйлэ үгэ

1. Үйлэ үгэ ямар асуудалнуудта харюусанаб?

а) ямар?                      б) хэн?                в) хэзээ?                     г) юу хэнэб?

2.                            Схемэдэ таараха бүридэлтэй үйлэ үгэ оло.

а) баряа                    б) модошоной               в) баярлаха               г) шараба

3. Мэдүүлэл соохи үгэнүүдые хэлэлгын хубинуудаар илга.

Баахан бэетэй хэрмэн модоной хүнды соо байрладаг.

а) 3 юум. нэрэ, 2 дахуул үгэ, 2 тэм. нэрэ, 1 ү.ү.

б) 3 юум. нэрэ, 1 дахуул үгэ, 1 тэм. нэрэ, 2 ү.ү.

в) 4 юум. нэрэ, 2 тэм. нэрэ, 1 ү.ү.

г) 4 юум. нэрэ, 1 дахуул үгэ, 1 тэм. нэрэ, 1 ү.ү.

4. Дүтэрхы удхатай үйлэ үгэнүүдые оло.

а) бүдүүн-нарин                            

б) уулзаха-золгохо  

в) зоригтой-зүрхэтэй

г) унтаха-һэрихэ

5. Үйлэ үгэ мэдүүлэлэй ямар гэшүүн болоноб?

а) нэрлүүлэгшэ             б) хэлэгшэ             в) элирхэйлэгшэ       г) юрын гэшүүн

6. Али мүртэ үнгэрһэн сагай үйлэ үгэнүүд байнаб?

а) ургуулна                 б) зохёогоо                  в) таряа                    г) зэдэлхэ

7. *  Үгтэһэн ан амитадай нэрэнүүдые тааралдуула.      

А) суслик                            а) алаг дааган

Б) изюбр                             б) үен

В) волк                               в) шоно

Г) заяц                                г) буга

Д) тушканчик                    д) заан

Е) слон                               е) шандаган

Ж) горностай                    ж) зумбараа, үрхэ

3-дахи четвертиин һүүлдэ хэгдэхэ шалгалтын тест

1. Юун? гэһэн асуудалда харюусадаг  үгэ оло.

  а) абга                     б) хонишон                в) баяр                   г) дуушан

 2. Олоной тоодо – д залгалта абадаг юумэнэй нэрэ оло.

а) ном                               б) хонин                         в) дүү             г) дали

3.                    Схемэдэ таараха бүридэлтэй юумэнэй нэрэ оло:         

а) шууяна                 б) жолоошон                 в) ногообтор             г) үбэлдөө

4. Мэдүүлэл соохи үгэнүүдые хэлэлгын хубинуудаар илга.

    Ургамал, амитад тухай һонин таабари таагаабди.

а) 2ю.н., 1д.үгэ, 1тэмд.н., 2 ү.ү.                     б) 4ю.н., 1тэмд.н., 1ү.ү.

в) 3ю.н., 1д.үгэ, 1тэмд.н., 1ү.ү.                      г) 3ю.н., 2тэмд.н., 1ү.ү.

5. БЭЛДЭНЭ гэһэн үгэдэ адлирхуу удхатай үгэ оло:

а) харана                     б) түхеэрнэ             в) гүйнэ                       г) унтана

6. Юумэнэй үйлэ харуулһан үгэнүүд хадаа …

а) дахуул үгэнүүд          б) тэмдэгэй нэрэ          в) үйлэ үгэ      г) юумэнэй нэрэ

7. Дүтэрхы удхатай тэмдэгэй нэрэнүүдые оло.

  а) зоригтой-аймхай      

  б) халуун- хүйтэн  

  в) жаргаха-баярлаха

  г) сэсэн-ухаатай

8.  ДАЛЬБАРААХАЙ үгын зүб шүүлбэрииень оло.  

а) 12 үз., 9 аб., 4 аялг., 4 үе, 6 хаш.              б) 10 үз., 10 аб., 5 аялг., 4 үе, 5 хаш.

в) 12 үз., 9 аб., 4 аялг., 4 үе, 5 хаш.              г) 10 үз., 9 аб., 5 аял., 4 үе, 5 хаш.

9. Тэмдэгэй нэрэтэй холбуулал оло.

а) хүйтэн уһан         б) хүйтэн болобо        в) хүйтэнэй саг      г) хүйтэнһөө айба

10. Шара гэһэн үгэдэ али мүрэй үгэнь түрэл болоногүйб?

а) шарахан             б) шарабтар                в) вшаралза                г) шараба

11. Моришондо гэһэн үгын бүридэл ямар схемэдэ таарахаб?

а)                                       б)

в)                                г)

12. Үгтэһэн мэдүүлэл соо хэлэлгын хубинуудай ямарынь үгыб?

      Ой соо шоно улина.

а) үйлэ үгэ          б) юумэнэй нэрэ                в) тэмдэгэй нэрэ          г) дахуул үгэ

13. Ямар үйлэ үгэдэ суффикс үгыб?

а) малшан               б) хүршэнэр                   в) бариха                  г) һонирхобо

14.* Оньһон үгэ үргэлжэлүүлэ.

    Хүн болохо багаһаа,

    … … ….

15.* Энэ мэдүүлэлнүүдые зүбөөр һубарюулан рассказ болго.

а) Гэрынь голой саада эрьедэ байгаа.

б) Уһан соо нохойшье, яһаншье байбагүй.

в) Гэнтэ уһан соо яһа зууһан нохой харагдаба.

г) Нэгэ нохой яһа олобо.

д) Тэрэ гол дээгүүр дугы дамжаад гаража ябаба.

е) Тэрэ нохойн яһа буляаха гэжэ уһа руу һүрэбэ.

Мэдүүлэл

1. Буруу дүримыень оло:

а) Мэдүүлэл дүүрэһэн һанал бодол тэмдэглэдэг.

б) Юрэ хөөрэһэн мэдүүлэлэй һүүлдэ точко табидаг.

в) Мэдүүлэл дүүрэһэн һанал бодол тэмдэглэдэггүй.

г) Сэдьхэлээ хүдэлгэн, шангаар хэлэһэн мэдүүлэлые шангадхаһан мэдүүлэл гэдэг.

2. Энэ текст соо хэды мэдүүлэл бэ?

Аба гэртээ нэгэ заряа асарба зундаа тэрэнээ сарай соо байлгаба үбэл тэрэнь нүхэндөө орожо унтаба хабар заряа нүхэнһөө гарахал байха.

а)  2                   б) 3                          в) 4                    г) 5

3. Сэдьхэлээ хүдэлгэн, шангаар хэлэһэн мэдүүлэлые  …  

гэдэг

а) юрэ хөөрэһэн гэдэг            б) шангадхаһан гэдэг                  в) асууһан гэдэг

4. АРЬЯАТАН гэһэн үгын зүб шүүлбэрииень оло.

а)  8 үз., 7 аб., 3 аял., 3 үе, 4 хаш.

б)  8 үз., 8 аб., 3 аял., 3 үе, 5 хаш.

в)  8 үз., 8 аб., 3 аял., 3 үе, 4 хаш.

г)  8 үз., 7 аб., 3 аял., 3 үе, 3 хаш.

5. Хуряангы мэдүүлэл оло.

а)  Хабар айлшалба.               б) Наратай дулаан үдэр болобо.

в) Хүсэд хабар болобо.

6. Али мүртэ мэдүүлэлэй удха буруугаар зохёогдонхойб?

а) Бүхэли үбэлдөө унтаһан шэлүүһэн нойрһоо һэрибэ.

б) Бүхэли үбэлдөө унтаһан зүгы нойрһоо һэрибэ.

в) Бүхэли үбэлдөө унтаһан баабгай нойрһоо һэрибэ.

г) Бүхэли үбэлдөө унтаһан заряа нойрһоо һэрибэ.

7. * Үгтэһэн 2-3 үгэнүүдһээ ургамалай нэрэ бии болго.

а) яһан + ула =                                      

б) эзэн + эдэг =

в) шара + саг + ан =                              

г) гар + тала +ан =  

8. *  Үгтэһэн загаһадайнэрэнүүдые тааралдуула.      

А) акула                            а) хаб загаһан

Б) тюлень                         б) тоһон жараахай

В) щука                            в) гутаар

Г) хариус                          г) абарга загаһан

Д) голомянка                   д) алгана

Е) налим                          е) хадаран

Ж) окунь                         ж) сурхай

Шухала ба юрын гэшүүд. Холбуулал. Фразеологизмууд

1. Мэдүүлэлэй ямар гэшүүниие нэрлүүлэгшэ гэдэг бэ?

а) Юу хэнэб? Яанаб? гэһэн асуудалда харюусадаг үгые нэрлүүлэгшэ гэдэг.

б) Мэдүүлэлэй юрын гэшүүниие нэрлүүлэгшэ гэдэг.

в) Ямар? гэһэн асуудалда харюусаһан үгые нэрлүүлэгшэ гэдэг.

г) Хэн, юун тухай хэлэгдэһэн үгые нэрлүүлэгшэ гэдэг.

2. Хэлэгшэ ямар хэлэлгын хуби болоноб?

а) юумэнэй нэрэ              б) үйлэ үгэ         в) тэмдэгэй нэрэ             г) дахуул үгэ

3. Али  мүрэй үгэнүүд холбуулал болоногүйб?

Хабартаа дулаан оронһоо элдэб шубууд ерэдэг.

а) элдэб шубууд                         б) шубууд ерэдэг     

 в) хабартаа ерэдэг                     г) халуун оронһоо

4.   Үгтэһэн мэдүүлэл соохи юрын гэшүүдые тооло.

Тала гүбээнүүдые гоё һайхан сэсэгүүд бүрхөөнхэй.

а)  2                          б) 3                      в) 4                           г) 5

5. Үдэр ута болобо. Энэ мэдүүлэлдэ таараха схемэ оло.

а)                   .

б)                             .

в)                     .

г)                             .

6. * Фразеологизм уншаад, зүб тайлбарииень оло.

 Һагшуур шэнги тархи - …

а) мартамхай                  б) аалин              в) түргэн                   г) һаймһаруу

7. * Таабари таа. Тайлбарииень хэрэглэн асууһан мэдүүлэл зохёо.

Шабараар бариһан гэртэй,

Шарабтар улаан үбсүүтэй,

Хонгор зулгы аашатай,

Хорхой аляаһан эдеэтэй.

8.  * Үгтэһэн загаһадайнэрэнүүдые тааралдуула.      

А) сазан                           а) хаб загаһан

Б) сёмга                           б) хабшаахай

В) сом                              в) хөөлэнтии

Г) головастик                  г) һахалтай загаһан

Д) нерпа                          д) шанага хорхой

Е) краб                             е) лососиин түрэлэй загаһан

Ж) карась                        ж) мүргэ, һалбарга

4-дэхи четвертиин һүүлдэ хэгдэхэ шалгалтын тест

1. Мэдүүлэл оло.

а) Сэсэгтэ ногоон талаар                      б) Наран бултайжа, шэнэ

в) Тала дээгүүр мал бэлшэнэ                г) Хабартаа шубууд

2. Үгтэһэн текст мэдүүлэлнүүдтэ хубаа.

    Нэгэ бишыхан миисгэй наадажа байба hүрэхэ, харайхань аргагүй хэбтэhэн саарhануудые hаршагануулна.

а) 1                      б) 3                       в) 2                      г) 4

3. Али мүртэ мэдүүлэлэй шухала гэшүүд зүбөөр харуулагданхайб?

    Сагаан саhан дээрэ үхибүүд наадажа эхилбэ.

а) саhан эхилбэ                              б) сагаан үхибүүд      

в) сагаан саhан                               г) үхибүүд наадажа эхилбэ

4. Шангадхаhан мэдүүлэл оло.

а) Арюухан, халуухан абяаень шагныш

б) Улаахан залаашни - намаашни хэдыб

в) Торгоор хэн шамайе монсойлгон уяаб

г) Мүнөөдэр бороон ороно

5. Мэдүүлэл соохи хэды юрын гэшүүдые оло.

    Дулаан орнhоо түрэл нютагаа дууша шубууд бусаба.

а) 6                 б) 3                  в) 4                 г) 5

6. Энэ мэдүүлэл соо хэды алдуу дайралданаб?

    Шы библиотекэhээ абахан номоо уншажа дүргээ гүш

а) 4                            б) 5                   в) 6                           г) 3

7. Зүб дүримыень оло:

  а) Мэдүүлэл дүүрэhэн hанал, бодол тэмдэглэдэг.

  б) Сэдьхэлээ хүдэлгэн, шангаар хэлэһэн мэдүүлэлые юрэ хөөрэһэн мэдүүлэл гэдэг.

  в) Юрэ хөөрэһэн мэдүүлэлэй һүүлдэ асууһан тэмдэг табидаг.

  г) Мэдүүлэл дүүрэhэн һанал бодол тэмдэглэдэггүй.

8. Хэлэгдэhэн зорилгоороо мэдүүлэлнүүд ямар байдаггүйб?

а) асууhан              б) юрэ хөөрэhэн             в) холбоhон          г) шангадхаhан

9. Али мүрэй үгэнүүд холбуулал болоногүйб?

   Үргэн талаар һайхан сэсэгүүд һалбардаг.

  а) һайхан сэсэгүүд                  б) талаар һалбардаг

  в) сэсэгүүд һалбардаг             г) үргэн талаар

10. Нэрлүүүлэгшэ ямар хэлэлгын хуби болоноб?

а) үйлэ үгэ      б) тэмдэгэй нэрэ              в) дахуул үгэ            г) юумэнэй нэрэ

11. Мэдүүлэл соохи  ямар гэшүүниие хэлэгшэ гэдэг бэ?

а) Хэн, юун тухай хэлэгдэhэн үгые хэлэгшэ гэдэг.

б) Ямар? гэһэн асуудалда харюусаhан үгые хэлэгшэ гэдэг.

в) Мэдүүлэлэй юрын гэшүүниие хэлэгшэ гэдэг.

г) Нэрлүүлэгшэ тухай хэлэгдэhэн үгые хэлэгшэ гэдэг.

12. ҮЛЬГЭРНҮҮД гэһэн үгын зүб шүүлбэреиень оло.  

а) 10 үз., 8 аб., 3 аял., 3 үе, 4 хаш.

б) 10 үз., 9 аб., 3 аял., 3 үе, 5 хаш.

в) 10 үз., 8 аб., 4 аял., 3 үе, 5 хаш.

г) 10 үз., 8 аб., 3 аял., 3 үе, 5 хаш

13. Мэдүүлэл соохи үгэнүүдые хэлэлгын хубинуудаар илга.

      Бишыхан Дугар уранаар шүлэг хөөрэбэ.

а) 2ю.н., 1ү.ү., 2тэм.н.                          б) 2ю.н., 2ү.ү., 1тэм.н, 2д.үгэ.

в) 2ю.н., 1ү.ү., 1тэм.н.                          г)3ю.н., 1ү.ү., 1д.үгэ, 2тэм.н.

14.* Таабариин тайлбари хэрэглэн дэлгэрэнгы мэдүүлэл зохёо.

      Годи - бэди гүйдэлтэй,

      Гоё шара дэгэлтэй.  

15.* Энэ мэдүүлэлнүүдые зүбөөр һубарюулан рассказ болго.

а) Тэрэниие Солбон олоод, гэртээ абаашаба.

б) Гүлгэн садатараа һү ууба.

в) Аяга соо һү хэжэ, амандань абаашаба.

г) Нэгэ бишыхын гүлгэн төөрибэ.

д) Солбон гүлгэндөө Булган гэжэ нэрэ үгэбэ.

Жэлэй һүүлдэ хэгдэхэ шалгалтын тест

Энэ текст унша. Үгтэһэн даабаринуудые дүүргэ.

Байгал.

Байгал гэжэ дэлхэй дээрэ тон ехэ ба гүнзэгы уһатай нуур бии юм. Байгалда олон гол горход шудхан ородог. Ганса Ангар мүрэн Байгалһаа урдан гарадаг. Сэлэнгэ мүрэн, Баргажан гол Байгалда урдан ороно.

Буряад зон энэ нуурые Байгал далай гэжэ нэрлэдэг. Манай уран зохёолшод Байгал тухай уран һайхан шүлэгүүдые бэшэһэн байдаг.

Байгал далайн һаруул тунгалаг, сэбэр һайхан уһаниинь хододоо хүйтэн байдаг. Сэрэн  уужам далайн эрьедэ амараа.  

1. Энэ текст зохёолой  ямар жанрта орохоб?

а) онтохон           б) басни              в) рассказ                  г) домог

2. Абяануудынь үзэгүүдһээн олон үгэнүүдые түүжэ бэшэ.  
3. Олоной тоодо байһан юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшэ.
4. Текст соо хэды мэдүүлэлнүүд дахуул үгэтэйб?

а) 2          б) 3           в) 4             г) 5

5.                            Энэ схемэдэ таараха юумэнэй нэрэ оло.
6.   Тусхайта юумэнэй нэрэнүүдые оложо тэмдэглэ.

Текст сооһоо үгтэһэн схемэдэ таараха мэдүүлэл оложо бэшэ.

8.   Текст сооһоо үйлын падежэй юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшэ.

9.  Текст сооһоо үгтэһэн тэмдэгэй нэрэнүүдтэ харша удхатай үгэнүүдые оложо бэшэ.

Халуун - …, гүйхэн - …, уйтан - …, бага - …

10. Текст соо ямар янзын мэдүүлэлнүүд үгтэнхэйб?

а)  шангадхаһан    б) юрэ хөөрэһэн    в) асууһан

1. в
2. Ехэ, юм.
3. Гол горход, уран  зохёолшод, шүлэгүүдые.
4. Гурбан мэдүүлэл.
5. Шүлэгүүдые, зохёолшод,  
6.  Байгал далай, мүрэн, Сэлэнгэ мүрэн, Баргажан гол, Сэрэн.
7. Сэрэн ужам далайн эрьедэ амараа.
8. Нуурые, шүлэгүүдые.
9. Хүйтэн, гүнзэгы, ужам, ехэ.
10.  Юрэ хөөрэһэн мэдүүлэлнүүд.