урок по калмыцкому языку "Намр"
план-конспект урока на тему

МОУ «Элистинская многопрофильная гимназия личностно ориентированного
                                      обучения и воспитания»

                                                  Хальмг келнә  кичәл

              «Намр»

Багш:Кармашова Т.А.

Класс: 4-гч «А»

                       г.Элиста 2009г. 

Кичәлин тѳр:       «Намр» КВН.
Кичәлин күцл:   Намрин йиртмҗин хуврлтин тускар дассан, медсән давтад, сергәһәд
                             авлhн.Эврә hазриннь йиртмҗд дурта болдмн гидг сурhмҗ
                             ѳглhн.Элстин намрин сәәхнинь үзүлх.

Дѳӊцл:     1.Шулгтә плакат.
                  2.Эмблем болн сигнальн карточкс.
                  3.Үзгнь баһ-угиньдала.-тәәлвртә тууль тогтах карточкс.
                  4.Үлгүрмүд тогтах карточкс.
                  5.Кроссворд «Мадниг тань»
                  6.Һурвлh-(сова)-зург.
                  7.2 манишк-зег тогтах.
                  8.Тест
                  9.Камб цецг
                 10.Жюри(бичул болн цаас,шаhа белдх)

                                                 Кичәлин йовуд.

(Самбрт шулгтә плакат ѳлгәтә. Самбрин хойр талас зургуд ѳлгәтә:1. «Элстин намр»,
2. «Намрин тег».Жюрид багшнр сууна. Даалhвр болhниг эдн темдглх.

Багш: Плакатас шулг умштн(дотран).1-2 сурhульч айслулҗумшх.
- Ямаран цагин тускар келгдҗәнә? –Намрин тускар келгдҗәнә.
-Чик,Намрин тускар келгдҗәнә.
-Бидн  «Алтн намран» давулчклавидн. Эндр намрин тускар дассан,медсән
марhандан узулхмн.

-Мана марhанд 2 баг орлцх.- «Дусал» болн «Хамтхасд».
«Хамтхасд» гиичлҗ ирсн бәәнә.Альдас ирсән келҗ ѳгх.
                       

                            1-гч марhан «Таньлдлhн»

-Турун мана марhан «Таньлдлhн».
-«Дусал»:Мендвт,мана гиичнр! Альдас ирвт?
- «Хамтхасд»: Бидн Приютненск района Үлдчн гидг селәнәс ирүвидн.
-«Дусал»:-Яhҗ ирвт?
-«Хамтхасд»:- Гем уга,сән ирүвидн.
                     Капитан: - Үлдчн Элстәс хол биш.Машиhәр ѳрәл частан йовгдна.
                                         Тана школын неринь ямаран?
-«Дусал»:-Элстин олн халхста гимназь.Гимназьд келн-улсин классмуд бәәнә.
-«Хамтхасд»:-Мана школ бас одахн « Келн-улсин гимназь» гидг нер зүүлә.
Тадниг дуудхла, байрла,д марhанд орлцхар ирувидн.

«Дусал»:-Тана багин нернь ямаран?
-«Хамтхасд»!
-Мана багин нерн «Дусал».
-Нә,марhаhан давулий?
-Давулий!
Багш:-Йир сән,күүкд нег-негләһән таньлдад авчкв. Ода 2-гч марhана даалhвр!

                               2-гч марhан –Дууhин марhан

Багш: Улан болн кѳк докья ѳгдг карточкс таднд бәәнә.

Кен туруләд дуулхар әәнә? Карточкан ѳргтн.
-«Хамтхасд»:- Үлдчнә Келн-улсин гимназин 4-гч классин «Хамтхасд» гидг баг
                           тадниг дууһарн мендлҗәнә.(ду дууллhн).
«Дусал»:-Элстиин олн халхста гимназин 4-гч келн-улсин классин «Дусал»гидг баг
                   тадниг дууhарн бас мендлҗәнә.(Кап! Кап,хур».)

Багш:-Йир сәәхнәр дуулдг  бәәҗит.Ода болхла 3-гч марhан!

                                    3-гч марhан «Шулгин марhан».
Багш: Баг болhнас неҗәд күн һарад намрин туск шүлгүд умшҗ  ѳгтн. Карточкан
           ѳргтн.(шулгуд умшлhн)
           Селәнә болвчн балһсна күүкд шулгуд яhҗ айслулҗ умшна! Марhаhан      цааранднь давулҗанавидн.

                                       4-гч марhан «Би –чамд,чи – нанд».

Багш:-Намрин тускар 5 үлгур болн  5тәәлвртә тууль келҗ ѳгтн.(нег баг эклхлә  2-гч
           багнь тѳгсәх. Күүкд келәд чиләхлә жюрид үг ѳгх.)
Нә,мана жюри, дѳрвн марhа давулувидн, тадн ю келхәр седҗәнәт?
Жюрин үг.
Багш:- Ода куукд болн гиичнр,самбрур хәләтн. Самбрт  цецгә урһхар седҗәнә. Ода   деерән нег хамтхаснь секәтә.Юн бичәтә?

Күүкд:-   Йиртмҗин  хүврлт.
Багш: - Чик,намрин йиртмҗин тускар дала үлгүрмүд, тәәлвртә туульс, шүлгүд
             меднәвидн,келүвидн.
             Тадна шүлгүдт шовудын  тускар келгднә.
             Намр ирхлә  шовуд  яһна?
Куукд:-Шовуд дулан hазрур нислднә.(Куукд шовудын нер келнә.)
Багш:- Чик!Дарук тана марhан үвлздг шовудын тускар кроссворд тәәлһн.

                               5-гч марhан Кроссворд «Мадниг тань!».

Кроссворд тәәлһн( багш сурврмуд тәвх, куукд сурврт хәрүhинь ѳгәд, самбрт һарад
бичх).
-Әмтн шовудт ямаран дѳӊгән күргх  зѳвтә?
-Гер  бәрнә, хот ѳгнә.
Багш:-Эн шовудас нег шову йилhхәр бәәнәв.Эн юн шовун?
-Һурвлһ.
-Эн шовуна тускар ю меднәт?
-ϴдртнь сохр,сѳѳднь биидән теҗәл хәәнә.Олз кургнә,дала хулhд бәрнә.Мана теегт
бәәнә.
Багш: Туульсд һурвлhиг «цецншовун» гиҗ келгднә.Эн «цецн шовун» таднд даалhвр
ѳгчәнә.

                                       6-гч марhан «Үзгнь баh- үгнь дала»

Багш:Эн зургуд авад, түрүн үзгүдәрнь үгмүд тогтаһад.тәәлвртә тууль тогтатн,
          тәәлвринь олтн.(Цасн,мѳсн)
Кен турун тогтасн болхла карточкан ѳргтн.
ЦАСН,МϴСН –ямаран цагин темдгүд?
-Үвлә цагин темдгүд.
-Чик, уд луга киитн үвл ирх Кезә түрүн цасн унла?
-Үкр сарин 10-д.
                 Камб цецгин 2-гч хамтхас зүүхмб.шовуд гидг үг.

                                                          7-гч марhан

Багш: Хәләлтн,һурвлһ хойр ик шар нүдтә. Нүдн болhнд үзгүд бичәтә. ЯҺҗ санҗанат,
           ямаран үгмүд бичәтә?(карточкан ѳргтн.)
Күүкд: Хулhн, hаха.
-Ямаран үг дуту?
-Үкр.
-Юӊгад?
-Намрин 3 сармуд.
                         

                         8-гч марhан-«Мал күн хойрин әмн негдүләтә»

Малмудын тускар үлгүрмүд, тәәлвртә туульмуд келтн. Жюри болхла кедү келсинь
шаһаһар тоолтн.)

                Камб цецгин « Мал» гиhәд бичәтә 3-гч хамтхас зүүлһн.

                                9-гч марhан «Герин кѳдлмш»

Нә,Шовудын, малмудын тускар келәд авчкувидн. Эдн цугтан мана теегт идшлнә.
Мана тег җилд 2 дакҗ сәәхрнә.Хаврт болн намрт.Самбрт теегтән, балһсндан
нерәдсн зургуд  ѳлгәтә.Таднд герин даалһвр  ѳгләв-билгин кѳдлмш.
Кен түрүләд бичсн кѳдлмшән умшҗ ѳгнә. Карточксан ѳргтн.

                                           10-гч марhан-«Хатхмр зег»

Багш: Тана билгин кѳдлмшиг жюри темдглх, бидн марhаhан цааранднь давулхмн.
Мана тег  хаврт чигн, намрт чигн урhцарн байн.Тегәд чигн мана хальмг улс ик кезәнәһәс авн теегин сәәхн зеегиг эврәннь хувцндан орулҗ хатхмр зег кеһәд сәәхрүлдг бәәҗ. Үлгүрнь: Эн зургуд хәләхлә, медгднә.

-Дарук мана марhан «Хатхмр зег» Эн 2 манишк авад,2капитан дѳрлдх.
Хатхмр зег тогтаһад,жюрид үзүлтн.Наадк күүкд зургар үлгүр тогтатн.
Кен түрүләд тогтасн болхла әмтнд үзүләд келҗ ѳгтн.

                Камб цецгин 4-гч хамтхасинь зүүлһн-«Урһц»

1.Жюрин үг.
2.Багш:Ода иигәд марһаһан тѳгсәҗ бәәнәвидн.Сәәхн Камб цецг урһв.Эн
              киитн ѳдрлә мана ирсн гиичнрт белглҗәнәвидн.Кичәлән дууһар
              тѳгсәхмн.  «Экин заясн келн».

МБОУ «Элистинская многопрофильная гимназия личностно ориентированного
                                            обучения и воспитания»