Конспект урока бурятского языка в 5 классе по теме «Лексика»
план-конспект урока (5 класс) по теме

Конспект урока бурятского языка в 5 классе по теме «Лексика»

Зорилгонууд: «Лексикэ» гэhэн hалбари хэр зэргэ ойлгооб гэжэ шалгаха, хэлэлэ соо хэрэглэлгэ.

Хэшээлэй түхэл:хэшээл –наадан.

Хэшээлй янза: эрдэм мэдэсэ тобшололгын ба гүримшуулгын хэшээл(онсодхон шалгалтын хэшээл)

Онол арга: хэшээл-наадан.

Хэшээлэй түсэб.

1.Эмхидхэлэй үе

2. «Хэн түргэн бэ»   карточкаар ажал

3.Словарна ажал

4. «Хэн анхаралтайб»

5Дифренцированна аргаар ажал

6.Тобшолол.

7.Гэрэй даабари

Эмхидхэлэй үе

-.Сайн байна! Газаамнай ямар гое үдэр бэ?

Бэе бэе руугаа хаража энеэебди.танай энеэдэнhээ наран гараба! (Слайд2)

Бэрхээр ажал хэхэбди гэжэ би найданаб.

Наадаяа үнгэрхын урда гараhан темэнуудээ дабтае.

Бидэ ямар раздел (hалбари) гаража дүүргэбэбди?

Мүноо хэшэлдээ юу хэхэеэ байнабди, хэн тухайлнаб?(дабтахабди).Зүб

1 Лексикэ гэhэн hалбари юу үзэдэг бэ?

Ямар үгэhоо гарааб?

Мүноодэр хэшээлдээ хэр зэргэ лексикэ тухай ойлгоhыетнай шалгахабди.

Нэн түрүүн хоер бүлэг боложо хубаарае.

Зай, танай нааданда дуратай гүт? Наадаяа эхилхэмнай гү!

-Зай,  түрүүшын нааданмнай  эхилбэ.

1.«Хэн түргэн бэ» гэжэ нэрэтэй.

Хэн олон эхир үгэнүүдые hананаб? Сээжээр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Ямар үгэнүүдые эхир үгэнүүд гэдэг бэ?

2.Карточкаар ажал:(бүлэгоор худэлмэри)

Карточка 1: Олон удхата үгэнүүд.Нэгэ удхата үгэнүүд.2-2 мэдүүлэл зохеоно

Олон удхата үгэнүүд гэжэ ямар үгэнүүдые  хэлэдэг бэ?Нэгэ удхата үгэнүүд ямар болоноб?

Карточка2: Эдэ үгэнүүдтэ синонимуудые тааруулжа бэшэхэ: морин, дархалха, бартахи, мантан, хооллохо, тайбан, нойрсохо, булиха, аалин, ухаатай.

 Синонимууд  гэжэ ямар удхатай үгэнүүд гээшэб

3.Мүноо бидэ словарна ажал үнгэргэе:

Залуу,  үндэр,  аймхай,  hарюу, хүгшэн,     хүйтэн, зоолэн, үндэр, баяр,

эртэ, залхуу, үлэсхэлэн,сэсэн,  муухай, үнэн,  богони

.Дэбтэрнуудээ hэлгээд.,бэе бэынгээ алдуунуудые шалгагты. Слайд дээрэ хараад,сэгнэлтэ табигты

«2»-алдуу   «5»-сэгнэлтэ

 «3-4»-алдунууд   «4»-сэгнэлтэ

«5-6»-алдуунууд    «3»-сэгнэлтэ

 «7 олон байгаа hаа «2»-сэгнэлтэ

Зай, эсээ гүт? Бэе амаруулхамнай  гү! Амарае.Минии хойноhоо дабтагты:

Эрхэ жаахан Эржүүхэй

Эрбээхэй барихам гээ

Эрбээхэйнь эрьэлдээд

Эгсэ дээшээ ниидэшоо

4.Саашань наадае.Дахинхи наадан «Хэн анхаралтайб»

Орой болоhон хойно хадын оройдо гарабаб.

Орон дээрээ хэбтээд, нютаг орон тухайгаа шэбшэнэб.

Голой эрье дээрэ тарган эрье бэлшэнэ

Эндэ ямар үгэнүүд дайралданаб.Зүб. Омонимууд.

Ямар үгэнүүдые омонимууд гэдэг бэ? Хаана  байнаб?

Би таанадта сэхэ ба шэлжэhэн удхатай үгэнүүдые уншахаб.Сэхэ удхатай үгэнүүдые нэрлээ hаамни улаан үнгэтэй карточкануудаа үргэхэт, харин шэлжэhэн удхатай байгаа hаань, ногоон үнгэтэйе үргэхэт:

Зоолэн унтари, зоолэн зан, зоолэн хараса, алтан гар, алтан бэhэлиг, хүйтэн удэр, хүйтэн шарай, хүндэ шулуун, хүндэ хараса.

Ямар үгэнүүдые сэхэ. Ямарые шэлжэhэн удхатай гэдэг бэ?

Yшоо ямар темэ гараа hэмбибди?Зүб. антонимууд.

Наашаа экран руу харагты.Точкануудай орондо антонимуудые hанажа бэшэхэ:

1.Ажалша хүнэй амбар дүүрэн, залхуу хүнэй заглуу………

2.Биб гэhэн гансаараа, бидэ гэhэн ………

3.Ульгам мориндо газар дүтэ, хашан мориндо харгы……

Ямар үгэнүүдые оньhон үгэнүүд гэдэг бэ? Эдэ оньhон үгэнүүдэй удхыень хэлэжэ үгэгты даа?

Морин гэжэ үгэдэ синонимуудые hанагты? (агта, гүйгоошэ, ардаг,хүлэг, хазаарта, эмниг,хатарша)

Юундэ буряад араднай мориие эрдэнитэй жэшэнэб?

hурагшад оорынгоо hанамжануудые хэлэнэ.

5.Диффренцированна аргаар ажал

Мүноо танай урда даабаритай карточканууд байна.Оорынгоо шадалаар  даабаринуудые шэлэжэ абаад дүүргэгты.

Сэгнэлтэ «5»

1.Омонимуудые ологты:

1.хара үхэр –үхэроо хара

2.хари хэлэ мэдэдэг хүн-Дулма , тодоор хэлэ

3.Ногоон ургаа-ногоон буд

4.Yндэр хада-ханада хада

5.Yгэнүүдтэ синонимуудые hанажа бэшэгты:

Харанхы,хүхуютэй, шанга,зүрхэгүй, зам.

6.Антонимуудые оложо бэшэгты:

Hайн, хүшэтэй, аалин ,хүйтэн, hүни.

Сэгнэлтэ «4»

1.Эдэ үгэнүүдтэ синонимуудые тааруулжа бэшэгты:

Илаха, тонилхо, томо, бэрхэ, бага

2.Холбуулалнуудай илгаhан үгэнүүдтэ синонимуудые hанаэа бэшэгты:

Урданай заншал, ухаатай басаган, томо хүн, hайхан сэсэг, аалин машина

Сэгнэлтэ «3»

1.Yгтэhэн үгэнүүдые антонимуудаар hэлгэгты:

Түргэн, саагуур, нимгэн, тарган, үбэл, заhаха, муу

Ажалаа дүүргээд тушаагты.

6.Тобшолол.Зай ,хэшээлнай дүүрэбэ гээшэ-.Мүноодэр  буряад хэлэнэй ямар hалбари дабтаабди?Юун тухай мэдэхэ болообта?

Ямар даабаринууд хүнгэн байгаа гээшэб?

Ямар даабаринууд хүндэ байгааб?Булта сэдэбээ ойлгоо гүт?Танай урда «оорыгоо сэгнэ» гэжэ нэрэтэй хуудаhан байна.Хэшээлэй үедэ хэр зэргэ худэлhэноо оорыгоо сэгнэгты

7.Гэрэй даабари: 101 нюурта дабталгын асуудалнуудта харюусаха

Хэшээлнай дүроо! Баяртай.